Westduitse belangstelling voor
het Nederlands verrassend groot
Amerika: twee maanreizen
en twee Mars-satellieten
Nixon doet forse stap
tegen luchtvervuiling
Na de ijstijd begon
„langzame zondvloed
Radio cursussen Radio- Keulen en -Bremen groot succes
Programma van de NASA voor 1971
Schoolklassen
Vliegtuig boven
Middellandse
Zee vermist
Aardbeving aan
Italië's Rivièra
en stuifsneeuw
in het Rhóne-dal
Nationalisering
in Chili
Tijdstippen
#|T*v haatbij.'-- m -W
in vogelvlucht in vogelvlucht
PAGINA 8
LEID8CH DAGBLAD
ZATERDAG 2 JANUARI 1971
.JDe belangstelling overtreft de
meest optimistische verwachtingen",
aldus de heer W. A. Kreye, leider van
het programma in Bremen. „De aan
vragen voor leerboekjes komen uit
het hele gebied dat Radio-Bremen
bestrijkt, dus ook uit het noorden
Sleeswijk-Holstein) en het oosten.
Alle beroepsgroepen zyn vertegen
woordigd, terwijl bovendien een groot
aantal schoolklassen deelneemt.
Dat laatste geldt ook voor de cur
sussen van de W.D.R. Vooral in de
grensgebieden wordt aan middelbare
scholen van de lessen Nederlands ge- i
profiteerd. „Het belangrijkste is dat
de belangstelling zo sterk gericht is
op het serieus leren van de taal en
niet op enige kennis voor de zomer-
(Van onze correspondent)
BONN (GPDt Verrassend groot is in West-Duitsland de belang
stelling voor de Nederlandse taal. Ruim een jaar geleden begon de
West-Deutsche Rundfunk (W.D.R.) in Keulen met een radiocursus
Nederlands. Er kwamen 12.000 aanmeldingen. Vorige week werd een
begin gemaakt met een cursus voor gevorderden waarvoor nu al
ruim 2100 aanmeldingen zijn ontvangen. Door het Keulse succes
gestimuleerd, heeft Radio-Bremen de begincursus een maand gele
den overgenomen. Tot dusver hebben zich in Bremen 2800 cursisten
gemeld.
vakanties", aldus dr. M. Nestel—Be-
giebing, leidster van de schoolradio
van de W.D.R.
De invloed van de lessen blijkt o.m.
uit de reactie van een leraar uit
Aken. die schreef dat de radiolessen
zeer goed aansluiten bij het onderwijs
in Aken en omgeving. De interesse
voor de Nederlandse taal zou in dit j
gebied de laatste tijd aanzienlijk zijn
gestegen. Niet zo verrassend wellicht
is het feit dat een aantal leerboek-
jes voor onderwijs aan douaniers is
besteld.
De W.D.R.. die de begincursus al
heeft herhaald, overweegt volgend
jaar mei beide cursussen nog. eens
uit te zenden. By Radio-Bremen i
wordt aangenomen dat daar volgend
jaar ook de vervolgcursus van Keulen
wordt overgenomen. Te verwachten
is dat ook andere radiostations in de
Bondsrepubliek de lessen Nederlands
zullen gaan uitzenden.
aanzienlijk geringer te zijn. Terwijl
royaal de gelegenheid bestaat de an
dere talen te leren, is dit voor velen
nu eenmaal de enige kans om de Ne
derlandse taal machtig te worden,
aldus dr. Nestel-Begiebing.
Dit laatste past bij de opvatting
van de voornaamste „propagandist"
aan Nederlandse kant. ambassadeur
M. Mourik van de Nederlandse am
bassade in Bonn: .JDe positie van
de Nederlandse taal in de Bondsre
publiek is hoogst onbevredigend. Al
leen in Noord-Rijnland-Westfalen
wordt het Nederlands facultatief in
scholen onderwezen. Er is echter
slechts een tiental scholen waar de
mogelijkheid inderdaad bestaat".
Aan slechts twee Westduitse uni
versiteiten is een leerstoel neerlan
distiek en Nederlandse cultuur
(Munster en Keulen). Er is een twin
tigtal lectoraten, maar die hebben
minder te betekenen dan aan Neder
landse universiteiten. Een Duitse
lector is niet bevoegd examens af te
nemen. Bevoegde leraren Nederlands
leveren de universiteiten in de
Bondsrepubliek dan ook vrywel niet
af.
De mogelijkheid bestaat dat in de
naaste toekomst leerstoelen neerlan
distiek zullen worden gevestigd aan
de universiteiten van Regensburg en
Marburg. Veel waarde wordt ge
hecht aan het verkrijgen van een
leerstoel aan de nieuwe universiteit
van het noordelijke Oldenburg in
Neder-Saksen. De regeringen van
Nederland en België hebben in begin
sel besloten zich daar gezamenlijk
voor in te spannen. In Neder-Saksen.
dat een lange gemeenschappelijke
grens met Nederland heeft, bestaat
geen faciliteiten voor het leren van
de Nederlandse taal.
De radiocursus is technisch voor-
j bereid door Radio-Nederland We-
I reldomroep. De leerboekjes (het
I eerste „In Holland staat een huis",
i heeft een Nederlands kinderliedje
een zekere populariteit bezorgd in de
Bondsrepubliek) zijn geschreven door
de Groninger Neerlandicus dr. H.
Entjes. De boekjes worden gratis ver
strekt. De financiële consequenties
komen grotendeels voor rekening van
het ministerie van Onderwys in Den
Haag.
ALGIERS (Reuter, AFP> Een'
Algeryns vliegtuig met eenendertig;
personen aan boord wordt sinds oude- j
I jaarsavond vermist boven de Middel-:
j landse Zee. Het toestel, eigendom van:
I een Franse maatschappij, maakte een
j chartervlucht met een Algerijnse be-
j manning van drie koppen van Alge-
rije naar Minorca (Balearen)
De machine, een Nord-262. liet
donderdagavond laat, toen zij zich 65
myl uit de Algerijnse kust bevond, een
s.o.s. horen. Sindsdien is er niets
meer van vernomen. Onder de pas
sagiers waren 23 spelers en bestuurs
leden van de Algerijnse voetbalver
eniging „Asal" (derde divisie) en een
echtpaar met twee kinderen. De club
Asal zou op Minorca een vriend
schappelijke wedstrijd gaan spelen.
Aan de opsporingsactie nemen Fran-
se. Spaanse en Algerijnse vliegtuigen
deel.
Enige kans
ROME. PARIJS (Reuter, AFP)
Veel inwoners van dorpjes aan de
Italiaanse Rivièra hebben de oude
jaarsnacht buiten in de sneeuw door
gebracht na een aardbeving, die drie
minuten aanhield en een sterkte van
3.8 punt op schaal van Richter be
reikte. In Genua werden verscheidene
gebouwen beschadigd. De beving deed
zich een uur voor middernacht voor.
In het Rhónedal en de Franse Al
pen zyn talrijke dorpen door de
sneeuw van de buitenwereld afgesne
den. Zij kunnen slechts door helicop
ters bevoorraad worden. De sneeuw
val is aanzienlijk afgenomen maar er
staat nu een fikse storm, die grote
bergen stuifsneeuw op de beijzelde
wegen doet ontstaan. Het vrijmaken
van de wegen wordt bovendien be
moeilijkt doordat honderden auto
mobilisten hun gestrande wagens in
de steek hebben gelaten. In een groot
deel van Frankrijk kwam op nieuw
jaarsdag strenge vorst voor. Het re
cord werd gemeten in de oostelijke
Oyonnax: 27,8 graden onder nul.
i De belangstelling voor radio-
i cursussen Frans en Engels door
de WJD.R. evenals de Nederlandse
vroeg in de avond en in hetzelfde
programma uitgezonden blijkt
WASHINGTON (APi Het Amerikaanse Bureau voor de lucht
en ruimtevaart (NASA) heeft het officiële programma ontvouwd
voor de ruimtereizen die dit jaar gaan plaatsvinden. Hoogtepunten
zijn twee bemande reizen naar de maan. met de Apollo-14 en -15.
en het zenden van twee onbemade „Mariner"-satellieten naar de
planeet Mars. Voor het eerst zal worden getracht deze onbemande
ruimteschepen in een baan rond de rode planeet te brengen, op
ongeveer 1.600 kilometer hoogte. De satellieten worden met tele
visiecamera's en andere observatie-instrumenten uitgerust en men i
hoopt dat zij lang genoeg zullen blijven ronddraaien om ongeveer
70 procent van het oppervlak van Mars te verkennen.
SANTIAGO (AP. De Chileen-
j se regering heeft bekend gemaakt,
dat de staat 528.000 hectare land
I van een particuliere veeteeltonder-
I neming heeft onteigend, om die te
i gebruiken voor landhervormingen.
Volgens het bureau van president
Salvador Allende is dit de grootste
landonteigening die ooit in de we- i
reld heeft plaatsgevonden. Het ont-
eigende gebied bestaat uit drie apar-
te boerderijen in de zuidelijke pro
vincie Magallanes. Ook twee andere
landerijen, die samen 200.000 hec
tare besloegen, zijn door de staat I
gevorderd.
Voorts heeft president Allende j
aangekondigd, dat zijn regering de
kolenmijnen gaat nationaliseren. Hij
zei dit in een nieuwjaarstoespraak I
in het mijnbouwcentrum Lota, on- j
geveer 500 km ten zuiden van San
tiago. Lota is het belangrijkste ko- i
lengebied van Chili, waar vijftien- j
duizend mijnwerkers werkzaam zijn.
Wat de tijdstippen van de voorge-1
nomen ruimtereizen, zowel bemand
als onbemand, betreft, kan het vol
gende worden meegedeeld: de- „Ma
riners" worden in mei van Kaap
Kennedy gelanceerd; in november
zal worden getracht de satellieten in
een baan om Mars te brengen. In
februari of maart zal een interplane
tair waarnemingsplatform de ruimte
in worden gezonden en in april wil
de NASA een satelliet voor de ver-1
zameling van gegevens over de zon
lanceren.
Wat betreft het bemande deel van
de ruimtevaartprojectende Apollo-1
14 met als bemanning Alan Shepard,;
Stuart Roosa en Edgar Mitchell moet
volgens plan op 31 januari van start
gaan.
Op 25 juli volgt de Apollo-15, met i
als bemanning de astronauten Da-
vid Scott. Alfred Worden en James
Irwin. Zij zullen een met kleurente- j
levisie uitgerust maanvoertuig mee
nemen voor een tocht door de noor
delijke maanvlakte, in de omgeving
van de Apennijnen.
Op luchtvaartgebied gaat de NASA
dit jaar uitgebreide proefnemingen
verrichten met een nieuw soort vleu
gel. de zogenaamde superkritische
vleugel. Het doel van deze experi
menten wordt verhoging van de
kruissnelheid voor vliegtuigen die
juist onder de geluidssnelheid blijven
en vermindering van het gewicht van
toestellen met een middelmatige snel
heid. Een F-8 vliegtuig van de ma
rine-luchtvaartdienst is reeds met
een dunne versie van de nieuwe vleu
gel uitgerust en hiermee zullen in
het voorjaar de eerste proefvluchten
worden gemaakt.
Voor NAVO en ESRO
De Verenigde Staten zullen ook dit
jaar de lancering van zes internatio
nale satellieten verzorgen. Drie daar
van zyn communicatiesatellieten van
het type Intelsat-4, die in opdracht
van het Internationaal Consortium
voor telecommunicatiesatellieten
worden gelanceerd. Deze drie ver
trekken van Kaap Kennedy, evenals
de communicatiesatelliet „NAVO-B",
die voor de verbindingen van de
Noordatlantische Verdragsorganisa
tie zal worden gebruikt en op 27 ja
nuari van start moet gaan
Van de luchtmachtbasis Vanden-
berg in Califomië vertrekken de sa-
Volstrekt onwaar „Van begin
tot eind onwaar" is het commentaar
van de Westduitse regering op een
uitzending van Radio Conakry
waarin West-Duitsland ervan werd
beschuldigd betrokken te zyn ge-
weeest bij de inval in Guinee van
november. Volgens radio Conakry
had de inval ten doel een burger
oorlog te ontketenen en president
Sekou Touré te vermoorden. Bonn
noemt, de beschuldigingen „verzin
sels van het radiostation of laster
cüe de Guinese radio is ingegeven
door een derde partij".
Flinke slag De Franse politie
heeft op oudejaarsdag haar meest
spectaculaire narcoticavangst van de
laatste jaren gedaan. Bij een grens
post in Menton trof zij in een auto
140 kilo ruwe morfine aan, genoeg
om er heroine ter waarde van 6,5
miljoen gulden uit te vervaardigen.
De bestuurder van de wagen, de 32-
jarige Kaspar Kevorkian uit Beiroet
s gearresteerd. De politie was door
Interpol getipt.
Wilde staking Ondanks een
wilde staking van meer dan 600
journalisten zijn twee van Enge-
lands grootst edagbladen, de Daily
Mirror en de Sun. vrijdag van de
persen gekomen. De Mirror, die een
oplaag van 4.9 miljoen stuks heeft,
werd door hoger personeel in Lon
den en Manchester vervaardigd, en
had 16 pagina's inplaats van 24. De
Sun (oplage 1,9 miljoen) verscheen
normaal met 24 pagina's.
tellieten „ISIS-B". een internationale
satelliet van Canadese makely voor
de bestudering van de ionosfeer, en
de „HEOS-B", ontwikkeld door de
Europese Organisatie voor ruimte
onderzoek (ESRO), die een studie
moet maken van de elektrische en
magnetische velden in de ruimte.
Nieuw bewijs stijgen wereldzeeën
KIEL 'DaDi Dat de aarde de
afgelopen vijftienduizend jaar een
soort langzame zondvloed beleefd
heeft, is kortgeleden nog weer eens
gebleken uit prehistorische vondsten
aan de oostkust van Slaaswyk-Hol-
stein. Volgens deze vondsten is de wa
terstand van de Oostzee de afgelopen
duizenden jaren voortdurend geste
gen.
t' Meest indrukwekkende bewijs voor
deze veronderstelling leverde onlangs
een vondst bij bewateringswerkzaam-
heden in de buurt van het bekende
Bad Timmendorfer Strand. Uit res
ten aardewerk, stenen werktuigen
en op messen lijkende houten voor
werpen kon men opmaken, dat hier
in het neolithicum (jonge steentijd)
een nederzetting was geweest, die 3,50
meter onder de huidige zeespiegel
moet hebben gelegen. Daar deze ne
derzetting zich direct aan de rand
van een baai heeft bevonden, en wel
op een eiland, kan men de water
stand van de Oostzee van vierduizend
jaar geleden tamelyk nauwkeurig af- «miukxg v.
lezen. Dertig eeuwen geleden was de stroomd.
zeespiegel al weer gestegen, zoals een
schelpenbank aantoont, waarin zich
nog de sporen van uit de steentijd
daterende aanlegpalen bevinden Zij
ligt nog maar 2,50 meter onder de
huidige waterspiegel. Niet ver daar
vandaan gevonden sporen van ne
derzettingen uit het jaar 2.300 v. Chr.
wijzen dan al op anderhalf tot twee
meter diepte, en vondsten, die nog
tweehonderd jaar jonger moeten zijn,
tonen aan. dat de Oostzee weer met
ongeveer 50 cm was gestegen.
Daarmee is bevestigd, dat de wa
terspiegel van de wereldzeeën onge
veer 20.000 jaar geleden tijdens de
grote ijstijd zelfs vele meters lager ge
legen moet hebben dan thans. De
watermassa's waren in de ijsschilden
vastgelegd en er was noch een Noord
zee noch een Oostzee. Op de bodem
van de huidige wateren leefden kud
den mammoeten en mensen uit de
oude steentijd. Pas met het smelten
van het ijs werden deze gebieden, en
op soortgelijke wijze de kusten van
andere continenten, langzaam over-
President Nixon heeft donderdag
de belangrijke wet op de luchtvervui
ling, de zogenaamde „Clean air act
of 1970" ondertekend. Hij zal het
nieuwe Congres „nieuwe en belang
rijke aanbevelingen" op dit gebied
doen. De „wet op de zuivere lucht"
bevat de volgende bepalingen:
de Amerikaanse automobielindus
trie mag met ingang van 1975
alleen auto's fabriceren die nage
noeg geen uitlaatgassen afgeven;
het nieuwe Bureau voor de mi-1
lieubescherming National Envi
ronmental Protection Agency) zal
minimumvoorwaarden van lucht
vervuiling door de industrie vast
stellen;
de industrie zal gebruik moeten
maken van de modernste metho
den om de vervuiling onder con
trole te houden;
iedere burger kan strafrechtelijk
worden vervolgd by het overtreden
van de bepalingen vian de wet:
de straffen kunnen oplopen tot
boetes van 25.000 dollar en gevan
genisstraffen tot twee jaar;
de regeling zal geen <\vereenkom-
sten aangaan met ondernemingen
die zich schuldig maken of heb
ben gemaakt aan het overtreden
van de wet op de luchtvervuiling.
Op de foto: president Nixon met
(links) William D. Ruckelshaus, pre
sident van het Bureau voor de mi
lieubescherming en (rechts) Russel E.
Train, voorzitter van de Raad voor
milieuverbetering
Het zal nog vele jaren duren voor
dat met redelijke zekerheid kan wor-
I den vastgesteld wat in wezen de be
langrijkste gebeurtenissen van het
jaar 1970 zijn geweest. De geschiede-
j nis heeft immers de verrassende
eigenschap haar ware gedaante pas
veel later te onthullen. Wat zij ons
in de vorm van dagelijks nieuws
over het afgelopen jaar heeft voorge
schoteld. is niet anders dan een ver
momming van de werkelijkheid.
Vandaar dan ook. dat bijv. twintig
jaar na het einde van de Tweede
Wereldoorlog een boek kon verschij
nen onder de sprekende titel „De
oorlog werd in Zwitserland gewon
nen," afgezien van de vraag of dit
juist ls. In elk geval kan men op het
ogenblik slechts gissen waar nu fei
telijk het zwaartepunt van de histo-
I rie van 1970 heeft gelegen. Lag dat
1 in het Midden-Oosten, waar als
I onderdeel van een Amerikaans vre
desplan een bestand aan het
Suezkanaal werd afgekondigd? Of
heeft de Westduitse bondskanselier
Brandt door zijn toenaderingspoli-
tiek jegens Moskou. Warschau,
Praag en zelfs Ulbricht een beslis-
1 sende wending in de verstandhou-
ding tussen Oost en West teweegge-
J bracht? Was het misschien het ver
loop van de besprekingen tussen
Moskou en Peking over de onderlin
ge grenzen in Azië waardoor een
uiterst gevaarlijk militair conflict
kon worden voorkomen, of lag de
kern van de geschiedenis van het af
gelopen jaar in en rondom de oorlog
in Jordanië, annex de confrontatie
van Amerikanen en Russen aan
weerszijden van de strijdende par
tijen? Mogelijk ook kan de ongerust
heid van de NAVO over de sterkte
van de Oosteuropese strijdkrachten
en de opbouw van de Sowjetrussi-
sche vloot in de Middellandse Zee en
het daarop gebaseerde besluit voor
het volgend jaar ruim drie miljard
gulden méér voor haar defensie uit
te geven achteraf van overwegende
betekenis blijken te zijn. Of ligt die
toch meer in het verder terugtrek
ken van de Amerikaanse troepen uit
Vietnam, waardoor zij elders in de
wereld hun gewicht kunnen doen gel
den? Men ziet het: het afgelopen
jaar stelt de toeschouwer, zoals
trouwens bij elk einde des jaars.
voor een lange reeks vragen. En die
zijn dan alleen nog maar gebaseerd
op wat aan feiten aan de oppervlak
te is gekomen. Wat zich achter de
schermen heeft afgespeeld is in het
opmaken van de balans nog niet
eens betrokken. Allerminst onwaar
schijnlijk is. dat nu nog verborgen
voorvallen, incidenten of afspraken
van veel groter belang zijn geweest
dan de zichtbare top van de ijsberg
der gebeurtenissen. Hoe dit alles zij,
I in het panorama-1970 vormt het Mid
den-Oosten een in het oog springend
centrum van machtsstrijd. niet
I slechts tussen de „kleintjes" Israël
en Egypte, maar zeker ook tussen
de met hen verbonden grote wereld
machten. Het plotselinge overlijden
van president Nasser en diens opvol
ging door Sadat is daarbij van bij
komstige betekenis. Van doorslaand
gewicht was het bestand, de aanvan
kelijke weigering van Israël (tenge
volge van nieuwe raketinstallaties
aan het Suezkanaal) om het gesprek
voort te zetten en zijn latere bereid
heid toch aan de vredesbespr^'-'ngen
onder leiding van VN-bemiddelaar
Jarring deel te nemen. Er is nu een
adempauze tot begin februari wan
neer het verlengde bestand ten ein
de loopt. De tijd is angstig kort: er
rest nog slechts een maand om de
gespannen situatie in het Midden
oosten naar blijvende vrede om te
buigen.
Wat op zeker ogenblik gevaarlijk
lijkt kan even later van weinig be
tekenis blijken te zijn. Omgekeerd
kan een op het eerste gezicht ver
heugende ontwikkeling bij nader in
zien bedenkelijke facetten vertonen.
Bij dit laatste denkt men onwillekeu
rig aan de verdragen van bondskan
selier Brandt met Oost-Europa. Bij
het naderen van de Jaarwisseling
werden de stemmen luider, die twij
felen of de nieuwe vriendschap wel
zo ongevaarlijk is als zij lijkt. Wat
zijn Moskou's werkelijke doelein-
einden? Probeert de Sow jet-Unie zich
in het westen te „dekken" om zich
bij een eventuele botsing met China
volledig op het oosten te kunnen con
centreren? Of houdt het Kremlin In
het geheim vast aan zijn imperialis
tische oogmerken, waarin met name
West-Duitsland als een nieuwe satel
liet fungeert? Opmerkelijk is, dat de
Sowjet-Unie zich jegens West-Europa
duidelijk vriendelijker gedraagt dan
Jegens Amerika, een verschijnsel
dat. inplaats van de onderlinge ver
standhouding tussen de twee grote
wereldmachten te verbeteren, eerder
aanleiding geeft tot wantrouwen. Het
is nu eenmaal onmogelijk van twee
walletjes te eten: wil het Kremlin in
samenwerking met de Amerikanen
de wereldvrede bevorderen, dan kan
het niet tegelijkertijd voortgaan met
een macht te ontplooien die achter
docht aanwakkert. Het is niet on
denkbaar. dat de (Amerikaanse) ge
ruchten over tweespalt in de Sowjet-
russische leiding met die Amerikaan
se argwaan te maken hebben. Dat
de positie van Brezjnew daarbij in
het geding zou zijn is veelzeggend.
De partijsecretaris staat immers be- N
kend als een stroeve figuur, wiens
gedachten meer uitgaan naar ver
groting van de Sowjetrussische
macht dan naar een politiek van ge
ven en nemen. Het is dus niet onmo
gelijk. dat zowel de onderlinge be
trekkingen in de top van de Krem-
lin-leiding als haar politiek Jegens
Amerika en Europa in de komende
maanden in het middelpunt van de
belangstelling zullen komen te staan.
In afwachting van een verdere ont
wikkeling op het allerhoogste niveau
kan Europa niet verstandiger doen
dan zijn krachten verder bundelen.
Sinds een Jaar na de Haagse con
ferentie van december 1969 heb
ben de zes landen van de EEG tal
van activiteiten ontplooid, die hun
positie niet weinig hebben verbe
terd. Van groot belang zijn de on
derhandelingen met Engeland. Dene
marken, Noorwegen en Ierland over
toetreding tot de gemeenschap. Die
ontwikkeling is op zichzelf verheu
gend, maar garandeert nog geen be
slissende uitbreiding van de groep
van Zes. Want Frankrijk blijft, al
mist Parijs het recht van veto. een
ongemakkelijke houding aannemen,
waardoor de snelheid van met name
Engelands toetreding in niet onaan
zienlijke mate wordt geremd. Te
genover die schaduwzijde staat de re
cente afspraak van de ministers van
Buitenlandse Zaken om op geregel
de tijden gesprekken te voeren over
politieke vraagstukken. Zij betekenen
althans de eerste stap op de weg
naar een soort politieke unie. Een
sterker Europa kan zeker een bijdra
ge leveren tot het bereiken van een
beter politiek evenwicht op tal van
punten, die nu nog als oorzaken van
wrijving te boek staan.
ZU.
