MILITAIR OLIE-AVONTUUR
De hel van het huis van bewaring
Joodse studenten
betogen tegen lot
Russische joden
Executies
n Guinee
voltrokken
Enschede
ontvangt
legaat
Meer liefde dan hoop in de Biesbosch
Jtaalduynse bos
naar provincie
Zuid-Holland
Spuitgasten bij
•echter wegens
stelen na brand
In twee uur
48 vaten
vuiligheid
Utrechtse
ringlijn
doet 't niet
voor
Demonstratie
ambassadegebouw
JOS SCHRIJVER KLAAGT MINISTER POLAK AAN OVER
DINSDAG 26 JANUARI 1971
LEIDflOB DAGBLAD
PAGINA 1
DORDRECHT Morgen moeten we dat anders aan
pakken zei kapitein A. Gerrits gisteravond beslist. „Als
de jongens een mok koffie beet hebben gehad, zou je die
eigenlijk in benzine moeten afwassen. Morgen moet ik
plastic bekertjes hebben en, als het even kan, andere kle
ding. Het is onvoorstelbaar hoe die olietroep tussen de
oliekleding doorkruipt."
Pas laat in de middag hadden
?en goede honderd militairen de
strijd tegen de in het riet langs
je oevers van de Amer genestel-
olie aangebonden. Ze deden
iet met een bewonderenswaardi-
inzet. Gehuld in splinter-
lieuwe oliekleding en lieslaarzen
raadden sommigen door het be
smeurde riet van de noordelijke
ever om de dikke olieresten en
je aangetaste rietstengels in de
;0O-liter drums in de boten te
rijgen.
Resultaat na twee uur intensief
rerken: 48 vaten, die in een gereed-
DEN HAAG 'ANP» Het weste-
ijk deel van het Staelduynse Bos bij
s Gravenzande is gistermiddag over-
edragen aan de provincie Zuid-Hol-
and. De provincie heeft het voor
uim f 1,5 miljoen gekocht van de fa-
nilie Van Rijckevorsel. Het zestig
ectare metende gebied zal voor de
penbare recreatie worden bestemd.
stichting Rijnmond-Staelduyn.
lie 't bos had willen kopen om er een
olfbaan in aan te leggen, krijgt van
provincie een terrein aangeboden
de doorgaande groenstrook die
assen Hoek v. Holland en Maassluis
ten noorden van de Rijnpoortha-
en is geprojecteerd. Rijk, provincie,
tljnmond en de gemeenten in 't ge-
lied zullen gezamenlijk de lasten
Iragen van de inrichting van de
roenstrook.
Het oostelijk deel van het Stael-
hiynse Bos is bij defensie in ge-
ruik Defensie zal het gebied ontrui-
ïen, zodra er gelegenheid is het
aar opgeslagen materiaal in het
tijnpoorthavengebied kan worden
ndergebracht.
UTRECHT De zeventien brand-
reerlieden. drie rijkspolitiemannen
de twee personeelsleden die in de
ncht van 2 op 3 november vorig
»ar na het blussen van een brand
een fabriek in Bunschoten een
root aantal platenspelers en ge
lidsboxen mee naar huis hebben
(nomen zullen worden vervolgd.
De politiemannen en de leden van
Bunschotense vrijwillige brand-
reer verklaarden na de brand dat
toestemming van de bedrijfsleider
in de uitgeorande fabriek hadden
de grammofoons en luidsprekeis
ee te nemen. De bedrijfsleider
feft dit later tegengesproken.
Bij de tweeëntwintig verdachten
mis zijn vierentwintig platenspelers,
ertig grote en zestien kleine ge-
iidsboxen in beslag genomen.
liggende bakschuit leeggestort kon
den worden. Ze werkten zó snel, dat
het lossen van de vaten, die met een
grijpertje uit de militaire boten aan
boord van het grote schip gehesen
moesten worden, meer tijd in beslag
nam dan het volmaken. Vandaag zou
dan ook een extra contingent drums
ingezet worden.
Wind
Wat er nog over is van de olie, die
vorig jaar uit een tank op het ter
rein van de Amer-centrale in de ri
vier stroomde, beweegt nog steeds.
Zondag blies een krachtige wind de
tegen de zuidoever klonterende mas
sa naar de overzijde. Tussen Lage
Zwaluwe en de Amer-centrale een
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllll
iiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
afstand van ongeveer 10 kilometer
heeft de olie beide oevers aange
tast. Op de ene plaats wat erger dan
op de andere. De olie moet uit het
riet. Eigenlijk alleen om de vogel
stand voor nog meer schade te be
hoeden.
Op verzoek van de Provinciale
Noordbrabantse Electriciteits Maat
schappij arriveerden gisteren de mi
litaire hulptroepen. „We doen het
met meer liefde voor de fauna, dan
met hoop op succes," verklaarde
PNEM-directeur F. C. van Melick,
die de verzamelde manschappen.
voordat ze in de boten gingen, toe
sprak. Het klonk wat pessimistisch.
Acht boten
De groep pontonniers uit het Ge
nie-opleidingscentrum in Vught was
's morgens vroeg al met de boten in
de Pon ten i er skazer ne in Keizers-
veer aangekomen. Acht dubbele aan-
valsboten verouderd materiaal dat
na dit olie-avontuur waarschijnlijk
wel als volledig onbruikbaar kan
worden afgeschreven zouden inge
zet worden. Ze werden na de lunch
bemand door een peloton van de
pantser-geniecompagnie en door een
detachement mariniers uit Doorn.
Deze twee groepen tekenden voor
het vuile werk. Met, weliswaar ge-
handschoende handen, schuimspanen
en rieken gingen ze later op de mid
dag de klonterige oliemassa te lijf.
Experiment
Eigenlijk wist niemand waar de
milUiiren aan begonnen. „Het is
een experiment. We moeten eens kij
ken hoe het gaat." zei de heer Van
Melick. „Hoewel, alles wat je er uit
haalt is natuurlijk meegenomen."
Pas aan het eind van deze week zal,
naar men hoopt, enigszins duidelijk
zijn, of de inzet van deze overmacht
aan mankracht enig nut heeft gehad
en of op die manier verder gewerkt
moet worden. Is het resultaat posi
tief dan zal aan de minister van De
fensie gevraagd worden meer man
schappen in te zetten.
Het wassende water heeft voor een
tegenvaller gezorgd. Zodra het zakt.
zal de PNEM weer beginnen met het
snijden van aangetast riet, dat dan
onmiddellijk verbrand wordt. Dat is
een redelijk effectieve methode ge
bleken.
Ploeter*
Intussen maken de militairen, on
der commando van kapitein A. Ger
rits van het Genie-opleidingscen
trum, deze week de Amer tot hun
werkterrein. En dal brengt ze chk
diepen in de Biesbosch. In het Steur-
gat drijft nog aangespoelde olie en is
het riet besmeurd, de oostelijke zij
de van het Gat van Mooke is be
vuild en ook het Gat van de Hon-
derddertig en het Gat van de Vissen
zal onderhanden genomen moeten
worden. Keer op keer zullen de aan-
valsboten hun neus in het riet steken
en zullen mariniers en militairen van
de landmacht dicht onder de oever
door de onvoorstelbaar vieze olie-
brij ploeteren, om de zaak des
noods met hun handen binnen
boord te krijgen. Monnikenwerk.
Maar zelfs gisteravond, toen ze be
smeurd en stinkend hun oliekleding
in bakken benzine stonden te soppen,
om de kleverige oliemassa er af te
krijgen, was de stemming van „dat
doen we wel even" nog niet verdwe
nen.
Tenslotte zijn 48 200-litervaten in
twee uur geen gek resultaat. Kap-
tein Gerrits „Laat er nou eens naast
alle andere rommel 10 pure olie
bjj gezeten hebben. Dat is dan altijd
nog duizend liter
ADVERTENTIE
Voor enkele centen méér
per glas geniet U van de aller
beste Hollandse cognac,
DE KUYPER VIEUX
met de originele uit Frankrijk
geimporteerde brandy.
UTRECHT 'ANP» Het gaat niet
goed met de ringlijn om de Utrecht
se binnenstad van het Utrechtse ta
xibedrijf Ra tax De passagiers stap
pen in zo gering aantal in om zich
voor drie kwartjes per rit van de ene
plek naar de andere te laten ver
plaatsen, dat Ratax-directeur P. Ra-
venstijn zowel verrast als teleurge
steld is en vreest dat de proef voor
een half jaar die hij eind november
van het vorig jaar begon, negatief
zal uitvallen en dat hij de ringlijn zal
moeten beëindigen.
ABIDJAN (Reuter) In Guinee
gisteren 58 personen opgehan-
die zondag ter dood werden ver-
xdecld wegens hun aandeel in de
lisluktc invasie van november vo-
jaar.
De 58 zijn gisterochtend op ver-
lullende plaatsen in het land te-
thtgesteld. „Het was een carnaval.
volk spuugde op de opgehange-
(n en stenigde hun lijken', zo zei
verslaggever.
Zondag veroordeelde de nationale
frgadering van Guinee, die als re-
Jlutionair tribimaal fungeerde, 92
frikanen ter dood veroordeeld we-
5$ medeplichtigheid aan de „inva-
e". die onder Portugese leiding zou
tbben gestaan; 34 van hen werden
verstek veroordeeld.
Oader degenen die terecht zijn ge-
eld, zijn twee staatssecretarissen:
ffahima Barry van Financiën en
tasmane Balde van Planning. Twee
o hen waren ex-staatssecretaris:
Kvrouw Loffo Camara van Socia-
Zaken en Sekou Camara van Bui-
aüandse Handel. Ook de ex-dlrec-
'ur van de staatsveiligheidsdienst,
'oriba Magassoeba en de ex-direc-
ür van het bureau van de president
libib Tall, zijn opgehangen.
DEN HAAG Spookachtig wierpen
gisteravond vanaf 8 uur tientallen
brandende fakkels, aangewakkerd
door een felle zuid-wester storm
hun licht op de Russische ambas
sade, een wit huis met groene lui
ken aan de rustige Andries Bick-
kerweg. bij het begin van een 24-
uur-staking van Joodse studenten
tegen Joodse processen in Rus
land.
Met ijzeren kettingen hadden een 25-
tal studenten, afkomstig uit Delft,
Leiden, Utrecht en Amsterdam zich
aan elkaar vastgebonden om de on
derdrukking van hun geloofsgeno
ten te symboliseren. Achter hen
stonden ongeveer 80 adhesiebetui-
gers. Men droeg borden met leu
zen en Bijbelse texsten en foto's
veroordeelden.
De gieihele nacht hebbende 25 demon
stranten om beurten de snijdende
koude getrotseerd en ook vandaag
is de demonstratie onafgebroken
voortgezet Vanavond om 8 uur
loopt de betoging ten einde.
ENSCHEDE De gemeente En
schede heeft een legaat ontvangen
van enkele honderdduizenden gul
dens, afkomstig van de in Amerika
overleden Twentse textielmagnaat
Alfred Menko.
Het bedrag, waarvan de grootte
niet exact bekend Is, moet besteed
worden voor een cultureel doel. De
gemeente Enschede heeft hiervoor
gekozen de restauratie van het ro
mantisch negentiende eeuwse mini-
theater Concordia, waarvan het
voortbestaan werd bedreigd.
Tweehonderd namen van Russische
Joden, die in een proces verwik
keld zouden zijn werden gister
avond voorgelezen door Abrascha
Staszewski.uit Delft. De andere be
togers antwoordden na Iedere naam
met een gezongen "Let my people
go", een tekstregel van Mozes.
Een korte toon van de Sjofar, de his
torische ramshoorn, die wordt ge
bruikt op Joodse feest- en gedenk
dagen, ging vooraf aan een 5-mi-
nuten-stilte.
De jongeren waren eveneens van
plan een petitie aan te bieden aan
de ambassadeur, maar functiona
rissen van het Russische legaat
weigerden de petitie aan te nemen.
De ambassadeur zou in Moskou
verblijven. Wel kregen de betogers
de raad de protestboodschap van
morgen om 9 uur, als de ambassa- i
de weer geopend was opnieuw aan
te bieden.
In een pamflet klaagden de demon
stranten de regering van de Sowjet
Unie aan: "Een sentralisties regi
me in het Kremlin vertrapt het
zelfbeschikkingsrecht van de Jood
se nationale Minderheid".
Verbonden door ijzeren ket
tingen en voorzien van protest
borden en brandende fakkels
Om half 8 vanmorgen werd het och- kwamen de Joodse studenten op
tendgebed gelezen.
voor hun Russische rasgenoten.
ARNHEM „Alles is hol. Stalen deu
ren, veel lawaai, gerinkel met sleutel
bossen. de hele dag door. En als je het
dan echt niet meer aankunt kan je een
verzoek indienen om met de psychiater
te kunnen praten. Maar zij hoort dat zo
vaak; alles wat je vertelt gaat bij haar
het ene oor in en het andere uit. Ga
maar werken, zegt ze dan. Geeft wat af
leiding
Pas als er weer een zelfmoordpoging
is, gaan ze er wat aan doen. Maar dan
is het meestal te laat".
Jos Schrijver f21) uit Huissen bij Arn
hem zal het nog heel wat keren moeten
ertellen. Hoe macaber de sfeer in een
huis van bewaring is, hoe hij in ander-
üf in „De Sprang" in
Scheveningen wegens dienstweigering
drie' zelfmoordpogingen meemaakte.
Eigenlijk zelfs vier. Want ook Jos zag
er op een gegeven moment geen gat meer
in.
Op 24 december van het vorige jaar
klaagde Jos Schrijver minister van Jus
titie Polak aan: de minister zet de Ne
derlandse gedetineerden aan tot zelf
moord door de erbarmelijke toestanden
in de gevangenissen. De klacht werd ge
deponeerd bij de Haagse officier van jus-
tie mr. Rosingh en Schrijver hoorde er
nooit meer iets van.
Begin deze week publiceerde de Utrecht
se aktiegroep „Pluto" de klacht èn de
gevangeniservaringen van Jos Schrijvers.
Nu heeft het ministerie van justitie een
onderzoek toegezegd naar de toestanden
in „De Sprang".
Jos Schrijver over die toestanden: „We
zaten met een paar dienstweigeraars en
wat lui van de opiumwet tussen de moor
denaars. De Jehova's zitten op een eigen
afdeling: die mogen de hele dag hun cel
uit. ze kunnen pingpongen. Zij zitten
ook voor dienstweigering, maar omdat zij
het om hun geloof doen worden ze afge
zonderd. Wij zaten gewoon in de cellu
laire afdeling.
Ik hield het er echt niet meer uit: op
zijn minst een paar keer per week was
het vechten op de gang, tijdens het bab
belkwartiertje. Echt gevaarlijk, soms za
ten de gangen vol bloed en glasscherven
Je zag ze de volgende dag wel in het
gips lopen En het gevolg was ook nog
dat Je verder die dag in je cel moest blij
ven, de hele gang. Al hadden wij er niets
uec ie maken gehad, we waren er wel
de dupe van".
Het benauwde Jos Schrijver zo, dat hij
een ontvluchtingspoging deed. Niet om
weg te komen („Ik heb er een keer acht
tegelijk zien gaan, maar ze werden alle
rnaar weer gepakt. Ze kennen de platte
grond van de gevangenis niet eens.
Het is een wanhoopspoging, anders
niet"), maar om alleen te kunnen zijn.
Jos kwam in de strafcel terecht. „Dub
beldikke deuren, en een volkomen kale
cel. Je krijgt één deken mee om op de
betonnen vloer te slapen. Je ziet hele
maal niks en wat nog erger is: je hoort
ook totaal niets. Als ik toen nog iets op
zak had gehad, was het misgegaan. Maar
dat weten ze daar al. Je wordt helemaal
it-rcUpp pp gecontroleerd op scheer
mesjes of glas".
Bewijs
Voor Jos is die ervaring het beste be-
vijs: „Die starfcel is bedoeld om je gees-
elijk helemaal te vernielen. Dat is de
voornaamste reden waarom ik de minis
ter heb aangeklaagd.
Maar ook buiten de strafcellen kwa
men zelfmoordpogingen voor. Een ervan
werd toevallig ontdekt op het allerlaat
ste moment door een van Jos' medege
vangenen die als een soort corveeër de
hele dag door de gangen zwierf. „Hij
keek bij een vriend in de cel, toen die
jongen zich net had opgehangen. Twee
minuten later en ze hadden hem niet
meer kunnen redden". De twee anderen
die in Jos Schrijvers anderhalve maand
een poging tot zelfmoord deden, sneden
hun polsen door. Je zag ze later met de
verbanden om hun arm".
Jos had nog geluk: hij stond goed
aangeschreven in „De Sprang". Een be
waker ging onmiddellijk naar de direc
teur om te vertellen dat Schrijver in de
strafcel zat. Na een wanhopig uur werd
hij er uitgehaald en op de afdeling van
de Jehova's afgezonderd.
„Gelukkig maar. Het enige wat je daar
overbleef was een aanloopje te nemen
om tegen de muur te lopen. Van een an
der hoorde ik dat in zijn cel allerlei leu
zen op de muur stonden geschreven, met
bloed. „Dood aan de justitie, enz.".
