En het
on
koning
Franse politiefilm van formaat
IE CINEMA IS 75 JAAR JONG (I)
Films
in
Leiden
'ASSIEKEN
AN T DOEN
RODE CIRKEL
Prostitutie
Prolongaties
Pornoschip
DAG 8 JANUARI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA
oorlog was er een man in Londen, die tijdens een De kinetoscoop va\. Edism
was in de laatste jann van de
jarm werd aangehouden omdat hij met in de schuilkelder j VOrige eeuw de 'omslachtiger
fj verklaarde zich als volgt: „Die Duitse bommenwerpers voorloper van de nnematograaf
Amerikanen lieten hun pennies
in apparaten vallen, opgesteld in
zogenaamde peepshow parlors en
zagen wat ztj nog nooit gezien
hadden.
l eerst Engeland maar zien te vinden. Als ze daarin ge-
jzijn, moeten ze mijn graafschap opsporen. Is dat gebeurd
mt de stad. Die Duitsers zijn er dan nog niet, want als
p wijk eenmaal hebben, zullen ze toch ook aan mijn afspraak ^an natuurlijk dat de grhze
Inoeten toekomen. En dan nog mijn huis. Bovendien heb schimmen op een muur of een dofek
door Qv toeschouwers zo vertaald
de kans dat ik niet thuis ben, maar in de kroeg op de zouden worden dat ze realistisch kon-
j den heten. Hetgeen minder vanzelf -
J sprekend is dan nu lijkt. Want wie
van ons weet bijvoorbeeld dat wij
I aardse stervelingen gedoemd zijn
Door alles °P zÜn kop waar nemen?
[n had natuurlijk ongelijk, al
wat moeite om dat te be-
in. Nu de cinematografie de-
jn 75 jaar bestaat mag men
verhaal denken. Want de
^iet op een donkere decem-
I in 1895 uit de lucht komen
Dor de voeten van de gebroe-
inière, die de eer op kunnen
|n eerste filmvoorstelling te
georganiseerd.
I heel wat uit te vinden voor
t levendige fotografieën bib-
tn flakkerend op het scherm
tomen. Daar is vooral in de
ide eeuw op een breed front
panden aan gewerkt. Edison
vernuft gooide er bijvoor
menigte bruikbare uitvin-
jenaan en de Amerikaanse
misboekjes willen dan ook
en dat de filmery met zijn
)op in feite begonnen is.
(AP) De film-
appij American Internatio-
jd op zoek naar trends die
'estigde patronen afwijken,
ch op de klassieken, be-
oor een algemeen publiek,
lari gaat de première van
aing Heigihts" (Woeste hoog-
tar de roman van Emily
ng Heights van een maat-
1 die „I was a teen-age we-
„Beach blanket binge
[cle gang" en ..three In the
left geprodruceerd.
Jnt James Nicholson zei:
[beren de mbde te volgen,
if jaar geleden zagen we dat
m Julia het goed deed en
(loten wij ons oezig te hou
Piet Ruivenkamp NETVLIES
Na de vondst van de fotografie de
zwaarste taak om die beelden levend
Grondige gravers weten het nog te krijgen. Dat bleek mogelijk door
beter en zy wijzen naar Koning Saul, j vermogen van ons oog een voor
die nu 2998 jaar geleden zich al voor- steuing een vijfentwintigste seconde
stellingen op de muur liet toveren. Qp netvi.es te bewaren nadat die
Maar dat is een niet zo erg weten- voorstelling al verdwenen was. Kon
schappelijke basis. Het best is uit te er nu maar sne; genoeg een beeld
gaan van de uitvinding van de foto- WOrden toegevoegd aan het vooraf-
grafie door Nièpce in 1822. gaande, dat daar grote overeenkomst
Toen pas zou men kunneÜ weten mee had, dan was het alleen nog
waar het met echte levende beelden maar aan de toeschouwer om zijn
naar toe zou moeten gaan. Met de waarnemingen te corrigeren en daar
een beweging uit de conciuderen. Wil
die ervaring niet te schokkend z\jn.
dan moet men zich wel minstens van
zestien beelden per seconde bedie
nen.
Alleen aan die fase in het gehele
proces al is veel te pas gekomen. De
Brusselaar Plateau keek bijna een
halve minuut in de zon. H\j hield er
byna blindheid aan over. maar de
wonderlijke ontdekking was dat hij
in het duister de zonschijf nog zag.
de nawerking op het netvlies dus.
Resultaat: de Belgische geleerde fa
briceerde een rad met poppetjes in
verschillende bewegingsfasen. Door
het rond te draaien ontstónd de il
lusie van beweging.
Het ging allemaal nog om teken
werk, ook de uitbreiding van Pla
teau's uitvinding in de vorm van de
mutoscoop van ruim een eeuw gele
den. Via een kijkertje schouwde men'
in een kastje. Door zwengelen werd
een boek met veel bladzijden razend
snel doorgebladerd. Dit instrumentje
heeft zich nog heel lang gehandhaafd
in speeltuinen, zij het dat de blad
zijden later foto's met tragische ge-
beurens gingen bevatten, waarop men
vooral het handen ten hemel heffen
veel kon aantreffen.
Talrijken onzer zullen nog een wee
moedige herinnering aan dit soort ci
nematografie bewaren door de mini
boekjes, die vroeger voor enkele cen
ten te koop waren. Door met de duim
de pagina's snel voorbij te laten vlie
gen verkreeg men zeer kort de im
pressie van een beweging.
PAARDEN
De meest onoplosbare opgave
scheen wel het zestien of meer foto's
maken in een zo korte tijd. De ge
fortuneerde Amerikaan James Muy-
bridge wist het wel. Hij liet dertig
camera's naast elkaar installeren.
Aan de respectievelijke sluiters wer
den draden verbonden, die naast el
kaar gespannen, wachtten op aanra
king door paard en ruiter, die over
dertig draden moesten bewegen. Met
wat moeite gaf dit dertig verschillen
de bewegingsfasen.
Het lijkt nogal omslachtig met
onze huidige kennis, maar het was
een stapje in de goede richting. De
Fransman Marey bedacht de buks,
die er als camera dan niet uitnodi
gend mocht uitzien, maar die het wel
presteerde twaalf opnamen te maken.
D? echte filmcamera was toen niet
ver meer als maar bedacht wordt dat
de fotografie zich bediende van pla
ten en van papier en dat het soepele,
doorzichtige celloloid nog toekomst
muziek was. Dat materiaal werd ont
wikkeld door de Amerikaan Eastman
en verleende de cinematografie kans
op projectie. Want de glaasjes met
vervaarlijke voorstellingen. waar
grootvader via de toverlantaarn zo
van smulde, waren daartoe natuur
lijk niet geschikt. Tussen neus en
lippen door bedacht Edison voor de
celluloid even de begrenzing en het
tekent zyn inzicht dat er pas de
laatste Jaren aan zyn maten getwij
feld wordt. 35 mm breed werden zijn
stroken en die vindt men nog zo
heden in de bioscoopprojectoren en
ook in de fotokleinbeeldcamera's.
KRUIS
Nog zou een van de meest wezen
lijke onderdelen van de bioscoop ver-
geten worden: het Maltezer kruis.
Dat simpele principe of de variaties
i welke daarop gevonden zyn hielp pas
waarlijk om de illusie compleet te
j maken. Een asje pakte voor het
transport van de film dit kruis steeds
een kwartslag mee. liet het dan even
stil staan en schoof dan het volgende
been van het kruisje een kwartslag
mee. Die regelmatig onderbroken be
weging maakte het mogelijk dat
steeds een stilstaande foto werd ge
projecteerd. daarna verduisterd en
in het donker door een volgende werd
vervahgt
Er zijn nog een grote reeks namen
van uitvinders te noemen met de
verbazing van altijd daarbij dat een
wonder op een gegeven moment in
de lucht hangt. Eigenlijk is het nog
verbijsterend dat alle hindernissen in
dit ingewikkelde proces zo snel geno-
men konden worden.
wordt vervolgd»
Ondanks het stijgen ook van
haar jaren blijft Brigitte Bardot
belangstelling trekken overal
waar zij verschijnt. Toen zij in
Mexico opdook voor het maken
van een nieuwe film moest er
een persconferentie worden be
legd om de geïnteresseerde jour
nalisten tevreden te stellen. Voor
de filmster bijna 'n routinezaak
je. Met het glas in de hand stond
zij volkomen op haar gemak te
midden van het gezelschap. Tij
dens het vragenstellenzat zij
achter de tafel geflankeerd door
Robert Erico en Lino Ventura,
die ook in de film gaan spelen.
LIDO De Rode cirkel is een
goede Franse politiefilm gemaakt
vanuit het credo dat misdaad
nooit wordt beloond.
Corey (een fraaie rol van Alain
Delon) wordt ontslagen uit de ge
vangenis en pikt op zijn weg de
ontsnapte arrestant Vogel (Gian
Marie Volonte» op. In Parijs wil
len zij samen een goed bewaakte
juwelierszaak beroven, maar heb
ben daarvoor de steun van een ex-
politie-inspecteur nodig, een uit
stekend scherpschutter, kwalitei
ten voor het uitschakelen van
een elektronisch oog. Deze voor
malige politieman heeft zyn car
rière moeten opgeven door zyn
romantische klassieken. Er
log andere tekens. We wa-
dfcrsten die op de markt kwa-
t net jeugdverzet, met „wild
itreetsNu merken we, dat
elkt z'n einde heeft gevon-
bioscooppubliek is nog wel
Tnaar niet meer geïnteres-
nti rebelle als drama. We
i dat er een abrupte ver-
g zou komen naai' lief des-
maar ook dai we het pu-
8»n suikerzoete „stories" kon-
Zo kwamen we op
£ng Heights Eerst aarzel-
rnaar na grondige lezuig
boek. besloten we om op
en van de grote films van
te gaan maken. We rea-
(U dat er in het werk van
Ironté vele aspekten waren j
■Min 1939 wegens de strenge
^den moeten weglaten."
Ing Heights" werd in Enge-
End met de Britten Timo- j
Ion en Anna Caldei-Marsnail
1 die destijds gespeeld wer-
r Laurence Olivier en Merle
De sexuele nuances Is men
jeu we versie niet uit de weg
tan International overweget
ipe gaan verfilmen „a tale of
^s" en „the house ol seven
tbj Hoe lang de „trend" kan
-cat weet Nicholson niet Hij
e hebben 13 films kunnen
0>e. De jeugdverzetmode was
Uit de verhalen van Edgar
fcd voor zeven stuks."
drankmisbruik. Deze rol wordt ge
speeld door Yves Montand.
Hij sluit zich bij het duo aan.
dat op de hielen wordt gezeten
door commisaris Mattei André
Bourvil). De inbraak slaagt, maar
Corey weet geen heler te vinden,
aangezien de aangewezen man door
de onderwereld, die Corey het licht
in de ogen niet gunt, onder druk
wordt gezet. Door verraad komen
Corey. Vogel en de ex-inspecteur
Jansen oog in oog met de commis
saris. Bij een ontsnappingspoging
worden zij alle drie dodelijk ge
troffen. De cirkel ls gesloten.
Deze film. geroutineerd gemaakt
door Jean-Pierre Melville, heeft
alles van de goede politiefilm.
Sinds Jules Dassins Du Rififi heb
ben Franse filmers in dit opzicht
een reputatie op te houden Mel
ville. eerder onder andere maker
van Le samourai en Le deuxième
souffle, weet zijn stand in dit op
zicht wel op te houden. Hij is niet
erg origineel, zijn inbraak is een
eigentijdse herschepping van Du
Rififi, maar hij slaagt er voortdu
rend in de spanning te behouden.
Gezegd moet worden dat zijn ac
teurs werkelijk voortreffelijke pres
taties leveren. Alain Delon is zeer
geloofwaardig als het brein van de
misdaad, evenals de in het nauw
gedreven Volonte, die voor een
Alain Delon op weg naar het einde.
MlllllliSliiiiiiiL»,,. lMI J,JiJiJJ
moord niet terugdeinst. Maar wat
dat betreft doet de politie niet voor
hem onder Integendeel De getoon
de methodes om mensen te laten
doorslaan zijn trouwens ook niet al
te fraai.
Yves Montand speelt bijzonder
aangrijpend. Zijn eerste verschij
nen, als hij lijdt onder een deliri
um tremens, werkt zeer griezelig.
Ook verderop is zijn aanwezigheid
duidelijk merkbaar, ook al bezwij
ken de andere spelers allerminst
onder dit acteursgeweld. De rode
circel weet op buitengewone wijze
spanning aan ontspanning te koppe
len, ook al is cynisme de makers
niet vreemd geweest.
CAMERA „Dossier Prostitu
tie" zoals de uitnodigende titel van
de nieuwe film ln Camera luidt is
geen dossier. Dat dient vooropge
steld te worden. Iedere wetenschap
pelijke of realistische aanpak ont
breekt in de film. Als documentai
re is de waarde dan ook nul en ge
nerlei. Voor wie het in deze tijd te
koud is zelf eens langs de rosse
buurt te lopen bestaat de mogelijk
heid op meer passieve manier ken
nis te maken met de vrouwtjes
van plezier. Hij kan se horen pra
ten over hun „vak," zien hoe ande
re mensen verlegen en uit hun
doen snel bij een rood lampje naar
binnen wippen en even schuchter
weer naar buiten komen om snel in
de nacht te verdwijnen en bekijken
hoe de vrouwtjes reageren als de
politie weer eens de straat komt
zuiveren. Heel wijs vertelt de film
dan ook. dat er verschillende soor
ten van prostituees zijn en die wor
den dan nog even apart onder de
loupe genomen Het zal allemaal
wel zo'n beetje kloppen. maar
authentiek is het niet en daarom
heeft het dossier weinig echte
Prolongaties in drie Leidse bio
scopen.
Trianon houdt het nog een week
op Louis de Funès. die achter de
muziek aanholt. Humor, zoals men
van de kleine Franse komiek kan
verwachten Een vorm van ont
spanning. die het gezien de her
haalde prolongaties nog altijd
goed doet.
Studio heeft ln de roos geschoten
met de reprise van John Schlesin-
gers ..Midnight Cowboy" met Dui-
tin Hoffman en John Volgt in de
hoofdrollen. Hoewel het een twee
de vertoning in de Sleutelstad be
treft, ls deze boeiende film 'alweer
de derde week Ingegaan.
Luxor blijft nog even gastvrij
heid bieden aan Dracula, de ver
schrikkelijke. Kennelijk bestaat er
voldoende belangstelling voor dit
soort griezelwerk. Christopher Lee
weet in de titelrol van wanten. Hij
laat de koude rillen over de rug
van de bezoekers lopen.
REX Ret .Pornoschip" is de
sex-thriller die deze week opnieuw
de sex-liefhebbers naar Rex moet
trekken. Waarschijnlijk zal dat wel
lukken, want de film belooft wer
kelijk niet veel minder dan ze laat
zien. Verhaal zit er. zoals bij dit
sooft films gebruikelijk, niet in het
Porno-schip." Wat duidelijk wordt,
is dat een door zijn impotentie ge
plaagd. kaoitein van een klein
jacht reisjes maakt met rijke men
sen. die zelf niets anders te doen
hebben dan zien overgeven aan de
zinnelijke geueugten. Daarvoor
zijn dan minstens drie vrouwen no
dig. De lol bestaat er ln minderen
te vernederen tijdens vervelende
sex-spelletjes. Die spelletjes wor
den niet meegespeeld door het zus
je van de kapitein, dat een roman
ce onderhoudt met de matroos Die
romance leidt tot een gezamenlijke
langdurige douchebeurt als de ka
pitein even weg is. Tussendoor ziet
men dan nog beelden uit het sex-
verleden van de kapitein, die op
het eind op smartelijke wijze om
het leven zal komen.
