Positie
verbetering
van Franco
weer
tumult
in zaak
Imanson
halverwege nixons tweede ambtstermijn (n en slot)
De oorlog in Vietnam weer in de aandacht
Dankzij Baskenproces
Opus Dei
verliest
macht
KRITIEK OP
GOMOELKA IN
POLEN GROEIT
Joden in
Rusland
mogen weg
na Israels
concessie
Situatie weer normaal
Edward Kennedy gen de
krijgt lijst
krijgsgevangenen ',y
Maan wagen weer
op non-actief
ARREST IN
ROULEX-ZAAK
VERNIETIGD
PAGINA 8
LEÏDSCH DAGBLAD
WOENSDAG 23 DECEMBER 1970
MADRID Nu de politieke verwarring rond de krijgsraad van
Burgos min of meer is opgeklaard, hoewel de epiloog nog steeds op
zich laat wachten, kan men een balans opmaken wat dit monster
proces uiteindelijk voor generaal Franco en zijn regering heeft be
tekend. De krijgsraad van Burgos, begon na langdurig intern overleg
in het kabinet waar niet alle ministers hetzelfde standpunt deelden
als een manoeuvre tegenover de uiterste rechtervleugel van het re
gime en vooral de „harde" militairen.
Door
Rudolph Bosschardt
De regering van technocraten en
Opus Dei-leden die generaal Franco
eind 1969 had benoemd was wonder
wel geslaagd in haar zogenaamde
..Europa-offensief" dat niet alleen
een preferentieel handelsakkoord met
de EEG. maar ook een verbetering
in de betrekkingen met de VS en
Engeland (de bases en Gibraltar
een goedlopende onderhandeling met
het Vaticaan over de vernieuwing
van het Concordaat, en zelfs semi-di-
plomatieke betrekkingen met de lan
den van achter het „IJzeren Gordijn"
inhield. In het binnenland had het
kabinet de laatste uiterlijke tekenen
van Fallange-invloed opgedoekt en
zelfs de oppositie van studenten en
arbeiders beantwoord met wetsvoor
stellen over een onderwijshervorming
en een vakbondenvernieuwmg. Met
snelle pas marcheerden de techno
craten naar een liquidering van het
oude image van Franco's regime en
een voorbereiding van het toekom
stige koningschap onder Prins Juan
Carlos. Zelfs het nog steeds niet on
opgeloste probleem van het Matesa-
schandaa», dat hen in 1969 bijna ten
val bracht, kon hen niet stuiten. Dit
alles vereiste een geste om de uiterst
rechter vleugel, de enige die nog de
ware macht kon hanteren, tevreden
te houden.
Vuile was
Vandaar het proces in Burgos, dat
bovendien het voordeel had dat de
vuile was door een krijgsraad gedaan
zou worden in het district van een
generaal die veelal vereenzelvigd
werd met de uiterste rechtervleugel,
zodat deze dus het eventuele pres
tigeverlies zou moeten dragen. Gelijk
tijdig wias dit ook nuttig voor de re
gering die zo duidelijk maakte dat
er ondanks alle Europese idealen
toch in het binnenland niet met haar
te spotten viel.
Het feit dat dit alles rond de
eeuwige vrijheidsdrang van de Bas-
ken draaide was op dat moment
slechts van ondergeschikt belang.
Toen het proces op het punt stond
te beginnen bleek reeds dat het re
gime zich op meerdere punten had
verrekend. De reactie van het
Spaanse volk, vooral in het Basken
land; de afkeurende houding van
vooraanstaan persoonlijkheden, on
der wie zelfs bisschoppen; en de re
actie van de wereldopinie bleven niet
bij de beleefde protesten van vroege
re affaires die men rustig terzijde
kon schuiven. De ontvoering van de
Westduitse consul in San Sebastian
en de doodsverachting van de zestien
beklaagden in Burgos brachten de
ETA wekenlang in het brandpunt
van de wereldaandacht, en de krijgs
raad werd aan een analyse onder
worpen die zij niet kon doorstaan
Het regime werd. onder al zijn nieu
we Europese kleren, letterlijk in het
hemd gezet.
Generaal Franco, die ook in de po
litiek vaak het Spaanse principe van
het „manana" (morgen zal het leren)
huldigt, liet zijn ministère aanvanke
lijk de vrije hand. Het onderwerp
stond dus open ter discussie en daar
werd zoveel gebruik van gemaakt dat
de positie van het kabinet steeds las
tiger werd. De protestacties van de
oppositie bereikten een ongehoorde
omvang er viel tenminste één dode
en ook het leger werd onrustig.
Het prestigeverlies vanwege het pro
ces, dat in een onvergeeflijk pande
monium eindigde waarbij de ETA-
leden in de rechtzaal hun bewakers
aanvielen, bracht de hoge militairen
aan het denken. Opvallend was het
mysterieuze bliksembezoek dat de
chef van de generale staf, generaal
Manuel Diez Alegria aan Brussel
bracht. Hij voerde gesprekken met
de Amerikaanse generaal Goodpas-
ter, opperbevelhebber van de NAVO.
Generaal Diez Alegria. die beschouwd
wordt als een betrekkelijk modern
denkend, briljant militair, is een be
langrijk man voor Spanje's toekomst.
In Madrid lieten andere militairen
ondertussen opzettelijk de tekst uit
lekken van een brief die een oude
generaal met veel prestige aan de
commandant van Burgos had gericht
en waarin de regering werd aange
vallen omdat zij het leger> met dit
politieke proces had belast. Dit
bracht het kabinet danig aan het
schrikken en de Spaanse pers, radio
en televisie durfden hierover zelfs
niet te fluisteren. Daarop verliep de
ontwikkeling in razendsnel tempo,
waarschijnlijk onder druk het
leger.
Na een verrassende kabinetszitting
waarbij juist de twee technocraten en
Opus Dei-leden die het meest met
Europese idealen hadden geschermd
door hun afwezigheid uitblonken,
legde generaal Franco voor een half
jaar een beperkte noodtoestand aan
heel Spanje op, waarmee men inder
daad de acties van de oppositie blok
keerde. Daarop verleende Franco een
uitzonderlijk lange militaire audiën
tie aan talrijke generaals, onder wie
de hoogste bevelhebber van de
Guardia Civil, generaal Luis Diez
Alegria (een broer van de chef van
de generale staf», een een aantal in-
fanteriegeneraals begeleid door de
minister van Defensie. Meteen sloeg
de sfeer in heel Spanje om. In
vlugge opeenvolging organiseerde
men massale aanhankelijkheidsbetui
gingen aan generaal Franco en aan
de strijdkrachten in Burgos. Madrid,
en tenslotte alle grote steden van
Spanje. Gisteren nog vonden derge
lijke bijeenkomsten plaats.
Het leger, dat de toestand moest
redden, drukte de vorige week het
kabinet geheel yan de voorgrond (ook
Prins Juan Carlos kwam alleen een
ogenblik samen met generaal Franco
in de openbaarheid, maar voor hem
klinken niet de honderdduizend ke-
lige viva's als voor Franco of voor
het leger).
In welingelichte kringen verze
kerde men dat het leger, onder voor
waarde dat zijn prestige niet zou lei
den. op zich genomen had het „kar
wei" van Burgos op te knappen. In
ruil daarvoor hadden de militairen
opheldering geëist in het reeds ran
zige Matesa-schandaal, dat generaal
Franco nog steeds als een soort
zwaard van Damocles boven de tech
nocraten had laten hangen. De vol
tallige zitting van het opperste ge
rechtshof bestudeert nog steeds de
details van deze zwendel met 15 mil
jard peseta's aan staatsgelden en wat
men van het Spaanse leger ook kan
zeggen, het is ware van dit soort af
faires.
Waarop dit alles moet uitlopen
hangt geheel van Franco zelf af. Hij
heeft weer, zoals in de beste dagen
van zijn persoonlijke alleenheer
schappij. iedereen tegen iedereen
uitgespeeld en kan weer met een
„schone lei" beginnen. Het lot van
de technocraten lykt bezegeld en hun
activiteiten van de laatste dagen
klinken sterk naar een apologie. Men
mag echter niet vergeten dat enke
len van hen, vooral minister Lopez
Rodo van het Ontwikkelingsplan,
zeer nauw verbonden zyn met admi
raal Carero Blanco, Franco's rech
terhand wiens positie nog ongedeerd
lijkt te zijn. Tenslotte staat het nog
te bezien uit welke politieke middens
Franco 'n nieuw kabinet zou kunnen
betrekken. De Fallange heeft hij zelf
geliquideerd, de technocraten zijn op
dit moment aangebrand, en hij zal
uiterst rechts zeker niet toestaan
teveel poitieke munt uit de toestand
te slaan. Wat dan overblijft is wat
men hier de „oude kaholieken"
noemt, de conservatieve christen-de
mocraten die hem ook uit de wereld
crisis van vlak na de Tweede Wereld
oorlog hielpen.
MOSKOU Eenendertig Moskou-
se Joden nebben een petitie gericht
aan de Opperste Sow jet. het Russi
sche parlement. Daarin dringen zij
er op aan dat de voorzieningen van
de verklaring van de rechten van de
mens worden nageleefd en dat de
Russische Joden toestemming zou
den krijgen naar Israël te emigre
ren.
In de petitie, die gisteren aan en
kele correspondenten ter hand werd
gesteld, werd er over geklaagd dat
hoewel de Sowjet-Unie de verklaring
van de rechten van de mens heeft
ondertekend, „de meeste Joden geen
uitreisvisum hebben gekregen, on
danks de wettelijkheid van onze eis."
Inmiddels werd van Joodse zijde
vernomen dat de Russische autoritei
ten hun houding enigszins gewijzigd
hebben. Een onbekend aantal Joden
zou toestemming hebben gekregen
naar Israël te emigreren, maar
slechts waneer er een overeen
komst in het conflict in het Midden-
Oosten bereikt zou zijn. Verder zou
de regering van plan zijn .om de
prijs van een paspoort van 400 roe
bel (440 dollar) te verhogen tot 1500
roebel (1650 dollar) en daarna een
groot aantal Joden die willen emi
greren, een uitreisvisum te geven.
De verdedigers hebben de rechtbank
verzocht de aanklacht van verraad
tegen de 11 beklaagden te verzach
ten tot poging tot illegaal vertrek
naar het buitenland. Hierop staat,
volgens de Russische strafwet, een
straf van maximaal drie jaar.
Het hof heeft zich niet over het
verzoek uitgelaten, maar waarne
mers geloven dat het verworpen zal
worden. Op „bijzonder gevaarlijke
misdrijven tegen de staat" kan de
doodstraf worden gegeven, zoals te
gen twee verdachten is geëist. De be
klaagden werd echter ook „diefstal
van staatseigendom op bijzonder gro
te schaal (het vliegtuig)" ten laste
gelegd, wat eveneens bij schuldig
verklaring tot doodstraf kan leiden.
Ook inzake deze aanklachten heb
ben de advocaten verzachting ge
vraagd.
De zegslieden vermoeden dat door
de verzoeken van de verdediging het
proces langer zal duren dan de be
doeling was. Zij geloven dat de uit-
WASHINGTON (Reuter) De
Amerikaanse senatoren Kennedy en
Fulbright hebben via N-Vietnames?
functionarissen in Parijs een lijst
gekregen met de namen van 368
Amerikaanse krijgsgevangenen in
Noord-Vietnam. Het is voor het
eerst dat een dergelijke lijst recht
streeks aan een Amerikaan wordt
gegeven. Wel heeft Hanoi eerder via
Zweden informaties over de Ameri
kaanse krijgsgevangenen verstrekt.
President Nixon heeft gisteren
m°t de Democratische fractieleider
Mike Mansfield in de Senaat voor-
stcl'rn besproken om vrijlating van
de Amerikaanse krijgsgevangenen te
verkrijgen. Mansfield heeft voorge
steld de vredesbesprekingen in Pa
rijs te beperken tot het onderwerp
van de krijgsgevangenen om te ko
men tot een regeling waarbij alle
Amerikaanse krijgsgevangenen vrij
gelaten worden in ruil voor het vast
stellen van een exacte datum voor
cie voltooiing van het terugtrekken
van de Amerikaanse troepen uit
Zuid-Vietnam.
Gisteren is in de Britse
hoofdstad de zaak afgesloten te-
voormalige Duitse studen-
j tenleider Rudie Dutschke, die
enige jaren geleden bij een aan
slag zodanig verwond werd dat
er nu nog aan lijdt. Pas over
enige tijd zad een speciaal tribu
naal besluiten of Dutschke in En
geland zal mogen blijven of niet.
De conservatieve Britse regering
wilde Dutschke's tweejarige ver
blijf in Groot-Brittannië afbre-
ken omdat hij zich schuldig zou
r Twee Picasso's, waarvan de
waarde op 110 000 dollar wordt ge
schat. worden vermist uit het New-
yorkse Guggenheimmuseum. De diel
stal werd maandagavond ontdekt bij
de sluiting van het museum De
schilderijen zijn .Vrouw met open
waaier" en „Tafel voor het raam"
spraken vrijdag zullen komen. Onge
veer 15 verwanten van de beklaag
den hebben het proces kunnen bij
wonen Alle belangstellenden moes
ten in het bezit zijn van een bijzon
der doorlaatbewijs, dat niet aan Wes
terse correspondenten beschikbaar
werd gesteld.
Een aantal Franse intellectuelen
heeft een telegram gestuurd naar
het centrale comité van de Russische
communistische partij en de Russi
sche minister van Justitie waarin zij
er op aandringen het proces tegen
twaalf Russen van wie negen Joden,
in het openbaar te houden.
Tot de ondertekenaars van de bood
schap behoren o.m. Jean Paul Sartre
Artur London. André Malraux, Ar
thur Rubinstein. Jules Dassin, Costa-
Gavras en Yves Montand. Zij eisen
openbaarheid van het proces en ver
langen de aanwezigheid van buiten
landse waarnemers.
hebben gemaakt aan ondermij-
j nende activiteiten. Tijdens het
proces getuigde zowel oud-minis
ter Callaghan als Berlijns burge
meester Alberts voor Dutschke.
Gisteren kwam het tribunaal in
I geheime zitting bijeen. Banden
van afgeluisterde telefoonge-
I sprekken werden afgedraaid. Zo
wel Dutschke als zijn advocaat
mochten deze zitting niet bijwo
nen.
Op de foto Rudi Dutschke met
zijn Amerikaanse echtgenote
Gretchen.
MOSKOU (AP) Het Russische
maanwagentje Loenochod1 is op
1370 van de plaats waar het op 17
1 november is geland zijn tweede pe-
riode van inactiviteit gedurende een
maannacht van twee weken inge-
gaan. De energiebronnen voor voorf-
i beweging en wetenschappelijke waar-
I nemingen zijn voorlopig "opgedroogd"
l omdat zij door de zon gevoed wor-
I den en die zon laat in de Mare Im-
brium thans verstek gaan. Tijdens
de hevige koude in de maannacht
zijn de instrumenten verwarmd en
omgeven door een Isolatie van enke
le lagen fiberglas.
Het achtwielige vehikel heeft in to-
taal tot dusver ongeveer twee kilo-
j meter afgelegd. Op 7 januari kun-
I nen de batterijen weer door de zon
worden opgeladen en kunnen de ac
tiviteiten worden hervat. Veertien da
gen later zal de derde maannacht
voor het voertuig beginnen, en die
eindigt tegen de tijd dat twee Ame
rikanen van de Apollo14 elders op
de maan zullen rondlopen.
WARSCHAU DP.A- Na de on
rust en ongeregeldheden van vorige
week en de wijzigingen in de spit";
van de PooUe communistische partij
leek vanochtend het leven in Polen
zijn normale loop te hervatten. De
vorige week uitgevaardigde beschik
king op grond waarvan politie en
leger toestemming kregen onmiddel
lijk de vuurwapens te hanteren, het
geen praktisch op het afkondigen
van de staat van beleg neerkwam,
werd gisteren ingetrokken.
Het vliegverkeer naar Gdanks en
Szczecin is hersteld en sinds gis
termiddag kan men cok met de
ze laatste stad weer telefoneren en,
telexen. In de havens wordt
weer gewerkt en buitenlandse sche
pen mogen weer binnenvaren.
Uit gcedingelichte bron is verno
men dat binnen afzienbare tijd. wel
licht woensdag al. een bijeenkomst
van het Sejm, het Poolse parle
ment. zal plaatsvinden om wij
zigingen in de regering goed te keu
ren, die volgen op de in de partij
top aangebrachte mutaties. Volgens
genoemde bron zal maarschalk Ma
rian Spychalski, het staatshoofd,
die zondag zijn zetel in het politieke
partijbureau verloor, waarschijnlijk
worden vervangen door premier
Jozef Cyrankiewicz. Deze heeft
zijn plaats in het politbureau be
houden. Men ziet de huidige vice-
premier, Piotr Jaroszewicz, als mo
gelijke opvolger van Cyrankiewicz.
Ziekte
De ziekte van de 65-jarige
Gcrmelka, die zo. dag werd genoemd
als reden voor zijn aftreden als eer-
ste-secretaris van de Poolse verenig
de arbeiderspartij blijkt niet geheel
een voorwendsel. In diplomatieke
j kringen in Warschau verluidde dat
Gomoelka inderdaad ernstig ziek is.
I Hij was tijdens het hoogtepunt van
de onlusten van vorige week ingestort
en naar een ziekenhuis gebracht. Hij
keerde echter zaterdag terug om een
bijeenkomst van het politieke bureau
bij te wonen. Op deze zitting werd
tot de wijzigingen in de partijleiding
besloten.
De Poolse pers kritiseerde dins
dag het beleid van Gomoelka zon
der diens naam te noemen. De dialoog
tussen de leiding van de partij met
de arbeidereklasse en de rest van de
bevolking was onder de oude leiding
verbroken. Er werden steeds vaker
eenzijdige besluiten in besloten
kring genomen, aldus de Poolse pers.
Parijs
Georges Marchais, de plaatsver
vangend secretaris-generaal van de
Franse communistische partij, heeft,
kritiek geleverd op de onlusten in
Polen en gezegd dat het op
roer slechts schade kon toebrengen
aan het aanzien van het socialisme.
Een verslag van Marchais over de
ongeregeldheden werd door het cen
traal comité van de Franse partij
goedgekeurd.
Peking
De Chinese pers schrijft in een eer
ste reactie op de gebeurtenissen in
Polen dat de Sowjet-Unie een ver
geefse poging tot militaire interven
tie heeft gedaan en dat „de heldhaf
tige strijd van de Poolse arbeiders
klasse tegen de revisionistische heer
schappij voortgezet zal worden.
„Na het uitbreken van de revolutio
naire storm van het Poolse volk
heeft het Russische revisionistische
sociaal-imperialisme zijn troepen in
beweging gezet in een vergeefse po
ging de Poolse revisionistische auto
riteiten met bruut geweld bij te
staan". Alle Chinese kranten be
steedden dinsdag op de voorpagi
na uitvoerig aandacht aan Polen. De
val van Gomoelka beschouwen ze als
een belangrijk voorteken van het
bankroet van het „Sowjet-sociaal-im-
perialisme".
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De Hoge Raad
heeft gisteren het arrest in de Rou-
lex-affaire vernietigd. De zaak over
dit spel is teruggewezen naar het
Amsterdamse gerechtshof voor een
nieuwe behandeling.
Vier jaar geleden werd in Loos-
drecht proef gespeeld met Roulex
om uit te maken of het hier om een
kansspel (verboden) of een behen
digheidsspel (toegestaan) gaat. De
justitie greep in. Op grond van on
volledigheid in de dagvaardiging
werd de tenlastelegging nietig ver
klaard. Datzelfde gebeurde in be
roep voor het Amsterdamse Hof, zy
het op andere gronden.
Eén van de drie organisatoren', de
45-jarige Rotterdamse restaurateur
J. H. van W„ ging in cassatie. De
Hoge Raad meent dat het Hof ten
onrechte de nietigheid van de dag
vaarding heeft uitgesproken. Het
Hof heeft er twijfel over laten be
staan of de deelnemers al dan niet
overwegende invloed op de kansbe
paling by Roulex kunnen uitoefe
nen. De Hoge Raad vindt dat on
juist omdat in de tenlastelegging
wordt gesteld dat de deelnemers aan
het spel die invloed niet hebben.
LOS ANGELES (Reuter) Het
proces rond hippieleider Charles
Manson in Los Angeles heeft giste
ren weer tumultueuze momenten te
zien gegeven, die eindigden met de
definitieve verwijdering van drie
mede-verdachten uit de rechtszaal.
Zij zullen tot het einde van het pro
ces niet meer in de zaal worden toe
gelaten. Verwacht wordt dat dit
einde niet meer ver weg is.
Het tumult begon toen de 22-
jarige Susan Atkins met veel lawaai
trachtte openbare aanklager Vin
cent Bugliosi het spreken te belet
ten. Op last van de rechter werd zy
uit de zaal verwijderd doch juist
toen zij langs Bugliosi liep greep zy
de eerste bladen van zijn manus
cript en verscheurde ze. Bugliosi
ontstak in woede, schold haar uit
met de woorden "jy teef" en haalde
uit voor een fikse klap die haar
echter niet raakte.
Nadat het vijf minuten rustig was
geweest sprong Patricia Krenwinkel
op en schreeuwde de verslaggevers
toe: "Eens zullen jullie allen nog
eens door je eigen leugens worden
opgevreten", waarop ook zy werd
verwyderd.
Leslie van Houten tenslotte stond
enkele minuten later op en zei tegen
de jury dat ze zich tegen de verkla
ringen van de openbare aanklager
wilde verweren. Ook zy werd daarop
met zachte drang uit de rechtszaal
geleid. Charles Manson was gisteren
niet aanwezig. De reden daarvoor
was niet bekend.
WASHINGTON Republikeinen
en Democraten zijn het erover eens
dat president Nixon er in zijn eer
ste twee jaar in het Witte Huis in
ieder geval in is geslaagd om de
oorlog in Vietnam minder prominent
te maken in het nationale dagelijks
bestaan. Het aantal gesneuvelde
Amerikanen is aanzienlijk afge
nomen. tegen mei volgend jaar
zijn er nog maar half zoveel
Amerikaanse soldaten in Vietnam
als toen Nixon in functie trad, het
aantal gerapporteerde gevechtsac
ties is drastisch verminderd en de
nationale anti-oorlogsdemonstraties
schijnen hun beloop te hebben gehad.
Maar, hoe belangrijk deze feiten ook
zijn. er is gedurende de afgelopen
maanden een stemming ontstaan die
de kwestie-Vietnam opnieuw cen
traal kan stellen tegen de tijd dat
de president niets liever zou willen
dan herkozen te worden.
Het succes van de regering-Nixon
in het op een lager pitje zetten
van de nationale gemoederen over
Vietnam, was de zogenaamde "Viet-
namiserings-formule", de formule
waarbij de terugtrekking van Ame
rikaanse troepen mogelijk werd ge
maakt door de Zuidvietnamezen een
steeds groter aandeel in de oorlog te
geven. In het begin leek het erop dat
deze formule werkte- vooral na de
inval in Cambodja toen de strijd te
gen de uit hun schuilplaatsen ver
dreven Vietcong werd overgedragen
aan het Zuidvietnamese leger en
blijkbaar zonder dat dat katastrofale
gevolgen had.
In de afgelopen maanden is de re
gering-Nixon echter steeds onduide
lijker geworden over die "Vietnami-
serings-formule". Het is algemeen
bekend dat het veronderstelde suc
ces van de Zuidvietnamezen in Cam
bodja bijvoorbeeld, geheel afhanke
lijk Is van de steun van Amerikaan
se ludht- en artilleriebombardemen
ten. Het is evenzeer duideijk gewor
den dat Washington zich blijkbaar
te laat heeft gerealiseerd dat een
eventuele geslaagde „Vietnamese-
ring" van de oorlog, geen oplossing
betekende voor de omstreeks vier
honderd Amerikaanse krijgsgevange
nen. die door Noord-Vietnam worden
vastgehouden.
Waar dit alles op neerkomt, is dat
president Nixon en zijn adviseurs
nog steeds geloven dat zij de oor
log in Vietnam kunnen beëindigen,
alleen maar door haar te laten voort
zetten door Zuid-Vietnam, gesteund
door de Amerikaanse luchtmacht en
de artillerie, en dat president Nixon
blijkbaar niet van plan is Hanoi te
gemoet te komen in waar het Noord-
Vietnam van meet af aan alleen om
te doen is geweest, namelijk een po
litieke oplossing van de oorlog- d.w.z.
een oplossing waarbij Amerika ook
politiek zijn belangen in Saigon zou
moeten opgeven.
Schipbreuk
Het is op dit punt dat het oorspron
kelijk ogenschijnlijk geslaagde idee
van de "Vietnamlsertng" schipbreuk
dreigt te lijden een tendens die
al waar te nemen is in de steeds
oorlogzuchtiger wordende definities,
uitspraken en verklaringen van func
tionarissen in Washington (inclusief
de president en zijn minister van
Defensie) waarin steeds duidelijker
wordt gehint, dat de bombardemen
ten op Noord-Vietnam hervat kunnen
worden.
Als dit al aanleiding is voor een
groeiend gevoel van onbehagen on-
i der de Republikeinen over de effec-
i tiviteit van de president en zijn plan-
nen, des te groter is de ongerustheid
nen, des te groter is de ongerustheid
I over het landelijke economische be-
j leid van het Witte Huis en de blijk
baar weinig doeltreffende relaties
tussen de president en het Congres.
Ook de presidentiële adviseurs, die
tot voor kort volhielden dat de ver
kiezingen in november een overwel
digend succes waren voor de Repu
blikeinen, geven nu privé toe dat er
in werkelijkheid een catastrofe plaats
heeft gevonden, die voor het meren
deel toe te schrijven is aan de gro
te werkeloosheid (nu 5.8 procent van
de werkzame bevolking), krapheid
van geld. hoge rentevoet en de al
gemeen sleohte economie.
Er zjjn nu aanwijzingen dat presi
dent Nixon bereid is om zijn stand
punt ten aanzien van de economie
aanzienlijk te wijzigen. Hij zou bij
voorbeeld bereid zijn, tegen eerde
re verzekeringen in, om de nationa
le balans met een belangrijk deficit
in te dienen. Hij zou ook bereid zijn
om af te stappen van de theorie dat
de balans tussen lonen en prijzen
zich het best zonder interventie
van hoger hand kan herstellen
daar getuigt ook een recente toe
spraak van.
Maar voor de export is het de vraag
c.f de economie zich in twee jaar
tijd, voor Nixons eventuele herver
kiezing, dusdanig kan herstellen, dat
zijn eventuele tweede ambtstermijn
geen gevaar loopt.
Zorg.
en
Deze twee punten: de onzekerheid
over het verloop van de oorlog in
Vietnam, en de nationale economie,
zijn de twee vwesties die de Republi
keinen de meeste zorgen baren en
wanneer zij speculeren over 1972. Er
zijn nog meer vragen: Hoe komt het
dat de president zich zo weinig ge
legen laat liggen aan de negers. Hoe
komt het' dat hij zich keer op keer
weer negatief opstelt ten aanzien van
de jongeren en de studenten. Hoe
komt het dat hij blijkbaar zo wei
nig invloed heeft op het Congres dat
zelfs zijn progressieve wetsvoorstel
len ten behoeve van de armen en de
misdeelden niet van de grond ko
men?
Het is mogelijk dat deze vragen
in de komende twee jaar een posi
tievere beantwoording krijgen dan
zij nu zouden kunnen verwachten.
Maar al met al geeft dit hoogtijsei
zoen, dat min cf meer samenvalt
met de eerste helft van Nixons ambt
termijn, geen reden tot opgewektheid
in de Republikeinse gplederen. Dat
pessimisme gaat zelfs zover dat
Claude Kirk, de gouveneur van Ho
nda, die het aflegde in de afgelopen
verkiezingen, op de bijeenkomst van
Republikeinse gouveneurs in Idaho
onlangs honderd dollar uit zijn zak
viste en wilde wedden dat Nixon in
1972 niet de Republikeinse kandidaat
zou zijn voor het presidentschap Dat
is natuurlijk ondenkbaar maar het
is allerminst ondenkbaar dat hij het
dan toch zou kunnen verliezen.
