tellect zocht en
S;idse Universiteit
vond vrijheid aan
Jonge Brit (33)
roeiend over
met verloofde
Sdi:
Oceaan
Ziek-zijn voor
dagje vrij-af
igees Ramalho Ortigao over Sleutelstad Anno 1883
r£BRUARI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 17
1883 reed er iedere zondag
rtrein" van Rotterdam naar
die visa-versa onderweg al-
n Den Haag, Leiden en Haar-
e ..plezierreizigers" uit Leiden
laagd tarief konden instap-
hoofdstad.
de reden daarvan
rdam werd n.l. een Wereldten-
gehouden, die ontzaggelijk
irs, ook ver uit Europa. Ame-
le Ned. Oost- en West-Indië
e buitenlandse bezoekers was
rtugese schrijver, journalist en
lalho Ortigao naar Amsterdam
ir hij, begrijpelijk, al dadelijl
:n ondervond met de huisve?
:rtelt daarover:
tel-Hotel is geen ka-
a naar Brack's
lok alles vol. Achter-
ik naar Krasnapols-
ise, Hotel du Café
de Munt. Nergens
krijgen. En zo zwerf
nog in de Amster-
ond met een koetsier
schijnt als ik. en die
wijle de verschrikke-
ngen naar het hoofd
ir mijn rijke moeder
lij van zijn kant zegt
nij. maar in het Hol-
het woord „meneer"
coupeetje rijdt stap-
dichte menigte, voor
npummels met hoge
lellen, die arm in arm
oorkruis ik langzaam
en een volkomen on
doorgrondelijke stad
k door het portier en
lan mensen naar mij
een gezeten, die ge-
iwegen en in dezelfde
als ik. Het is een
dezelfde weg volgt en
hetzelfde niveau als
eze onwaarschijnlijke
namelijk typisch
üders ter wereld zijn
naar overal is de
lolling
:ing herhaalt hij als
omt!
.Meneer"
mijn rijtuig nog een
JnliJk. Maar ik heb de
eer om mij uit het
Igen en weer een por-
ers te vragen. Drie-
Meneermeneer
mij roepen en mij aan
vóór ik besluiten kan
„Meneer!" Altijd
rechte hemel wat
|n zenuwen, dot plat-
afgrijselijke woord
idelijk vindt hij in een
lelletje een zolderka-
is het. dat nu hij tóch
niet in Amsterdam,
jsehjke „meneer" blijft
kris-kras door ons
I— vanzèlf sprekend!
LEIDEN waarvan
ppelijke faam hem na-
id is!
elden niet tot in de uit-
arde?! ..Leiden is de
bij uitstek. Het
and dezelfde rol als Sa-
ipanje. Bonn of Heidel-
land. Coimbra in Portu-
een beetje denken aan
ontbreekt die aristo-
die de prachtige
danken heeft aan de
die er de colleges kun-
tn aan de studen-
Vrijheid
studenten bezitten niet.
Bonn, luxueuze raspaar-
tterende plezierjachten,
evenmin de hiërarchie-
m pen. waaraan men in de
^psiteiten de zoontjes van
titularissen, lagere ede-
rw 16,8 welgestelde burgers
sisi kan. Ook dueleren zij
eenmaal per week, zo
en Heidelberg in een in
ert reddingstoestel gere
de kampioenen er uit
in de diepten van de oceaan af te
dalen. En dat alles om der wille van
het kinderlijk genoegen, zich het
hoofd tot een schaakbord van krijgs
haftige littekens te maken, of op het
altaar van de bravoure een paar
schilfertjes van hun schedel, een
stukje lip of een reepje neus aan de
god der Ere te wijden.
De prinsen uit het Oranjehuis heb
ben de Leidse universiteit bezocht,
zoals de Duitse kroonprins, prins
Wilhelm en zijn neven van Baden.
Saksen. Oldenburg en Mecklenburg
die van Bonn. Maar dene omstandig
heid heeft de democratische geest
van de Hollandse hogeschool onbe
roerd gelaten en het tegelijkertijd zo
ernstig en vriendelijk aspect van dit
oord van grondige studie niet ver
anderd.
Onder de studenten bestaat geen
enkele kaste- of sektenonder-
scheid. Geen enkele godsdienstige
of politieke gelofte wordt in Leiden
van hen gevraagd. Vrije geesten
die eenmaal die atmosfeer van
wetenschappeli j ke onaf hankeli j k-
heid hadden ingeademd, konden
die van andere landen niet meer
verdragen. Als een plant tot het
licht, zo wordt het intellect tot de
vrijheid aangetrokken Zo komt
het dat Leiden twee eeuwen lang
overal vervolgde geleerden en
dichters heeft aangetrokken Des
cartes. Bayle, Voltaire, Mirabeau.
En van de 3232 van 1583 tot 1609
Ingeschreven studenten, waren niet
minder dan 1250 buitenlanders.
Oecorum, zedelijke waardigheid en
zelfrespect zijn dingen waarin* de
Leidse studenten evengoed als de
deftige burgers van de Amsterdam
se beurs, ernst weten te maken
Burgerij
j „De burgers, die zich in de strijd
om de onafhankelijkheid het meest
hadden onderscheiden, waren ver
heugd zich met Oldenbarnevelt, prins
Maurits en Louise de Coligny. de
nobele weduwe van Willem de Zwij-
ger, tot de beschermers van de nieu
we universiteit te mogen rekenen."
1 Men kan zien met een buitenlan
der te doen te hebben, om Oldenbar
nevelt en Maurits in één adem te
noemen.
I Zij zouden in hun graf nog elkaar
de rug toedraaien als zij dit konden
lezen
I „Het mos dat er tussen de stenen
van kaden, straten en pleinen groeit,
geeft een fluwelen zachtheid aan de
atmosfeer van stille overpeinzing die
er schijnt te zweven.
Dank zij de bijna volkomen afwe
zigheid van handel en industrie
schijnen de vermaarde gebeurtenis
sen uit Leidens historie hier dichter
bij ons te zijn gebleven; een waas
van eerbied en weemoed tegelijker
tijd hangt daardoor over deze stad
Het klassieke gebruik van het La
tijn is zelfs buiten de muren der aca
demie in het dagelijks leven doorge
drongen en met mijn eigen ogen heb
ik in Leiden voor het venstor van te
Door
Dolf Schnaar
huur staande kamers dit opschrift
gezien. Cubiculum locandum en bo
ven de deur van enkele resta lts
Pax intrantibus." i vrede zij met de
binnenndende).
Toen Ramalho te Leiden in een
gesprek in het Frans dat toen de
wereld-voertaal was, een opmerking
maakte, dat Holland een erg water-
rijk land was. hoorde hij dat er plan
nen „o, maar plannen" waren
om niets minder dan de Zuiderzee te
dempen
Dat was dus in 1883, u weet dat dit j
pas een feit werd op 23 mei 1932. dus
zowat een halve eeuw na die plan
nen
Uit het bovenstaande ziet u dat hij
in Leiden zijn ogen en o n goed de
kost heeft gegeven vóór hij verderop
door ons land trok.
Gelukkig voor ons. burgers van
Leiden, is onze stad niet meer een
verdroomd stadje met ..een atmos-
feer van stille overpeinzing, waar 1
De Leidse Universiteit was de eeuwen door beroemd om haar vrijheidszin.
het mos tussen de stenen van ka
den, straten en pleinen groeit." maar
een stad niet alleen van wetenschap,
doch een waar de handel en indu
strie in volle bloei staat, kortom een
stad bruisend van energie en vitali
teit!
Ontleend aan Ramalho Ortigao:
„A Hollania," vertaald door dr. M.
de Jong. als pocket onder de titel
„Holland in 1883." verschenen bij de
Uitgeverij Het Spectrum NV -
Utrecht/Antwerpen 1964.
DEN HAAG (ANP) De 33-jarige Engelsman John Fair
fax, die in 1969 als eerste met een roeiboot de Atlantische Oce
aan is overgestoken, gaat proberen deze krachttoer te herhalen.
Maar ditmaal zal de Stille Oceaan het moeten ontgelden'. Tus
sen 12 en 19 maart wil hij uit San Francisco vertrekken om dan
zijn vlugst tien maanden later met zijn roeiboot in Sydney
aan te komen. Maakte hij de eerste overtocht in zijn eentje.
Deze keer zal hij worden vergezeld van zijn 32-jarige verloofde
Sylvia Marret.
John Fairfax heeft dit dezer dagen
verteld aan boord van het 24.000 ton
metende passagiersschip „Chusan"
van de ..Peninsular and Oriental
Steam Navigation Company." waar
mee hij en zijn verloofde uit Sout
hampton naar Amerika vertrokken.
Ook zijn elf meter lange en ander
halve meter brede roeiboot, de ..Bri
tannia en zijn uitrusting waren aan
boord van het Britse schip, dat via
het Panamakanaal en Australië een
reis rond de wereld maakt. Geduren
de zijn tocht over de Stille Oceaan
zal John via de radio in verbinding
Avontuurlijk paar: John Fair
fax en Sylvia Marret.
blijven met schepen van deze maat
schappij om bij eventuele moeilijk-
De avontu i: <ij :e sing
wacht, bijstand te kunnen vragen.
Eerste avontuur
De avontuurlijk E"«r' men ra
telde. dat zijn eerste tocht van de
Canarische eilanden naar Miami
niet zoveel aandacht had gekregen,
maar hij had het dan ook wel onge
lukkig getroffen. Toen hij n.l. in juli
1969 voet aan wal zette In Miami, zet
te voor de eerste maal een Ameri
kaanse astronaut voet op de maan.
„En dat trok uiteraard meer aan
dacht dan mijn aankomst na een
tocht van 180 dagen."
Op de vraag hoe men tot een der
gelijke onderneming komt. antwoord
de John: Ik wil altijd gn.ag iets doen
wat een ander nog nooit heeft gedaan
Hij zei in Rome geboren te zijn. zijn
jonge jaren in Argentinië te hebben
doorgebracht en voor de rest nogal
avontuurlijk te hebben geleefd. Hij
heeft veel gejaagd, maar komt er
ook voor uit als smokkelaar aan de
kost t? r,i i g .ïaal
beroep heb ik nog nooit gehad."
Noors voorbeeld
Toen .ik een Jongen van vijftien
jaar was heb ik gelezen, dat in 1896
twee Noren erin waren geslaagd met
een roeiboot van Cr-« ot 'At n-
tische Oceaan» naar Ierland te va
ren. Dat wilde ik ook wel eens doen
en in 1969 was het zover." Hij be
schouwde een dergelijke onderne
ming als een uitdaging en als zijn
volgende tocht ook goed verloopt dan
wil hij wel weer eens iets anders
gaan proberen bijv. zoeken naar ver
loren steden in de binnenlanden
van Zuid-Amerika. Zijn avonturen
legt hij in artikelen en boeken vast
jun cers die klaar staan om
om zodoende zijn avonturen te kun
nen financieren. Het boek over zijn
tocht over de Atlantische Oceaan
tornt uit ongeveer, wanneer hij zijn
tweede tocht aanvangt.
„Toen ik de Atlantische Oceaan o-
verstak. roeide ik gemiddeld tien uur
per etmaal, maar nu hoop ik een be-
ter gemiddelde te maken; 30 mijl in
tien uur. Dat moet mogelijk zijri om
dat mijn verloofde Sylvia aller
lei karweitjes kan doen. die ik op m'n
eerste tocht zelf moest doen." Boven-
dien zal Sylvia ook een aantal u-
ren per etmaal de riemen van John 1
overnemen. Zij is een ervaren roei-
ster en was de afgelopen tien jaar
lid van de St Georges dames roei-
vereniging in Barnes bij Londen
De boot yaarmee John Fairfax
zijn tweede tocht zal ondernemen, is
groter dan de eerste.
De voor- en achterzijde zijn met een
zeildoek van een „dak" voorzien en
daaronder kan hij zijn uitrusting
stouwen. „Wij hebben voor zo'n zes
maanden voedsel bij ons. Verder is
er vijftig gallon water aan r en
beschikken we over een destillatie
apparaat, waarmee we nog eens vijf
tig gallon zeewater kunnen verwer
ken tot zoetwater. Voor de rest moe
ten we het van regen hebben." John
een stugge pijproker, heeft voor een
jaar tabak ingeslagen. Daarnaast
beschikt het tweetal over vijf stel
roeiriemen en twee paraplus. Omdat
de boot geroeid moet worden, is de
constructie zo licht mogelijk gehou
den. De stabiliteit, zo vertelde John.
is dan ook niet zo erg groot. Hij heeft
plastic zakken bij zich en wanneer
er bij slecht weer een betere stabili
teit is vereist, dan worden deze zak
ken met zeewater gevuld om de boot
te verzwaren.
Ik heb me lichamelijk niet voorbe
reid. wel mentaal. Ik heb op mijn vo
rige tocht veel van mijn gewicht ver
loren en ik eet hier aan boord dan
ook veel om aan te komen
Moderne Adam en Eva
Ook vertelde hij het een en ander
over het roeien zelf. Het zal overdag
te warm zijn en daarom roeien we
's avonds, 's nachts en 's morgens
vroeg. „Wij zullen er bij zitten als 'n
soort moderne Adam en Eva," zo ver
volgde hij. Wij zullen vrijwel naakt
noeten roeien, omdat kleren blaar-
orming in de hand werken. Verder
'oeien wij met handschoenen aan.
'hauffeurshandschoenen en net als
edstrijdroeiers hebben wij een heen
n weer bewegend stoeltje."
De navigatie doet John met behulp
an een kompas, een sextant en eni
ge kaarten Ook heeft hij vislijnen en
'Van onze medische waar algemeen afdoende maatrege-
medewerker, dr. J. Kater) len tot geboortebeperking zijn geno-
Volgens de jongste gegevens i men- zowel in de steden als op het
neemt het ziekteverzuim in ons land land Waaruit deze maatregelen be-
nog steeds toe Elke dag die men staan- bllJkt al Hongkong, dat te
langer ziek blijft, kost 85 miljoen gul- beschouwen is als een „kijkgat-
den. afgezien van het verlies in de i waardoor men iets van het Chinese
produktie Ook Groot-Brit tannië vasteland kan waarnemen. Men kan
heeft met dit toenemende ziektever- er Bratis condooms, een spiraaltje en
zuim te kampen. Een redactioneelPlaatselijk geproduceerde antl-con-
artikel ln het Engelse tijdschrift voor ceptiepillen verkrijgen. Na de ge-
geneeskunde. The British Medical boorte van één of twee kinderen
Journal, geeft een indruk van deze wordt reeds sterilisatie voorgesteld,
onrustbarende toeneming. Deze be- Daarom wordt vermoedelijk vaker
droeg over een periode van 15 Jaar sterilisatie bij de man dan bij de
ongeveer 15 procent. Een derde van vrouw uitgevoerd Abortus ls er vrij
hét aantal verzuimdagen komt op toegestaan en wordt op verzoek ver
rekening van de chronisch zieken rtcht teB*n <*n bedrag dat overeen-
die een a twee procent van de ver- komt- niet twee Amerikaanse dol-
zekerde bevolking vormen Maar lars! Na geboorte van het eerste
verder wordt die toeneming voorna- Itind moeten de artsen inlichtingen
melijk veroorzaakt door verzuim verstrekken over anti-conceptie, en
van jongere mensen; dit is in deze het inbrengen van een spiraaltje na
periode per persoon bij werknemers i een abortus wordt algemeen toege-
onder de 45 jaar met 80 procent toe- past. zo weet het Engelse medische
genomen. Terwijl bij mensen boven tijdschrift The Lancet te berichten,
de 45 jaar weinig verandering op-
Hersenletsel bij boksers
trad, steeg het gemiddelde aantal
dagen van ziekteverzuim met 90 pro
cent. Uit de gegevens blijkt ook dat
sommige mensen nu eenmaal vaker
ziek zijn dan andere. Zo is het merk
waardig dat 28 procent van de man
Er bestaat nog steeds een groot
verschil in opvatting over de geva
ren van de bokssport. Het risico van
een hersenletsel bij beroepsboksers
nen In drie jaar nooit wegen» Blekte 1 V0OT ï-0"» Belhaven and Stenton
hebben verzuimd, terwijl 31 proeent "nlelding geweeBt om ln het Hoger-
mlnstens 3 en 7 procent minstens 6 huls »*n de regering te verzoeken
verzuim perloden hadden Deze ver- h« beroepsbokser! geheel te verble-
houdlng blijft bij dezelfde mensen den- wedstrijd voortaan
over alle volgende tijdvakken voort- slechts V'J' ronden toe te staan. Uit
bestaan Het zou voor de industrie rapport van het Royal College
uiteraard van groot voordeel zijn in- Physicians of Londen, de Britse
dien men die mensen die vaker ziek maatschappij voor geneeskunde,
zijn aan bepaalde kenmerken zou j Mi" d«' de "hs op hersenletsel bl)
kunnen herkennen. Daartoe heeft boksers toeneemt naar gelang de
prof. Froggatt het verzuim van 2300 bokser méér Jaren deze sport heeft
mannen en vrouwen gfanall- uitgeoefend BIJ boksers boven de
seerd HIJ gülg uit van vijf veron- I 50 l«*r d'é tien Jaar of langer het
derstelde oorzaken: toeval, aanleg beroepsboksen hadden uitgeoefend,
en drie mogelijkheden van een ech- i vertoonde bijna de helft een hersen-
te besmetting. Omdat hij echter ook letsel, terwijl dit bij boksers met
veronderstelde dat twee ziektedagen j een loopbaan van 6 tot 9 Jaar slechts
dikwijls aanleiding zouden worden hl 11 procent voorkwam. Door een
tot een langduriger ziekteverzuim, j betere begeleiding ts de situatie de
lette hij speciaal op de verzulmperlo- I laatste Jaren wel verbeterd. Desal-
den van één of twee dagen Onaf- niettemin vond Lady Summersklll
hankelljk van de door de wegblij- het voorstel ln het Hogerhuis nog
vers opgegeven redenen van hun n'et ver genoeg gaan en zij wil ook
verzuim, komt prof Froggatt tot de het amateur-boksen laten verbieden,
opvatting dat korte verzuimen een- 1 Want. zo voerde zij aan. „de herae-
voudig de openlijke uitdrukking zijn hen herkennen het verschil tussen de
van het verlangen om het werk eens vuist van een amateur en van een
te onderbreken. Dat betekent ln feite beroepsbokser niet."
niets anders dan dat sommige men-
sen, die niet gestadig dóór kunnen j Gevaarlijk voor zuigelingen
werken, wel eens een dagje vrijaf 1
willen nemen Voor bedrljfssoclolo- Wanneer een zuigeling verbrandin
gen een dankbaar arbeidsterrein «en oploopt door het lekken van een
J kruik, bevinden deze verbrandingen
China j zich voornamelijk op de bips en aan
China ls het enig. Aziatische land «"terzijde van de benen, waar
zij diepe verwondingen veroorzaken.
een harpoengeweer bij zich om vis te Hoe moeilijk het is om deze letsels
vangen. Met deze vis moeten zij hun 8oed en afdoende te behandelen,
voorraad aanvullen. f bleek nog eens op een bijeenkomst
Zijn verloofde Sylvia heeft John ln i van de Nederlandse vereniging voor
Londen leren kennen. Zij woonde in i heelkunde, die in Amsterdam werd
dezelfde straat als hij. Zij ls secreta- gehouden Daar werden 4 patiëntjes
resse geweest van 'n kunsthandelaar.gedemonstreerd van wie één slechts
maar ook haar trok het avontuur wel J één maand oud was. toen het d e
aan „Als Sylvia ziek zou worden of I brandwonden opliep. Het duurde
het niet zou kunnen volhouden, dan vaak diverse maanden voordat het
zal lk haar aan boord van een pas
serend schip moeten afzetten." meen
de John. Hij zei zelf niet ziek te zul
len worden Wat er ook gebeurt: hij
wil zijn tocht volbrengen.
Deskundigen zijn van oordeel, dat
als het tweetal eenmaal de Fidzji-
eilanden zal hebben bereikt, de over
tocht zo goed als gelukt ls.
laatste defect was genezen. Door de
aanwezige chirurgen werd uitvoerig
gediscussieerd over de beste manier
om deze verbrandingen 'die blijk
baar nog regelmatig voorkomen) te
behandelen Maar Indien ergens,
geldt bij zuigelingen dat voorkomen
van brandwonden beter is dan gene
zen
