TOLERANTIE KENT GRENZEN
Premier De Jong in regeringsantwoord:
Ambonees kamp afgesloten
[L
vandaag
GELUKGEWENST EN BEDANKT.
(Suct Qlteuivo
koude nacht
HONDERDEN MARECHAUSSEES
ZOEKEN NAAR VUURWAPENS
Tolerantie
Politie vindt
grote partij
vuurwapens
Vragen
SABOTAGE
Formateur
AUSTRALIËRS
GEDOOD BIJ
BRUGGEBOUW
Opgericht I maart 1860
DONDERDAG 15 OKTOBER 1970 No. 33223
LEIDSCH m DAGBLAD
ZZ^LKZ::\. Soetenhorst DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN TeletMn Directle en
f16,15 per kwartaal (postabonnementen f 18,55), f5,40 per maand (by vooruitbetaling), losse nummers f 0,25.
„Harteiyk gelukgewenst en
bijzonder bedankt," zei Prinses
Margriet ver na middernacht
legen Henk van Stipriaan, on
der wiens bezielende presentatie
de actie „Schip Ahoy" voor een
nieuw Rode-Kruisschip was uit
gegroeid tot een eclatant suc
ces. Toen de bezoekers in de
Ahoyhallen en de televisie-ky-
kers thuis eindelijk hun bed
konden opzoeken was de finan
ciële thermometer tot ver bo
ren het streefgetal van vijf mil
joen uitgestegen: een bedrag
ran 7,3 miljoen was opgehaald,
overgemaakt of toegezegd.
En het ziet er naar uit. dat
ook dit bedrag nog verre zal
worden overschreden.
In Leiden bijvoorbeeld was men
omstreeks het middaguur nog
niet gereed met het tellen, ter-,
wijl van vele kanten nog giften
binnen kwamen. Men kan wel
aannemen, dat het totaalbedrag
ruim de acht miljoen zal over-
ichrijden.
Prinses Margriet, die als
hoofdbestuurslid van het Rode
Kruis vorige week de actie op
de televisie inleidde, maakte
vannacht de hele liefdadigheids
happening mee, vermaakte zich
bijzonder en was aan het slot
uitzonderlijk verheugd over het
onverwacht grote succes.
Firma L. WESTERDUIN
Maarsmanssteeg 8, Leiden.
Telefoon 20685.
De Bilt verwacht van vanavond
K morgenavond
Droog en overdag zonnig weer,
in het noorden en oosten tjjde-
k wolkenvelden. Plaatselijk nacht-
morgen ongeveer dezelfde
toperaturen als vandaag. Overwe-
matige zuidoostelijke wind.
'Opgemaakt om 12.40 uur).
16 OKTOBER
J® °P: 7.06 uur; onder: 17.45 uur.
op; 17.54 uur; onder: 9.31 uur.
■®GWater te Katwijk te 3.38 en 15.59
laagwater te 11.59 uur.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) Afkeer van bepaalde stromin-
gen van optreden van bepaalde groepen mag geen aanlei-
ding zijn om in te grijpen. Er is juist grote terughoudend-
heid vereist bij de beoordeling van en het reageren Op uit-
tingen die ons niet aanstaan. Daartegenover mag dan ech
ter ook wel verdraagzaamheid gevraagd worden van deze
minderheidsgroepen.
CAPELLE A/D IJSSEL (GPD) In het Zuidmolukse woon
oord IJsseloord in Capelle a/d IJssel is vanmorgen een grote
zoekactie naar wapens begonnen. Het woonoord is hermetisch
van de buitenwereld afgesloten. Vijf pantserwagens van de
marechaussee en een groot aantal leger- en politievoertuigen
is op de toevoerwegen en rond het woonoord samengetrokken.
Naar schatting zijn bij de actie bijna duizend manschappen
betrokken.
In deze veranderende en al ver
anderde tijd moet deze verdraag
zaamheid van meerderheden en
minderheden gestalte vinden in
onze wetgeving. Er moet in deze
wetgeving dan wel voldoende
ruimte zijn. zodat meer groepen
met verschillende normen ver
draagzaam naast elkaar kunnen
leven.
Met deze woorden reageerde van
morgen minister-president De Jong
in de Tweede Kamer op hetgeen
dinsdag en woensdag van de zijde
van de kamerleden tijdens de alge
mene politieke beschouwingen naar
voren was gebracht over de proble-
Beter dan in de Troonrede mo
gelijk was. heeft premier De Jong
vandaag in de Tweede Kamer de
problematiek van gezag en vrij
heid. spanningen en tolerantie
in onze samenleving belicht. De
regering wijst handhaving-tot-
elke-prijs van de bestaande orde
af. Nadrukkelijker dan tot nu toe
het geval was. zegt de regering
dat gezocht zal moeten worden
naar de oorzaken van de span
ningen in onze maatschappij.
Zolang hierover geen voldoende
klaarheid bestaat, zal de overheid
terughoudend zijn tegenover ui
tingen van minderheden die de
overgrote meerderheid van het
volk niet zonder meer aanstaan.
Opmerkelijk optimistisch was
premier De Jong over het begrip,
dat bij minderheidsgroepen zal
groeien voor de democratische
rechten van anderen. Een positief
geluid dus. En nu maar hopen dat
andere bewindslieden zich bij de
ze redelijke taal zullen aanslui
ten. en ernaar zullen handelen,
maakt, ging er goed in. Bij de
Militaire vrachtwagens en een wa
gen van de opruimingsdienst explo
sieven zijn het kamp binnengereden.
Enkele bewoners zouden tevergeefs
hebben geprobeerd met wapens uit
het kamp te vluchten. Er is sprake
van een of twee arrestaties. Boven
het woonoord cirkelt een helikopter,
die in verbinding met de grond staat.
Minister-president De Jong heeft
vanmiddag in de Tweede Kamer
meegedeeld dat de actie een gevolg
is geweest van het Justitiële onder
zoek van de 33 personen die in Sche-
veningen nog in gevangenschap zit
ten in verband met de bezetting van
de Indonesische ambtswoning in
Wassenaar. Bij dat onderzoek zyn in
de loop van vorige Week aanwyzin-
geng verkregen dat het initiatief tot
de bezetting was uitgegaan van en
kele bewoners van het woonoord
„IJsseloord".
Volgens de minister-president was
vorige week reeds besloten dat van
morgen een onderzoek in dat woon
oord zou plaatsvinden om de be
trokken initiatiefnemers aan te hou
den, de benodigde materialen voor
de bezetting op te sporen en om ver
boden wapens op te sporen.
UTRECHT (GPD) Een grote
partij vuurwapens en munitie heeft
de Utrechtse politie gistermiddag in
beslag genomen in de woning van de
40-jarige P. in Utrecht. P., die tij
dens de huiszoeking niet aanwezig
was, meldde zich 's avonds zelf in
het Utrechtse hoofdbureau van po
litie. Hy is opgesloten.
Enkele weken geleden al was het
een hoofdagent-hondengeleider van
de Utrechtse politie by geruchte ter
ore gekomen dat in zyn wijk door P.
vuurwapens zouden worden verhan
deld. In veertien dagen tyds werden
voldoende inlichtingen en aanwij
zingen verkregen om gistermiddag tot
een onderzoek in de woning over te
gaan.
De heer De Jong wees erop dat het
woonoord een gesloten geheel is
waar 750 Zuidmolukkers in 150 wo
ningen wonen. Al deze woningen
werden vanmorgen geiyktydig on
derzocht. By het onderzoek zyn 2
personen aangehouden en enkele per
sonen werden gearresteerd wegens
verboden wapenbezit. De minister
president legde deze verklaring af
op verzoek van mej. Goudsmit
(D'66).
By het onderzoek wordt gebruik
gemaakt van detectors. Vier recher
cheurs zyn met een onderzoek be
gonnen nadat een hoopje inderhaast
verbrande papieren was gevonden.
De zoekactie begon vanmorgen rond
negen uur toen een convooi van
vyftien autobussen met naar schat
ting zevenhonderd marechaus
sees, vyf pantserwagens en een groot
aantal politie- en legervoertuigen
het Capelse woonoord naderde. Het
kamp werd onmiddellyk met drang
hekken van de buitenwereld afgeslo
ten. Wie niet dringend naar binnen
moest werd niet toegelaten. Van de
vyftien autobussen was een groot
aantal afkomstig van het Rotterdams
gemeenteiyke vervoerbedryf. de
RETT. Er waren ook bussen van par-
particuliere ondernemingen by.
Om kwart voor tien reed een grote
stoet politie-volkswagens het woon
oord binnen, korte tyd later ge
volgd door militaire vrachtauto's met
marechaussees en een wagen van de
opruimingsdienst explosieven. Voor
de hekken van het woonoord hadden
zich intussen tientallen huilende
Zuidmolukse kinderen verzameld, die
niet naar binnen mochten. Daarvoor
werd later wel toestemming gegeven.
De kinderen moesten toen met de
fiets aan de hand lopen.
Vier pantserwagens en acht VW-
busjes met marechaussees werden
aan de voet van de dyk, vlak by het
woonoord, gestationeerd. Een van de
pantserwagens was op de dyk zelf,
vlak by de ingang van het woonoord
gestationeerd.
Inmiddels heeft een 34-jarige Zuid-
molukker in de Scheveningse ge
vangenis bekend, het dodelijk schot
te hebben gelost op hoofdagent Moo
ienaar.
Ondanks het imponerende machtsvertoon bleef de bevolking van
het woonoord ongeveer 750 mensen volkomen rustig. Een groep
je Zuidmolukse jongeren, dat na het begin van de actie bij het
kamp arriveerde en aanvankelijk niet werd toegelaten, mocht later
wel naar binnen. De jeugd verbroederde snel met de marechaussees
in hun pantserwagens.
matiek van recht en orde van vrij
heid en verdraagzaamheid. De pre
mier voegde er aan toe dat er meer
te bereiken is door tolerantie dan
door fysieke overmacht, maar dat
deze tolerantie slapheid wordt als
onze samenleving ongestraft geweld
wordt aangedaan. Tegen groepen, die
trachten onze democratische samen
leving te vernietigen moet met ge
weld worden opgetreden.
Twee mannen hebben de sabo
tage gepleegd in de kazerne in
Assen. Zij zeggen daarbij geïn
spireerd te zijn door bepaalde
radio- en tv-uitzendingen. Be
schuldigend gaan de vingers om
hoog naar de VPRO, de dwerg-
omroep die zoveel sabotage in de
uitzendingen doet. Maar onder
tussen zijn we het er allemaal
over eens dat alle omroepen het
nodige geweld in hun uitzendin
gen verspreiden. Er zijn tal van
mooie series, waarin politieman
nen en spionnen de hoofdrol ver
tolken op levensechte, vaak ook
sadistische wijze. Schoolvoorbeel
den van sabotage zijn in al die
series te vinden.
Doorknippen van telefoondra
den, onklaar maken van auto-
remmen enzovoorts. Niemand
praat over verbieden van die se
ries. Terecht, want waar blijf je
dan? Maar dan heeft het ook
weinig zin om de VPRO als enige
in het strafbankje te zetten. Sa
botage kan alleen maar worden
voorkomen door paraatheid bij
het leger, dat zo langzamerhand
zou moeten weten, dat een ge
waarschuwd man voor twee telt.
Deze woorden van premier De Jong
kregen des te meer betekenis omdat
de debatten begonnen waren met
vragen van D'66-afgevaardigde mej.
Goudsmit over de grote politiële actie
in Capelle aan den IJssel. Ze kreeg
geen antwoord op haar vragen omdat
dit op dat ogenblik blijkbaar niet
mogelijk was. Wel was er even druk
overleg tussen de leden van het ka
binet.
Een gedachtenwisseling over de
huidige spanningen noemde hy be
langrijk. Eerste zaak is echter de
rechtsorde te handhaven in een open
systeem waarin natuurlijk iedereen
naar verandering mag streven, mits
dat volgens de geldende gedragsre
gels geschiedt. Gezag en vrijheid
kunnen niet met een eenvoudige in
greep of met een kort antwoord
worden afgedaan.
Men moet zich, aldus de premier,
bezinnen op de oorzaak waarby reke
ning moet worden gehouden met de
snelle emancipatie van onze tyd
waarin toch al duidelyk by de jon
geren andere inzichten gelden dan
by de ouderen. Natuuriyk mogen wy-
zigingen alleen tot stand komen door
instemming van een meerderheid,
maar dat wil niet zeggen dat die
meerderheid zonder meer haar wil
aan een minderheid mag opleggen.
Duidelyk afwyzend was premier
De Jong vanmorgen over het initia
tiefvoorstel van PvdA. D'66 en PPR
om de kabinetsformateur rechtstreeks
te laten kiezen en het districtenstel
sel in te voeren.
De regering zelf is niet met
het voorstel gekomen omdat ook in
de commissie-Cals-Donner niet een
grote overeenstemming hierover was,
zo zei de minister-president. „In de
commissie bleek een fundamenteel
verschil van inzicht te bestaan over
de vraag of door een directe verkie
zing van de kabinetsformateur de in
vloed van de kiezers op de regerings
vorming zou moeten worden vergroot
en of in verband daarmee ook het
kiesstelsel zou dienen te worden ge
wijzigd".
Hoewel gereserveerd, wees de pre
mier het voorstel van de heren
Schmelzer en Geertsema om de Ka
mer de formateur te laten aanwyzen
niet direct af. „Er zyn daaraan in
derdaad veel goede kanten, zoals de
bevordering van openheid en duide-
ïykheid. Als de procedure inderdaad
succesvol verloopt, dan zyn de par
tyen reeds tot het begin van een
formatie gebracht', aldus premier De
Jong. De minister-president wees
echter op enkele nadelen, zoals de
kans dat voor het debat in de Kamer
reeds achter gesloten deuren be
slissingen worden genomen.
Als de Kamer na de verkiezingen
wil beraadslagen over een aanbeve
ling van een formateur, zal daarvoor
geen grondwetswyziging nodig zyn.
Als dc Kamer na de verkiezingen
en het byeenroepen van de Kamer
ligt, is niet by wet vastgelegd. Onge
veer een week na de verkiezingen
kan de Kamer weer in de nieuwe
samenstelling bijeen worden geroe
pen, zo meende de premier.
MELBOURNE (Reuter. ANP)
By de bouw van de „West Gate
Bridge" over de rivier de Yarra in
Melbourne is vandaag een over
spanning ingestort. Tweeduizend ton
beton en staal stortten veertig me
ter neer op houten keten, waarin
werklieden aan het schaften waren.
Het aantal doden bedraagt tenminste
vyfentwintig en vermoedelijk veertig
k vyftig.
28 PAGINA'S
Annemarie Oster is vanavond
een van de gasten In de show,
die Jos Brink voor de TROS-
televisie brengt. Er komt nogal
wat stuntwerk in voor, maar dat
heeft Jos voor zichzelf bewaard
PAGINA 5
Koning Hoessein en Arafat heb
ben wel een akkoord getekend,
maar het einde van de moeiiyk-
heden in Jordanië is nog lang
niet in zicht PAGINA 7
In het troebele water van deze
tijd is het oliereders byzonder
goed vissen PAGINA
In de Kamer hebben de financi
ële deskundigen hun licht laten
schynen op wiebeltax en andere
ingewikkelde zaken. De menin
gen van regeringspartijen en op
positie stonden lynrecht tegen
over elkaar PAGINA 19
Op de Altona-pagina is het pop-
popop wat de klok slaat
PAGINA 25
En verder:
de bouw van het Elisabeth-zie
ken hu is in Leiderdorp vordert
goed;
het probleem van de luchtver
ontreiniging is al oud, eeuwenoud
zelfs;
Katwyk richt de aandacht speci
aal op de ongeorganiseerde jeugd.
Uit het Leidsch Dagblad van
15 Oct. 1870:
Meppel. Voor de vacature
van gemeentelijk geneesheer
belast met de armen-prak-
tijk alhier, heeft zich slechts
één sollicitant aangeboden:
niettegenstaande van ge
meentewege eene toelage
van f.500,- is toegekend en
de uitoefening van praktijk
als geneesheer voor 't alge
meen niet verboden is.
(Advertentie) Vijf stu
denten vragen eene goede ta
fel. Reflecteerenden gelieven
hunne brieven met opgave
van prijs, franco toe te
zenden aan het Bureau van
het Leidsch Dagblad, onder
het motto ,£pijs".
