W aar der ing
rede van
De Jong
in de Kamer voor
Inflatiebestrijding geslaagd
CHU en ARP willen nu
Witteveen in debat met Vondeling
Kamer al
in sfeer
verkiezing
Schmelzer: „Oerdemocratisch en niet paniekerig
VVD en regering
zijn het oneens
Benoeming kabinetsformateur door Kamer
over
pornografie nog geen uitspraken doen
BRUYNZEEL KEUKENS - KASTEN
„Houtwerf-Leiden" - N.V.
tjDAC 15 CTTOBER KT)
LETDSCH DAGBLAD
PAGINA
95
DEN HAAG (GPD) De Tweede Kamer heeft zich
gisteravond uitermate tevreden getoond over de reactie
fan de regering ten aanzien van de problematiek van ,,wet
orde" zoals die gisteren door minister-president De
ong is uitgesproken tijdens de algemene politieke be
bouwing in de Tweede Kamer.
De regering heeft via de premier er dan ook blijk van
pgeven
zich niet mee te willen laten trekken door som-
iige groepen in ons land die zonder meer voor een
lachtdadig ingrijpen zijn.
Oppositieleider Den Uyl zei
[Ifs dat de uitspraak van de mi
ster-president hem deugd deed.
5 noemde het begrip, dat de
snier nu blijkbaar weer heeft,
n vooruitgang. De KVP-leider
hmelzer sprak in dit verband
er „oerdemocratisch en geluk-
niet paniekerig". Wel vroeg
heer Den Uyl zich af of die
gels zoals minister-president De
ng ze heeft uitgesproken voor
e leden van het kabinet gelden,
heer Biesheuvel (AR) zorgde
het antwoord: „Uiteraard".
De Jong bevestigde dit later
Ook zei de heer Biesheuvel
ilyk te hopen dat deze be-
zaak nu niet meer in de
ngssfeer wordt overtrokken,
ier De Jong had uitdrukke-
weten, dat het kabinet het
zjjn eerste plicht beschouwt de
Marechaussee overgebracht moet
worden naar de begroting van Bin
nenlandse Zaken.
Premier De Jong gaf later toe dat
er inderdaad wel gedacht moet wor
den over een beperkte uitbreiding in
aantal en materieel. Nader zal wor
den bezien op welke manier dat zal
moeten.
Openheid.
AR-fractieleider Biesheuvel toonde
zich nogal verbaasd over een uitla
ting van de minister-president, dat
de openheid van de overheids stuk
ken geldt voor elke redelijk geïnteres
seerde burger. De opsteller van het
rapport over de openheid is van me
ning dat de inlichtingen voor ieder
een beschikbaar moeten zijn, ook al
zouden ze gebruikt worden voor kri
tiek op de overheid. Premier De Jong
deed op zijn beurt weer verbaasd
over de vrees van de heer Biesheuvel,
omdat dit volgens de premier een
vanzelfsprekende zaak is.
Milieuhygiëne
Oppositieleider Den Uyl
deugd gedaan
socratische rechtsorde te hand
en. Dat betekent niet, aldus pre-
De Jong, dat gevestigde zaken
absoluut zaligmakend moeten
den gezien.
Bijstandspolitie
premier verklaarde het volko-
eens te zijn met de liberale
Qeleider Geertsema dat er geen
nale bijstandspolitie in het leven
worden geroepen. Het handha-
van de orde ligt in de eerste
its bij de lokale politie die even-
si hulp kan krijgen van korpsen
elders. Pas in de hoogste nood
de Koninklijke Marechaussee
tand verlenen,
heer Geertsema bleef van oor
dat de Koninklijke Marechaus-
toch uitgebreid zal moeten wor-
omdat ze vaak bijstand aan de
We politie zal verlenen zoals bij-
tbeeld bij een groot corso. Dat
dent voor hem ook dat een deel
de kosten van deze Koninklijke
De aanwijzing van het Rijnmond
gebied tot saneringsgebied waarover
van de zijde van de Kamer vragen
waren gesteld steunt nog niet op een
wettelijke bevoegdheid, aldus pre
mier De Jong. De Wet op de Lucht
verontreiniging is immers nog slechts
door de Tweede Kamer aanvaard en
derhalve nog niet in werking. Het
moet dan ook worden gezien als een
voorbereidende maatregel. Er kunnen
nu echter al beteugelende maatrege
len aan de industrie worden opge
legd ter voorkoming van verontrei
nigde uitlaatstoffen.
Voor de heer Den Uyl <PvdA> was
hiermee de zaak nog niet duidelijk.
Hij vreesde dat staatssecretaris Krui-
slnga ten onrechte verwachtingen
heeft gewekt. Democraat Van Mierlo
hield opnieuw een pleidooi voor een
ministerie van Milieubeheer. Mede
door de vestiging van Progil vlak
onder onze zuidgrens doet dit zich
des te duidelijker blijken.
Nog dit jaar zal D'66 met een motie
over deze hele materie komen die
dringend in Westeuropees verband
bekeken moet worden, aldus de heer
Van Mierloo. De premier deelde mee
dat staatssecretaris Kruisinga van
Volksgezondheid de eerste contacten
op Westeuropees niveau heeft gelegd
en dat nadere besprekingen binnen
kort zullen volgen.
f Minister-president De Jong
•..veel waardering
Minister Luns had even een
apartje met de heer Vondeling.
DEN HAAG (GPD) Er trad
gisteravond im de Tweede Kamer
een duidelijk verschil van mening
op tussen de politieke leider van de
VVD. mr. Geertsema en premier
De Jong over de pornografie-richt
lijnen voor het openbaar ministerie
en de politie, die deze week zijn ge
publiceerd. De heer Geertsema
meende dat deze richtlijnen in strijd
ziin met de meerderheid van ons
volk. terwijl de min ster-president
meedeelde dat de richtlijnen zijn
vastgesteld aan de hand van uit
spraken van de Hoge Raad over
pornografie.
De liberale leider vond het een
illusie te menen dat met deze richt
lijnen de duidelijkheid wordt bevor
derd en dat de politie nu zou we
ten wanneer zij moet optreden.
„Het spijt me dat het deze kant is
uitgegaan", zei de heer Geertsema,
die er aan toevoegde „met angst"
te hebben gehoord dat dergelijke
richtlijnen ook nog in de maak zijn
voor schilderijen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) De heren
Biesheuvel (ARP) en Mellema (CHU)
hebben zich gisteravond nog niet uit
gesproken over het voorstel van de
heren Schmelzer (KVP) en Geertse- I
ma (VVD) om de Tweede Kamer nu
de komende verkiezingen de kabi
netsformateur te laten aanwijzen.
Evenals premier De Jong verklaar
den de fractieleiders van de ARP er
CHU dat er aan een dergelijk systeem
wel voordelen zijn, maar over alle
consequenties hiervan moet volgens
hem nog serieus worden gedacht. i
Wel echter waren zowel de minis
ter-president als deze beide kamer-
leden duidelijk in hun afwijzing van
het aangekondigde initiatief-voorstel
van PvdA. D'66 en PPR, waarbij de
kabinetsformateur rechtstreeks geko
zen zou worden, maar gekoppeld aan
de invoering van een districtenstel
sel.
De premier beriep zich erop dat
de staatscommissie-Cals, Donner ook
niet unaniem was voor het recht
streeks kiezen van een formateur,
zodat de kans groot is dat er voor
deze grondwetswijziging na de ver
kiezingen geen tweederde meerder
heid van het parlement zal worden
verkregen.
Mr. Va«n Mierlo. de fractieleider
van D'66, concludeerde uit deze op
merking dat de premier niet consti
tutioneel denkt, omdat het juist óp
bedoeling van de Grondwet is om in
eerste instantie de gewone meerder
heid van de Kamer zich te laten
uitspreken en het daarna aan de
kiezers over te laten om zich by de
stemming uit te spreken waardoor de
benodigde tweederde meerderheid
kan worden bereikt.
De heer Geertsema onderbrak mr
Van Mierlo daarop door er op te wij
zen dat door de koppeling aan een
districtenstelsel het slechts aan een
deel van de kie2ers zal worden over
gelaten. Verder zei de heer Geertse
ma nogmaals met grote nadruk dat
wanneer de Kamer akkoord zou gaan
met het districtenstelsel de WD
daai-voor een kabinetscrisis wil aan
gaan.
Geen natie
De heer Schmelzer verklaarde dat
hij niet inzag dat de kiezers zo wei
nig invloed zullen hebben in de keu-
ze van een formateur wanneer de
I Kamer zich er over gaat uitspreken
Hoewel, zoals gemeld, drs. Schmelzer
J aanvankelijk van plan was via een
I motie de Kamer te laten spreken
over zijn voorstel, verklaarde hij gis-
1 teravond dat hij aan forceren van
deze zaak geen belang hecht.
Mr. Biesheuvel vond het idee van
de heren Schmelzer en Geertsema
waardevol, zo zei hij. maar het voor
recht van een staatshoofd om zelf
de kabinetsformateur aan te wijzen
I moet wel zo blijven Hij vond overi-
gens dat de huidige situatie niet be-
I vredigend is. „Wij zijn echter nog
niet zo ver dat onze gedachtenont-
i wikkeling is afgerond. Ik stel het
dan ook op prijs dat er nu geen uit-
I spraak van mijn fractie wordt ge
vraagd".
Evenals de andere fractieleiders
van de regeringspartijen vond hij de
termijn tot het moment, waarop ge
debatteerd moet gaan worden over
het komende initiatief-voorstel van
Den Uyl, Van Mierlo en Aarden, vol
doende om tot een uitspraak te lom
nen komen.
(Vervolg van pagina 1
DEN HAAG (GPD) In de Kamer
ontstond een uitvoerig interruptie
debat tussen minister Witteveen en
zijn voorganger oud-minister Von
deling (PvdA). De socialist Vonde
ling verweet de liberaal Witteveen
namelijk dat hij op drie punten is
te kort geschoten. In de eerste
plaats heeft hy zich niet gehouden
aan het verkiezingsprogramma van
de VVD en daardoor volgens Von
deling de kiezers bedrogen.
In de tweede plaats heeft hij niet
waar gemaakt wat het kabinet
heeft beloofd bij het in functie
komen en op de derde plaats heeft
minister Witteveen niet beant
woord aan de eisen van de
PvdA.
Minister Witteveen wees erop dat de
kabinetsformatie compromissen
met zich mee heeft gebracht en dat
dit onder meer heeft geleid tot een
ADVERTENTIE
Showroom: Nieuwe Rijn 87, telefoon 34544 (4 lijnen)
geringe afwijking van wat de WD
eigenlijk zou hebben gewild. Het
kabinetsprogramma heeft deze re
gering overigens heel aardig ge
volgd meende hij. De heer Witte
veen verwierp de kritiek van de
PvdA op de belastingverzwaring.
Deze is nodig en het was een
duidelijke zaak dat die er moest
komen, aldus de minister, die erop
wees dat ze toch maar geleid heeft
en nog steeds leidt tot een herstel
van het evenwicht.
Minister Witteveen kwam tot de slot
conclusie dat de regering aardig
geslaagd is in haar bestrijding van
de inflatie en die strijd nog steeds
stevig voortzet. Hy noemde het be
leid niet alleen konsekwent, maar
ook sociaal. Een uitspraak, waar hy
de meerderheid van de Kamer dui
delijk in meekreeg.
MOTIES
De Partij van de Arbeid was in
tweede instantie met twee moties
gekomen. In de eerste werd van
de regering gevraagd af te zien van
handelingen die vooruit grijpen op
het veranderen van de bijstands
normen. Bovendien wilde de PvdA
deze nonnen optrekken tot de
hoogte van het minimumloon. De
heer Den Uyl zette uiteen dat velen
nog steeds duidelijk ervaren dat
deze regering niets doet voor de
laagstbetaalden. De motie kreeg
geen meerderheid, evenmin als die
over de woningbouw.
De heer Van Mierlo (D'66) eiste aan
vankelijk in een motie dat de rege
ring de Kamer of een commissie
uit de Kamer zou inlichten over de
sabotage-activiteiten. Hy diende
de motie alvast in, zo stelde hy,
omdat hij van de regering het in
eerste termijn uitgebleven ant
woord nu niet verwachtte. KVP-er
Mommersteeg maakte een ant
woord van de regering overbodig
door mee te delen dat de defensie
commissie juist diezelfde morgen al
was ingelicht.
Toch ging premier De Jong er later
nog op in. Hij deelde mee, dat het
onderzoek niet toelaat nu medede
lingen te doen. Tezynertyd zal de
minister van Defensie de kamer
commissie inlichten. D'66 trok de
motie ineens in.
Met de derde motie wilde D'66 dat
de regering ruim voor de verkiezin
gen het rapport Van Veen zou pu
bliceren over departementale her-
Indeling. De democraten vinden
openbaarmaking van dit rapport
noodzakelijk omdat er by de poli
tieke partyen een toenemende be
reidheid is zich voor de verkiezin
gen exacter over het komende re
geringsbeleid uit te spreken. Hy
meent dat daarby een inzicht nodig
is in de mogelyke en door D'66
noodzakelyk geachte indeling van
de departementen.
Minister-president De Jong deelde
mee overleg te hebben gehad met
de commissie-Van Veen. Deze gaat
akkoord met publikatie van het
rapport. Dit zal te zyner tyd dan
ook geschieden. Deze toezegging
was voor de heer Van Mierlo vol
doende om de motie in te trekken.
SPAARLOON
KVP-fractieleider Schmelzer was van
oordeel dat in het antwoord van de
regering over het door de KVP
noodzakelyk geachte spaarloon
toch wel iets vaags was gebleven
Hy zei te weten dat er een rapport
over deze zaak op komst ls dat
binnenkort verwacht kan worden.
Hy vroeg van de regering om rond
de jaarwisseling ofwel te komen
met een wetsontwerp waarin alle
financiële aspecten die met deze
zaken samenhangen zyn geregeld
dan wel met een afzonderlyk wets
voorstel over het spaarloon.
In twee instantie zegde de premiei
toe dat bespoedigd zal worden dat
het rapport wordt gepubliceerd
Rond de jaarwisseling zal de rege
ring dan haar standpunt bepalen
waarna voorstellen verwacht mo
gen worden.
De PSP kwam vervolgens met eer
motie waarin de regering wordt
gevraagd een poging te doen d(
bewapeningsimpasse te doorbreker
met het oog op een op ontwapening
gericht beleid. Deze motie kwam op
verzoek van de socialist Franssen
premier De Jong de motie had af
geraden, willen de socialisten by de
begroting van Buitenlandse Zaken
nog niet in stemming. Alhoewel
nog eens over praten.
•kMinister Witteveen
geslaagd
DEN HAAG (GPD) Meer dan
de ingrypende belastingplannen van
de regering en de rijksbegroting heb
ben de komende verkiezingen de af
gelopen dagen de algemene politieke
en financiële beschouwingen in de
Tweede Kamer beheerst. Dat het do
zijn ministers, na drie lange dagen
achter de regeringstafel gekluisterd
te hebben gezeten, vanochtend wat
slaperig en rode ogjes naar de mi
nisterraad gingen, was het gevolg
van het urenlange politieke gehak
ketak over zaken die het kabinet
zelf nauwelyks raakten.
De microfoons stonden roodgloei
end, maar niet van de aanvallen op
de regering. De Jong en Witteveen
hadden met de kamer eigeniyk nau
welyks moeite. De heren afgevaar
digden lagen vooral met elkaar in
de clinch.
De televisiekykende burger. die
donderdag de moed wist op te bren
gen de kamerdebatten tot in de
kleine uurtjes te biyven volgen, heeft
kunnen ervaren hoe hoog de verkie
zingskoorts al is opgelopen. Udink
en Haex werden op de vingers getikt
omdat ze tegen de afspraak in al op
de verkiezingstoer waren gegaan.
Maar de heren afgevaardigden zelf
konden er ook wat van. Oude koei
en werden uit diepe sloten gehaald en
als de kamervoorzitter tenslotte niet
met een interruptieverbod had in
gegrepen, zou de regering het van
morgen helemaal zonder slaap heb
ben moeten doen.
Niet alleen Marcus Bakker gaf
daar een aardig staaltje van weg,
ook Vondeling kon niet nalaten nog
eens uitvoerig „om te zien in wrok"
op de moord op het kabinet-Cals,
vier jaar tevoren door Schmelzer ge
pleegd.
Hij liet de Jong op de vlucht slaan
voor de kiezers, stuurde Luns met 9
mille naar Brussel en maakte mi
nister Bakker president van de KLM.
Witteveen beschuldigde hy van kie
zersbedrog, omdat deze het WD-
programma niet zou hebben uitge
voerd. maar vergat er by te zeggen
dat geen enkele party in dit land
van compromissen zyn programma
geheel kan realiseren.
Vondeling sprong ook zeer ge
makkelijk met de cyfers om. Hy
liet de begrotingstekorten oplopen
van 2 pet (van het nationale inko
men) in 1965 tot 2,8 pet in 1970,
maar sloeg gemakshalve maar over
dat het tekort in 1968 ruim 4 pet
bedroeg, een cyfer waarvoor hijzelf
als minister van Financiën in het ka-
binet-Cals de verantwoordelykheld
droeg.
En dan natuuriyk het schimmige
gepraat over hoe de kiezer straks
de meeste duidelykheid zou kunnen
worden geboden.
Die duidelijkheid zal echter niet
groot zyn, want op een groot re
geerakkoord tussen de drie christeiy-
ke partyen en de VVD of de PvdA
behoeft voor de verkiezingen niet te
worden gerekend. Biesheuvel, zo
langzamerhand de onbetwiste aan
voerder van de christen-democraten,
ziet het nut er niet van in. Het zou
volgens hem betekenen dat de keus
tussen liberalisme en socialisme gaat
en hy is niet van plan de verkie-
zlngsstryd over te laten aan Geert
sema en Den Uyl door haar van het
confessionele element te ontdoen.
Dat betekent dat de antirevolutio
naire kiezer straks opnieuw niet zal
weten of hy Biesheuvel kiest als
leider van een christeiyk-liberaal ka
binet of als aanvoerder van een
rooms-rode coalitie. Dat laatste ïy-kt
echter niet erg waarschyniyk, hoe
wel ln de politiek de wonderbaariyk-
ste dingen gebeuren. Biesheuvel
zelf wil in elk geval de kabinetsfor
matie zo open mogeiyk houden. Het
zit hem althans byzonder dwars dat
de de PvdA zich nog steeds niet met
de KVP heeft verzoend. Zolang dat
niet is gebeurd, biyft de keuze nood
gedwongen beperkt tot de VVD en
D'66, al is de liefde voor de laatste
party uiterst gering. „Hebt uw vyan-
den leif, maar het is soms wel moei-
ïyk", zei de AR fractieleider over de
club van Van Mierlo.
Ondanks de uitnodiging Van
Biesheuvel kleur te bekennen, liet
Den Uyl zich echter niet verleiden
tot meer toegeeflijkheid tegenover de
KVP dan de uitspraak van zyn par
tijraad hem toeliet. Hy liet weten dat
de PvdA niet beschikbaar is als niet
voor de verkiezingen een stembus
akkoord wordt bereikt.
De socialist probeerde op zyn beurt
de liberaal Geertsema tot een harde
opstelling tegenover de KVP te be
wegen. maar deze liet zich niet in een
soortgelijke positie manoeuvreren.
Geertsema kykt wel uit. Hy heeft
dezelfde ambities als Den Uyl maar
zyn kaarten voor een ministerschap
staan vooralsnog sterker.
Ook de discussie over de vraag of
de kabinetsformateur nu door de kie
zer of door de kamer moet worden
aangewezen, werd over het hoofd van
de regering heen gevoerd. Het initia
tiefvoorstel van de PvdA, D'66 en
PPR, waarmee deze partyen de PSP
tegen zich in het harnas hebben ge
jaagd, bleek al gauw geen haalbare
kaart. Maar ook Schmelzer was,
waarschyniyk tot zyn eigen verba
zing, nog wat te vlug met zyn voor
stel de formateur te laten benoemen
op voordracht van de Kamer.
Wat een mooi staatrechtelijk
stuntje had moeten worden, ook
goed voor de WD. liep stuk op de
freule, zy heeft in de Kamer nog al-
tyd meer koningsgezinde vrienden
dan Schmelzer dacht.
R. W. HEI DING A.
