n Jordanië was spanning
e snijden
Van samenspraak tot vliegtuig kaap: een idee groeit
Nixon keert zich
tegen taktiek van
geweld en terreur
Europese
telescoop
in Chili
IET PALESTIJNSE VERZET (II)
Belangrijks
te Pale
stijnse guerrilla
beweging
gisteren na de vorming van nieuw Jordaans kabinet
EUROPA IN
4 JAAR PER
LUCHTBUS
(DERDAG
17 SEPTEMBER 1970
EHMOH DAGBLAD
PAGINA IJ
correspondent in het Midden-Oosten zond ons
L/if deze impressie uit Amman over de situatie
iZoensdag. Hoewel het straatbeeld in de Jordaanse
S ingrijpend is veranderd geeft zijn verhaal
aoede in druk van de sfeer in de stad voordat
lijnen en Jordaniërs slaags raakten:
Allah Al akbar" uit de luidsprekers op de mi-
l[s mu de moskee was het enige dat vijf keer per
coed op tijd te horen is. Er is geen geronk van
motoren, geen geschuifel van voeten of zelfs maar
F o van mensen, die altijd wel ergens pra-
L een stad van ruim een half miljoen inwoners.
enkele keer is een explosie hoorbaar, soms dicht-
schrikt men even op. De situatie in Amman
is erger dan bij enige vorige crisis. Er is vaak waarlijk
geen mens op straat. De verlichting is s avonds uit in
een groot deel van de stad. Rijdt men kort na het
vallen van de duisternis door de doodstille straten, dan
duikt de taxichauffeur op elke kruising achter zijn
stuur in elkaar. Tn de schaduw van gebouwen ziet men
de schimmen van Fedajin, wier voorzichtige bewegin
gen doen beseffen dat elk moment gevaarlijk is. In
de Jordaanse hoofdstad zijn er dagen dat op elke be
weging wordt geschoten of soms zelfs op plaatsen, waar
maar leven wordt vermoed.
Afdwalen van de hoofdroutes heeft geen zin, in de
zijstraten stuit men op barricades. Vanachter de om
ringende huizen komen dan fedajin tevoorschijn die
vragen, wat je er doet en of je gek bent. Toch zijn
de militairen er. Zeker rond de heuvel van het werk
paleis van Koning Hoessein zijn bunkers van waaruit
geschoten wordt.
Bij de ingang van enkele van de belangrijkste open
bare gebouwen van de stad is een fedajin te vinden, die
de wacht houdt. Maar zoals de totale afwezigheid van
Jordaanse militairen uiterlijk schijn is, zo bevinden
zich meer naar achter in het gebouw vijf soms tien
leden vande elitetroepen van de koning, de bedoéinen.
Zij hebben onder het schild van absolute chaos aan
de oppervlakte in werkelijkheid toch nog vrijwel alle
macht.
(JJMAN/BEIROET (AP, ADP,
Reuter) In Jordanië heerste
i vannacht voor het uit-
j van de gevechten tussen het
ose leger en de guerrillastrij-
vanochtend om vijf uur, een
sekkende rust. Het was duide-
Èt het tot een bloedig treffen
[omen nadat gistermiddag om
ur het ultimatum van de nieu-
rdaanse militaire regering voor
levering van de wapens door de
illastrijders was verstreken zon-
at de Palestijnen het bevel had-
gevolgd, Beide partijen leken
af te wachten wie het eerste
zou lossen.
een tweetal orders verbood Jas-
Iralat, de opperbevelhebber van
derhaast geïntegreerde Pales -
strijdkrachten de guerrillastrij-
het vuur te openen, behalve in
jeval van zelfverdediging. Intus-
ss de militie van de Palestijnen
kampen naar de buitenwijken
mman gestroomd waar zij ge-
sposten bezetten. Commando's
ips, zwaaiend met de lopen van
trailleurs, raasden door de stra
in de stad. Anderen wierpen
rsperringen op terwijl in zij -
n commando's in vrachtwagens
orders wachtten. Jasir Arafat
alle Arabische staatshoofden
and te maken aan het bloedbad
«richt is, op het Jordaanse volk
q nationale eenheid".
Centrale Comité maakte voorts
schorting ongedaan van de be-
rngen met het Volksfront voor
evrijding van Palestina, de ex-
organisatie die vorige week de
vliegtuigen liet kapen. George
leider van het Volksfront,
zei in een vraaggesprek met „Stern"
desnoods een Derde Wereldoorlog te
willen riskeren om zijn doelstellingen
te bereiken.
Steun
De Palestijnse verzetsbeweging
kreeg de steun van Syrië dat een
beroep deed op „alle progressieve
Arabische, krachten om de weg te
blokkeren voor die huurlingen die nu
in Jordanië aan de macht zijn".
De zogenoemde „Commissie van
vijf", die belast is met een verzoe
ningsmissie tussen Jordanië en het
Centrale Comité van het Palestijns
verzet verzooht om een spoedibijeen-
komst van de Arabische Liga om de
toestand in Jordanië te onderzoeken.
Volgens een communiqué heeft het
verzoek als reden de weigering van
het Centrale Comité de akkoorden
van 10 juli en 15 september na te
komen.
Het Palestijnse Centrale Comité en
het Jordaans verbond (vakbonden en
genootschappen van intellectuelen)
riepen op tot een algemene staking.
De actie had ten doel „de afkeer
van het volk van het nieuwe mili
taire bewind in Jordanië en de vast
beradenheid te strijden tot dit be
wind ten val is gebracht tot uitdruk
king te brengen", zo werd in de op
roep gezegd.
In de stakingsoproep van de vak
centrales worden de arbeiders aange
spoord zich in te lijven bij de pro-
Palestijnse militie „ter verdediging
en bescherming van de revolutie".
Kort nadat de stakingsoproep was
uitgegaan sloten de winkels in de
hoofdstad en repten de mensen zich
naar hun huizen. In de afgelopen
maanden hebben velen lange dagen
hun huizen niet kunnen verlaten
tengevolge van de straatgevechten
die de hoofdstad onveilig maakten.
De Palestijnse leiders riepen het
Jordaanse volk later op een gewa
pende opstand te beginnen tegen Ko
ning Hoessein en diens nieuwe mili
taire bewind. Enkele uren nadat de
koning de noodtoestand had afgekon
digd en veldmaarschalk Habis Majali
had benoemd tot militaire gouver
neur van Jordanië, sprak de radio
van de guerrillastrijders in Bagdad
reeds van een „door de Amerikanen
aangestichte staatsgreep".
In de radiouitzending werden de
nieuwe sterke man van Hoessein en
diens regering gebrandmerkt als „zet
bazen van de Amerikaanse Centrale
Inlichtingendienst (CIA) en als een
kliek bekende imperialistische agen
ten".
In een verklaring van gistermid
dag eiste het Centrale Palestijnse
Comité de vorming van een nationale
regeling in Jordanië waarin verte
genwoordigers van de guerrillaorga
nisaties, het volk en het leger zijn
opgenomen.
Het is de eerste maal dat de guer
rillabeweging een plaats opeist in het
Jordaanse kabinet.
MANHATTAN (Reuter) Presi
dent Nixon heeft gisteren in een toe
spraak tot studenten van de univer
siteit van Manhattan in Kansas het
kapen van vliegtuigen door Arabi
sche guerrillastrijders een „kanker
gezwel" genoemd en gezegd dat de
zelfde tactiek van geweld en terreur
zich uitbreidt in de Verenigde Sta
ten. „De tijd is aangebroken dat wij
erkennen dat er geen plaats is
voor geweld en terreur in een vrije
maatschappij, wie de daders ook
zijn en wat hun zaak ook wil".
„In een systeem dat voorziet in
de middelen voor vreedzame veran
dering, rechtvaardigt geen zaak ge
weld in de naam van verandering".
Nixon merkte op, dat degenen die
bomaanslagen plegen op universi
teiten, politiemannen in hinderlagen
laten lopen of vliegtuigen kapen en
de passagiers gijzelen niet alleen het
leven van de mens verachten, maar
ook dit elementaire fatsoen waarop
AMSTERDAM (GPD) Europa
zal in de zomer van 1974 aan boord
kunnen stappen van de luchtbus,
een Jumbo-vliegtuig van Europese
makelij voor korte afstanden. Over
anderhalf Jaar gaat het eerste pro
totype ervan al de lucht in.
Aan de ontwikkeling van de lucht
bus werken industrieën in onder
meer West-Duisland, Engeland en
Nederland mee. Samen met het Ne
derlands instituut voor Vliegtuigont
wikkeling werkt in ons land Fokker/
Vereinigte Flugtechnische Werke
aan alle bewegende delen van de
vleugels voor de luchtbus. Voor zo'n
groot vliegtuig betekent het dat er
een hoop geld mee gemoeid is. Het
komt neer op bijna zeven procent
van de totale ontwikkelingskosten.
Er is voorlopig zo'n kleine zestien
miljoen gulden voor uitgetrokken.
De luchtbus zal plaats bieden aan
tweehonderdvijftig passagiers. In
tegenstelling tot de thans vliegende
(Amerikaanse) jumbo's die trou
wens ook nog groter zijn wordt
de actieradius van de Europese reus
klein. De machine is bestemd voor Bondskanselier Willy Brandt, voorproefje bij te wonen van het
het werk dat op een kleinere schaal j in München voor een verkiezing, „Oktoberfeest"dat over. enkele
de autobus doet. I nam de gelegenheid te baat een I dagen begint. Brandt brengt hier
de vrije maatschappij is gebaseerd.
Amerika heeft altijd pal gestaan
voor het naleven van de wet tussen
de naties, maar kan dat slechts doen
als „thuis de wet wordt gerespec
teerd".
De president die nadrukkelijk zei
niet te vragen om „passief confor
misme" <zich zonder kritiek of pro
test neerleggen bij bestaande om
standigheden). maar veroordeelde
anderzijds scherp de „destructieve
activitisten", dwz. de rellenmakers.
wie het om vernietiging van an
dermans bezit af ondermijning van,
de maatschappij te doen is.
een toost uit op de gezondheid
I van de Westduitse minister van
I Volksgezondheid Kathe Strobel.
GENÈVE (AP) Europese astro
nomen en atoomgeleerden hebben
gisteren een unieke overeenkomst ge
sloten die de weg vry aal maken voor
de bouw van een van de grootste
telescopen ter wereld, die in 1975
76 in werking zal treden in La Stlla
in Chili.
Het akkoord tussen het Europese
zuidelijke observatorium en het Nu
cleaire Onderzoek-centrum CERN)
zal uitmonden in een reusachtige te
lescoop met een diameter van 3.6
meter, slechts 5 centimeter kleiner
dan de telescoop in Palomar, Calif or-
nië.
Prof. Adriaan Blaauw, de Neder
landse directeur van het in Hamburg
gevestigde observatorium, waaraan
zes Europese landen deelnemen
(België, Denemarken, Frankrijk,
West-Duitsland, Nederland en Zwe
den) zed, dat men had gekozen voor
samenwerking met de CERN, wegens
de technologische ervaring, kennis
van zaken en het administratieve
apparaat om dergelijke grote projec
ten te behandelen". Volgens prof.
Blaauw zijn de atmosferische om
standigheden in Chili .ideaal" voor
de plaatsing van de telescoop in de
Atacamawoestij n500 km ten noor
den van Santiago.
ADVERTENTIE
HEUGAFLOR TEGELS
SMIT'S Woninginrichting
Mare 98, Leiden tel. 0f710-23913
OOR HEIN ELBRINK
njn enige niet uit te roeien po-
mythen rond het ontstaan van
aat Israël. Eén van dde mythen
tót over het hoe en waarom van
ducht van de Palestijnen en
daarmee voor een belangrijk
de kern van het probleem. De
Ise Spectator van mei, juni en
1961 bevat een uitgebreide dis-
tussen een aantal Midden-
i-kenners, onder wie Erskine
fers, Jon Kimche, Walid Ohalidi,
Leo Kohn e.a. over de zaak.
litóers onderzocht de door de
gedurende het hele jaar 1948
akte bandopnamen van alle uit
togen van de Arabische radio,
conclusie: er bestaat geen be
door de officiële Israëlische be
togingen dat de Arabische lei-
de Palestijnse bevolking hebben
kn te vluchten om de weg vrij
voor de zegëvierende Ara-
legers die de Joden de zee
Miden drijven. Veeleer werd de
tot an de Palestijnse Arabie-
ïeroorzaakt door gewelddadige
to provocaties, die (aldus Chil-
Juist bedoeld waren om de Pa
toen tot de vlucht te bewegen 1).
Moreel
Waag over de al of niet ge
stie vlucht van de 650.000 Pa
len mag missciiien voor velen
tousch lijken, maar voor de
fülastrijders vormt het antwoord
de morele rechtvaardiging voor
Karn van actie tegen Israël en
bondgenoten. Zij vinden de ver-
ding van het opblazen van
tuigen hypocriet als niet tege-
dijd de Joden aan de kaak ge-
i worden voor o.a. het bloedbad
Deir Jassin, waar 250 inwoners
toelyk erden afgeslacht.
Periode na het vertrek uit Is-
*erd de eerste tijd vooral ge
tokt door een doffe apathie.
Kroot deel van het Palestijnse
rug zichzelf ondergebracht in de
tok&mpen van de hulporganisatie
to VN CUNWRA) en bleef ook
''oor zijn voedsel en kleding af-
tdijk van deze organisatie.
Palestijnse huizen in de nieuwe
et Israel, die verlaten waren, wer-
door Joden ingenomen; land
Palestijnse boeren werd gecon-
*ti. Vele bemiddelde Palestijnen
a m een nacht straatarm. Alle
riohtte zich de eerste tijd op
^bische broederlanden,
^formeerde Haj Am in Al Hoes-
moefti van Jeruzalem, in 1948
al Palestijnse strijdgroepen, maar
deze konden door interne twisten en
doordat de moefti zidh door zijn sa
menwerking met het nationaal-socia-
litsische, regime van liitler-Duitsland
in sterke mate had gecompromitteerd
niet veel uitrichten.
De moefti was ook de inspirator
voor een aantal jeugdorganisaties,
als de Hitier-jugend, op militaire
leest geschoeid. Deze organisaties wa
ren van grote betekenis voor de vor
ming van het latere Palestijnse ka
der: Jassir Arafat, de huidige Pa
lestijnse leider, zou van een ervan
lid zijn geweest.
Tot diep in de jaren vijftig blijft
de moefti bij gebrek aan beter de
voornaamste representant van het
Palestijnse verzet. In de vluchtelin
genkampen, maar vooral onder de
Palestijnse intelligentia groeide in die
tijd de kiem voor het massale Pa
lestijnse volksverzet, dat we op het1
ogenblik kennen en waarvan het ka
rakter sterk afwijkt van dat van de
aartsinjtriganit Al Hoessein!, die ma
nipuleerde met mensen en belangen.
Volgens Le Monde werd zelfs in 1951
al de basis gelegd voor de Arabische
Nationalistische Beweging, een orga
nisatie op marxistische grondslag, die
zich een gewelddadige strijd voor de
bevrijding van Palestina voorstelde.
Van deze organisatie zou het hui
dige Volksfront voor de Bevrijding
van Palestina de geestelijke erfge
naam zijn.
Definitief
Vooralsnog vond de Palestijnse
verzetsbeweging in de eerste periode
van de jaren vijftig geen definitieve
vorm. Slechts in de gesprekken en
de geesten van de Palestijnen leefde
het beeld van een effectieve strijd,
waarvoor ze him inspiratie vonden
in de anti-kolonistische bewegingen
in de derde wereld. Ideeën die ech
ter nog niet zo ver uitgekristalliseerd
waren dat er sprake was van een
ideologie.
Tal van Palestijnen koesterden
onafhankelijk van elkaar deze denk
beelden. In Beiroet bestond in het
begin van de jaren vijftig een groep
van intellectuelen rond de milde
hoogleraar van de Amerikaanse uni
versiteit van Beiroet, Zaïhian. Ergens
in de jaren vijftig moet in de Gaza-
strook het idee van Al Fatah zijn
ontstaan. Volgens de Nederlandse
journalist Albert Stol komt Fatah
van de kreet Falastin Tahia Hurra
(Lang leve vrij Palestina). Hij be
strijdt de algemene versie dat Fatah
komt van Haraket Taihri Falestin
(Palestijnse Bevrijdingsbeweging).
Deze verklaring gaat er vanuit dat
de beginletters HTF (Hatf is dood)
omgedraaid zijn tot Fataih, wat o.m.
verovering betekent.
De creatie van Al Fatah en an
dere Palestijnse guerrillabewegingen
werd versneld door het para-militaire
onderricht in de jeugdorganisaties
waarvoor het enthousiasme geïnspi
reerd werd door de frustatie over
de nood in de vluchtelingenkampen
en de ballingschap. Met het geld van
rijke Palestijnen ronden ze de mili
taire traming af met een geestelijke
aan de universiteit.
Behalve de Amerikaanse universi
teit van Beiroet ('waar o.a. de vlieg -
tuigkaapster Leila Chafed studeerde)
was de Westduitse stad Stuttgart
zo'n universitair centrum voor de Pa
lestijnen. In deze stad kreeg de Al
Fatah haar uiteindelijke vorm. In
Stuttgart kwamen de Palestijnse stu
denten ook in contact met de sterk
ste Arabisohe bevrijdingsbeweging
van dat moment, de Algerijnse FLN.
Hoewel vooraanstaande leiders van
de Al Fatah in Peking een opleiding
kregen in de techniek van de guer
rillastrijd en later (voor korte tijd)
ook goede relaties onderhielden met
de Sowjet-Unie is het streven van
I de grootste Palestijnse guerrillaorga
nisatie nationalistisch en gericht op
de vestiging van een staat waar Jo
den, Palestijnen en Christenen samen
i kunnen wonen.
Al Fatah verschilt o.m. sterk van
het Volksfront en het Democratisch
Volksfront, die in de strijd om de
Palestijnse toekomst geen middel
sohuiwen èn deze toekomst o.m. niet
loszien van een totale omwenteling
in het Midden-Oosten ten gunste van
het marisme-lenisme.
Parallel met de ontwikkeling van
Al Fataih en andere guerrillaorgani
saties loopt het officiële Arabisohe
streven om de vorming van de Pa
lestijnse guerrillaorganisaties te be
geleiden en te controleren. Onder
sterke invloed van de Arabisohe Liga
ontstond in 1964 de Palestijnse Be-
vrijdings Organisatie (PBO) waarvan
Ahmed Shoekeiri tot dan toe de of
ficiële Palestijnse vertegenwoordiger
bij de Arabische Liga, voorzitter
werd
De controle van de Arabisohe sta
ten over de PBO o.a. via de finan
ciële bijdragen was niet nieuw, van
af het begin af aan hebben de Ara
bieren de Palestijnen gemanipuleerd
De Arabische weerstand tegen Israël
moet dan ook mede gezien worden
als een onderdeel van een klassieke
machtspolitiek
Pas de juni-oorlog van 1967 gal
de stoot tot de werkelijke sprong
naar voren van de guerrillabewegin
gen, die tot op dat moment moesten
manoeuvreren met een beperkte be
wegingsvrijheid, argwanend gadege
slagen door Arabisohe regeringen.
1) Zie ook Midden-Oosten Bulle
tin, 1ste jaargang nummer 4-5.
WORDT VERVOLGD
Morgen: Zelfbewustzijn.
Dit overzicht werd overgenomen uit
de Christian Science Monitor. Het is
eind juli, dus nog voor het ont-
wikkelen van het Amerikaanse vre-
desplan voor het Midden-Oosten,
bijgewerkt.
Naam en geschatte strijdmacht
Leiders
Wapenleveranciers
Inkomsten
Ideologie
Al Fatah, de Palestijnse
Nationale Bevrijdingsbeweging
15.000
Jassir Arafat, Salah Ohalef, Cha-
led al Hassan, Mohammed Najjar,
Faroek Kaddomi, Zoeheir al Ala-
mi, Hanni al Hassan.
China, internationale wapenmarkt
zelfgemaakte raketten, buitge
maakt wapentuig.
Palestijnse particulieren die via
de regeringen van Saoedi-Arabië,
Koeweit etc. betalingen doen.
Geen politieke ideologie. Doel: de
gewapende bevrijding van Pales
tina en de creatie van een onaf
hankelijke Palestijnse staat
Palestijnse Bevrijdings Organi
satie (PBO); Palestijns Bevrij
dingsleger (PBL); Voiksbevrij-
dings Strijdkrachten 10.000
Jassir Arafat, Abdel Razzak Jahia
Shafik al Hawt, Aboe Mahmoed.
Zie Al Fatah. Oost-Europa en
Arabische regeringen.
Zie Al Fatah. Plus subsidie van
Arabische regeringen vastgesteld
door Arabische Liga.
Zie Al Fatah
Volksfront voor Bevrijding van I George Habbasj. Ahmed al 1 Oost-Europa, Irak, vrije markt,
Palestina (VBP) 4.000 Jamani, Heytam Ajoebi. buitgemaakt.
Irak, particulieren
Marxistisch-Leninistisch naar
Aziatisch voorbeeld
Volks Democratisch Front voor de
Bevrijding van Palestina (VDBP)
1.000
Najef Hawatmeh, Salah Raafat,
Adib Abd Raboe, Bilaad al Hassan
Syrië, Oost-Europa, vrije markt
buitgemaakt
Oost-Europa,
particulieren
Trotzkistisoh; gericht op totale
revolutie in Arabische politiële
Al Saika (bliksemschicht) 7.000
Zoeheir Mohsen. Dafi J'mani,
Ahmed Sjahabi, Joessoef al Berji
Syrië, Sowjet-Unie, vrije markt,
buitgemaakt
Syrië
Baasisten
(op Syrië georiënteerd)
Arabisch Bevrijdings Front 3.000
Zayd Haydar, Moenif af Razzar.
Irak
Irak
Baasisten
(op Irak georiënteerd)
Algemeen Commando van het
Volksfront voor de Bevrijding van
Palestina 500
Ahmed Jahrill, Fadel Chroroe.
Diversen
niet duidelijk
bepaald
Geen andere dan
militaire strijd
Volksorganisatie voor Bevrijding
van Palestina 100
Onbekend
China
Vluchtelingen ln
kampen in Syrië
Maoïsten
Volks Strjjd Front 200
Bah jar Aboe Charbija
particulieren
particulieren
Aanvankelijk Baasistisch: nu al
leen militaire strijd
Arabische Palestina
Organisatie 100
Ahmed Zaroer
Egypt*
Egypte
Nasser-social isme
Actde Groep 60
dr. Isam Sarwattl
Irak
Egypt»
Egypt»
Nasser-socialisme
Ansar-Partisanen W Faced Na&r, Qaaled Bagdaeh Sowjet-Unie Sowjet-Unie J Moskou-oommunisme
