'Vrijheidsrechten zijn geen eenvoudige zaak' r; Ongelukje met kachel oorzaak pensionbrand In Den Haag was het weer bar en boos Zeer goed jaar voor Rotterdamse haven Prof. Kapteyn: Praten met uur. van Riel Burgemeester Thomassen Vijf Turken ernstig gewond PAGINA 6 LEIDSCH DAGBLAD ZATERDAG 2 JANUARI 1971 Er is een markt voor boeken over vaderlandse politiek. Met name de publikatie van dr. Vondelings Na smaak en Voorproef heeft dat bewe zen. Dat succes heeft de Arbeiders pers er toe gebracht nu eens haar geluk te beproeven met een van de weinig kleurrijke politici in ons land, mr. H. van Riel. De liberale senator had echter geen tijd voor het schrij ven van een boek. Daarom werd een marathon-interview gemaakt door Vrij Nederland-redacteur Joop van Tijn. Het resultaat kwam in een dik ke 180 pagina's op de markt onder de titel Mr. H. van Riel in gesprek met Joop van Tijn. Het is een boekje dat wel noodt tot doorlezen. Van Riel kan het nogal goed zeggen. Hij weet veel. durft ook te zeggen, dat hij iets niet weet. tiek-moeliyk-liggende-ehe durft precaire in de zin van poli- tiek-moeilijk liggende zaken bij de naam te noemen. Hij heetf over veel dingen nagedacht en kan daar on derhoudend over praten. Joop van Tijn is een van de weinige linkse mensen die ik ken. die over een fijn gevoel voor humor beschikt. Hij wordt nooit bits. kan zijn beden kingen tegen uitingen van rechts, steeds met een lach naar voren bren gen. De geïnterviewde, in dit geval Van Riel. weet waar de interviewer staat i juist, links van 't midden, ook vanuit de zaal gezien), maar zal dat in de loop van het gesprek wel eens kunnen, vergeten, door de vertrou wenwekkende toon van Van Tyn. De journalist Van Tijn beschikt boven dien over een benijdenswaardige hoe veelheid kennis van zaken, is boven dien zeer ad rem. Dat blykt dan in dit boekje dat heet van de naald werd samengesteld zeer vaak. Soms Jaat Van Riel zich, hoewel zeer be- kwaam in het manoeuvreren, vangen, soms draait hij met glans weg van de vasthoudende vrager Van Tijn. Daar is bijvoorbeeld het fragment, .waarin Van Riel duidelijk maakt hoe hij door zijn kennis van Duitsland en de Duitsers in de oorlog niet de min ste moeite had om zijn wil op te leggen aan Duitsers. Van Tijn me^kt dan op: Het is jammer dat u met 'die gave niets aan het verzet heeft gedaan. Van Riel antwoordt: „Ja, maar ik vond dat verzet zo ontzet tend dilettantisch Vervolgens leidt hij de aandacht af naar een politiek onderwerp, maar door die ene vraag is hy duidelijk een mo ment aangeslagen. Maar er zyn in dit boek veel inte ressante passages te vinden over de situatie van vandaag. Van Riel kan heel plastisch vertellen over de feilen van zyn partij. VVD <„Ik had zo ge hoopt dat de VVD als liberale party met een echt liberaal wereldbeeld te voorschijn was gekomen en mensen uit die richting getrokken zou heb ben'' en ..Was er in de VVD maar een oppositie met een eigen wereld beeld, in plaats van met incidentele verhalen over dingen die hun niet bevallen") Maar Van Riel koes tert op dit punt nog wel verwachtin gen, vooral van party-voorzitter me vrouw Van Someren (een knappe vrouw met grote charmes). Hy staat stil bij de figuur van prof. Oud. de oprichter van de WD. beschrijft in telligent, en soms ook amusant de binnenlandse politieke situatie. Over politici: „Het zyn gemiddeld mensen met een procuratiehouders- niveau. Maar het zyn dan wél pro curatiehouders met een sterke be hoefte aan publiciteit in zich Hy vergelijkt zichzelf met Gruyters <zyn optreden is bewonderenswaar dig maar hij moet toch eerst zijn wilde haren kwijt) en steekt zijn be wondering voor de nieuwe politicus Van Mierlo niet onder stoelen of banken. Van Riel blijkt ook graag te debat teren over buitenlandse politiek en defensie. Vooral over dat laatste on derwerp laadt hij een stortvloed van gegevens over het hoofd van Van Tijn uit. Zonder dat die daardoor overigens met stomheid geslagen raakt. Integendeel, steeds weer dringt hij aan met nieuwe vragen, zeer ge detailleerd ook. Wellicht heeft dit spel van vraag en antwoord, opwer ping en tegenwerping de uitgeverij geïnspireerd tot het reppen van de publiciteitskreet "politiek kwaliteits duel" als slagzin voor dit boek. Maar een echt duel is het toch niet. Daar voor kent Van Tyn zyn plaats te goed. Hy moet in de eerste plaats de uitgesproken politicus Van Riel aan het woord laten. En dat doet hy met grote bekwaamheid. Van Riel staat ook stil by zaken als Maagden huisbezetting, krantenfusies, de Ver- olme-zaak, Damrellen enzovoorts. Al te zachte handschoenen hoeven dan niet van hem verwacht te worden. Tot slot houdt hy nog een zeer zin nig pleidooi voor een grotere decen tralisatie in ons land hand in hand met een grotere verantwoordelijkheid op tal van lagere niveaus. Dat laatste hoofdstukje behoort tot het meest waardevolle uit dit boek boordevol politieke informatie. JRS UTRECHT (GPD) ,,Is vrede in verschillende delen van de wereld alleen met geweld te bereiken"* Zijn er revoluties nodig om de rechten van de mens te realiseren? De verklaring van de mensenrechten is revolutionair. Tussen de tekst van de VN-belijdenis en de verwezenlij king daarvan gaapt een huiveringwekkende kloof". Prof. mr. P. J. G. Kapteyn, hoog leraar aan de Utrechtse rijksuniver siteit, zegt dat vrij rustig. Hij zit ont spannen in zijn kleine comfortabele kamertje in het Europa Instituut. Prof. Kapteyn spreekt niet altijd zo kalm over dit onderwerp. Op een studieconferentie van de Verenigde Naties in Den Haag schilderde hij onlangs vol vuur een uiterst somber, gewelddadig toekomstbeeld. Ge spreksleider prof. Bos van het Utrechtse Volkenrechtelijk Instituut, liet toen als badinerend commen- taard e term "apocalyps" vallen. Nu. in de beslotenheid van zijn werkruimte zijn lange gestalte 'n beetje scheef in een van de gemak kelijke. lage stoelen drukt prof Kapteyn zich voorzichtig uit Heeft hij zich in Den Haag enigs dert. Vroeger, vooral tijdens het ko loniale tijdperk werden de schrijnen de klasseverschillen aanvaard. Nu gebeurt dat in steeds mindere ma te. De ontwikkelingslanden worden zich bewust van hun recht op vrij heid en welvaart" Is er een parallel te trekken tus sen de dekolonisatie en de realise ring van de mensenrechten? "De dekolonisatie is snel gegaan en heeft zich niet voltrokken op een bloedige wijze. Er is een groot aan tal doden bij gevallen, maar in ver houding met de geweldige structuur veranderingen is het dodental ge ring geweest. Van de zelfstandig ge worden landen kan men niet ver wachten dat ze zich op de wereld richten. Ze zijn bezig binnen hun na- zins door zyn woorden laten meesle- tjonale eenheid een eigen omgeving pen? j te creëren. Ze doen het zelf da.t is „Ja. misschien wel Ik heb duide- *5? ?Uk w lijk willen maken dat de vrijheids- 06 jonge ,anden bevlnden z,ch m rechten geen eenvoudige zaak zijn, zoais dikwijls wordt gedacht. Het zal internationaal een enorme inspan ning vergen om de ontwikkeling an ders te doen verlopen dan via ge welddaden. Ik steek mijn hand niet een ontwikkelingsproces. In verschil lende gevallen zie Je dat het land I bestuurd wordt door een elitegroep, vaak het leger. Dat behoeft niet al- tijd ongunstig te zijn. Er zijn bij voorbeeld in Latijns-Amerika «Peru in het vuur voor de mogelijkheid dat fn ®oliviflJ mmtaire regimes die al- de mensenrechten met vreedzame •les*°en de structuur te middelen overal kunnen worden go- realiseerd Ik ben daarover vrij pes- Toch er een levens8root ze- simistisch". vaar m als een militaire groep een land regeert. Het krachtenspel tus- Is hij zelf een tegenstander van sen verschillende invloeden in de geweld? maatschappij ontbreekt Neem bij- „Ik wijs geweld in Nederland af j voorbeeld Griekenland,, daar wordt In ons land bestaat voldoende speel- zonder enige twijfel gemarteld, even- I ruimte om op vreedzame wijze ver- a's m Brazilië", anderingen tot stand te brengen. Wij Als een vaste macht een land re- leven in een pluralistische maat- 18eert is de kans °P deze excessen I schappij. Verschillende krachtsver- altijd groot hoe goed de bedoelin- houdingen zorgen voor een soort ?en 411 sommige gevallen ook mogen evenwicht. In andere landen kan dat ziJn- Zo'n regime geeft kleine amb- anders liggen. tenaren de kans hun frustraties, hun Op het ogenblik keur ik in de sadisme uit te leven". Nederlandse situatie persoonlijk Brazilië legt: "Wij schenden de geweld af. Maar ik herinner me de i mensenrechten niet, want wij heb- oorlog nog te goed. Toen was ik niet ben geen politieke gevangenen, al tegen geweld, zoals het door het ver- ieen maar terroristen en staatsge- zet werd bedreven. De situatie was vaarlijke opruiers" wat denkt hij anders, het evenwicht verstoord". daarvan? "Als er bijvoorbeeld in de ont- wikkelingslanden - geen andere ma- Dat ls een woordenspel. Hetzelf- nier overblijft dan zal ik de laatste zijn om een deel van de bevolking het recht op revolutie te ontzeggen DEN HAAG In tegenstelling tot andere grote steden is de jaarwisse ling in Den Haag rumoerig verlo pen. Op verscheidene plaatsen in de stad leidden uitbarstingen van bal dadigheid tot ernstige incidenten. Het publiek bekogelde brandweer en politie met molotow-cocktails, ver vaardigd van met benzine gevulde bierflessen met een brandende lont. Hier en daar werden niet alleen autowrakken, maar ook geparkeerde auto's omvergegooid en in brand gestoken. In de Hillegondastraat dreef een groep jongens de politie op de vlucht en plunderde vervolgens de opslagplaats van een autohandelaar. Zeker vijf politiemannen werden gewond. Een hoofdagent moest wor- I den overgebracht naar het Rode- j Kruisziekenhuis. I Niettemin heeft de Haagse politie de uitbarsting van agressiviteit lij delijk ondergaan. Er is niet één charge uitgevoerd en er zijn geen arrestaties verricht. Aan het einde van de Goeverneur- laan, ter hoogte van de Oranjekerk, is het lange tijd onrustig geweest. Jongens versperden de rijbaan met bloembakken en bekogelden passe rende auto's met stenen. Enkele belhamels kantelden een ge parkeerde auto en sleepten de wa gen op de tramrails. Brandweer en poliie zetten de auto weer aan de kant. Agenten hielden zich in op dracht van hun superieuren afzijdig waarna de auto even later in brand werd gestoken. Het wrak werd later weggesleept. Ook elders in het land ging de jaarwisseling met enig rumoer ge paard. In het Groningse Bedum deelde de politie flinke klappen uit, toen zij werd getreiterd door groe pen relschoppers. Een auto ging in vlammen op In Lunteren dreef de politie enkele keren groepen jongelui uiteen, na dat ruiten waren ingegooid van po litie- en brandweerauto's. In Amstelveen gooide een groep rel schoppers enkele tientallen winkel ruiten in. De daders ontkwamen. Ook in Rijswijk kwam het in de omgeving van de Sir Winston Churchilllaan - Havenstraat - Carel Nakkenstraat tot ongeregeldheden. Omstreeks middernacht sloot een groep jongelui de Havenstraat af met brandende autowrakken. Om streeks half vier keerde de rust te rug. nadat de politie enkele charges had uitgevoerd en ook de bewoners de jongelui uit hun ramen met flessen hadden bekogeld. Een agent werd gewond toen hij van korte af stand een steen in de nek kreeg ge worpen. "Wel ben ik een fel tegenstander van zinloos geweld, zoals aanslagen met tijdbommen, waar burgers het slachtoffer van worden". Is hij een voorstander van het principe: "Het doel heiligt de mid delen?" "Ook daarop kan ik geen positief of negatief antwoord geven. In be paalde gevallen zou ik inderdaad ge neigd zijn te zeggen, dat het doel de middelen heiligt. Maar daarbij zou nooit de proportie uit het oog verlo ren moeten worden. Wat zijn de mid delen. wat is het doel en hoe groot is de kans op succes? Dat zou Je al lemaal moeten afwegen". Hoe ziet hij de ontwikkeling in de en Latyns-Ameri- Afro-Aziatische se landen? "Het gaat om de politieke bewust wording van de mens. Door de vlucht die de communicatiemedia, radio, tv en kranten hebben genomen en door het onderlinge verkeer en het toerisme tussen verschillende landen, hebben de mensen vergelijkingsma teriaal gekregen. Ze zien de bestaan de verschillen. De mentaliteit veran- wanneer in Zuid-Afrika Spanje en Griekenland alle voorstanders van vernieuwing het etiket "communist" krijgen opgeplakt" "Er zijn twee soorten mensenrech ten. vertikale en horizontale de rechten zoals een regering die han teert en die welke bij de bevolking leven". "De verwezenlijking van de rech ten van de mens is een voorwaarde zo niet de eigenlijke inhoud van een werkelijke vredestoestand. Die rechten kunnen evenwel alleen van onderop komen, vanuit het volk zelf, eerst de sociale en economische grondrechten, pas daarna andere, waaronder de politieke rechten". Kan de ontwikkelingshulp dreigen de revoluties voorkomen? "Nee, ik zou zeggen integendeel. Vaak bevordert de hulp de revolu- tionarisering. Het hangt er natuur lijk sterk van af welke methode wordt gevolgd bij de ontwikkelings hulp". Ik ben in dit opzicht niet zo hoop vol. Buitenlandse investeerders pro fiteren in vele gevallen van de ge boden hulp. Een deel van de winst gaat vaak recht naar een kleine groep bevoorrechten in het ontwik kelingsland. Het is bovendien moge lijk dat de grote belangen van deze Investeerders pressie uitoefenen op het beleid van net ontwikkelings land. zodat dit een deel van zijn zelfstandigheid verliest Is hij tegen politieke hulpverle ning? "De politiek zou geen rol mogen spelen Het gaat zuiver om de Idee te willen helpen, om de bereidheid de ontwikkeling van een ander land te stimuleren" "Minister Udink heeft dat goed on der woorden gebracht: "Als het Ne derlandse volk aan ontwikkelingshulp wil doen, dan zal het ook offers moe ten brengen". Die één percent van het nationale inkomen die wij nu ge ven. doet- niemand pijn. Geen mens heeft het gevoel dat hij daardoor minder geld in zijn loonzakje vindt. Dat is eigenlijk een te gemakkelijke manier om te helpen". Hoe zit het in Nederland met de mensenrechten? Prof. Kapteyn groot kerkhof. In de schemering zag ik talloze witte Arabische gewaden. Er woonden honderden mensen op het kerkhof. Ze 1 ven bij hun do den". Waarop baseert hij zijn pessimis me over de vredeskan^en in de ont wikkelingslanden? "Wij zitten met een erfenis uit de koloniale periode Angola en Mozam bique. om er twee te noemen, zijn nog steeds niet zelfstandig. Dat is een zware hypotheek, vooral wat be treft de mensenrechten. Het is lo gisch dat vele Afrikaanse landen de bevrijding van deze gebieden van Portugal (waarom keurt Nederland het beleid van dit land niet af?) als belangrijkste erfenis beschouwen". "Deze erfenis remt de ontwik keling. De tegenstellingen in de we reld worden er door verscherpt". "Ik ben niet optimistisch. Laten ROTTERDAM (ANP) —Tijdens de oudej aarsbij eenkomst van de ha venvereniging Rotterdam in het stad huis heeft burgemeester Thomassen. 1970 een uitstekend jaar voor de Rot terdamse haven genoemd. Terwijl de groei van de wereldhandel met twee procent verminderde, overtreffen de overslagcijfers van Rotterdam die van 1969 met een stijging van 18 pro cent. De aanvoer groeide met 17 mil joen ton tot 155 miljoen ton. De uit voer nam toe met 33 procent tot 60 miljoen ton. In totaal werd de ver wachte 200 miljoen dit jaar ruim overschreden Het aantal zeeschepen, dat Rotter dam in 1970 aandeed, is als gevolg van de sterke groei van de scheeps- afmetingen opnieuw teruggelopen. Dit jaar registreerde de haven 31.880 binnenkomende zeeschepen In 1969 waren dit er 32 088. Het scheepsvo- lume, dat vorig jaar voor het eerst de honderd miljoen overschreed, gaf dit jaar een groei te zien met 13 pro cent tot meer dan 118 miljoen. De aanvoer van ertsen was dit jaar groter dan ooit te voren De burge- meester sprak van een spectaculai- \an Rotterdam als internationaal oliedistributJiecentrum. In zijn toespraak memoreerde de burgemeester de havenstaking van enkele maanden geleden. ..Deze is niet in de cijfers terug te vinden, maar ik schat de derving op een miljoen ton stukgoed. Dit is een slok op een borrel". Alleen dan tanj I gens de burgervader de betekenis Maastunnel Dit jaar zyn 30Vi miljoen auto's door de Maastunnel in Rotterdam gereden. Dat is onge veer anderhalf miljoen meer dan in 1969. Op drukke dagen rijden ge middeld 80 k 90.000 auto's door de tunnel. Sparen Aan het assortiment be leggingsrekeningen van de rijkspost spaarbank wordt per 1 Januari 1971 een 8-pct. rekening toegevoegd, waar voor een opzegtermijn zal gelden van 4 jaar. aldus een mededeling van de R.P.S. Kienen De afdeling van D '66 in Limburg gaat op woensdag 6 ja nuari in Beek een openbare kien- avond houden, om een ministeriële uitspraak uit te lokken over dit tot dusver door de justitie verboden spel. Initiatiefnemer is het Tweede-Ka merlid dr. Imkamp. lid van de Twee de Kamer, zelf afkomstig uit Lim burg. Minister Polak (Justitie) is door de heer Imkamp uitgenodigd deze avond bij te wonen. ROTTERDAM (ANP) In de nacht van de jaarwisseling is in Rotterdam een pension voor (twaalf) Turkse gastarbei ders geheel uitgebrand. Vijf personen werden daarbij ernstig gewond. Om half twee in de nacht brak brand uit in het pension aan de Parallelweg. Het vuur. dat aanvankelijk een geringe omvang had. breidde zich weldra uit tot een grote brand en legde het drie verdiepingen hoge huis binnen korte tijd volledig in as. De brandweer, die snel ter plaat se was, kon niet veel meer uitrich ten dan het redden van de bewo ners van het pand, allen Turken. In een inmiddels uitgespannen vangzeil werden de buitenlandse ar beiders opgevangen. Vier Turken sprongen van de tweede etage op straat. Zij werden zwaar gewond naar het Dijkzigtzie- kenhuis overgebracht. De brand is, zo is gistermiddag komen vast te staan, ontstaan ty- dens het bijvullen van een oliekachel. De 27-Jarige bedrijfsleider J. V. was bezig de tank van de branden de oliekachel bij te vullen Op een gegeven moment struikelde hij ergens over. De olie, die uit de ar aagt ank stroomde, vatte onmiddel lijk vlam De bedrijfsleider heeft nog getracht het vuur te blussen en liep daarbij derde graads brandwonden op. Mond Op nieuwjaaremorgen vroeg 1s in de Joubertstraat in Rotterdam het huis van de 28-jarige bouwvakker J Mahn volledig uitgebrand. De bo venliggende woningen kregen ernsti ge' brand- en waterschade. De bouw vakker. die enkele lichte brandwon den opliep, moest in het ziekenhuis worden behandeld. Zijn vrouw bleef ongedeerd. Volgens de politie i6 de brand waarschijnlijk ontstaan, doordat de hond van de heer Mahn. geschrok ken van buiten afgestoken vuurwerk tegen een oliekachel was opgelopen en deze had omgestoten. Toen het gebeurde, lag het echtpaar te slapen. Alkmaar Drie brandweerlieden en een kind zijn donderdagmiddag gewond naar een ziekenhuis te Alkmaar gebracht nadat zich een gasontploffing had voorgedaan tijdens een brand. Er was brand ontstaan in een box van een flatgebouw aan de Ele- gaststraat in Alkmaar. Toen de brand bijna was geblust, deed zich de ont ploffing voor, vermoedelijk doordat een door de box lopende gasleiding door het vuur lek was geraakt. Drie brandweerlieden neeenkind dat naar de blussingswerkzaamheden stond te kijken, werden getroffen door in het rond vliegende glasscherven. "Iet vuur tastte vervolgens een bo ven de box gelegen flatwoning en het trappenhuis aan. "Over de door de overheid gega randeerde rechten hebben we in ons land niet te klagen. Anders is het I derde wereldoorlog worden met de mentaliteit van de burgers j zelf De gastarbeiders in Nederlandj worden vaak op schrikbarende wij- ze behandeld. In een bus vroeg een Griekse arbeider onlangs iets in ge broken Nederlands aan de chauffeur. Hij werd afgebekt, behandeld alsof hij een stuk vuil was. Deze houding komt overigens bij alle lagen van de bevolking voor". "Ik ken een echtpaar dat bij wij ze van spreken de rechten van de mens uit het hoofd kan opzeggen. Maar toen hun dochter met een ne ger thuiskwam, kwamen de drama's. Zij moesten erkennen dat theorie en praktijk ver uit elkaar liggen". Zijn de rechten van de mens niet een typisch westers bedenksel? "In zekere zin is dat zo. Neem het recht op leven. In Nederland en in andere westerse landen is iedereen ervan doordrongen. In andere lan- u modern kun,t. den heeft het een andere Inhoud v "Ik was laatst in Cairo, 's Avonds werk kwam ik met een vriend langs een Een heel gewoon huis-tuin en-keuken gebruiksvoonverp Wat precies? Aan u te ont dekken m de fotopuzzel, waaraan we maandag jongstleden zijn begonnen. Na dit plaatje hebt u er nog negen tegoed. In totaal ge ven wij namelijk veertien fo to's. Plaatjes van veertien voorwerpen, die u moet her kennen. Uit de eerste letters van de veertien voorwerpen kunt it een naam vormen. Na afloop van de serie fo to's moet u opgeven wat de voorwerpen waren en welke naam utt de eerste letters kon worden gehaald. Dan dingt u mee naar de zestien prijzen, welke wij ter be schikking hebben gesteld. Krachtige taal De PPR-Gelder- land is „diep teleurgesteld" over de weigering van de Nederlandse rege ring om een verdrag voor economi sche samenwerking te sluiten met Chili. In een verklaring roept het PPR-bestuur in Gelderland allen die solidair zijn met de vertrapten en verdrukten van deze wereld op af keuring over dit Nederlandse besluit openbaar te maken ,,in de krachtig ste taal, die men kent". Ontslag Aan de dertien werkne mers die nog in de papierverwerken- de fabriek Adelaar NV in Scheemda werkzaam zijn is met ingang van acht januari 1971 ontslag aangezegd. Bij de Adelaar werkten in totaal 26 werknemers. In oktober van dit jaar werden er hiervan als gevolg van fi nanciële moeilijkheden al 13 ontsla gen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 6