Nieuwe Testament in 't Drents
winterpot
f4.50
Voordelig en
lekker eten?
kerkdiensten Leiden en omgeving
lax Duuwes (Hilversum) werkte er vijf jaar aan
HER VORMING
VAN DE MIS
Aartsbisschop
Oud-kath. kerk
Pastoor Slots
in beroep
tegen boete
Druggebruik in de kerk
iï OORD
VAN
BEZINNING
ERDAG 7 NOVEMBER 1970
ADVERTENTIE
buil
ILVERSUM (GPD) „Toen ik als jongen van zeventien
de hbs in Coevorden kwam, vroeg m'n vader wat ik wilde
den. Nou, ik wilde niets doen. Dat leek me fijn, niks doen.
^et. dat ik wel wat vage gedachten had over schrijven. Nee
en. zei m'n vader, geen flauwekul, je moet een vak leren,
dra zag het schrijven niet zo hoog staan, dat was geen vak".
Ziekte en oorlog
mg.
ker
VI
ide
v
infh
aal,
eze
ukh -
hter het schrijfbureau in zijn ka-
in de NCRV-studio haalt tv-re-
jur Max Douwes glimlachend
jeugdherinnering op. Vader Dou-
)rdigpiag dan destijds als hoof don -
jzer in het Drentse Klyndijk de
jjkheid van het auteurschap on-
oemd in twijfel hebben getrok-
de nu 47-jarige zoon Max heeft
een imponerend stuk schrijvers-
d de vaderlijke opvatting over-
J38»ld ontzenuwd. Kortgeleden be-
gde hij de vertaling van het
min|W€ Testament in het Drents. Vijf
lang gaf de man. die eens niks
als schoonste levensvervulling
er nagenoeg alle vrije tijd aan
ben Drent en blijf Drent", be-
Max Douwes als ijzersterk uit-
spunt voor zijn opvallende vriJe-
lesteding. Zeventien jaar Hilver
hebben daarin geen verandering
icht.
"Stiefbeen en zoon", noch de
jeepsjongens van Bontekoe", twee
lino sPr°6ramma s die Douwes als
seur op de beeldbuis heeft ge
it, hebben zijn genegenheid voor
9ssJte en zijn bevolking kunnen be-
^n. Achttien jaar nadat hij uit
oorden vertrok om bij de NCRV
te gaan werken, is hij nog
een trouwe medewerker aan
rentse programma's van de re-
ile omroep Noord en Oost (Ro-
Daer zette hij in 1949 zijn eerste
ten als omroepman en als schry-
,.Ja. Ik moest na mijn HBS-tijd na
tuurlijk toch wel iets gaan doen",
vertelt Max Douwes verder. "Nou.
ik besloot in Groningen wis-, natuur-
en sterrenkunde te studeren Maar
al spoedig lag ik in het diaconessen-
huis in Emmert met tbc uitgeteld. Na
zo'n twee jaar kon ik terug naar
Groningen. Ik had intussen besloten
medicijnen te gaan studeren. Maar
het was volop oorlog. Ik vertikte het
de loyaliteitsverklaring te tekenen en
ik kon dus op moeilijkheden reke
nen. Ik terug naar het ziekenhuis in
Emmen om te kijken of ik daar als
patiënt kon onderduiken. De directri
ce keek wat bedenkelijk, maar de in
ternist zei in de loop van het gesprek
begripvol, dat hij me er bij nader in
zien niet zo goed vond uitzien. De
directrice, dochter van een Duitse
predikant, trok haar conclusie. Tja,
als de dokter observatie r>oodzake!hk
oordeelt, heb ik natuurlijk geen be
zwaar. zei ze. Prachtmensen waren
dat", mijmert Max Douwes.
Gekke dingen
De observatie duurde exact tot de
bevrijding. Voor de derde keer ging
hij als student naar Groningen. Maar
de studie vlotte niet ro best. „Op
een dag beluisterde ik het Drents
programma van de regionale omroep
noord. Ik meende in een stemmetje
een vroegere sehoolgenoot van me
te herkennen: Tonny van der Veen. I
nu hoofd van de Rono. Ik schreef j
hem een rare briefkaart.
Er kwam zowaar een positieve
reactie op. Gijs Stappershoef, toen
hoofd van de regionale omroep noord
had gezegd: "Een vent die zulke
gekke dingen schrijft, kan misschien
Maar aan het eind van het gesprek
had ik me gewonnen gegeven."
Ontzettend karwei
Ruim vijf jaar na dit telefonisch
onderhoud zegt Max Douwes: .,'t Is
een ontzettend karwei, zo'n verta
ling, maar het is ook ontvettend
boeiend. Als je vertaalt lees je zo'n
bijbel op de derde verdieping, omdat
je je steeds zit af te vragen: wat
heeft die man nou eigenlijk willen
zeggen. Want daar moet je op mik
ken, dynamisch vertalen.
Niet adequaat woorden zitten ver
talen. maar begrippen omzetten, zo
dat de tekst anno 1970 even emotio
neel aankomt bij de lezer als dat ge
beurde in de tijd dat de apostelen
hun boodschap schreve-i. Voor mij
komt het op die aankomst aan. Dat
betekent ook, dat je tal van beelden
moet zien te plaatsen binnen het
voor Drente vertrouwde beeld. Kijk."
verduidelijkt Max Douwes. „Je kunt
zo'n psalmwoord als: de Heer is
mijn Herder, letterlijk vertalen.
Klinkt zo gedragen, zo bovenop een
voetstuk, nietwaar? Je vraagt' je dus
af: hoe zouden we da :iu zeggen.
Vraag je iemand: wie is de Heer.
dan krijs ie duizend a -."woorden.
Maar vraag je: wie is mijn Herder,
den is er maar één antwoord de
Heer. Das een verschil. Dan pro
beer je d e vcorstelling binnen het
beeld van Drente te halen. Daar ken
nen ze nog herders. Ze sprev,n er
van schepers. Dus heb ik van de
tekst gemaakt „Mien Scheper da s
de Heer." Komt veel directer over.
In de bijbel wordt ook rege'matig
over rotsen gesproken. Maar wat
zeggen die ons in Nederland. Wc
hebben ze hier niet De Drent kent
wel ..barg.es" (heuvelt-v-oJe ver
taalt dus bargies. niet rotsen."
daarom waren hun teksten ook het
gemakkelijkst te 'vertalen. Paulus
was moeilijk, gewoon omdat de man
niet kon schrijven. Toch is hij me na
Jacobus het liefst".
Bedankt
Deze zomer, tijdens zijn vakantie-
verblijf in Markelo. voltooide Max
Douwes met een enorme zucht van
verlichting zijn arbeid "Ik belde di
rect Tonny van der Veen op om het
hem te melden. Die reageerde heel
nuchter: "Nou da's mooi. bedankt.
Meer niet. Maar dezelfde dag liet hij
wel een enorme mand bloemen naar
ons vakantieverblijf sturen".
Voorlopig zal de Drentse vertaling
niet in druk verschijnen. Eerst moet
de Rono met zijn Drentse bübeluit-
zendingen klaar zijn. "Ach. 't zou na
tuurlijk wel aardig z--'n als be' w rdt
gedrukt. Maar ik vind het nog be
langrijker a's ie'.-and met d ver
taalwerk zou doorgaan en het beter
zou doen dan ik. Dat meen ik op
recht.
De waarde van het dialect is. dat
het de mensen veel directer aan
spreekt. Er valt een afstand weg. Ze
begrijpen beter wat er staat. Eigen
lijk zou de bybel in alle dialecten
vertaald moeten worden". Max Dou
wes heeft er vijf jaar lang aan bijge
dragen. "In al die tüd heb ik geen
rustig uurtje meer gehad. In de
weekeinden niet en in de vakanties
niet. Ik zou best zaterdag weer eens
aan een vertaling willen beginnen",
laat hij er gretig op volgen.
Vraag naar de
Voor slechts
inclusief
een heerlijke, Hóllandse
maaltijd.
Bij de Btations-
restaurants.
voordelig
uit met NS
UTRECHT (ANP) De aartsbis
schop van Utrecht van de Oud-Ka
tholieke Kerk. mgr. dr. Andreas Rin
kel (81) treedt zondag als zodanig
terug na een ambtsperiode van 33
jaar. Hij wordt opgevolgd door mgr.
.Marinus Kok (54». die tijdens een
zondagmiddag te houden plechtig
heid in de kathedrale kerk van de
Heilige Gertrudis zal worden geïnstal
leerd. Mgr. Kok oud-Leidenaar
was sinds 1969 bisschop-coadjutor
van de aartsb ssohop van Utrecht.
VATICAANSTAD AP' Het Va-
ticaan heeft gedetailleerde byo ider-
heden bekend gemaakt voor de her
vorming van de mis.
De misviering bulten de kerk. zo
als in particuliere woningen, wordt
slechts toegestaan met permissie
van de plaatselijke bisschop ln ge-
1 val van "werkelijke noodzaak".
De keuze voor de mismuziek
wordt aan de plaatselijke bisschop
pen overgelaten. Geen instrumenten
of muziekstijlen worden verboden.
Er wordt ruimte geschapen voor
meer experimenten in de mis bin
nen "duidelijk omlijnde grenzen".
Deze experimenten mogen slechts
gedurende een jaar worden gehou
den. Daarna moet het Vaticaan
machtiging voor voortzetting ge
vraagd worden.
Vrouwen mogen voorzingen in de
mis. het epistel voorlezen en de
collectes houden, maar zij mogen
niet - zelfs niet in vrouwenkapellen of
kloosters- optreden als mlsdienares-
sen.
Bepaald wordt, dat de mis altijd
moet worden opgedragen ln "een
heilige plaats". Bij misviering met
bisschoppelijke toestemming elders
moet zoveel mogelijk worden verme
den dat de mis wordt opgedragen in
eetzalen of tafels welke normaal
voor maaltijden worden gebruikt.
Krans van bijbels
ROERMOND 'GPD' Pastoor
Petrus Slots <57) uit Wanssum te
kent appèl aan tegen de straf die
kantonrechter mr. B. Vrijdag in
Venlo hem donderdag oplegde een
boete van 200 gulden wegens
overti-eding van artikel 449 van het
Wetboek van Strafrecht.
De pastoor zegende in strijd met
dat artikel een huwelijk in zonder
dat vooraf een burgerlijk huwelijk
was gesloten. De Roermondse advo
caat mr, L. Ke.vzer heeft de pastoor dagen later belde ik Tonny op om
Max Douwes
bijbel in alle dialecten
vertalen
wel wat voor ons doen". Enfin, ik
moest een programma voor de radio
maken over Drentse paasgebruiken.
Maar van paasgebruiken wist ik niks
van radio trouwens ook niet".
Het klankbeeld kwam er. Later
ook Mans Tierelier, een Drentse
serie, die nog altijd loopt en waarvoor
Max Douwes al honderden afleverin
gen heeft geschreven. Regelmatig
trekt hij een dag naar Groningen
voor opnamen, 's Morgens leest hij
Mans Tierelier, 's Middags regisseert
hij de bijbelvertelling in het Drents,
's Avonds speelt hij de hoofdrol in
een Drentse dorpsschets.
De rest
Waarmee we dan zijn aangeland
bij de gigantische bijbelse bedrijvig
heid van Max Douwes. „Voor de te
levisie heb ik destijds eens de brief
van Jacobus herschreven. Jacobus
is mijn lievelingstekst. Waarom?
Wel, dat is het eerste brandende so
ciale protest. Hans Tiemeijer speel
de de hoofdrol in mijn stuk Ja. als
Drent vroeg ik me toen af: hoe zou
zo'n herschreven bijbeltekst nou in
Drents overkomen. Ik ben een week
einde aan het vertalen geslagen en
heb het resultaat ervan naar Tonny
van der Veen gestuurd. Een paar
uit Wanssum gratis juridische bij
stand aangeboden. Pastoor Slots
heeft de indruk dat hem een extra
zware straf is opgelegd omdat hij
zich geen ..rouwmoedige zondaar"
heeft getoond.
zijn reactie te horen. Tonny had
maar één vraag: wanneer komt de
rest' Welke rest. vroeg ik. Nou. het
hele Nieuwe Testament, klonk het
laconiek. We hebben toen een half
uur door de telefoon ritten praten.
Douwes erkent bij zijn vertaalwerk
het niet vertrouwd zijn met Grieks.
Latijn en Hebreeuws als een gemis
re hebben ervaren. "Ik heb gepro
beerd dat te ondervangen door de
teksten uit andere vertalingen te le
zen: Franse. Duitse. Engelse verta
lingen. oude vertalingen, nieuwe ver
talingen. katholieke vertaling, noem
maar op
Ik zat bij mijn werk in een krans
van bijbels, aan de hand waarvan ik
heb geprobeerd er achter te komen
wat de schrijver van een bijbelge
deelte precies heeft willen zeggen.
Ach, er zal op mijn vertaling best
een heleboel aan te merken zijn,
theologisch en zo. Maar waar komt
het nou eigenlijk op aan.
't Gaat er toch immers om de
boodschap, om het maar eens verhe
ven te zeggen, verstaanbaar te ma
ken voor de mensen van nu. Zodanig
dat ze er niet omheen kunnen. Dat
is alleen mogelijk als je taal en beel
den gebruikt die men uit het leven
van alledag kent. Trouwens, dat heb
ben de apostelen toch ook gedaan.
Zij brachten hun boodschap ook over
op een wijze die de mensen van toen
uit hun eigen vertrouwde wereldje
kenden".
Warhoofd
Door dat vertalen "op de derde
verdieping" heeft Max Douwes de
apostelen heel menselijk leren ken
nen. "Matthëus, ja dat is de man,
die ik zo op straat kan tegenkomen,
weet je. zo'n man. die er maar niet
uit kan dat hij door Christus werd
gegrepen. Marcus? Dat is 't war
hoofd, hy brabbelt, maar wel erg
leuk. Hy is net een jonge hond. Lu
cas is de waarnemer en Johannes de
visionaire, die als door een soft drug-
roes schouwt, geweldig poëtisch".
Max Douwes: Jacobus, Lucas en
Johannes waren goede schrijvers.
Ik kan me indenken, dat u
enigszins verbaasd tegen dit op
schrift aankijkt Worden er in
d- kerk ook al verdovende mid
delen gebruikt? Mijn antwoord
is: ja en al heel erg lang ook.
met alle schadelijke gevolgen
vandjen. Weliswaar geen
hasjiesj of marihuana, maar
wel typisch kerkelijke drugs.
Om één voorbeeld te noemen
van het vóórkomen van verdo
vende middelen in de kerk: het
ge'oru'ken of misbruiken van de
genade We weten wel, dat al-
we nog eigenlijk niets weten,
niet kloppen Dat een bepaalde
verhouding het daglicht niet ve
len kan. Of dat onze verhouding
t.o.v. iemand thuis, op ons
werk. in de kerk of waar dan
ook niet door de beugel kan.
Dat wij voortdurend ontrouw en
ongehoorzaam zijn tegenover de
Here God. Dat het onjuist is de
verdeeldheid der kerken in
stand te houden. Dat het im
moreel ls te berusten in de si
tuatie. dat wy het in het noor
den van de wereld goed hebben
ten koste van miljoenen pau
pers in het zuiden
Hoe wordt er maar al te vaak
gereageerd op deze grif erken
de tekortkomingen? In deze
zinwy zyn nu eenmaal zondi
ge mensen en we zullen ons he
le leven zondaren blijven We
kunnen ons eeuwig heil toch
niet verdienen. We moeien het
hebben van de genade. Alleen
door Gods genade zullen we be
houden worden Genade is hier
een verdovend middel, dat ons
in slaap sust. passief maakt,
ons helpt ons aan onze verant
woordelijkheid te onttrekken,
ons brengt in een droomtoe
stand van de eeuwige zaligheid,
die wy door Gods genade ont
vangen zullen.
De door Hitier vermoorde
theoloog Dietrich Bonhoeffer
heeft in zijn boek „Navolging"
(in pocket uitgegeven in de Ca
rillonreeks) aangetoond, dat wy
het kostbare goed van de gena:
de gedevalueerd hebben tot
goedkope genade, dat wij in on
ze opvatting van de genade een
fatale denkfout hebben ge
maakt. Bonhoeffer zegt dit: het
is waar, Goddank waar, dat wij
he* hebben moeten niet van on-
ze prestatie, maar van Gods
genade. Maar en daar komt
het op aan alles hangt er
van af wannéér wij dit zeggen:
aan het begin van een dag of
aan het einde ervan. Alles
hangt ervan af of we 's mor
gens van deze waarheid uitgaan
en daarom, omdat we het toch
van de genade moeten hebben,
maar doen wat we zelf willen
óf dat we. na de hele dag ern
stig geprobeerd te hebben naar
Gods wil te leven, onze toe
vlucht tenslotte nemen tot de
waarheid, dat we door genade
behouden worden.
Een voorbeeldhet is waar.
dat een man hoeveelhij ook
leert uiteindelijk nog niets weet.
maar alles hangt ervan af wan
neer we dat zeggen: aan het
begin van ons leven of aan het
eind. Of we in onze jeugd van
deze waarheid uitgaan en daar
om, omdat we met al onze stu
die toch niets weten. maar
niets doen en lui rondhangen,
of dat we na een leven van stu
die tot de conclusie komen, dat
we nog eigenlij k niets weten.
Wanneer wij uitgaan van de
waarheid, dat we leven moeten
van de genade, dan maken we
deze bybelse waarheid in ons
leven tot een leugen, dan deva
lueren we het kostbaar goed
van de genade (kostbaar, om
dat het Christus zijn leven ge
kost heeft) tot goedkope gena
de, dart misbruiken we de ge
nade als vrijbrief om, met voor
bijzien van Gods gebod, te kun
nen doen en laten wat we zelf
willen.
Wee ons, wanneer wij Gods
genade maken tot een verdo
vend middel! Maar als we er
voor vechten om Gods wil te
doen in de praktyk van elke
dag en we moeten achteraf con
stateren. dat we onder de maat
gebleven zyn, dan mogen we
weten, dat de Here God gena
dig is en dat zijn genade altijd
groter is dan ons tekort. Dan is
Gods genade geen verdovend
middel, maar een vitamine-in
jectie, geen slaapmiddel, maar
een stimuleringsmiddel om met
een schone lel telkens weer op
nieuw te proberen mens te zyn
met en voor de medemens op
deze aarde, die ons ter bewo
ning is gegeven door de Heer
onze God.
Ds C H. By:
Herr. Jeugdpredikant
Lelden.
11.16 (gebouw
IDEN' Hervormde gemeente,
iterskerk 10 u ds K. Bouhuys.
Iioglandse kerk 10 u ds G. "C.
11.45 u Oecumenische studen-
lenst. 5 u ds C. Treure. Katwijk
irekerk 10.30 u ds E. M. Panne-
iranathakerk Lage Morsweg
dK A. J. Lamping.
inlugskerk Koningstraat 10
Joh. Poort.
vrljdingskerk Montgomerystraat
ds H. W. Hemmes.
thlehemkerk Driftstraat 10
Joh. Poort.
Ir K, E. H. Oppenheimer.
eaeskerk Burggravenlaan 10
J. de Wit (Jeugdkapel 10 u me
lt C. R. Enklaar-Thomas). 7 u ds
Lamping en Dr. W van der
»n (gespreksdlenst)
de.
I u ds M. J. Wagen-
jlse Wallone Breestraat 10.30
■steur D. Ribs.
ademisch Ziekenhuis 10 u ds
D. van Malssen.
sconessenhuis Houtlaan 55
u ds W. J. H Baart, Oegstgeest.
ecumenlsche Werkplaats Leven-
101 10.30 uur: voorbereiding
dienst.
eref. Kerk 9.30 u dr Viym (Be-
'S'ng en uitzending van ds J. Deth-
6.50 u ds Hortensius (dienst
belangstellenden).
«rakerk 10 u ds Hortensius.
ds Kronemeijer
eloftekerk 10 u ds Bovenberg. 5
'Brederveld
■vrljdingskerk 10.30 u dr V. d.
5 u ds Bovenberg
ïoenhoven 10 u dr Dronkert..
ezinsdlcnsten „Jeugdhaven10 u
Mirt" dhr Bakker. 10 u „Het Mie-
nest". ds De Heer.
«ef. Kerk (vrijgem) 10 en 5 uur
v d. Haar.
leref. Gem. 10 en 4.30 u ds Boo
rd.
aptlstengem. Oude Rijn 3. 10 u ds
ieillng, 7 u zendingsontmoeting.
Kath. Kerk Cronesteinkade 9.45
r des heils 10 u heiliglngsdienst
_J1 verlossingssamenkomst.
[Chr. Geref. Kerk 10 en 5 u ds Car-
n-.--gezinde Rem. Gem 10 u prof
L0 J Doenderdaal
Chr. Gemeenschap (Middel-
8) 10 en 5 u dhr. Dlkkes.
Kath. Kerk (Vreewijkstraat)
L*9 u gezongen HM
E?,VW Apostolische Kerk (Hoge
idljk 24) 9,45 u dienst.
Evang. Luth Kerk 10.15 u ds J. Hap
pee
R.K. Kerk H Antonlus (zat.av. 7 u)
9.30, 11 en 12.15 u. Haagse Schouw
(zat.av. 7 u) 8 30. 9.30. 11.30 en 6.30 u
Hartebrug (zat.av. 7.30) 8. 9. 10.45 u,
12 en 7 u Herensingel (zat. av. 7 u)
8.30. 9.30, 11 en 6.30 u. Bijkerk Timor -
straat 9.30 en 11 u Leonardus (zat.av.
7 u) 8, 9. 10.45. 12.15 en 7 u Lode-
wijk (zat.av. 7 u) 9.45, 11. 12.15 en 6 u
Petrusparochie (zat. 7 u) 9, 19.30, 12
en 6 u Studentenparochie (zat.av. 7
u ln Lodewijkskerk) 11.45 ln Hoog
landse Kerk.
Christian Science (Steenschuur 6),
10.30 uur Ned. dienst.
Aurlanderveen Herv Gem.: 10
u ds J. Stehouwer te Alphen aan den
Rijn, 7 u ds J. Poort te Lelden. Geref.
Kerk: 9.30 u en 6 30 u ds P. de Ruig
te Haarlem. Chr. Gerei. Kerk: 9 30 u
Dienst des Woords, 2.30 u ds G. de
Vries te Rijnsburg. R.K. Kerk (zat. 7
u) 7.30 u en 10.30 u Dorpshuis Aar-
dam Ter Aar 9 en 12 uur.
Alphen aan den R||n Herv.
Gem. Adventskerk Julianastraat10
u ds J. H. Bogers, 8.30 u ds D. Goud
zwaard te Zwammerdam. Kruiskerk
Gouwsluis: 10 u ds M Hanemaaljer.
Opstandlngskerk. Prinses Marijkestr.:
10 u ds M Fokkema. 6.30 u ds J. H.
Bogers. Gebouw Nabij: 10 u Jeugd
kapel de heer J B H. Lefeber. Op
standlngskerk Prinses Marljkestraat10
uur Jeugdkapel Martha-Stlchtlng
„Rijnstroom 10.30 u ds H. A. Visser
Amsterdam. Oudshoorn. Kerkgebouw
Oudshoornseweg10 u ds G. Cadee
Kinderkoor N P B. Herv. Slonskerk:
9.30 u ds D. van Vliet. Waddlnxveen,
6.30 u In de Oudshoornsewegkerk ds
S. W. Verploeg. Gebouw Onderweg:
10.15 u ds N. J. M. Hoogendijk Dank
stond voor Gewas Ridderveld ..Het
Kasteel Veldbloemweg" 9 u ds N. J.
M Hoogendijk Dankstond voor gewas.
Aula Morgensterschool Parelstraat: 10
u ds S. W. Verploeg. J.F Kennedy-
school Lupinesingel: 11.16 u Zondag
school. Geref. Kerk: Maranathakerk
Raadhuisstraat: 10 u en 6.30 u ds A.
Borman H A. Salvatorlkerk W. de
Zwijgerlaan: 10 u en 6.30 u ds M.
van Harmeien H.A. De Goede Her
derkerk: 10 u ds H J. Swlerts te Kou
dekerk aan den Rijn. 6.30 u ds G. O.
N. Veenhuizen Kasteel Ridderveld
10.15 u en 5 u ds J Vos v.m H.A. en
n.m. HA en Dankz. Geref. Kerk (vrij
gem.).: 10.30 u prof dr C. Trlmp. 7 u
ds H. B Ophoff Chr. Geref. Kerk
Jeruzalemkerk Grljpenstelnstr. 9.30 u
dienst des Woords. 2.30 ds. H. C. van
der Ent te Katwijk aan Zee. Oud
Geref. Gem. Kerkgebouw Hooftstrsat
240: 9.30 en 4 u Leesdiensten Rem
Geref. Gem.: Geen dienst Baptisten
Gem.: 10 en 6.30 u ds Koekkoek RK
St. Bonifacluskerk (zat. 7 u) 8.30. 10
en 1130 uur. R.K. Plus X kerk (zat
7 u) 7.30, 9. 10.30. 11.45 en 5.30 uur
R.K. Kerk Ridderveld Aula Bisschop
Bekkerschool Polluxstraat (zat. 6.30 u)
8.45 en 11.15 uur.
Benthuizen Geref. Gem 9.30 en
6 u leesdienst. (woensdag 9.30 en 2.30
en 7 u ds Henkoop te Moercapelle)
Bodegraven Herv. Gern.: 't Anker:
9 en 10.30 u ds C. W. Oppelaar. Laren
(NH), 6.30 u ds J. H. Cirkel. Salvator-
kerk: 10 u ds M. J G. v. d. Velden.
Doorn. 6.30 u ds W Balke. Bethlehem-
kerk: 9.30 u ds W. Balke, 6.30 u ds
C. Snoei. Reeuwijk Geref Kerk: 10
u ds De Schoep. 6.30 u ds Buitenhuis
(Nleuwerbrug) 9.30 u ds Buitenhuls.
6.30 u ds Schoep Geref. Kerk (vrij
gem.) 9 en 6.30 u leesdienst. Evang.
Luth. Kerk: 9 u ds C. Roos. Herv
?red. te Gouda Evangelisatiekring
0 u eredienst. 6.45 u A Rozendaal te
Apeldoorn.
Boskoop - Herv Gem 9.30 u ds
T. H. Oostebrug. 6.30 u ds C. B. Roos
uit Gouda (Jeugddienst); Geref. Kerk)
S 30 en 5 u ds H. Dijkstra: Marana-
tha-mavo (Snljdelwijk) 11 u ds H
Dijkstra; Chr. Geref Kerk 9 30 en 4 30
u ds J Manni; Geref. Gem.. 9 30 n
leesdienst. n.m. 3.30 uds A. F Hon- I
koop; Vrijz. Prot. 10 u ln Rem kerk.
pred. Th: Verwoerd: Verg van gelo
vigen. 9.30 en 5 u samenkomst ln lo
kaal Nieuwstraat 27; Volle evangelie
kapel Bethe! 9.30 u voorganger J. Mod
derkolk; R.K. Kerk Reijerskoop (zater
dagavond 7 uj. 7.30 u. 9 u H. Mis en
11 u. Ontmoetingscentrum Snijdelwijk
(zaterdagmiddag 5.30 u) 10 u.
n 9.3(
11)
I en 5 uur ds G. de Zeeuw te Voorscho
ten. R.K. kerk St. Bernardus Rijndijk
I (zat. 7 u) 8. 9.30 en 11 uur. St. Mi
chael Rijndijk (zat. 7 u) 8. 9 en 11 u
I Dorp (zat. 7 u) 8. 10 en 1130 uur
I Hoogmade Herv Gem 10 u ds
P. Schoonenboom. R.K. Kerk (zat 7
j uur) 9 en 11 uur.
Katwijk aan den Rijn Herv. Gem
Dorpskerk10 u ds De Vos te Katwyk
aan Zee. 6 u ds Makkenze. Ontmoe-
tlngskerk: 10 u ds Makkenze. 6.30 u
i ds Vink te Katwijk a Zee. School
i Narclsstr. 10.30 u ds Vink te Katwijk
a Zee Geref Kerk: 9.30 u ds Elder-
I man, 6 u ds Van Halsema. R.K. Kerk
(zat.av 7 u) 9.3
N.C.J.) 6 uur.
Katw-yk aan Zee Nieuwe Kerk;
10 u ds W Kool. 6 u ds W. Vroegln-
dewey. Oude Kerk. 10 u ds W. Chr. Ho-
vlus van Ede, 6 u ds Jac de Vos.
Ichtuskerk: 10 u ds C. Treure, 5 u ds
J P van Roon. Pniëlkerk: 9.30 uur
d6. J. C. van Hunnlk. 6 u ds W. Chr
Hovius. Groen van Prinstererschool
10 u ds C. van den Bergh. Wljkge-
bouw „De Hoeksteen": 10 u de heer H
H van Well (Dovendlenst)Zeehospl-
tlum: 8 45 uur. Geref. dienst Zieken
huis „Overduin": 2 uur Ds J G. van
Ieperen Geref. Kerk: Vredeskerk: 10
uur ds G. van Halsema, dankstond
gewas, 5 u ds R. de Vries. Triumfator-
kerk: 10 u ds R. de Vries, dankstond
Sewas, 5 u ds D. H. Elderman. Chr.
leref. Kerk: 10 en 5 u ds H. C. van
der Ent. Geref Kerk (vrijgem.) 9 uur
ds J. Kroes, van Arnhem. 7 u ds J
Kroes, (HA), 10.30 en 5 u leesdiensten
Geref. Gem Remisestr.: 10 en 5 u ds
V. d. Bijl (woensdag 3 en 7.30 uur
ds V, d. BUI).
Leiderdorp Herv Gem (ln geref
kerk. Hoofdstraat) 10.30 u ds A Geen-
se. Scheppingskerk11 u ds J P Hon-
nef Geref. Kerk: Hoofdstraatkerk9
en 6.30 u ds A J. van Netten (HA).
Scheppingskerk: 9.30 en 5 u ds G. van
Loenen (H.A.). R.K Kerk Menswor
ding (zat.av. 7 u) 10.30 en 12 u Meer
burg (zat.av. 7 u) 8.30. 10. 12 en 6 uur.
Leimulden Herv. Gent.: 9.30 u ds
J H de Vree (dankdienst voor gewas)
Geref Kerk: 9.30 u ds D. Averes. 7 u
ds A P Helner te Ter Aar R.K Kerk
(zat. 7 u) 7.30, 9.30 en 11.16 uur.
Lisse Herv. Gern Grote Kerk:
10 u ds J van der Velden <H Doop)
7 u ds H G Oostinga. Helvetiakepel
10 u ds H G Oostinga. Geref Kerk:
1 u ds G Vesseur. van Den Haag: 5
uur ds L J Boylnga. van Radlo-
Bloemendaal Chr Geref Kerk: 10 en
4 30 u ds D H Bteama. Geref. Gem
10 en 4 uur ds W. Suyker. (donder
dagavond 7.30 u ds W. Suyker. bijbel
lezing). Geref Kerk (Vrijgem 10 en
4.30 u ds J. J. Verleur. Oud Geref
Gem.: 9.30 en 3 u leesdiensten. (don
derdag 7.30 u leesdienst). Ned. Prot.
Bond geen dienst Aktie Kruistochten
Nederland: Maandagavond 8 uur. ds
J. Gravendeel, ln Gastenhuis ..Wel
kom". Bondstr. 4.30 u Jeugdbljbel-
club R.K Kerk St Agathakerk (zat.
7) 8.30. 10.15. 11.45 en 7 u. Poelpolder
(zat. 7) 8.30. 10.30. 12 en 5.30 u Engel
bewaarder (zat. 7) 7.30, 8.45. 10.45 en
5.45 uur.
Nieuwkoop Herv Gem 10 u ds
G van Doorn, 6.30 u ds Van Achter
berg te Leiden Geref. Kerk: 10 u en
6.30 u ds AR. J. A. Hanenburg. Chr
Geref Kerk9.30 u en 6.30 u de heer
J. van Leeuwen. Rem. Geref. Gem.:
10 u ds T Elders-Mayer R K Kerk
(zat. 6 uur) 7.30, 9. 10.45 en 7 uur.
Nieuwveen Herv. Gem.: 9 30 u ds
M Groenenberg te Utrecht, 6.30 u ds
J. Gebraad. Geref Kerk 9 u ds J G.
Meynen te Culemborg, 7 u ds J. Bljle-
veld te Rijnsburg. R.K. Kerk (zat 7 u)
9. 10.45 en 5 uur.
Noordw'Uk-BInnen Herv Gem
10.30 u ds D. Keuning (ln kerk Vln-
kenlaan) 7 u dr J G. B. Jansen. Gerf
Kerk: 9.15 u ds C. Warner, 5 u ds D
J. Brouwer (Katwijk) (Van den
Berghstichtlng)11 u ds C. Warner.
Ned. Prot. Bond 10.30 u ds mr. D
G. Hoevers (Den Haag) R.K Kerk
(zat.av. 7 u) 8.30. 11.15 en 5.30 uur.
Xoordw'ijk aan Zee Herv. Gem.,
Hoofdstraat: 10 u dr J. G B Jan
sen (De Rank) 5 u ds D. Keuning
Geref. Kerk: 10 u ds D J Brouwer
(Sassenheim), 5 u ds C. Warner. Sole
Mio: 9.30 u ds H. van'den Berg (Sas
senheim). Herv. Ger. Evangelisa
tie (oude MLO, Schoolstraat) 3.30 u
d6 W. Chr. Hovius (Ede). R.K kerk
(zat.av. 7 u) 7.30, 9, 10.30 en 12 uur.
Noord wiikerhout Herv Gem.: 10
u ds J. Streefland, 10 u Kinderkerk
ln gebouw .Open Hause" R.K Kerk
8t. Jozef (zat.av 7 u) 7.30, 8.45. 10.15,
11.30 en 7 uur. St Viktor (zat.av. 7
uur) 8. 9.30. 11 en 6 uur H Hart
van Jezus ln de Zllk (zat.av. 7 uur)
8.30. 10 en 11.30 uur
Oegi
Kerk)
berg te Lelden iPauluskerk) 10 u ds A
Oskamp iGeref Kerk) 7 u gemeen
schappelijke Jeugddienst. Geref. Kerk
10 u ds Vegter. 7 u (gemeenschappe
lijke Jeugddienst) mevr. d6. A. Geense-
Ravesteln te Leiderdorp Geref Kerk
(vrijgem.) 8.30 en 3 u as J v. d. Haar
R.K Krk (zat.av 7.30 u Jongerenmis)
9. 10.30 en 12 uur Bonaventurakepel
(zat.av. 6.30 u) 8. 10 en 11 uur. Vrjjz.
Herv. (Gemeentecentrum) 10.30 u prof
dr M. de Jonge te Lelden
Oude Wetering Herv Gem 9 30 u
ds Lalleman Geref. Kerk: 9.30 u en
6 u ds I. Meyer. Rem. Geref. Gem.: 7
u ds W. Knoppers te Utrecht. RJC
Kerk tzat. 8.30 u) 8. 9.16 10.30 en 12
uur
RIJnsaterwoude Herv Gem.: 9 30
U ds W. L Heymans. 7 u ds T. H. Oos-
tenbrug. Chr. ueref. Kerk: 9.30 u Dienst
des Woords, 2.16 u ds P. Beekhuls te
Noordeloos. R.K Kefrk (zat. 7 u) 7.30
9.30 en 11.15 uur
Rijnsburg Herv Gem (Grote
Kerk)9.30 u ds H. van Gosliga. 6
u prof dr O. C. van Nlftrik (Bethel-
kerk) 9.30 u ds J. P. van Roon te
Katwijk. 5 u ds H. van Gosliga. Geef
Kerk. Petranerk: 9.3: u ds Bijle-
veld, 6 u ds Hulsman. Immanlülkerk:
9.30 u ds Hulsman, 6 u ds Baayen.
Maranathakerk: 9.30 u ds Baaven, 5
u ds Bijleveld. Geref. Kerk (vrijgem.)
10 en 5.15 uds K. Deddens. Chr. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 5 u ds De Vries
R.K. Kerk Tuinbouwschool (zat.av. 7
u) 10.30 uur.
Sassenheim Herv. Gem 9 n
I 10.30 u ds A Westra, 7 u ds P Swa-
f;erman te Voorburg (Open Deur-dienst
n gebouw Ontmoeting). Geref Kerk:
10 uds B Bonman te Noordwljk, 5
u ds J. D. te Winkel; Chr. Geref. Kerk:
10 en 5 u ds L. S. den Boer; Ned
Prot. Bond: 10 30 u ds N R Hefting
te Nijmegen. R K Kerk (zat.av. 7 u)
j 8. 9.30. 11 en 5.30 uur
Valkenburg Herv. Gem 10 u de
heer Vink te Katwijk aan Zee, 6.30 u
ds J. E. L van der Geest te Voorscho-
i ten. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u kand.
Rootmense te Amsterdam Geref. Kerk
(vriigem.) 8 30 u ds Deddens. 3 uur
ds D. Los.
Voorhout Hervormde Gern 10 u
1 ds J. Hoogenkamp. 7 u ds J. D. te Wm-
ke (geref. pred. te Sassenheim) R.K.
Kerk (zat 8 en 7 uur) 9, 10.30. 11.45
en 5.30 uur
Voorscholen Herv. Gern. Dorps
kerk; 10 uds Saraber. doopdienst. 7
i u ds Meyerlng en de heer Zorn. dis
trictssecretaris van de Zending. Scha-
kenbosch: 10 u ds Van der Geest Rijn
dijk: 10 u ds Meijering. Geref Kerk:
9 u. 10.30 en 6 u ds J. Leeuwis uit
Monnikendam aula Noord-Hofland,
9.45 u ds Reedijk. Geref Kerk (vnj-
fm.): diensten om 10 en 5 u ds G
Hoekstra uit Schlldwolde. Remon
strants-doopsgezinde kring: Cultureel
Centrum 10.30 u ds G. S Westerou
wen van Meetoren. R K Kerk H. Lau-
rentlus (zat.av. 7 u) 8.30. 10.30 en 12
u. Noordhofland 11.30 u Moeder Gods
(zat.av. 7 u) 8. 10. 11.30 en 6 uur
Waddlnxveen Herv Gem. Brug-
I kerk: 9 30 u ds J Verwellus te Schoon-
hoven. 6.30 u ds J v d Heuvel. Wijk-
l gebouw: 9.30 u ds J v. d Heil vel. 6.30 I
1 u ds T van t Veld. Bethelkerk: 9.30 u
ds T. van 't Veld. 5 u kand R Kies
kamp te Utrecht Immanuëlkerk9.30
u ds N. J. Flink (doopdienst). 5 u ds
J. de Ruiter (Jeugddienst) Geref, Kerk
Kruiskerk: 9.30 u en 5 u ds B. Koek
koek (HA.) Ontmoetlngskerk: 9 45 u
en 5 u ds D. J. Modderaar (HA). Oud
Geref. Gem. Zuidkade 158: 10 u en
6.30 u leesdienst Chr Afgesch Gem
9.30 u en 6.30 u ds A. P Verloop Rem.
Ger. Gem.: 10 u ds G A Hooikaas
te Den Haag.
Warmond Herv Gem 10 u ds
J. M. Snijders. 7 u ds D Keuning uit
Noordwijk R K. Kerk (zat av 7 u) 8.
10. 11.30 en 6 uur
Woubrugge Herv Gem 9.30 en
6.30 u ds Franken. Geref. Kerk: 9.30 1
en 6.30 u ds Harkamp te Hillegom. 1
Zevenhoven Herv. Gem.: 9.30 u
De fraaie commissiekamer
van de Pieterskerk in Leiden.
(Foto LD/Holvast)
en 7 u ds Reijenga. Geref Kerk 10.30
u ds J. G. Meynen te Culemborg. 7 u
dr C. W Thijs te Amsterdam R K. Ker
(zat. 7 u) 7.45. 9 en 10.45 uur,
Zoeterwoude Herv. Gem 10 u ds
S. L. 8choch, 7 u (Jeugddienst) ds Snij
ders te Warmond. RlC. Kerk St Jan
Zuldbuurtseweg (zat. 7.30 uur) 7.30, 9
en 11 uur. R.K Kerk St Allslus (rat.
7 u) 7.30. 9. 10.30 en 11.30 uur Meer
burg (zat. 7 u) 8 45. 10.30 12 en 6 uur
Zwammerdam Herv Gem 10 u
ds D Goudzwaard. 6 30 u ds M Fn<:k -
ma te Alphen aan den Rijn Geref.
Kerk: 10 u ds D Averes te Leimul
den. 6.30 u ds SJ Tlemersma Rom
Geref. Gem. Geen dienst RK Kerk
(zat. 7 uj 8. 10, 11.30 en 5.30 uur.
