GESPREK WARSCHAU ERLOOPT NIET VLOT Denen weren gastarbeiders ARAFAT: VS 'LEIDDEN DE JORDAMERS Moskou en Peking lief tegen elkaar j||Sc/iee/ slaat tenten voorlopig in Polen op Grenzen gesloten ÏÏT Leila Chaled is getrouwd Gelukwensen over oktober-revolutie in vogelvlucht ÏJUJJJÏ) in vogelvlucht Geen nieuw akkoord Athene met Rode Kruis Madrileense kunstenaars bezetten het Prado-museum ZATERDAG 7 NOVEMBER 1970 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 11 (Van onze speciale verslaggever W. P. Timmers) WARSCHAU (GPD) Polen en Westduitsers maken het elkaar in Warschau niet gemakkelijk. Van Walter Scheel's visioen (vlak voor de deelstaatverkiezingen van morgen met een geparafeerd verdrag triomferend terugkeren in de Bonds republiek) komt niets terecht. De minister heeft dan ook be goten zijn hoofdkwartier voorlopig maar in de Poolse hoofd stad op te slaan. 'Oh Telefonisch heeft bondskanselier Brandt te horen gekregen dag het jarlementaire debat over de buiten- «ndse politiek gisteren zonder de «rantwoordelJjke bewindsman moet vorden gevoerd. Zelfs morgen, tij lens de verkiezingen die voor zijn !DP praktisch van levensbelang zijn, ript Scheel niet even over naar jonn. Alleen zijn toerbeurt, om de {EG-ministerraad te leiden, laat hij ich niet ontgaan. Maandag reist Icheel naar Brussel. Woensdagmid- lai is hi) echter al weer in War- chau om de draad van het gesprek ip te nemen. Weliswaar maakt de Westduitse lelegatie, aangevoerd door de minis- bt. in het weekeinde een uitstapje Krakau, maar dat past in het naar toenadering tot de voor wie het nu eenmaal even ien is aan de nieuwgewonnen vrienden, die vijfentwintig tar in de regeringspropaganda als gevaarlijkste imperialisten onder Ie agressieve NAVO-kapitalisten aan kaak zijn gesteld. Wellicht is voor Julteland Scheel's kranslegging in bet voormalige concentratiekamp Auschwitz morgen belangrijker dan Ie verkiezingen in Hessen. Bij alle goede wil en de vastbe- flotenheid om met een verdrag naar Bonn terug te keren, heeft minister Jcheel de onderhandelingen in War- ichau echter niet met een royaal ge baar vlot op gang kunnen brengen. heeft, in tegendeel, zijn Poolse gesprekspartners enigszins verrast net een harde openingsspeech. De tem daarvan: „Een regeling van de zal nooit legalise ring van de verdrijving der Duitsers kunnen betekenen". iCen li Wen, i Bijdrage Zo mogelijk nog meer hebben de Poolse journalisten opgekeken van eerste bijdrage die Scheel's woordvoerder, Brunner, aan de dis cussie leverde: Bonn beschouwt een regeling van de .humanitaire kwestie als de keerzijde van een grensrege ling. Het gezaghebbende blad Zyzie ir<lWareawy schreef daarop: „Polen M beeft d afgelopen twintig jaar vier honderdduizend mensen toegestaan naar West-Duitsland te vertrekken londer er ooit enige politieke com pensatie voor te vragen". In ieder geval had de discussie 04 onmiddellijk het kernpunt bereikt. Beide landen wensen een verdrag, waarmee een lange periode van we derzijdse afkeer definitief wordt be ëindigd wordt gelegd voor het nor maliseren van de betrekkingen. Po len stelt als voorwaarde definitieve erkenning van zijn westgrens (de Oder-Nelsse-lijn), West- Duitsland verlangt „humanitaire tegemoetko ming" voor de Duitsers die inder tijd in de nieuwe Poolse gebieden eijn blijven wonen en voor een groot deel als spijtoptanten nu nog west waarts zouden willen trekken. Het is intussen, na negen maan den voorbereiding door mannen die als hoogst deskundig te boek ston den, bijna een komedie nu het spel in Warschau te volgen. Donderdag mochten de Journalisten vernemen dat de onderhandelingen nu in alle ernst waren begonnen. Verdragsteks ten. die enige tijd geleden officieel als „rijp voor ondertekening" wer den beschreven, zijn dus plotseling voor het eerst onderwerp van wer kelijke onderhandelingen Zakelijke sfeer Die onderhandelingen hebben plaats in een sfeer die vriendelijk, maar tegelijkertijd „zakelijk en over eenkomstig de ernst van de situatie" wordt genoemd. Dat ze begeleid wor den door een krachtig stoorvuur van de oppositie in Bonn, ergert alleen de Westduitse delegatie. Tijdens de on derhandelingen in Moskou hebben CDU en CSU er indertijd enige we ken 't stilzwijgen toegedaan. Kort voor verkiezingen laten zij zich ech ter geenelementen ln het onverzoen lijke politieke spel van Bann uit handen nemen. Eergisteren verklaarde de frac tie van CDU en CSU: „Juridisch noch politiek is de regering gerech tigd bij de onderhandelingen in Warschau in naam der vrije Duit sers prijsgave van onze Heimatgebie- den en van het recht op de Heimat uit te spreken". Scheel kan zo'n begeleiding hoog stens gebruiken voor een verontschul diging bij zijn Poolse collega Jendry- chowski: voila, mijn problemen, met zulke mensen heb Ik thuis te maken, Maar Jendrychowski is er zich ter dege van bewust dat Brandt's oostpolitiek een succes in Polen no dig heeft. En scheel op zijn beurt weet dat het economisch en politiek zo te ruggevallen Polen het verdrag met Bonn nodig heeft, minder om ein delijk de grenzen beveiligd te zien dan als een stimulans, een bron van nieuwe inspiratie voor Polen zelf. Omdat men eikaars positie kent, heeft de Poolse regering Walter Scheel vast inzage gegeven van haar agenda voor de laatste weken van deze maand. Er worden buitenlandse staatslieden verwacht in Warschau, er moet een reis naar Roemenië wor den gemaakt. Het tempo zal onmoge lijk zo hoog kunnen blijven als de ze week het geval is geweest. Dat de agenda al is besproken, is een blijk van de verwachting dat men het voorlopig niet eens is. Omdat Scheel pas woensdagmiddag uit Brussel te rugkeert, is een akkoord in ieder ge val voor eind volgende week uitge sloten. Wel staat de Polen al duidelijk voor de geest, waarmee de onder handelingen ten slotte dienen te ein digen. Kanselier Brandt zou persoon lijk naar Warschau moeten komen om trouw naar het voorbeeld van Moskou de plechtige onderteke ning te verrichten. Op dat punt biy- van echter de Duitsers voorlopig vaag. Pas na parafering zou een Poolse uitnodiging aan de kanselier zin heb ben. Er wordt geen troefkaartje on nodig uitgespeeld, al Is het nog zo klein. ALGIERS (Reuter) De Pales- Jordanië tanks en bommen naar het MJnse guerrillaleider Jassir Arafat heeft in een vraaggesprek met het Algerijnse weekblad „Revolution Africaine" verklaard dat Amerika nen in september de operaties te gen de Palestijnse guerrillaleiders in Jordanië hebben geleid. Niet Habes Madjali had het bevel over de operaties, aldus Arafat. «Madjali, de Jordaanse opperbevel hebber, wist niet eens hoeveel com muniqués er gepubliceerd werden. Zij werden namens hem uitgegeven. Nil hoorde ze net als ieder ander over de radio". Arafat zei dat de Amerikaanse am bassadeur in Amman, Amerikaanse militaire adviseurs en burgers aan de voorbereiding van de operaties hebben deelgenomen. Zij z{jn nog steeds ln Jordanië, aldus de guerril laleider. Arafat verklaarde dat Amerikaan vliegveld van Amman hebben ge bracht en dat de Jordaanse rege ringstroepen in Israël gemaakte ra ketten hebben gebruikt. De raketten waren samen met andere wapens en munitie met konvooien, die zoge naamd bestemd waren voor de hulp verlening, verzonden toen alle we gen naar het vliegveld van Amman door de Palestijnse guerrillastrijders waren afgesneden waardoor het Amerikaanse militaire materieel de Jordaanse troepen niet kon berei ken. In Amman arriveren nog steeds Amerikaanse tanks en bommen, al dus Arafat, en Amerikaanse sche pen brengen tanks en andere wa pens naar Akaba. „De VS hebben de Jordaanse rege ring als oeloning een hele pantser divisie aangeboden", zo zei de guer- •e vliegtuigen tijdens de crisis inrillaleider tot slot. KOPENHAGEN (GPD) De Deense minister van Arbeid. Lauge Dahlgaard. heeft na overleg met de landelijke vakbonden en de bond van werkgevers besloten de grenzen van Denemarken te sluiten voor gastarbeiders. Het besluit werd gis teren van kracht. De beslissing werd genomen op ad vies van de Deense vakbonden die te kampen hebben met problemen op sociologisch gebied en de toenemen de werkeloosheid. Men is van mening dat een dergelijke drastische maat regel noodzakelijk is om de te ver wachten werkeloosheid in de komen de winter op een acceptabel niveau te kunnen houden. In de week van 14 t/m 21 okto ber bijvoorbeeld bedroeg het werke- loosheldspercentage in Denemarken 14. hetgeen voor de sociaal-democra tische oppositieleider Jens-Otto Krag de doorslag gaf. Het besluit dat in Scandinavië de nodige opzien heeft gebaard, werd dan ook genomen met de volledige steun van de sociaal democraten. Sedert gisteren is de controle aan de grens overigens verscherpt en dis pensatie wordt slechts verleend aan gespecialiseerde vakmensen van bui tenlandse afkomst, of werknemers die kunnen aantonen reeds familie in Denemarken te hebben. De wer keloosheid die nu een dergelijk paar- demiddel krijgt om de arbeidsmarkt te beschermen, is een verwacht re sultaat van de economische beper kingsmaatregelen in het land. Benut De produktiecapacitelt is ten volle benut door het inschakelen van de vrouwen in het produktie-apparaat, waar de nu ten uitvoer gebrach te besparingen bewijzen dat de De- Een Arabische inwoner van Jeruzalem ivordt hier door Isra ëlische politie weggeleid na een serie van bomontploffingen in een busstation waarbij een Isra ëliër werd gedood en 24 gewond raakten. BEIROET (Reuter) De Pales tijnse guerrillaleidster en vliegtuig- kaapster Leila Chaled is ln het hu welijk getreden. Dit hebben Pales tijnse guerrillastrijders bekendge maakt. Zij zeiden dat de 24-Jarige bru nette, die wereldnieuws maakte toen zy in augustus vorig Jaar een vlieg tuig van de Amerikaanse luchtvaart maatschappij Transworld Airlines naar Damascus kaapte, enige dagen geleden met een collega guerrilla strijder getrouwd wa«s. Deze is alleen bekend onder zijn codenaam Bassem. In september jj. was Leila Cha led er niet in geslaagd een vlieg tuig van de Israëlische luchtvaart maatschappij El Al te kapen op een vlucht van Amsterdam naar Londen. Zij werd toen door de Britse auto riteiten gearresteerd en later vryge- late in ruil voor gegijzelde vliegtuig passagiers en -bemanningsleden. MOSKOU (AP) Eén van de voornaamste leiders van de Sowjet- Unie, Michail Soeslow, heeft gezegd dat de besprekingen van het nu 13 maanden bestaande grensgeschil met China voortgaan in weerwil van de ondervonden moeilijkheden. Soeslow is de eerste theoreticus van de partij en de voornaamste stra teeg van het Kremlin inzake de ideo logische moeilijkheden met China. Hij zei dat het Kremlin al het moge lijke in het werk stelt om te bereiken dat de betrekkingen met Peking weer normaal worden, maar liet niet door schemeren of er al enig schot in zat. Naar het persbureau "Nieuw Chi na" meldt hebben het permanente comité van de Chinese volksverga dering en de Chinese staatsraad naar aanleiding van de herdenking van de oktoberrevolutie hun „harte lijke gelukwensen" gericht aan 't pre sidium van de opperste Sowjet en de Russische regering. In hun boodschap zeiden zy er zeker van te zyn dat "principiële meningsverschillen met de Sowjet-Unie niet onoverkomeiyk zyn en dat de twee staten er ln kun nen slagen, betrekkingen aan te gaan gebaseerd op de vyf beginselen van vreedzame coëxistentie". Tradities In de Chinese boodschap werd voorts de wens van het Chinese volk uitgesproken, dat "het Russische volk in de toekomst, evenals onder auspi ciën van de grote Lenin en Stalin, de roemruchte tradities van de oktober revolutie zal hooghouden". Aan het slot stond "leve de vriendschap tus sen de Chinese en Russische volke ren". In Peking was Lioe Hsin SJoean, de nieuwe Chinese ambassadeur in Moskou één van de opvallendste gas ten op de receptie in de Russische ambassade ter herdenking van de oktober-revolutie. Ook de leiders van de Russische en de Chinese afvaar diging by de besprekingen over de grenskwestie waren tegenwoordig. Er werden geen redevoeringen of heilwensen uitgewisseld. Wel spra ken Russen en Chinezen langdurig met elkaar. Waarnemers in Peking verwachten dat Lioe Hsin Sjoean binnenkort naar zyn nieuwe standplaats zal vertrek ken, temeer daar de Russische am bassadeur in Peking, Tolstikow, al vier weken op zyn poet Is. Het is duidelyk, dat de gespannen stilte aan het Suezkanaal bij het in gaan van de tweede bestandsperio de parallel loopt met de gespannen stilte op diplomatiek niveau om de vrede in het Midden-Oosten defini tief te herstellen. Tussen beide stil tes is echter een hemelsbreed ver schil: kan die aan het Suezkanaal niet lang genoeg duren, die op poli tiek terrein dient zo snel mogeiyk te worden vervangen door een tijdvak van besprekingen, die een regeling althans enige stappen dichterby brengen. Het gaat Immers om een uiterst gevaariyk geschil. Want achter de twee „kleintjes", Israël en Egypte, doemen de schimmen op van 's werelds grootste mogendhe den. de Verenigde Staten en de Sow- Jet-Unie. Het enorme gevaar van wéér een militair conflict in het Mid den-Oosten schuilt dan ook hierin, dat een uitbarsting tussen Israël en Egypte ln feite een regionale stryd automatisch overslaat naar het niveau van de machtigste twee staten der aarde. Sterker nog: de verstandhouding tussen Egypte en Israël zou vermoedeiyk veel van haar bitterheid missen als niet het vraag stuk van de Palestynse vluchtelin- gen-annex-guerrillastryders sterk vertroebelend zou werken. Terecht constateerde de „New York Times" dezer dagen, dat het tragische van dit laatste probleem gelegen is in., de charitatieve werkzaamheid van de Verenigde Naties, in casu van de UNRWA, de VN-organisatie voor hulp aan vluchtelingen. Gedurende enige tientallen Jaren heeft die aan de Palestynen in allerlei vorm steun verleend, met het gevolg dat de daar toe opgerichte kampen meer en meer veranderd zyn in terreinen voor recrutering en oefening van ge wapende extremisten. Wat als soci ale bystand is begonnen, heeft zich ontwikkeld tot een situatie, die de wereldvrede in gevaar brengt 1 En dat alles dan nog onder het vaandel van de wereldorganisatie, die door haar menslievendheid de af- schuweiykste bedreiging van de gehe le mensheid heeft opgeroepen. Is raël „neemt" immers de aanvallen van de Palestynen niet, omdat hun terroristische actie een mogelyke regeling in de weg staat; Egypte snelt de Arabische vrienden te hulp: Israël en Egypte staan als kempha nen aan het Suezkanaal inplaats van zich om de ronde tafel te scharen; Amerika en de Sowjet-Unie op hun beurt versterken de militaire posities van hun beschermelingen. En zo groeien strikt-locale incidenten, die op zichzelf niet meer dan enkele vlerkante kilometers bestryken, tot een monsterachtige bedreiging van de wereldvrede. By alle voordelen van internationale communicatie ligt hier een beangstigend nadeel. Verheugend temidden van die schaal vergroting der risico's is intussen, dat het bestand aan het Suezkanaal zonder incidenten zyn tweede pe riode is ingegaan. Echter, hoe gerust stellend deze gang van zaken op het ogenblik moge zyn, voor optimis me Is nog geen reden aanwezig zo lang de gevaren alleen maar zyn gereduceerd tot uitblyven-van-bloed- vergleten. Een positieve wending in de vorm van overleg Is broodnodig en wel op zeer korte termyn. Want de weken en maanden verstryken snel en Egypte heeft reeds te kennen ge geven niets te voelen voor een der de termyn, omdat daarmee naar het gevoelen van de regering in Cairo de grondslag zou worden ge legd voor een door haar niet ge wenste verlenging van de status quo. Da ctydeiykw stilt# aan het Suez kanaal dient dus gebruikt te worden om zo spoedig mogelyk vruchtbaar overleg op gang te brengen. Er zyn gelukkig enige factoren, die in de richting van ietwat verbeterde omstandigheden wyzen. al is het, zo als hierboven gezegd, bepaald voorba rig het woord optimisme ook maar in gedachten te nemen. Maar de ver mindering van de vlootmachten van Amerikanen en Russen in de Mid dellandse Zee, Koning Hoesseins over winning op de steeds vrypostiger guer- rlllastryders die zyn land als basis voor aanvallen op Israël gebruikten, het terugtrekken van de Syrische tanks van Jordaans gebied, het ver trek van de Iraakse troepen uit Jor danië en mogelyk ook het overiyden van Nasser zyn, of kunnen dat al thans zyn, invloeden die doen den ken aan een lichte verbetering in de toestand van de Mlddenoostelyke pa tiënt. Wat het heengaan van Nasser betreft: natuuriyk kon die zich, uit hoofde van een ln lange Jaren opge bouwd gezag onder de Arabieren ge- makkeiyker welwillendheid tegen over aartsvyand Israël veroorloven dan zyn opvolgers. Alleen, hy dééd het niet. Bovendien was Nasser tot op zekere hoogte slachtoffer van zyn populariteit, die hem min of meer verplichtte zyn woorden in daden om te zetten. Het nieuwe bewind ln Egypte, althans zo ïykt het. staat iets meer met beide benen op de grond. Het behoeft niet voortdurend op de tenen te staan en dat te min der nu het aan het Suezkanaal ty- dens het eerste bestand gelgenheid heeft gekregen zyn posities geducht te versterken. Zoals men weet heb ben ook de Israëliërs in die periode evenwicht ls ontstaan, dat de kans op paniek-reacties ïykt te hebben verminderd. Voeg hierby de psychisch wat meer ultgebaianoeerde houding van de nieuwe bewindslieden in Cai ro, dan zou men. heel voorzichtig, tot de gevolgrekking kunnen komen, dat de tyd wat rijper ls voor be sprekingen. Die zyn immers vrywel uitgesloten zolang een van beiden het gevoel heeft in een sterk ver zwakte positie aan de onderhande lingstafel te moeten zitten. Al wéér: dit alles is nog geen reden om op een spoedig akkoord te hopen. Maar in tussen hebben ook Amerikanen en Russen de ontzagwekkende gevaren van de situatie in het Midden-Oos ten nog eens kunnen overwegen. He laas gebeurt dat meestal pas wan neer men met de neus op de harde feiten wordt gedrukt. Die harde fei ten zyn duidelyk aan het licht ge komen ten tyde van de binnenland se stryd ln Jordanië. De marge voor behoud van de wereldvrede was toen nog maar zeer gering. De allererg ste spanning is weggeëbd. De grote twee dienen thans een weg te vin den om het gesprek op lager niveau in beweging te brengen De moei- lykheid is, dat een compromis tus sen Washington en Moskou nog niet noodzakeiykerwys door Israël en Egypte zal worden aanvaard. Het zou voor de vredeskansen in het Midden-Oosten waarschyniyk zelfs gunstiger zyn indien de „kleintjes" het onderling althans ln beginsel eens konden worden zonder door de groten ln een bepaalde richting te worden geduwd De nu begonnen tweede bestandsperiode kan dan ook niet beter worden gebruikt dan door rechtstreeks overleg. Een Israëlisch- Egyptisch compromis, waarmee de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie genoegen moeten nemen. Rjkt voor belde partyen verstandiger dan een vergelijk, dat hun door de twee gro ten wordt opgelegd. En de kansen zyn thans gunstiger dan in lange tyd het geval ls geweest. Rl. RL nen enkele Jaren boven hun stand hebben geleefd. De hiermee gepaard gaande werkeloosheid heeft nu de buitenlandse werknemers die er wil len komen werken tot slachtoffers ervan gemaakt. Problemen over de sociale omstan digheden waarin deze mensen leven hebben ook tot dit besluit bygedra- gen. Moeiiykheden bestaan sedert Jaar en dag over behuizing, opvang en voorlichting. Een voortzetting van de bestaande situatie die als niet be vredigend wordt ervaren door zowel autoriteiten als gastarbeiders worden voorkomen door het oprich ten van een centraal immigratiecon troleapparaat. Doordat in Scandinavië overeen komsten gesloten zyn over de on derlinge stroom van gastarbeiders be staat er één voor Scandinavlërs vrye arbeidsmarkt, zodat het Deense be sluit geen invloed heeft op de Im port van Noren, Finnen of Zweden. In Zweden is men overigens sinds geruime tyd uiterst selectief betref fende gastarbeiders. ATHENE (AP) Het officieus» meegedeeld, dat er geen redeai la Griekse persbureau Athene heeft om de overeenkomst met het Inter nationale Rode Kruis voor bezoek aan gevangenen in Griekenland te verlengen. De looptyd van één Jaar verstrijkt dinsdag a.s. Het persbu reau stelt dat „sinds de onderteke ning van het akkoord de omstandig heden gewyzigd zyn ln zoverre dat het aantal gedetineerden tot een minimum is beperkt en de wereldo pinie aanzienlyk haar houding tegen over Griekenland heeft gewyzigd". Krachtens de overeenkomst heb ben vertegenwoordigers van het Rode Kruis het recht de levensomstandig heden van politieke gedetineerden in verscheidene politiebureaus, kampen en op eilanden zonder inmenging van regering of politie te inspecteren en mogen zy materiële steun verlenen aan behoeftige gezinnen van gevan genen. Van de naar schatting 6.000 men sen die opgepakt werden nadat het leger op 21 april 1967 de macht ge grepen had, worden nog ongeveear 600 mensen vastgehouden. Het kolo nelsregime beschrijft ze als „vee» stokte communisten". Het Griekse kabinet heeft de voor stellingen verboden van een politiek cabaret dat vol grappen zit over Ko ning Constantyn en de huidige ster ke man Papadopoelos. MADRID (Reuter) Ruim 70 Spaanse kunstenaars en intellectue len hebben gisteravond ln het Pr ado, het bekende Madrileense museum, een korte zitstaking gehouden om to protesteren tegen de aanhouding van de kunstcriticus José Moreno Gal- van en diens vryiating te bewerkstel ligen. Moreno Galvan is op 2 november gearresteerd, nadat hy in de univer siteit van Madrid een pleidooi had gehouden voor amnestie voor do naar schatting 500 politieke gevan genen in Spanje. Volgens vrienden van hem krijgt de criticus, die hart patiënt ls. onvoldoende medische ver zorging ln de gevangenis. Donderdag waren dertig filmregis seurs er in geslaagd, door middel van een zitstaking in bureaus ln het centrum van Madrid de vryiating te verkrygen van twee van hun col lega's. Juan Bardem en José Luie Egea, die dinsdag by tegen Franco gerichte betogingen waren aangehou den. By deze demonstraties ln een aantal Spaanse steden hielden ln to taal naar 'schatting 50000 arbeidere zltstakingen om eisen tot het verle nen van amnestie aan politieke ge vangenen kracht by te zetten. Politiemannen gingen laat ln de avond het Prado binnen en zetten de kunstenaars en intellectuelen op straat. Hun identiteitspapieren wer den in beslag genomen, maar er wer den geen arrestaties verricht. Tevoren hadden de demonstranten de tekst opgesteld van een telegram aan hun landgenoot Pablo Picasso, waarin zy verklaarden hem nog te kennen als directeur van het Prado. Picasso, die nu aan de Franse Rl- vièra woont, kreeg deze ere-functie onder het republikeinse bewind in de burgeroorlog van 1936-1939. In het telegram vroegen de kunstenaars en Intellectuelen ook Picasso's steun.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1970 | | pagina 11