)e KW 103 „Wim" kwam niet thuis
IK WILDE GEWOON NIET
MENEER HARVEY WORDEN
De verfilming van
Jan Wolkers boek
stagneerthelaas
lphen zwaar getroffen door twee branden
'EEDS WEER BLIJVEN MANNEN OP ZEE BIJ HET UITOEFENEN VAN HUN BEROEP
1
PERDAG 31 DECEMBER 1970 LEIDSCH DAGBLAD
ele honderden Katioijkers waren aanwezig bij de dienst ter
3 omgekomen mannen.
ere van de bij de ramp met de
KATWIJK Wanneer de noord
wester met volle kracht op onze kus
ten beukt wordt het wat onrustig in
de gezinnen van de Katwijkse vis
sers. Man. vader, zoon of verloofde
is immers op zee. De gehele dag staat
de radio ..stand bij". Men heeft af
gestemd op de visserijband en de golf
lengte gekozen, waarop steeds de
..roepjes naar huis" vanaf het sch.p
worden gedaan. Zo af en toe wordt
ook wel eens op de noodgolf, de
frequentie, waarop de alarmberich-
ten doorkomen, afgestemd. Altijd
heerst er, begrijpelijk, een beetje
angst en heel duidelijk is het. dat
vrouwen en kinderen blij zijn als ze J
de stem van hun geliefde op zee ho
ren. Ze weten dan. dat alles wel is
aan boord.
Vissersvrouwen staan altijd alleen.
De mannen zijn een week of langer
van huis Daarom moeten ze voor al
les zorgen: het opvoeden van de kin
deren. het goed lopen van huishou
dingen. die in een ..gezin van landrot-
dens en nog zo heel veel meer van die
ten" de man opknapt. Onwillekeurig
hebben ze als het stormt een beetje
angst. Ze weten wel dat hun man
nen op zee geen ondoordachte din
gen z ilen deen en dat els de wind
toeneemt tot stormachtig snel een
i veilige schuilplaats zullen opzoeken
in een haven of de luwte van een
baai of dat ze hun schip met de kop
ln de wind draaien en gaan liggen
steken.
Maar de storm kan wel zo plot
seling komen opzetten, dat het niet i
meer mogelijk is beschutting te zoe-
ken. En als dan die roepies uitblij- j
ven neemt de angst toe. Het is im
mers gewoon ie om iedere dag op be
paalde tijden even een „brulletje"
naar huis te geven. Die vissersvrou
wen denken als zo n bericht uitblijft
verder Er kan immers iets zijn ge
beurd De voorbeelden liggen ervan
voor het oprapen. Steeds weer blij
ven er mannen op zee. In de storm.
Bij het uitoefenen van hun beroep.
Op de monumenten in de vissersdor
pen staan de namen van hen. die
met hun schepen op zee bleven
Ook 1970 bracht weer rouw in
Katwijk Vijf leudige schippers
lieten 20 februari het leven bij de
ramp met de KW 103 ..Wim". In
een vliegende storm verging dez» 90
bruto-registerton metende kotter op
een mijl of tien ten noord-oos
ten van Terschelling. Schipper Toon
van Welie <28». stuurman Wim Ou
wehand «28». monteur Jaap van der
Boon <20> en de matro en Kees
Krijgsman (17) en Jaap Schaap
H7» bleven op zee Diepe rouw en
grote verslagenheid heerste er in
Katwijk Niet alleen in de gezinnen
van hen. die omkwamen, maar in
heel de vissersgemeenschap Een slag
ook voor reder W Krijgsman.
Klaas van Duijn. oud-voorzit
ter van de Katwijkse Vereniging van
Schippers- eigenaren en vertrouwens
man van vele reders en vissers, or
ganiseerde een reddingsactie, waar
aan ruim twintig Katwijkse. Wiering-
se en IJmuidense kotters deelnemen
Zondags kreeg men van schipper
Cent Hoek van de KW 149. die
de leiding had bij de opsporingsactie,
bericht, dat tien mijl ten noord-oos
ten van het lichtschip Terschei-
lingerbank een grote olievlek had
waargenomen en dat men naast twee
niet opgeblazen reddingsvlotten ook
een tongensorteertafel. enige gas
flessen. een net en luiken en last-
planken uit zee had opgepikt, toe
behorende aan de KW 103. Aan de
ze actie namen ook deel een Neptune
van het Marinevliegkamp Valken
burg en Hr. Ms. Fregat ..Panter".
Reeds zaterdags had men een dek
sel van een dinghy-kist uit zee opge
haald.
Zondagmiddag half vier meldt
nipper Cent Hoek ..Wij hebben na
alles wat we gevonden hebben nu wel
de zekerheid, dat de ..Wim" is geble
ven en dat de opvarenden een graf
in de golven hebben gevonden 't Is
j verschrikkelijk. Vijf van die jonge le-
vens. We zoeken nog even door tot
half zes en dan wenden we de ste-
ven naar IJmuiden. Tot vannacht.
Bij ons is alles wel aan boord'
Rouw overmande Katwijk De la
kens gingen voor de ramen. Want
vijf stoere vissers, in de kracht van
hun leven, waren op zee gebleven. De
zee. die geeft en neemt!
CEES COMBEE
EN „Ik heb inderdaad
relaties onderhouden met Li-
,rvey, maar tot een huwelijk
echt nooit gekomen. Ik voel-
ewoon niets voor om meneer
te worden".
zegt de in het filmvak ver-
Leidenaar, die in de laat-
lft van het nu afgelopen
ïogal in het nieuws heeft
i Op een aan hem gewijd
in het Leidsch Dagblad van
maanden geleden hebben an-
anten gretig ingehaakt en te
ere is nog maar onlangs een
raaidoosavond gehouden in
edelijke Filmmuseum,
aandacht concentreerde zich
het feit. dat Ernst Winar
miem voor Willem Joseph
Ichhoff) een halve eeuw film-
denis op zijn naam heeft
De eenzame kamerbewoner
Lammenschansweg. die als
(outage van de Stichting Film
jenschap in Utrecht nog steeds
in de cinematografie, be-
lan Lilian Helen Muriel Har-
et wie hij in 1925 de Duitse
nedie „Die Kleine vom Bum-
ïaakte. tal van dierbare her
gen.
st jaar werd de basis gelegd
eeuwige" vriendschap tus-
jeune premier van de stom
en de ster uit klassiek ge-
produkties als „Der Kon-
anzt" en „Die Drei von der
file". Een vriendschap, die
ervonden in maart 1963 toen
Harvey op uitnodiging van
ensteller van het destijds veel
irde radioprogramma „Tiere-
tn" naar Hilversum kwam.
dat jaar al verklaarde de Lei-
rnst Winar in een interview:
geen zin om meneer Har-
worden. als U begrijpt wat ik
Lilian is een rijke vrouw, een
jke vrouw. Ik heb hier een
inkomen en ook "n paar hui-
aar dat gaat toch niet goed
Nee hoor. ze is 'n schat
maar verder is er alleen vriend
schap". Waa er alleen vriendschap,
want Lilian Harvey is voorgoed
filmgeschiedenis en Ernst Winar is
achtergebleven met een actief filmhe
den en een kleurrijk filmverleden,
vastgelegd in mappen vol vergeelde
foto's, knipsels, brieven en affiches
De Leidenaar. die in de jaren tus
sen de beide wereldoorlogen als ac
teur en als regisseur furore heeft ge
maakt. duikt voor de zoveelste maal
in zijn archief. „Kijk. hier is nog een
knipsel van Die Kleine von Bummel
Lilian werd aangekondigd als das
entzückendste Groszstadtmdel en ik
was der Herrenreiter, elegant,
schlank und rassig. De film werd ge
regisseerd door Richard Eichberg
aan wie ik een hekel had omdat hij
me altijd als Herr Graf aansprak.
Maar Eichberg kon op zijn beurt niet
uitstaan, dat Lilian en ik voortdu
rend Engels met elkaar praatten!"
De 76-jarige Leidse filmer geeft
grif toe. dat hij Lilian sinds die her
nieuwde kennismaking in Neder
land geregeld heeft opgezocht in
haar luxueuze villa „Asmodee" in An
tibes en dat er uit die jaarlijks te
rugkerende bezoeken aan de Rivièra
een hechte, romantische band is ont
staan. Een band die door de dood van
de tengere Duits-Engelse actrice in
1968 is verbroken. Eerst Winar, de
mooie filmjongen uit Leiden, de gol
den boy van de oude cinema, heeft
haar begrafenis niet bij kunnen wo
nen. Maar hij is er wel bijgeweest
toen de balletdanser Serge Lifar op
Lilians graf een beeldje onthulde
van Fanny Eisner, de danseres die
Lilian in één van haar filmrollen
heeft gespeeld.
„Ze is gestorven aan geelzucht,
een gevolg van het veelvuldig zwem
men in verontreinigd zeewater aan
de Franse zuidkust". En opnieuw
haalt Ernst Winar. die in zijn Duitse
glorietijd getrouwd is geweest met de
Ierse filmactrice Colette Brettel.
stapels brieven en foto's van „zijn"
Lilian tevoorschijn. Foto's vooral, die
de wedereijdse genegenheid tussen de
twee sterren van toen zichtbaar ma
ken.
„Lilian was een vrouw, die erg aan
het verleden hing", zegt de man. die
graag en veel over vroeger vertelt.
„Ze zag zich zelf dikwijls terug op
oude films die ze ln haar huisbios
coop je aan de Cote d'Azur liet af
draaien". Dank zij de bemiddeling
van Ernst Winar heeft het Filmmu
seum zich na het overlijden van Li
lian Harvey vijf films uit haar
privé-bezit kunnen aanschaffen. Het
zijn de films „Capriccio", fanny Eis
ner". „Der Kongress tanzt". „Glücks-
kinder" en „Serenade" En het Film
museum heeft Lilians Leidse vriend
eind vorige maand nog hulde ge
bracht met de vertoning van drie
door hem geregisseerde films <„Het
Nederlandsche Cabaret-Album". „De
kribbebijter" en „Op stap"), waar
voor grote belangstelling bestond
Twee sterren uit het verle
den: Ernst Winar en Lilian Har
vey bij een ontmoeting enkele ja
ren geleden.
Vindt Ernst Winar het na die
'lang vervlogen» jaren van roem niet
vervelend om alleen te zijn? „Ach,
een man van mijn leeftijd voelt het
altijd wel eens als een gemis om geen
vrouw naast zich te hebben, die voor
hem zorgt. Maar ik heb mijn werk
in Utrecht, ik heb mijn stamcafé's
in Leiden en ik heb bovendien mijn
herinneringen nog. Of mijn eerste
vrouw (Ernst Winar trouwde Colet
te Brettel toen zij zestien was» nog
leeft, weet ik niet. Het is best moge
lijk dat ze in de oorlog tijdens de
bombardementen op Londen om het
leven is gekomen".
Pieter C Rosier
LEIDEN De Leidse filmregis-
r drs. Paul Verhoeven heeft zijn
Olga nog niet uit kunnen kiezen.
De aankondiging Jan Wolkers
jongste boek „Turks Fruit" te zullen
gaan verfilmen bracht hem halver
wege het afgelopen jaar 1970 ln het
tieuws. De 32-jarige Leidenaar. die
de VPRO aan een geruchtmakende
documentaire over Mussert hielp en
voor de NOS de succesvolle Floris-
serie fabriceerde, riep tijdens een
uitzending van het televisie-program
ma „Zomaar een zomeravond" en in
een daarop volgend LD-interview al
le meisjes met filmvlees op te solli
citeren naar de rol van Olga. de
hoofdfiguur uit Wolkers aangrijpen
de liefdesverhaal. „Turks Fruit" zou
Paul Verhoevens eerste avondvullen
de speelfilm worden en niet meer
dan zes k zeven ton kosten. Alleen de
rolbezetting, die betrekkeliijk klein is.
baarde de Leidse cineast een beetje
zorg. Vandaar die oproep aan alle
meisjes van Nederland die iets heb
ben waar mannen over plegen te
vallen. Een oproep die zowel de tele
foon van Paul Verhoeven als die van
de Amsterdamse Alpha-Produkties
wekenlang roodgloeiend heeft doen
staan.
Hoe zit het nu. na een half jaar,
met die filmplannen? Zegt Paul Ver
hoeven enigszins voorzichtig„De
plannen om Wolkers boek te verfil
men bestaan nog steeds Dat ze nog
niet aan verwezenlijking toe zijn.
ligt niet aan mij. Ik ben als filmre
gisseur door Alpha-Produkties aan
getrokken en wie weten wil waarom
de zaak op het ogenblik stagneert,
moet het maar vragen aan de pro
ducent. Het is overigens niet zo dat
de plannen zonder meer van de ta
fel zullen worden geveegd. Persoon
lijk heb ik nog erg veel zin in dat
project." De Leidse regisseur laat
zich over de financiële kanten van
deze filmonderneming liever niet
uit. Hij geeft onder verwijzing naai
de filmproducent een opsomming
van drie Amsterdamse telefoonnum
mers, maar het draaien daarvan
blijkt vergeefse moeite, althans tij
dens deze donkere (feest«dagen.
Waar houdt Paul Verhoeven, die
op het gebied van de filmmontage
vaak heeft samengewerkt met zijn
veel oudere stadgenoot Ernst Winar.
zich op het moment mee bezig? „Ik
leg nu de laatste hand aan een in op
dracht van CRM gemaakt speel -
filmpje van twintig minuten, waar
voor Kees Holierhoek (Leids auteur
om. van het vorig jaar door het
Leids Universitair Toneel Akkoord
opgevoerde toneelstuk „Guerrilla."
van diverse hoorspelen en van een
serie jongensboeken, red.) de tekst
heeft geschreven. Het is een nogal
speels geval, helemaal in de come-
dy-stijl Een driehoeksverhouding ligt
aan het verhaal ten grondslag. In
dat verhaal komt een vader voor
wiens zoon een verhouding heeft met
een getrouwde vrouw. Hoe deze va
der die relatie ontdekt en hoe hy
daarop reageert, dat is in het kort
de thematiek van dit in kleur opge
nomen filmpje. Wat er precies mee
gaat gebeuren weet ik eigenlijk zelf
niet. Dergelijke "opdrachtfilmpjes
worden soms als voorprogramma ln
de bioscoop vertoond, maar ze blij
ven ook wel eens ergens op een stof
fige plank iiggen."
PAUL VERHOEVEN
nog geen Olga
(Foto LD/Holvast)
Verdere toekomstplannen? Paul
Verhoeven wat mysterieus: ..Op die
vraag durf ik nu geen antwoord te
geven. Er zit wel iets in het vat.
maar de tijd is nog niet rijp om de
inhoud aan de openbaarheid prijs te
geven. Als het zover is, laat uc wel
van me horen."
pieter c rosier
HEN AAN DEN RIJN Twee Alphen-West en ln het noodwlnkel-
branden hebben in het afge- centrum in Alpen-noord
jaar in Alphen aan den Rijn
üljoenen guldens schade aan- Het is in geen jaren voorgekomen.
twee mensenlevens ge- dat Alphen in een jaar tijds op een
ij de Chemische Industrie dergelijke wijze door branden werd
aan de Europasingel in i geteisterd. In beide gevallen werd
de schade geraamd op zo'n twee mil
joen gulden. Daar is echter nog wel
wat bijgekomen. Het ergste was. dat
er twee mensenlevens te betreuren
zijn geweest. Beide branden hebben
veel stof tot spreken gegeven, voor
al die waarbij het gehele houten
winkelcentrum in Alphen-noord ver
woest werd
De brand bij "Mavon" geschiedde
in de morgenuren van dinsdag 24
i februari. Daar werd het gehele fa-
I briekscomplex in as gelegd Alleen
I het kantoorgebouw en het laborato
rium werden gespaard. Met alle be
schikbare materieel bestreed de Al-
phense brandweer onder leiding van
commandant A. Korver deze brand
bij het bedrijf, dat vroeger in Lei
den was gevestigd en dat in oktober
1969 een nieuw pand in Alphens in
dustriegebied betrok. Deze brand is
vermoedelijk ontstaan door het over
slaan van een vonk naar zeer brand
bare chemicaliën. Ook de brand
weerkorpsen van Aarlanderveen en
Zwammerdam verleenden assisten
tie. Een dikke rookwolk hing over
Alphen Daardoor kon men kilome
ters ver waarnemen, dat er brand
was Met de opbouw is men snel be
gonnen.
De brand op 1 mei 's morgens in
het houten winkelcentrum in Alphen
noord eiste een dode. vier gewonden
en een schade van minstens twee
miljoen gulden. Tien winkels brand
den daarbij totaal af en het bijkan
toor van de PTT werd ernstig dooi
de brand en de explosie beschadigd
Ook aan de in de omgeving staande
De situatie bij het winkel
centrum tijdens de brand (links*
en de situatie van vandaaci
'rechts). Duidelijk is dat Alphen
door het zivare verlies het hoojd
niet in de schoot heeft gelegd.
flats werd grote schade aangerichtj bij de oorzaak van de exploele ult-
vele ruiten sneuvelden, kozijnen wer- j voerig werd besproken. Lekkage in
den uit de sponningen gerukt en deu- één van de gasleidingen waardoor
ren uit het slot. een gasopeenhoping ontstond, wordt
Deze ramp leverde veel stof op tot als mogelijk oorzaak beschouwd. Ook
spreken. Ook de gemeenteraad hield de commissaris van de Koningin, mr.
zich er enige malen mee bezig, waar- J. Klaasesz. bezocht het terrein van
de ramp Hij liet zich door allerlei
deskundigen voorlichten. Men is nu
weer met de herbouw van het win
kelcentrum. dat in zo'n grote behoef
te voor deze Alphense wijk voorzag,
bezig
CEES COMBEE.
