i
Jitspraak in Burgos toont aan
at 't leger heft in handen nam
3akistan in
isharmonie
politieke
tussen de
zorgen:
leiders
pïieuwe strategie
i conventionele
I strijdmacht VS
A merikaanse
val van
over
geruchten
Brezjnew
I of geen politiek met internationale ambities
\iIoeiib en Bhoetto zijn het volstrekt oneens
Amerikaanse kritiek
op Brandts politiek
inzake Oost-Europa
feertig uur
NA VO- VERBAND
Veimindering
ontbladering
in Vietnam
ARRESTANTEN
IN MOORDZAAK-
LAPORTE ZATEN
IN BOERDERIJ
iAG 29 DECEMBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
l lai
kl
(Van onze correspondent)
JjjJRGOS (GPD) De vijf militaire
n*c ;rs van Burgos hebben zich, na acht-
dagen geheim overleg over hun von-
n tegen de zestien Baskische nationa-
gisteren van hun allerstrengste zijde
ind en zijn zelfs verder gegaan dan de
jj ager ooit had gewildzes doodstraf-
waarvan drie zelfs dubbel, en verder
ntnsn gevangenisstraffen van zes tot ze-
jks'B jaar totaa^ 1 9 jaar) en één en-
as de uitspraak die maandag-
om vier uur ten overstaan
advocaten werd voorgelezen,
f, atspersbureau Cifra gaf dit be-
ort na vier uur ook in deze
loor, maar trok het enkele mi-
later weer in en verbood de
verspreiding ervan. Eerst om zes uur
gaf de Spaanse staatsradio de offi
ciële bevestiging van de uitspraak
van deze vonnissen, maar onder'
streepte met grote nadruk en bij her
haling dat zij geen enkele waarde
hebben totdat zij door de comman
dant van Burgos zijn ondertekend.
Het veronderstelde procédé is j
als volgt: de advocaten kregen vier
uur om hun eventuele aanmerkingen
op schrift te stellen. Daarna werden
I
i
Div<
INGTON (DPA/RTR) De Amerikaanse minister van Defen-
Meivin Laird, heeft verklaard dat de conventionele strijd-
7 J toten van de Verenigde Staten in de komende vijf jaar in
ngrijke mate verbeterd en versterkt moeten worden.
ien i dat de strategische en tactische kernmacht van de VS aan
au ilsen des tijds voldoen en dat nu de nadruk moet worden ge-
1 op de verbetering van de conventionele strijdkrachten. Laird
a hulde dat de nadruk die gelegd zal worden op de versterking
de conventionele strijdkrachten, een onderdeel vormt van een
iwe strategie die besproken is op de onlangs in Brussel ge-
r 0 den conferentie van de NAVO-ministerraad. Nadere bijzonder-
zenen over deze strategie wilde de minister niet verstrekken,
verklaarde dat de verbetering van de conventionele strijd-
:hten van de VS het komende ja^r voorrang zal krijgen,
rbij zal de nadruk worden gelegd op de veiligheid in West
opa nu de Amerikaanse troepen uit Azië teruggetrokken wor-
Dat betekent dat de nieuwe strategie in Europa anders wordt
[epast dan in Azië. In Europa handhaaft Amerika zijn troepen-
n:ht als afschrikwekkend middel in verband met een eventuele
taire actie van de landen van het communistische blok. In
daarentegen trekken de VS hun troepen terug en geven zij
taire steun opdat de Aziatische landen hun eigen mankracht
nen gebruiken voor hun verdediging.
ter Laird zei tot slot dat de infiltratie van troepen uit Noord-
nam dit jaar veel geringer is geweest dan in 1969. Alleen de
Jltratie in Zuid-Laos was in 1970 toegenomen.
kele vrijspraak voor het meisje Maria
Aranzazu. Die dubbele doodstraffen wer
den uitgesproken tegen Francisco Izco,
Joaquin Goristidi en Eduardo Uriarte die
er respectievelijk van beschuldigd waren
de moord op de politiecommissaris Manza-
nas te hebben uitgevoerd of te hebben be
volen. De aanklager had tegen hen en te
gen de drie anderen (Jose Dorronsoro,
Francisco Larena en Mario Onaindia)
slechts één enkele doodstraf geëist.
vonnissen plus aanmerkingen doorge
geven aan het hoofd van de gerech
telijke afdeling van het militaire dis
trict. Deze verwijst de papieren met
zijn gerechtelijke kanttekeningen
naar de kapitein-generaal, comman
dant van het district, in dit geval ge
neraal Tomas Garcia Rebull, die dan
over 24 uur beschikt om de vonnissen
al dan niet te bevestigen. Vanaf het
moment dat hy ze bevestigt is er
geen hoger beroep meer mogelyk en
moeten de vonnissen binnen 12 uur
worden voltrokken door het executie
peloton, waarvan de regering onmid
dellijk op de hoogte wordt gesteld.
Dit alles geeft een tydmarge van 40
uur, maar dat is een limiet, dus is
het ook heel goed mogelijk dat alles
versneld wordt en generaal Franco
in een kwestie Van uren het hele
procédé laat afwikkelen en meteen
gratieverleningen aankondigt. Dit zou
de reacties in Spanje tot een mini
mum beperken.
J J
Bittere koude
Hoewel de oppositie van de aan
vang van het proces in Burgos af
reeds verzekerde, dat ze op de dag
dat de vonnissen bekend zouden
worden, betogingen en proteststakin
gen zal organiseren, -leek dit giste
ren moeilijker dan voorheen. Daarbij
moet men verschillende redenen in
aanmerking nemen. Ten eerste het
lange wachten op de uitspraak, on
derbroken door de kerstdagen, die
natuurlijk de animo tot betogingen
niet hebben vergroot. Ten tweede de
bittere koude die er de laatste dagen
in Spanje heerst en erger is dan men
hier in meer dan 20 jaar had meege
maakt. Het is neit gemakkelijk om
betogers, die toch al hun hachje in
de waagschaal stellen, bovendien nog
in de vrieskou op straat te krygen.
Alles hangt af van het besluit van
generaal Franco of hij al dan niet
gratie verleent. Mocht er ook ook
maar één doodvonnis worden uitge
voerd, dan kan men er zeker van zijn
dat in heel Spanje heftige protesten
zullen losbarsten. In het tegenoverge
stelde geval kan men wel onrust in
het Baskenland en enkele grote ste
den verwachten. Maar dat zal zeker
in de rest van het land minder zijn.
De uitzonderlijk strenge vonnissen
bevestigen de indruk van de laatste
dagen dat het leger, en wel de hard
ste elementen daaruit, het politieke
nelft in handen heeft genomen. Deze
doodstraffen zijn in dit opzicht niet
alleen een waarschuwing voor andere
ETA-leden of andere seperatisten in
Spanje (zoals in Catalonië), maar
ook een duidelijke uitdaging tegen
over de gematigde elementen in het
regime. Het leger schenkt geen enkele
aandacht aan de wereldopinie in
deze zaak, hetgeen de gematigder ele
menten, de zogenaamde technocra
ten, wel degelijk deden. Deze lijken
echter geheel op een gijspoor te zijn
gezet.
NEW
Uit de uiteindelijke beslissing van Kremlin
Dit zijn de zes Basken. die
in het proces in Burgos ter dood
zijn veroordeeld. Op de bovenste
rij van links naar rechts: Izco,
Goristidi en Uriarte; beneden:
Dorronsoro, Onaindia en Larena.
WASHINGTON (AFP) Presi
dent Nixon heeft de geleidelijke ver
mindering gelast van het gebruik
van alle ontbladeringsmiddelen in
Vietnam. Tegen het as. voorjaar zou
dit gebruik gestaakt moeten zijn.
Nixon heeft zijn besluit telefonisch
aan zijn minister van Defensie Laird
meegedeeld, die op zijn beurt de
Amerikaanse ambassadeur in Sai
gon, Bunker, en de opperbevelheb
ber der Amerkiaanse troepen in
Zuid-Vietnam generaal Creighton
Abrams op de hoogte heeft gesteld
van de opdracht van de Amerikaanse
president.
Het gebruik van genoemde mid
delen zal beperkt worden tot de
grenzen van de Amerikaanse veilig
heidszones en tot volkomen onbe
woonde gebieden. In de toekomst
zullen alleen die herbiciden in Zuid-
Vietnam aangewend kunnen worden
waarvan het gebruik ook in de VS
:s toegestaan en wel onder dezelfde
omstandigheden als in de VS.
Het verbod, dat zojuist is afgekon
digd, zal met name gelden voor de
zogenaamde „witte" en „blauwe"
herbiciden. Het gebruik van de
„oranje" herbiciden had de Ameri
kaanse president reeds in april j.L
verboden. Deze laatste soort kan bij
de mens zekere erfelijke gebreken
veroorzaken.
Panamees schip vergaan Op
400 km ten zuidoosten van Bermuda
blijkt de Panamese tanker Chryssi
<19.183 ton) doormidden te zyn ge
broken. Een Noors vrachtschip, de
Ross Mount, heeft het hoog uit het
water stekende voorschip gezien en
daarna 17 overlevenden uit redding
boten aan boord gehaald. Van de op
varenden worden er 21 vermist, ter
wijl twee reddingboten nog niet zijn
gevonden.
Bus op m(jn in Vietnam Elf
burgers en een Zuidvietnamese mili
tair zijn om het leven gekomen toen
een bus 100 km ten noordwesten van
Saigon op een door de Vietcong ge
plaatste mijn reed.
YORK r AP) In het
is een grote machtsstrijd
generaal Franco zal moeten blijken gaande, die volgens Moskou-kenners
welke politieke koers hij zich voor tot de val van nartijsecretaris Brezj
de onmiddellijke toekomst heeft toe
gedacht:
een gesloten, intern-Spaanse poli
tiek die zou terugvallen op de
stijl van de jaren '40 (in dat
geval behoeft men geen enkele
gratie te verwachten);
of toch weer een politiek met in
ternationale ambities, om erken
ning en economische steun van
new zou kunnen leiden, aldus de po
litieke commentator Stewart Alsop
in het Amerikaanse weekblad
„Newsweek".
Alsop meent, dat de memoires,
van Chroesjtsjow aan „Time Ine",
verkocht zijn vcor 60.000 dollars. Bij
de transactie, aldus Alsop, zou zijn
bepaald dat een groot bedrag ten
name van de Chroesjtsjows op een
Zwitserse bank zou worden gestort.
Uit het feit dat de memoires van
oud-partijleider Nikita Chroesjtsjow
in het Westen konden worden gepu
bliceerd concludeert Alsop dat
er in Moskou iemand is die krach
tig genoeg staat dat hij Brezjnew
in het openbaar kan weerstreven
het buitenland en vooral van del zonder gestraft te worden. Volgens
rest \nan Europa te verkrijgen, inAlsop is deze geheimzinnige sterke j Brezjnew
welk geval hU ongetwijfeld geen man waarschijnlijk Alexander Sje-1 het
van de zes beklaagden zou doenlepin 53 oud-hoofd van de gehei-
fusilleren. j me politie.
in een onzer redacteuren)
HAAG (GPD) Dat de
wenden in het Oostpakis-
rampgebied niet heie
door de eigen landgenoten
rergeten zal midden-januari
n, wanneer ook zij mogen
aen aan de eerste algemene
ezingen van Pakistan sinds
prichting in 1947. van deze
igelij k geconstrueerde staat,
gaat om negen kiesdistric-
waar de stemming is uitge-
wegens de wervelstorm-
K-overstromingen. Overig
stan stemde begin december,
uitslagen opleverde die de
ste moeilijkheden voor de
toekomst inhouden. De
itieve resultaten zijn ge-
elijk te voorspellen: de ne-
tetels, waarover in 't ramp-
d moet worden beslist, zul-
ngetwijfeld naar de Awami-
an sjeik Meejiboer Rach-
;aan, die nu al zeker is van
ilaatsen in de nieuwe natio-
vergadering (totaal 300 af-
irdigden). De aantrekkings-
it van déze ..Bengaalse tij-
die zijn verkiezingsprogram
le zo fel begeerde Öostpakis-
se autonomie heeft geweven,
iweerstaanbaar,
bijna eenzelfde grootheid is
oegere minister van Buitenland
en Zoelfiqar Ali Bhoetto. die
4jn programma van een „isla-
socialisme" de Pakistaanse
party in West-Pakistan naar
obetwiste zege voerde: 81 zetels,
beider leiding zal het parle-
binnen 20 dagen na de officiële
pg een nieuwe grondwet moeten
opstellen, die echter èn een tweeder
de meerderheid èn het fiat van presi
dent Jaohja Khan nodig heeft om
van kracht te worden. Beide voor
waarden doen het ergste vrezen om
trent de goede afloop van de consti
tutionele procedure: Moe jib en
Bhoetto stemmen politiek in genen-
dele overeen en Jachja Khan heeft
al herhaaldelijk laten weten dat hij
de nieuwe grondwet zal „verscheu
ren" als die de wankele eenheid van
zijn land in gevaar brengt.
Wat Moe jib betreft konden de
stemgerechtigde Pakistani, die ge
dwongen door het massale analfabe
tisme op symbolen stemden en zich
met een duimafdruk „legitimeerden",
niet op een beter ogenblik opgetrom
meld worden. De sluimerende grieven
in Oost-Pakistan over de onloochen
bare achterstelling door het wes
telijke deel (van elkaar gescheiden
door 1600 km India),
waren weer klaarwakker door wat
er rond de catastrofe aan de Golf
van Bengalen is gebeurd, of beter
gezegd is nagelaten. De gebrekkige
„eigen" hulpverlening werkte als een
ontsteking in de opgekropte wrok,
die met de verkiezingen ontplofte en
de regering-Khan door de absolute
overwinning van de sjeik grote
schade toebracht.
.Leeggeplunderd'
De omstandigheden zijn er ook
naar: van de 125 miljoen Pakista-
nen houdt zich een 55 procent in
leven in het oostelijke deel. dat ech
ter maar een zesde van de totale op
pervlakte beslaat. Dit brengt wel de
te verwachten extra grote econo
mische en sociale problemen met
zich mee, maar niet een evenredige
inbreng in het landsbestuur. De lig
ging van de nieuwe hoofdstad Isla
mabad, even boven het oude Rawal
pindi, is een illustratie in gewapend
beton van de westelijke suprematie,
ook op economisch gebied. Sjeik
Moejib: „Tweehonderd Jaar geleden
nog had één enkele Bengaalse koop
man heel Londen kunnen betalen.
Kyk nu zelfs eens hoe de Westpaki-
stanen mijn mooie Bengalen leegge
plunderd hebben".
Dit is meer dan verkiezingstaai,
want de waarheid laat werkelijk alle
ruimte voor kritiek. De winst die op
de in het oosten verbouwde jute
wordt gemaakt is vooral het westen
ten goede gekomen. Per jaar moet
700 miljoen gulden 20 pet van de
Pakistaanse exportwaarde worden
afgelost op leningen, waarmee in de
eerste plaats prestigeprojecten in het
westen zijn gefinancierd. Die aflos
singen moeten worden opgebracht
door de arme boeren, van wie de
grote massa in het oosten woont.
Dit verklaart dat het uitgemergelde
Oost-Pakistan poltiek gezien een
„grazige weide" is voor Moejib en zijn
zes-puntenprogram, met als belang
rijkste en indringendste: autonomie,
uigezonderd de buitenlandse en de
fensiepolitiek.
T egenstellingen
Niet alleen op dit punt is weinig
inschikkelijkheid van het westen en
de regering-Jachja Khan te verviach-
ten. In het buitenlandse beleid schui
len dezelfde tegenstellingen. Moejib
is er sterk voor de handel met India
weer op te nemen, die met de oor
log van '65 werd afgebroken. Bhoet
to heeft daarentegen dit buurland
een „duizendjarige oorlog" toegezegd.
Tussen Oost-Pakistan ofwel Oost-
Bengalen en het Indiase West-Ben
galen bestaat ook een natuurlijke
aansluiting, terwijl de verhouding in
het westen wordt bepaald door Kasj
mir en de „Rann van Koetsj" (om
streden zoutmoeras), twee met oor
logsgeweld geladen namen. Bhoetto
staat nauwe betrekkingen met China
voor, Moejib zoekt meer aansluiting
by het Westen.
Dat Moejib nu de aangewezen kan
didaat-premier is zijn partij heeft
immers de meerderheid in de na
tionale vergadering maakt zijn po
sitie nauwelijks comfortabeler. Hij en
Bhoetto mogen elkaar tijdens de ver
kiezingscampagne hebben ontzien, bij
de opstelling van de grondwet is de
felle confrontatie onvermijdelijk.
Moet de sjeik water in de wyn doen
om aan de tweederde meerderheid
in het parlement te kunnen komen?
Moet hij hardnekkig aan zijn separa
tistische standpunt blijven vasthou
den en daarmee een impasse veroor
zaken? In het eerste geval lokt hy
een revolte uit onder zijn kiezers, die
zich nu eens niet door religieuze mo
tieven heben laten leiden de ultra
orthodoxe en rechtse Jamaat-e-Isla-
mi is verpletterd maar hun econo
mische belangen. Het alternatief lijkt
een vroegtijdig overlijden van de
parlementaire eersteling, waarmee
het militaire regime van Jachja Khan
gebaat is.
Alleen drijfzand
Van „neutrale" Pakistaanse zijde
is als compromis voorgesteld dat er
een „nationale" regering wordt ge
formeerd met Jaohja Khan als ver
tegenwoordiger van de sterke mili
taire macht, Moejib als premier en
Bhoetto als diens plaats vervang ei
Maar ook een dergelijke „coalitie"
heeft weinig meer fundament dan
drijfzand, wanneer niet uit alle
macht wordt geprobeerd de kloof van
onbegrip en rivaliteit tussen West
en Oost-Pakistan te dempen. Het
haalbare daarvan is trouwens toch
twijfelachtig. Wel staat vast, dat
daarmee lange tijd gemoeid zal zijn,
tijdens welke periode het nieuwe par
lement nauwelijks effectief kan func
tioneren.
Daarmee zou alleen Jaohja Khan
zijde spinnen, als hoogste vertegen
woordiger van het huidige, door
grootgrondbezitters gesteunde autori
taire, militaire regime. Toegegeven,
hy heeft de belofte van eerlijke ver
kiezingen gestand gedaan. Daarmee
heeft hU meer bereikt dan de verle
den jaar maart gedwongen afgetre
den Ajoeb Khan in de tien jaar dic
tatoriaal regime voordien. Nu is het
afwachten of hij ook het tolhek
halverwege de weg naar de werke
lijke democratie zal openen. En hij is
er als paladijn van het leger en de
gevestigde belangen niet de man
naar met name Moejib een lage tol
te laten betalen.
Dan rest er nog een mogelijkheid,
dezelfde die Ajoeb Khan verleden
Jaar dwong zijn macht aan het leger
over te dragen: rebellie onder de be
volking. Maar het verleden, dat in
Pakistan teruggaat tot 1947, heeft
geleerd dat een dergelijke verande
ring bepaald geen verbetering be
hoeft in te houden. Daar staan de
militairen wel borg voor.
Van Russische zijde zou over het
manuscript der memoires zijn on
derhandeld door de geheimzin
nige Victor Louis, van wie zou
vaststaan dat hij een agent van de
KGB is, zij het geen gewone agent.
„Er bestaat geen precedent voor
deze transactie. Maar nog ongehoor-
der en betekenisvoller is dat
nummer 1 van
men zich
gewe-
KGB-
voorzover
kan voorstellen niets heeft
ten van de activiteiten van
gehad. Met Kosigin zou hij
versoheidene
gemaakt.
malen ruzie hebben
MONTREAL (Reuter) De po
litie in Montreal heeft zoals gis
teren nog in een groot deel van on
ze oplage kon worden gemeld
maandagochtend vroeg de drie hoofd
agent Victor Louis! Publikatie van verdachten in de Canadese ontvoe-
de memoires van Chroesjtsjow zou
normaal de uitdrukkelijke toestem
ming van het polltburo verei
sen. Het is onaannemelijk dat
Brezjnew en zijn volgelingen dit
goed hebben gevonden. Daar
om moet er een „mr. X" bestaan
die krachtig genoeg is, dat h(j Brezj
new kan weerstreven".
Alsop schrijft dgt volgens kenners
in Washington de machtsstrijd in
het Kremlin wellicht „op het par
tijcongres in maart naar buiten zal
treden. In dat geval zou Brezjnew
het lot wachten van Nikita
Chroesjtsjow, die in 1964 werd
afgezet, of van de Poolse partijlei
der .Gomoelka die deze maand werd
afgezet".
Brezjnew heeft, aldus Alsop, na
zijn zestigste twee hartaanvallen
ringszaak Laporte aangehouden De
arresetatie van Paul en Jacques
Rose (broers) en Francis Simard
vond plaats in het dorpje L'Acadie,
dertig kilometer ten zuidoosten van
Montreal, waar zjj met een vierde
man werden aangehouden.
De gearresteerden bevonden zich
in een oude verlaten boerderij, die
al eens eerder was doorzocht en
sindsdien door de politie in de gaten
werd gehouden. Ditmaal zag de po
litie licht branden, waarop zij snel
toesloeg. De mannen waren gewa
pend, maar boden geen verzet. Te
gen de beide Roses en enige ande
ren werd een aanhoudingsbevel uit
gevaardigd kort nadat het stoffelijk
overschot van minister Laporte op 18
oktober was gevonden. Paul Rose is
27 Jaar en leraar. De beide ande
ren zijn 23 Jaar en noemen zich
Journalist. Onder het huis vond men
een tunnel van zes meter lengte,
klaarblijkelijk een onderduikplaats.
BONN. BRUSSEL (AP) In be
paalde officiële kringen in de Ver-
enigde Staten, "die bewezen hebben
goede en invloedrijke vrienden van
de Westduitse bondsrepubliek te
zijn", plaatst men een vraagteken
achter de "Ostpolitik" van bonds
kanselier Brandt, aldus de fractie
leider van de Westduitse oppositie
in het parlement, de christen-demo
craat Rainer Barzel. "De betrekkin
gen tussen Oost- en West-Europa
zijn er de laatste tijd in plaats van
beter slechter op geworden".
„Wij in West-Dultsland merken,
ondanks de grote woorden die zijn
gesproken in verband met het teke
nen van het verdrag met Moskou
niets dat wijst op afnemen van de
spanning. De communisten", aldus
Barzel, „zijn klaarblijkelijk niet van
plan de concessies aan de federale
regering gestand te doen".
Barzel vindt dat Brandt spoedig
naar de VS. moet gaan om helder
heid in de zaak te brengen en ook
het nodige moet doen. dat er in
Brussel een overeenkomst tot stand
komt inzake de reeds uitgestelde po
litiek van Europese eenwording.
Met zijn „invloedrijke vrienden"
in de V.S. bedoelt Barzel klaarblij
kelijk personen als de persoonlijke
adviseur van president Nixon. Hen
ry Kissinger, die getoond heeft wan
trouwig te staan ten aanzien van
Brandts diplomatieke toenaderings
pogingen in Oost-Europa Officieel
heeft het State Department (Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken) evenwel de steun aan
Brandts „Ostpolitik" betuigd en zich
niet vereenzelvigd met de daarop ge
uite kritiek.
