Zarah Leander heeft greep op
filmpubliek al lang verloren
Philip
Moins
Drie „groten" in de film
La sirene du Mississippi
Films
in
Leiden
rrico
Mamo toont kunnen als
acteur in gangsterfilm
Struise ster is terug in Nederland maar
Subsidies
cineasten
De Non
uiiiiiiiiinMiiiiiiiiiiiiiiiiiwiiiiiiiiiiwiiini^
„Josefine":seks
met snuifje
humor
VAMPIERS
DOLEN NOG
VRIJDAG 16 OKTOBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 25
(Door Reg ten Zijthoff)
UTRECHT (GPD) Ze is 65+.
maar je kunt haar niet onge
straft ..oma" noemen. Zarah Le
ander. de Zweeds-Duitse ster uit
de jaren '30 en '40. die in 1958
haar theater-come-back maakte
in Wenen en sindsdien met wis
selend succes de internationale
showbusiness bespeelt. „De vrouw
met de Don-Kozakkenbas". zoals
ze ooit is omschreven, is terug in
Nederland, het land waar ze drie
jaar geleden op uiterst agressieve
wijze werd ontvangen door een
pers die nu eens precies wilde we
ten wat er waar was van alle ver
halen over „thee drinken met
Hitier" tijdens de oorlogsjaren.
De toon van de journalistiek is on
dertussen veranderd. Uit een Neder
landse krant van mei 1936 vissen we
de volgende omschrijving naar aan
leiding van de Zweedse film „Hu-
welUksspel": „De schoone en veelbe
lovende revuester Zarah Leander
kwam hier geheel tot haar recht en
bleek de beste filmspeelster te zijn die
de Zweedse film in eigen land be
zit
Anno 1967 spreeekt Simon van
Collem in een verslag van perscon
ferentie en interview over „de rood
harige, Zweedse filmster, die tussen
1938 en 1945 zoveel zoetzinnelijke
Weltschmerz in haar donkere, met
fluweel beklede stem heeft gestopt".
En uit de Haagsche Courant van
oktober 1967 toen Zarah Leander in
het Amsterdamse Concertgebouw op
trad: ,De nu 65-jarige Zweedse liet
in haar openingsnummer Ich bin
ein Star duidelijk horen dat haar vo
lume nog niet is verminderd, maar
haar bijna mannelijke timbre, dat
vroeger toch wel een aparte bekoring
had. was nu nog slechts een harde
klank, zonder veel glans. Zarah
Leander bleek aanmerkelijk aan
souplesse te hebben ingeboet en vaak
kon zy slechts door lang en duide
lijk hoorbaar ademen een strofe tot
een goed einde brengen".
Geen vriendelijke woorden voor de
struise ster over wie de Duitse auteur
Curt Riess in een omvangrijk boek
over de grote UFA-filmjaren schreef
dat ze tijdens de oorlogsjaren de
Duitse generale staf onder de tafel
dronk.
In dit boek „Das gabs nur ein-
mal" —worden de „ins" en ,outs"
van Zarah Leander breed uitgeme
ten. Zo weet Riess te melden dat Za
rah de kleine gifkikker Goebbels
haatte en hem altijd belachelijk
probeerde te maken.
Hoe haar relaties met de Nazi-lei
ders precies geweest zijn, is nu niet
meer na te trekken. Een feit blijft
de luxe van
internationale goede smaak
dat ze altijd de politiek en de Nazi-
ideologie in haar films heeft verme
den en in 1944 overhaast Duitsland
verliet onder de meest afschuwelijke
bedreigingen van dr. Goebbels.
Zarah Leander is een grote ster
van filmdoek en show-podium ge
weest. Als ze in 1938 Amsterdam be
zoekt precies een jaar na haar
Duitse filmdebuut in „Première"
(1937) schrijft de pers talloze be
wonderende kolommen over „de
vamp en sympathieke vrouw Zarah
Leander" .De trein uit Stockholm
wordt opgewacht door een heel co
mité inclusief „politieagenten, com
pleet met spierwitte handschoenen"
en de directeur van de grote Duitse
filmmaatschappij UFA in Nederland,
de heer Wolff, de oprichter van de
Utrechtse bioscoop- onderneming
Wolff NV. Zarah Leander kwam
toen voor de AVRO zingen en werd
in eerste instantie aan de grens te
ruggewezen, omdat ze geen werkver
gunning had.
Als filmster staat Zarah Leander
dan nog aan het begin van een grote
carrière, maar als revuester en zan
geres heeft ze internationaal reeds
naam gemaakt. Een faam. die in
eerste instantie berustte op toneel-
imitaties van Greta Garbo, de be
roemde ster waarmee ze later veel
vergeleken is.
In het standaardwerkje „Geschich-
te der Filmidole" van Enno Patalas
wordt het fenomeen Zarah Leander
als volgt omschreven: „Zarah Lean
der drukte de heimwee uit naar een
vlucht uit de discipline van het al
ledaagse leven. Donker, met manne
lijke stem en hoekige contouren, was
haar verschijning niet ver verwilderd
van het beeld van de grote Ameri
kaanse vamps uit de jaren '30-'40.
Haar accent en melancholie heeft ze
gemeen met Greta Garbo, haar fi
guur met Mae West en net als Mae
West en Mariene Dietrich speelde ze
voornamelijk zangeressen en courti
sanes. Maar in plaats van een vamp
eindigde ze haar filmcarrière als een
soldatenvrouw in „Die grosse Liebe"
(1942), het grootste Europese film
succes van de oorlogsjaren".
Come-back i Maria" en „Der blaue Nachtfalter".
Na de oorlog probeert Zarah Lean- Maar de greep op het bioscooppu-
der het nog eens in de film. In 1950 bliek is verloren gegaan,
maakt ze haar come-back in „Ga- Zarah Leander is reeds jeugdsen-
briela" en daarna volgen nog een timent en als zodanig maakt ze in
reeks films als „Cuba Cabana", „Ave 1958 een succesvolle theater-come
back in Wenen. Sinds die tijd heeft
ze vooral successen gevierd in Oos
tenrijk. De vrouw die in 1937 door ae
UFA-leiding juichend werd binnen
gehaald met de woorden „U bent on
ze nieuwe Dietrich", krijgt in West-
Zarah Leander, een ster uit
het verleden.
Duitsland als commentaar dat ze tot
het „Panopticum van Pappa's Kino"
behoort.
DEN HAAG (ANP) Minister
Klompé heeft op advies van de Raad
voor de Kunst over het eerste half
Jaar van 1970 in totaal ruim f 550.000
aan subsidies verstrekt aan cineasten
voor de realisering van filmplannen.
Aan Peter Abbink, Kees Meyering,
Peter Ven erna, Jacques Martens,
Paul Schneider, Ernie Damen. Jaap
Wolterbeek, Joep Bijl, Boud Smit en
Ronald Bijlsma werden subsidies
verstrekt om filmideeën tot scena
rio's en'of draaiboeken uit te wer
ken. Tom Tholen ontving een subsi
die in de voorbereidingskosten van
zijn filmplan over Jeroen Bosch. An
ton Kothuys kreeg in eerste instan
tie een subsidie voor de uitwerking
en later voor de verfilming van zijn
scenario „The End".
Subsidies voor de realisering van
films werden toegekend aan Frans
Rasker („Winterliefde"), Max de
Haas („De Jordaan") Lex de Bruijn
(„Wat is vrijheid"). Paul Verhoeven
(„De worstelaar") .George Sluizer
(documentaires over Brazilië), .J W.
van den Brink (film over de opvoe
ding van kinderen op basis van an
ti-autoritaire crèches). Frans Zwart
jes („Through the garden into the
living"), Geoffrey van den Heuvel
(„In between"), Otto Jongerius
(.Rare liefde"), en René Coelho
(film over de filmmaker Frans
Zwartjes). In samenwerking met de
gemeente Amsterdam werd voorts
een subsidie verstrekt als bijdrage
in de produktiekosten van Johan
van der Keukens film „De snelheid
40-70."
ADVERTENTIE
Oktobermaand,
wijn-met-
kaasmaand.
niet vergeten.. Mco eten
STUDIO Drie groten van de
hedendaagse filmindustrie hebben
hun aandeel geleverd in „La sire
ne du Mississippi". Dat zijn in.de
eerste plaats twee topacteurs uit
de Franse filmwereld Catherine De-
neuve en Jean-Paul Belmondo. De
regie van de film is in handen van
de befaamde Francois Truffaut.
Onderwerp van de film is de gril
lige liefde van een man en een
vrouw, die beproeft wordt op alle
mogelijke manieren.
Wat in de film duidelijk wordt
is dat de stijl en inhoud van Truf-
fauts films sterk gewijzigd zijn. In
„La sirene" is weinig meer terug
te vinden van de nou veile-vague-
stijl, waarin hij nu ongeveer tien
Jaar geleden Les Quatre Cent
Coups maken. La Sirene begint
uiterst traag maar loopt tenslotte
uit in een sterke climax. Het ver
haal begint wanneer de fabrieksdi
recteur Louis Mahé (Jean- Paul
Belmondo) op het eiland Reunion
zijn correspondentievriendin uit
nodigt om met hem te trouwen.
Wanneer ze per schip arriveert
blijkt het meisje Julie Roussel
(Catherine Deneuve) helemaal niet
te lijken op de foto die hij eerder
kreeg. Ze beweert uit schuchterheid
een foto van een buurmeisje te
hebben gestuurd.
Na hun huwelijk ontstaan direct
al vreemde situaties. In haar kof
fer blijken vreemde kleren te zit
ten, terwijl de zuster van Julie op
belt dat Julie haar nog nooit ge
schreven heeft. De situatie wordt
nog gecompliceerder wanneer Louis
ontdekt dat zijn vrouw al het geld
van de bank heeft opgenomen en
is verdwenen. Samen met Julies
zuster, die ontdekt dat haar hand
schrift niet klopt neemt Louis een
detectieve in de hand, terwijl
Louis zelf ook op speurtocht gaat.
Na veel omzwervingen ontdekt
Louis dat Julie werkt in een nieu
we nachtclub in Antibes. In een ge
sprek op haar kamer biecht Julie
op dat ze de echte Julie samen
met een zekere Richard aan boord
van het schip vermoord heeft en
vervolgens haar plaats heeft inge
nomen. Het geld blijkt inmiddels
Catherine Deneuve en Jean-
Paul Belmondo in Trufjauts
,,La sirene du Mississippi
te zijn verdwenen in de handen van
Richard.
Louis en Julie besluiten bij el
kaar te blijven, maar de detective
steekt een spaak in het wiel. Hij
ontdekt Julie en wil haar bij de
politie aangeven omdat het lichaam
van de werkelijke Julie inmiddels
is gevonden. Louis schiet de detec
tive dood en vlucht met Julie.
Nieuwe problemen dagen wanneer
het lijk wordt gevonden. Louis en
Julie willen naar Zwitserland uit
wijken maar stranden onderweg.
Jullie blijkt daar niet langer tegen
de problemen opgewassen en pro
beert Louis langzaam te vergifti
gen. De liefde wint het echter bij
Julie en dat is de waarborg voor
een „happy end".
LIDO „De non van Monza"
blijft veel belangstelling trek
ken ondanks het feit dat het be
slist geen „gezellig avondje uit" is.
De film is een regelrechte aan
klacht tegen het keiharde systeem,
dat wordt gehandhaafd in de Ita
liaanse kloosters van vroeger da
gen. Anne Heywood is de non die
het klooster wil verlaten. Ze onder
gaat hevige martelingen en wordt
tenslotte veroordeeld tot een eeuwig
verblijf in een dichtgemetselde - cel
waarin het daglicht niet kan door
dringen.
TRIANON De zevende week
voor Mash. Niet helemaal een ver
rassing, want de film heeft er kwa
liteiten voor. Niet voor niets werd
hij in Cannes onderscheiden en
kreeg hij de eervolle omschrijving
van „beste anti-oorlogsfilm" mee.
In de meeste grotse steden .waar
Mash eerder in roulatie kwam dan
in Leiden, wordt de film nog steeds
geprolongeerd. Een zevende week is
echter voor Leidse begrippen een
hele prestatie, zodat we nu gaan
kijken of Mash in Leiden nog een
spectaculair aantal prolongaties
gaat krijgen. Het zit er in: want al
is de mond-tot-mond reclame soms
lamgzaam ze is meestal ef
fectief.
REX De meeste seksfilms zijn
behalve met het nodige bloot ge
vuld met een loodzware ernst.
Weinige slechts zijn gekruid met
een tikje speelsheid en de meeste
dóarvan liepen uit op hart
verscheurende mislukkingen. „Jose-
fine. das liebestolle Katzchen" valt
in dit opzicht nu eens mee. Het
kost ook hier weinig moeite een se
rie flauwigheden o.a. (het commen
taar) en cliché' aan te wij
zen, maar het geheel heeft toch iets
lichtvoetigs en volkomen ab
surds. Josefine zit op een meisjes-
hbs, waar de gymnastieklessen wor
den gegeven door een schuinsmar
cheerder-eerste-klas. De man wordt
door de directeur van de school en
Josefines pa voor de rechter ge-
sléefct op'de beschuldiging dat hij
de jpijge deerne eep zedenbeder
vende bewegingsleer heeft pogen bij
te brengen En inderdaad, zijn
borstzwaaioefeningen, zijn ring-
?>waa.ieti en zijn vrije oefeningen m
het open veld kunnen niet door de
beugel'. 'Jb&effne, die Zelf ook vah
wanten weet, moet tegen hem ge
tuigen. Het gaat haar niet best af
cn langzamerhand is zij het die in
moeilijkheden komt. Er is maar één
oplossing: de zaak moet gese
poneerd worden. Nou, dat fikst Jo
sefine wel even. De gehele rechter
lijke macht ziet zich in korte
tijd door haar gecompromitteerd en
moet verder wel zwijgen. Pedago
gisch gezien een hoogst afkeurens
waardige film en voor moeders met
opgroeiende dochters om wanhopig
van te worden, maar toch.....af
en toe wel mooi gek.
LUXOR Dat gevangenisboe
ven niet altijd keiharde onderwe
reldfiguren zijn, bewijst de film
(al doet de titel anders vermoeden)
„De onderwereld rekent altijd af,"
die deze week in het Luxor-thea-
ter draait. Eigenlijk komt deze rol
prent als gangsterfilm niet zo
goed uit de verf. Samenkomsten in
donkere „holen" zijn er niet, want
de brandkastkraak, die op touw
wordt gezet, wordt al in de gevan
genis uitgedokterd.
Toch heeft deze film wel iets en
kan daarom niet als „matig" wor
den betiteld. De acteurs spelen hun
rollen zodanig, dat de film met
kop en schouders boven de middel
maat uitsteekt. Het is een actie
film, soms keihard en on verbloe
mend, maar ook humorvol en men
selijk: een film waarin de gerech
tigheid tenslotte zegeviert.
Adamo, het zangidool van vele
vrouwen, laat in „De onderwereld
rekent altijd af" zien. dat hij ook
nog iets anders kan dan zingen en
ontpopt zich als een zeer verdien
stelijk acteur.
Als student Philippe wordt hij
veroordeeld voor mishandeling van
de compagnon van zijn vader en
belandt in de cel waar hij deze
ruimte moet delen met twee onder
wereldfiguren. Met zijn beschaafde
taal en algemene ontwikkeling
valt hij wel uit de toon tussen de
„boeven." Zoals begrijpelijk blij
ven de moeilijkheden niet uit en
worden er rake klappen uitge
deeld. Theo en Bob, zijn celgeno
ten verdedigen hem echter en er
groeit vriendschap tussen de drie
mannen.
Philippe's vader, een diamant
handelaar, die kortgeleden was
overleden, was het slachtoffer van
de chantage van zijn compagnon.
Deze bezit een document dat hij
bésllst in zijn bezit wil krijgen om
zijn vader te wreken. De plannen
worden gesmeed en direct na hun
vrijlating slaan de mannen hun
slag. Ze worden echter ontdekt,
maar na een wilde achtervolging
slaagt Philippe er toch in de poli
tie van zich af te schudden. De
vriendschap, die op dramatische
wyze eindigt, lijdt schipbreuk, als
er een misverstand ontstaat. Al
leen Philippe komt levend uit de
strijd tevoorschijn en gaat verder
door het leven met een meisje, dat
hij na de diefstal heeft leren ken
nen.
CAMERA „Met jouw tanden
in mijn nek", is een film, die het
zeker waard is meer malen gepro
longeerd te worden. Voor dit mees
terwerk van Polanski gaat in Ca
mera de tweede week in.
Tussen de gruwelijke tafere
len van moordende vampiers door
zijn tal van grappige momenten.
Vooral de manier waarop deze
twee aspecten worden afgewisseld
is knap geregisseerd.
De vampiers van Polanski zijn
geen eenvoudige geesten, zij zijn
behept met menselijke zwakheden.
Hierdoor ontstaat er een vreemde
relatie tussen de vampiers en de
nog levende mensen aan de ene
kant en tussen de vampiers on
derling aan de andere kant. De on
verstoorbare professor Abronsius
wordt uitstekend geypeerd door
Jack Mc. Gowran. Verder spelen
Polanski zelf en zijn onlangs ver
moorde echtgenote Sharon Tate
belangrijke rollen.
