Mijn landgenoten
moeten terug
naar vaderland
Een vaag advies over
kan u dertig gulden
leningen
kosten
I want er liggen weer
lOEDE BANEN
CENTRALE
BANK VOOR
EUROPA
EERSTE PRESIDENT VAN DE ZUID-MOLUKKEN WIL GRAAG HELPEN
in uw brievenbus! j en zag dat ik bewaakt werd, be-
Geen tarief
Geld kwijt
Vaag advies
Realisme
ZATERDAG 24 OKTOBER »70
tdDSCH DAGBLAT>
PAGINA 1
(Van onze financiële medewerker)
Het voorbeeld van de Verenigde
Staten heeft voor ogen gestaan by
de experts, die eerstdaags een rap
port aan de Europese ministerraad
zullen voorleggen, waarin uitvoerig
uit de doeken wordt gedaan wat er
allemaal moet gebeuren om de ideale
situatie op het gebied van het geld
wezen in Europa te bereiken. Zoals er
aan de overkant een instantie is. die
het werk van de elf centrale banken
(federal reserve banks) controleert
en reguleert, zal er in Europa een
centrale bank moeten komen.
Het tot stand brengen van een der
gelijk instituut dat de faits-et-gestes
van de Nederlandse Bank moet har
moniëren met die van de Belgische
Bank, de Banque de Prance, de Bun
desbank van Duitsland en de Cen
trale Bank van Italië zal geen een
voudige zaak zijn. Om een monetaire
unie tot stand te brengen moeten
de deelnemende landen er wel van
ftvertuigd zijn dat zij een van zin
zijn, omdat het andere beter is om
er helemaal niet aan te beginnen.
Er is namelijk geen weg terug.
Het ligt in de bedoeling om ge
durende een eerste fase. die drie jaar
in beslag zal nemen geleidelijk aan
te groeien naar een vaste koersver-
houding. De Franse frank zal dan
onveranderlijk, zeg zeventig cent
waard moeten zijn, de Belgische 7,5
cent. de Duitse mark 99 cent en de
lire 0.56 cent. De valutahandel zal
er dan geen droog brood meer aan
kunnen verdienen, omdat het dan
niet meer geeft in welke valuta een
rekening van een leverancier in een
der betrokken landen wordt voldaan.
Dergelijke vaste koersverhoudingen
hebben er in het verleden ook be
staan in Europa, toen tijdens de La
tijnse muntunie, welke in 1865 was
aangegaan. Frankrijk, Italië, België
en Zwitserland waren overeen geko
men om de munten die in die landen
wettig betaalmiddel zouden zijn, bij
de rijkskassa in betaling te nemen
In 1868 trad Griekenland tot het
verbond toe. De rekeneenheid was de
frank, die in Italië echter lire en in
Griekenland drachme werd genoemd.
Doordat tijdens de eerste wereld
oorlog de bankbiljettenpersen lustig
draaiden is er na 1918 niet veel meer
van de muntunie terechtgekomen.
Ook de uit 1872 stammende munt
unie tussen Denemarken. Zweden en
Noorwegen, de Scandinavische munt
unie is tijdens de eerste wereldoor
log op de klippen gelopen.
De beide muntunies berustten op
overeenkomsten en afspraken, maar
omdat er geen centrale instantie be
stond kon elk ,land zelfstandig aan
het geldwezen dokteren, terwijl een
zelfstandig economisch beleid kon
worden gevoerd. In die tijd waren
de economisten nog niet zo knap dat
zij oplossingen wisten om werkeloos
heid uit te bannen, geld als het
ware voor het opscheppen te creëren
en een steeds hogere welvaart tevoor
schijn te toveren.
Een monetaire unie zal moeten be
tekenen, dat er een gelijk gericht eco
nomisch beleid wordt gevoerd in alle
aangesloten landen. Een uitkering
ineens van 400 gulden zou dan on
middellijk het oentrale orgaan in het
geweer brengen om er een stokje voor
te steken.
Eén gezamenlijke economische ge
dragslijn brengt met zich mee dat
er een uniform belastingsstelsel moet
bestaan, een gemeenschappelijke con-
junctuurpolitiek en dat er een gelijk
gericht struotuurbeledd wordt ge
volgd.
Dit betekent dus in feite het prijs
geven van de eigen beslissingsmacht
op velerlei terreinen die het maat
schappelijk bestel direct raken. Er
6taat tegenover dat door gezamenlijk
beleid het mogelijk moet zijn om
meer groei en een grotere stabiliteit
binnen de gemeenschap te scheppen.
De Europese muntunie zou uiteinde
lijk de katalysator worden van een
politieke unie, zonder welke de munt
eenheid op haar beurt weer onbe
staanbaar is.
Het utopia moet na verloop van
tien Jaar zijn bereikt, wanneer er
een centraal banksysteem moet zijn
geschapen met een eigen verant
woordelijkheid en besluitvaardigheid.
Daarnaast moet een economische
instantie worden gecreëerd, die als
het ware maar op de knop hoeft
te drukken om b.v. de wiebeltax in
een der aangesloten landen in te
voeren als dit nodig wordt geacht uit
conjuncturele overwegingen.
Dit houdt echter in dat het Euro
pese parlement een aanzienlijke uit
breiding van zijn bevoegdheden zou
moeten krijgen, omdat het al toe
zichthoudende en controlerende in
stantie op het gevoerde beleid onont-
heerlyk is. Al deze zaken brengen met
zich mee dat het verdrag van Rome,
waarop de EEG berust, grondig moet
worden aangepast.
Driemaal per Jaar zal de Europese
ministerraad bijeen moeten komen
in de zomer om over procedurezaken
te praten en de begrotingsontwerpen
van de verschillende landen te be
zien. Daartoe zullen dan omstreeks
30 juni voorlopige economische bud-
getstaten moeten worden opgemaakt
voor het volgend Jaar. Het dekken
van de saldi via de kapitaalmarkt of
op andere wijze dient onderling te
worden afgestemd. Om het econo
misch beleid op elkaar af te stemmen
zal er een meerjarenplanning moe
ten komen.
In de tweede vergadering na de
indiening der begrotingen in sep
tember of oktober te houden zal een
nadere uitwerking van de economi
sche plannen moeten worden bespro
ken en zal een jaarrapport moeten
worden opgesteld over het te voeren
beleid. Een en ander moet worden
voorgelegd aan het Europese parle
ment. De derde vergadering zou moe
ten worden gehouden in het voorjaar
om na te gaan wat er allemaal van
terecht is gekomen. Tussen de be
drijven door zal heel wat ambtelijk
overleg nodig zijn om te voorko-
DJAKARTA (GPD) „De Ambonees is
emotioneel en licht ontlvambaar. Maar hij
is ook gemakkelijk te hanteren als hij wordt
benaderd en geleid door diegenen die hem
willen en kunnen begrijpen. Daarom zou ik
tegen de Nederlandse regering willen zeggen,
dat een verkeerde aanpak rampzalige gevol
gen kan hebben". Johannes Hermanus Manu-
hutu (62), de in Djakarta gevestigde ex-pre
mier van de republiek der Zuid-Molukken,
vindt wat er de laatste maanden in Nederland
is gebeurd een betreurenswaardige zaak. „Ik
zou vooral aan de jongeren willen zeggen, dat
negatief gebruik van geweld geen enkele zin
heeft". Maar hij geeft toe te weinig overzicht
van de werkelijke situatie in Nederland of
van de formatie van de verschillende groepe
ringen onder de Ambonezen te hebben om nu
reeds aan te kunnen geven wat hier aan
zou kunnen worden gedaan.
Manuhutu, een fors gebouwde man
met vol grys haar, bewoont samen
met zijn vrouw en broer een eenvou
dig huis aan de rand van Djakar
ta. Hij werkt bij een scheepvaart
maatschappij en verdient maande
lijks een salaris van f 170 Dat is
niet veel, maar genoeg om van te
eten.
Manuhutu heeft betere tijden ge
kend. Na een Mulo-opleiding in het
voormalige Nederlands-Indië, be
zocht hy de bestuur school voor In
donesische ambtenaren in Makassar.
..Myn eerste standplaats was Am-
bon, waar ik toegevoegd werd aan
de assistent-resident. Daarna werd
ik overgeplaatst naar Java, waar
ik de Japanse bezettingstyd heb
meegemaakt".
Onderdeel
In 1949 werd Manihutu benoemd
tot waarnemend-goeveneur van de
zuid-molukken. "De zuid-molukken
waren toen een onderdeel van de
deelstaat Oost-Indonesië, die by de
soevereiniteitsoverdracht een van de
staten werd van de federale repu
bliek Indonesia". Maar Djakarta
maakte onder leiding van president
Soekarno eenzydig een eind aan de
federatieve staat Indonesië". De een-
heidssaat werd gevormd en vanaf
dat ogenblik verloren ook de Zuid-
Molukken hun betrekkelyke zelfstan
digheid.
ADVERTENTIE
Manuhutu herinnert zich dat al
vlak voor de soevereiniteitsover
dracht de Ambonese KNIL-militairen
weigerden nog verder onder Neder
landse officieren te dienen. "Ik heb
toen de legerleiding en de minister
van Defensie gewaarschuwd dat er
spanningen bestonden by de op Am-
bon gestationeerde militairen. Vol
gens my is daar van Nederlandse
en Indonesische zyde onvoldoende
aandacht aan besteed".
De naam van de onder het Soe-
karno-regiem gevallen dr. Soumokll
valt en Manuhutl veert meteen op.
"Met hem is het allemaal begonnen.
Soumokil was minister-president van
de staat Oost-Indonesia. Maar hy
was ook minister van Justitie en
procureur-generaal. In maart '50.
dus enkele maanden na de soeverei
niteitsoverdracht, richtte hy samen
met minister Metelohy het verzoek
tot president Soekawati van Oost-In
donesië de onafhankeiykheid over
die deelstaat uit te willen roepen.
Soekawati weigerde en na enige
rondzwervingen arriveerde Soumokil
tenslotte op „Ambon".
Soumokil vertelde dat de Ambone
se ambtenaren allemaal door Java
nen zouden worden vervangen. Ma
nuhutu hield dat voor onmogeiyk
omdat er nog steeds landgenoten in
het kabinet van de deelstaat zaten.
"Soumokil vroeg me toen veront
waardigd of ik Ambonees was. Ik
ben een Indonesiër, behorend tot het
Ambonese ras, afkomstig van Am-
bon. En ik ben er ook nu nog van
overtuigd dat dat het enige juiste
antwoord is".
Republiek
Enkele dagen later verneemt Ma
nuhutu dat Soumokil op een by een-
komst van oud-KNIL-militairen ge
sproken had over het uitroepen van
de "Republiek der Zuid-Molukken".
Tot dat ogenblik had geen van ons
daar ooit aan gedacht, laat staan
dat we ervan gehoord hadden. Na
een begrafenis van een familielid
werd ik opgewacht door twee Knil-
lers, die my vroeger mee te gaan
naar een vergadering die op myn
kantoor zou plaats hebben. De man
die my dat vroeg was sergeant- ma
joor Tamaela. dezelfde die nu in het
j buitenland zit. Ik was verontwaar-
I digd over deze uitnodiging. Hoe
durfden zy myn kantoor daarvoor te
I greep ik dat ik me in hun macht be
vond. Ik moest denken aan het ge
zegde van onze voorvaderen: hy die
de gewoonten en gebruiken niet eert,
wordt vernietigd en maakt zichzelf
tot een uitgestotene."
Minister-president Soumokil wacht
te hem op de vergadering op en ver-
socht Manuhutu. als waarnemend- j
gouverneur, de onafhankeiykheid te
proclameren. "Waar baseert u dat
in
myn
richting ovér de grond rollen. Een
stem uit het publiek schreeuwde:
o„ s, -.J- .a j a 1 niet te lang kletsen daar, anders
op. vroeg ik hem. HU zei toen dat gtaan we niet Jn voor de geVolgen.
hü als rechtsgrond artikel 2 van de Als dat nlet lntlmidatle was, dat)
mantelovereenkomst van de Ronde
tafelconferentie. handelend over het
zelfbeschikkingsrecht der deelstaten,
wilde gebruiken. Ik wees hem erop
dat alleen deelstaten dat recht be
zitten en dat de Molukken een on
derdeel zyn van een deelstaat. Toen
lk hem vroeg, waarom hyzelf niet
de onafhankeiykheid uitriep, ant- strydmacht
woordde hy"Dat kan niet want
dan ben ik een opstandeling. Maar
als u dat doet als wetteiyk opperge
zag van dit gebied, is het een ande
re zaak". Ik stelde tenslotte voor
deze zaak de volgende dag voor te
leggen aan de leden van de raad
Johannes Hermanus Manuhutu
ook verantwoordelijk
nuhutu zijn landgenoten voor gek,
hoewel hll wel begrip toonde voor
hun situatie.
Ziet hy een oplossing voor dit pro
bleem? „Ja. het grootste deel moet
naar Indonesië terugkomen. De on-
verzoeniyken moeten voor de keus
gesteld worden: het Nederlandse
kunnen Jullie je verdedigenden st»atstargerschap aannemen of eeu-
J wig biuven rondzwerven met een on-
vervu'bare droom. De toestand in
Indonesië is niet ideaal. Dat weten
weet ik het niet meer."
„Ik richtte my opnieuw tot Soumo
kil en Manusama, maar beiden wei
gerden nog altyd de onafhankelijk
heid uit te roepen. Omdat ik verder
geen uitweg meer zag. vroeg ik
van de federale re
publiek Indonesië? „Natuurlyk,"
schreeuwden ze. Hierop zei ik: als
het dan zo moet zyn, verklaar ik
hierby de onafhankeiykheid van de
we allemaal wel. Maar we moeten
altyd proberen iets voor ons volk te
I doen. Deze pogingen zullen zeker
republiek van de Zuid-Molukken. os en voorouders wor.
van Ooat-lndonesie. los van de te- ?KeRe„d - Johannes Manuhutu
derail* van de republiek Indonesië „gen als hU dit
Daarop herhaalde ik een oude stryd- 1
van de Zuid-Molukken en pas daar-kreet "van d(, Ambonezen: ^Undur regt
na een beslissing te nemen. Soumo
kil ging daarmee akkoord".
Manuhutu meldde de volgende dag
direct het voorval aan het ministe
rie van Binnenlandse Zaken in Ma
kassar en vroeg om steun. De by-
eenkomst van de leden van de raad
bleek opgeluist retwrded eomen oten
bleek opgeluisterd te moeten worden
door een afdeling ex-KNIL-militai-
ren. „Ik vroeg hun commandant
zyn manschappen te gelasten de
vergaderzaal te verlaten. Maar hy
weigerde, waarop lk besloot- de ver
gadering uit te stellen tot die
avond."
ee, uhdur ee, djangan undur ee. apa
datang dari muka, djangan undur
ee" (wat ons ook te wachten staat,
laat ons niet wUken). De volgende
dag. de 25ste april 1951. las ik de of-
ficiële proclamatie voor. De RMS ten met ir. Manusama. antwoordt
was opgericht door Soumokil onder Manuhutu bevestigend: „Als hy en
j Op dc vraag, of hy als het moge-
j lijk is misschien naar Nederland zou
willen komen om daar te gaan pra-
druk van de KNIL-lers."
Troepen
Djakarta reageerde snel en zond
troepen. Een jaar daarna werd pre
sident Manuhutu op Ceram door het
Indonesische leger gevangen geno
men en tydens een proces in Dja-
j karta tot vyf jaar met aftrek van
j voor-arrest veroordeeld. Ook Soumo-
Omstreken kil. die zich met zyn strydvaardige
i aanhangers had teruggetrokken in de
De miltiante KNIL-lers lieten het binnenlanden, moest het tenslotte te-
daar niet by zitten. Uit de verre
omstreken werd de bevolking opge
trommeld om zich die avond te ver
zamelen voor het kantoor van de
waarnemend-gouverneur. „Toen ik
voor myn kantoor aankwam zag het
zwart van de mensen. Ik vertelde de
mensen wat dr. Soumokil my had
gevraagd en nodigde de vergade
ring uit daarover te praten. Maar
niemand wilde het woord. Ik wendde
me tot Soumokil en verzocht hem
over te gaan tot de proclamatie. Hy
weigerde beslist. Daarna vroeg ik ir.
Manusama of hy het dan misschien
wilde doen. Maar ook hy weigerde.
Op dat ogenblik liet korporaal To
gen de oprukkende Indonesische
troepen afleggen. De vrijheidsstrijd
bloedde dood en de onafhankeiyk
heid van de RMS werd een vage
droom.
De in 1950 op hun uitdrukkelyke
verzoek naar Nederland overge
brachte landgenoten van president
Manuhutu zetten de stryd vanuit het
koude Holland voort. Ir. Manusama
werd hun leider in ballingschap. De
ouderen koesterden hun onafhanke-
lykheidsdroom en spraken daar over
met de Jongeren. Na de bezetting
van de Wassenaarse ambtswoning
van de Indonesische ambassadeur,
verklaarde Johannes Hermanus Ma
de zynen daar geen bezwaar tegen
hebben, dan wil ik dat zeker. Ik ben
ervan overtuigd dat ik gehoor zal
vinden by Manusama."
Wat zou hy dan tegen ir. Manusa
ma zeggen? „Dat is ons persooniyk
geheim. Het ligt op een vlak, dat ik
nu nog niet tegen u kan vertellen.
Maar we zullen elkaar wel veel te
vertellen hebben. Want behalve fa
miliebanden is er nog zoveel dat ons
bindt. Voornameiyk het idee dat de
Zuid-Molukken behoren te worden
opgebouwd en te worden ontwik
keld. Bovendien is hy van goede
wil. By Joop Manusama is het zo,
dat hy zyn eigen groep niet in de
steek kan laten. Dat is een moeiiy-
ke positie. Trouwens, ik ben ook me-
deverantwoordelyk en ik zou hem
daarom graag willen helpen."
DEN HAAG (GPD) We wor
den overstroomd met krediet
aanbiedingen van banken. In ad
vertenties, via folders, op de tele
visie. Wie geld nodig heeft, kan
het komen lenen, graag zelfs. De
algemene voorlichting is en blijft
echter onduidelijk. De rentebe
rekeningen van de banken zijn
voor de leek ondoorzichtig, en je
hoort vaak dat ze, met ..kosten"
erbij, nog tegen de twintig pro
cent aan je verdienen.
En dan nóg: ze maken hun drem
pel wel laag voor de naar binnen te
lokken klant en leggen de loper voor
hem uit. maar voor een eerste krediet
by een bank schynen ze Je toch aar
dig binnenste buiten te keren. Hoor
je zo zeggen.
Als je dan geld nodig hebt voor een
nieuwe auto. nieuw huisraad, een ca-
mvan, de opknap van een vakantie
huisje, misschien zelfs wel wegens
moeilykheden met schulden, dan
men dat op een of andere wyze
wat fout kan gaan.
Voorlopig zullen de zes van de EEG
trachten om vast wat naar elkaar toe
te groeien. In verband daarmee zul
len de marges, waartussen de wissel
koersen mogen schommelen geleide-
lyk aan worden verkleind. De presi
denten van de oentrale banken mo
gen uitwerken hoe dat het beste kan
geschieden, maar de voorkeur gaat
uit naar vermindering van de ruim
te, die momenteel pet naar boven
om beneden de pariteit bedraagt te
verkleinen tot 0,6 pot.
spreekt zo*n aanbod je toch wel aan:
„Heeft u direct geld nodig? Di
rect beschikbaar kort of lang lopen
de geldleningen zonder borg voor
iedereen en elk doel. ook voor beta
ling van lopende schulden
vlugge, geheel schriftelyke afwerking
per post. Lage rente. Uitstel van be
taling by vermindering van inkom
sten door ziekte, werkloosheid en
dergelyke. Strikte geheimhouding".
Aldus de aanhef van een adverten
tie van de Zuid-Nederlandse Crediet
Instelling (ZNCA) te Geleen. Een
advertentie die in veel kranten te
vinden is. Een advertentie, die lenin
gen aanbiedt van 2000 tot 50.000 gul
den. En die uitnodigend zegt: „Vraag
geheel vryblyvend en kosteloos fol
der aan".
Dat klopt, wie er om vraagt, krygt
kosteloos een folder. Een keurig
drukwerk, plus een aanvraagformu
lier. plus een postwissel-stortings-
kaart, plus een antwoord-enveloppe.
Eeriyk gezegd, de folder is niet on-
duideiyker dan die van de grote ge
vestigde bankinstellingen. Hy begint
met: „Naar aanleiding van uw ver
zoek om nadere inlichtingen doen
u by deze gegevens en tarieven van
diverse-kredieten toekomen". Op geen
van de acht pagina's van de folder
zyn echter krediet-tarieven te vin
den.
Wel staan er enige achterop het
aanvraagformulier, maar dit besluit
met nadruk: „Bovenstaande tarieven
zyn voorbeelden en kunnen slechts
dienen ate leidraad". Over de te be
talen rente wordt slechts gezegd dat
deze variabel is en dat hy mede af-
hankeiyk kan zyn van het promesse
disconto van de Nederlandsche Bank.
Verder wordt nog eens uitvoeriger
verteld, wat in de advertentie ook al
stondgeheimhouding, kwytschel-
ding by overiyden, enz.
Maar de kans om een krediet te
krygen, hoe staat het daérmee?
Hierover is de folder uiterst vaag. De
aanvraag moet aan geldschieters
worden doorgegeven. En het meren
deel der aanvragers die na onder
zoek kredietwaardig worden bevon
den (dus niet eens alle kredietwaar-
digen) komt in aanmerking voor
„één of andere vorm van krediet".
In één adem wordt daarby betoogd,
dat ln 1969 byna een half miljoen
Nederlanders van privé-kredieten
hebben geprofiteerd. Jawel, via alle
bestaande banken wellicht, maar
toch niet alleen by de ZNCA waar
mee we dus nog niets over de kre
dietkansen by die instelling we ben.
Hoe men daar dan wel achter komt?
Door 25 gulden, of voor spoedbehan-
deling 30 gulden per postwissel te
sturen, te gireren of liefst nog in de
brief te sluiten by het aanvraagfor
mulier.
En dan komt het. De folder is daar
heel eeriyk over: als er geen krediet
wordt gegeven, is men toch die 25 of
30 gulden kwyt. De ZNCA geeft dan
voor dat geld „advies". Dit wordt als
volgt gedefinieerd: „Onder ad
vies verstaan wU het verstrekken van
inlichtingen waar en hoe eventueel
krediet op de voor client meest
gunstige wyze kan worden verkre
gen".
Wie het aanvraagformulier onder
tekent, tekent er, door zich „onher
roepelijk aan de voorwaarden te
verbinden", meteen voor dat hy ak
koord gaat met zon advies voor
zyn geld. In die voorwaarden
staat ook nogcorres
pondentie over afwyzingen in wel
ke vorm ook wordt niet gevoerd".
By de schriftelyke afwyzingen
per stencil wordt overigens nog
wel de mogelykheid geopend telefo
nisch navraag te doen. Maar dan
wel alleen tussen drie en vyf uur op
dinsdag- en donderdagmiddagen.
Een vreemde tegenstrydigheid, die
navraag-uren, met de aanpryzing in
de folder die zegt dat het bureau de
leningzoeker zoveel voordeel biedt
omdat hy door de bemiddeling van
de ZNCA geen werktyd aan de kre
dietaanvrage kwyt hoeft te zyn. De
meeste mensen zyn tussen drie en
vyf 's middags op hun werk. De
meeste mensen komen ook door tele
foongesprekken met Geleen nogal op
kosten.
Hoeveel mensen er by de ZNCA
aan een lening worden geholpen, is
niet na te gaan. Noch of de even
tuele verstrekte leningen zo voordelig
zyn als wordt voorgesteld. En even
min, hoeveel mensen 25 of 30 gulden
betaald blijken te hebben voor een
afwyzing van hun aanvraag, ge
paard gaande met een advies.
Wat wèl is be zien, in d« stencils
die aanvragers voor hun geld terug
ontvangen, a wet dat «advies" be
helst. Het is een opsomming van een
entwintig kredietbanken precies
zoveel als er op een stencilblad gin
gen met een onvolledige omschry-
ving van hun voorwaarden en werk-
wyzen. Op een tweede stencil laat de
ZNCA dan in een paar schryfmachi-
neregels weten, dat zy 'n cliënt kan
aanbevelen zich bot 'n paar met na
me genoemde banken uit de ïyst te
wenden. Met daarby de opmerking
„Indien u dit advies ter harte neemt,
twyfelen wy er niet aan, dat het u
succes zal opleveren".
Waarom de ZNCA dan zelf géén le
ning wilde geven, laat zy de cliënt
niet weten. Evenmin als waarom zy
denkt dat het dan by die banken
wèl ineens zal lukken. En ook niet
ln stryd met haar eigen definitie van
een „advies" hóe de cliënt zyn
aanvraag by de aanbevolen banken
het beste kan inkleden.
Wy hebben getracht by de ZNCA
navraag te doen naar haar manier
van advies-verstrekking. By de
ZNCA zit echter een dame aan de
telefoon, die ons weigerde te vertel
len wanneer de directeur van de
zaak bereikbaar zou zyn en aanvan
keiyk zelfs niet wilde zeggen hoe de
directeur heet. Uiteindeiyk noemde
zy ons de naam Rynders (of Rein-
ders red.). De ZNCA, zo werd her-
haaldeiyk met nadruk gesteld, kan
men alleen schrifteiyk vragen stel
len. Het is naar onze mening echter
ondoeniyk via briefwisseling een ge
sprek te hebben over een zo ondoor
zichtige zaak.
Misschien verstrekt meneer R. wel
hele mooie leningen. Maar wanneer
en aan wie. d4t is een dertig-gulden-
vraag.
LEIDSCH DAGBLAD
Als ik zo meningen beluister of
lees. dan zy wy een uitermate fair
volkje. Steeds bereid om van alle
medailles oeide kanten te belichten.
We zyn natuuriyk voor Israël, maar
de Palestynse vluchtelingen hebben
het moeilijk en we haasten ons om
het guerrillaverzet te verklaren.
Het enerzyds-anderzyds is ons aan
het hart gebakken en net op het mo
ment dat iemand komt verklaren
dat de diversiteit van de Nederland
se pers ernstig in gevaar komt dooor
fusies en schaalvergrotingen, komt
er iemand anders te voorschyn die
vertelt dat de kranten zoveel fraai
er in hun berichtgeving worden door
sam-sam te doen.
Fair en objectief dus? zyn we dat?
Ja. alles is natuurlyk betrekkeiyk.
Om dicht by de betekenis van het
woord fair te biyven. Op sportief ge
bied: we blyven tot midden in de
nacht op om Feyenoord te zien win
nen, maar ze zyn nog niet uitgescha
keld of we verliezen onze belangstel
ling. Ajax, twee Jaar geleden publle-
kelyk favoriet nummero een, krygt
het stadion niet meer vol, omdat de
supporters denken, dat ze het toch
wel niet zullen redden.
Objectief dan? Nee, dat zyn we
natuurlyk ook niet. En die nuchter
heid laat ook nog al te wensen over,
als we het over die stoere Oudhol
landse hebbeiykheid hebben. We
kunnen kritiekloos subjectief zyn
We verfoeien Nasser, de onruststo
ker uit 1967. maar we bewieroken
hem na zyn dood. Verklaard wordt
dat hy een groot staatsman is ge
weest en dat zyn plaats onder de in
ternationale staatslieden verder leeg
zal biyven, en dat we hem zullen
missen. En zoiets gaat natuurlyk
maar zeer ten dele op. Nasser is een
belangrijk nationalistisch leider ge
weest. Daarmee is zowel zyn kracht
als zyn beperking aangegeven. De
cultuurhistoricus Toynbee heeft het
nationalisme de meest verderfelyke
eigenschap en erflating van de Wes
terse beschaving genoemd. En zeker
in het Westen dat uit is op zyn
rust, zal men erkennen dat nationa
lisme in vele vormen onrust zaait,
die ons onwelkom is. Mede aan het
nationalisme van staatslieden als
Nasser is het te wyten, dat het Mid
den/Oosten nog steeds een kruitvat
ln de wereld vormt, in de verte te
vergelijken met de Balkan aan de
vooravond van de tweede wereldoor
log. Met deze constatering is nog
niets afgedaan aan de grootheid van
Nasser als nationaal leider der Egyp-
tenaren. na vele eeuwen overheer
sing door andere volken.
Een zelfde gebrek aan objectiviteit
speelt ons parten by het zojuist af
gelopen bezoek van de Joegoslavi
sche president Tito. Met klem moet
worden gesteld dat Tito in de ge
schiedenis van zyn land en in da
jongste Europese geschiedenis een
belangrijke rol speelt en heeft ge
speeld.
Als hy in een interview zegt dat
zyn moedigste daad is geweest het
afstand nemen van Stalins Rus
land in 1948 dan heeft hy ongetwy-
feld gelyk. Tito is de man die van
een verdeeld koninkrijk op de Bal
kan een eenheidsstaat heeft ge
maakt. Een leider ook die zyn rol
heeft gespeeld in het propageren
van de neutrale landen, die zelfstan
dig zouden kunnen opereren tussen
de twee machtsblokken in. En daar
in ligt een beperking. Want ten eer
ste is er in het communistische
kamp al lang geen sprake meer van
eenheid, maar de banden die een
man als Tito bonden aan president
Nasser van Egypte, hebben hem ook
een uitermate pro-Arabische hou
ding doen aannemen in het conflict
in het Midden-Oosten.
Na de Juni-oorlog van 1967 verbrak
Tito de diplomatieke betrekkingen
met Israël (Cuba en Roemenië de
den dat niet) en door zyn positiekie-
zen aan de Egyptische kant heeft
hy ook nooit zyn stem kunnen ver
heffen tegen de groei van de Rus
sische invloed in Egypte. Dat hoeft
natuurlyk ook niet. maar het moet
ons wel hoeden voor een kritiekloos
aanbidden van de neutraliteit van de
grote man Tito. De realist Tito
heeft de plaats van zyn land veilig
gesteld: dat is geen geringe presta
tie. maar we maken de Joegoslavi
sche leider niet groter door hem een
plaats toe te delen, die niet reëel is.
Zouden we dus moeten stellen dat
gebrek aan realiteitszin en kritiek
loosheid ons parten speelt. Dat ïykt
wel zo, ook als we met onze eigen
problemen bezig zyn. Als in Zuid-
Afrika de politie een Bantoewoon
oord onderzoekt op verboden wapen
bezit maken we ons daar terecht of
ten onrechte druk over. Maar als ln
ons land een ongekend grote poli
tiemacht een Ambonezenwoonoord
op verboden wapens onderzoekt, dan
registreren we dat uitsluitend. Dat
interesseert ons kenneiyk niet ge
noeg. De mensen zyn vreemd
hier en daar moeten ze dan toch
maar onder lyden. Mr. C. Gutter
heeft geconstateerd dat er ook by
links, de groep die vaak zo terecht
verontwaardigd is, weinig weerklank
is tegen de razzia in het Ambonezen
kamp. En hy voegde er aan toe:
Je zou een blad als Vry Nederland
eens moeten horen, als de politie al
le studentenhuizen op verboden hash
bezit onderzochtEen realistisch
geluid, en het hangt van Je instelling
af of Je nu nog constateert: helaas.
JRS
ADVERTENTIE
