e
Verkoop electro-apparaten
bereikt verzadigingspunt
VEERTIEN DAGENGEEN POEN
DAT KLEUNT EP, LEKKER IN"
Engeland bezig
met Euromarkt
Rotterdamse stakersvrouw:
pSCH^ DAGBLAD
velde citroën
33741
"Ze
zitten daar met rottend fruit'
De prijs voor
de loongolf
871 »DAG
berichtje dat deze week aan
3 krant is ontsnapt, en dat
daarom maar in de vorm
dHltiaal breng. Want het verhaal
achter. Dat berichtje dan luid
de Russische partykrant Praw-
[t toegegeven, dat het Russisch
verdrag van augustus 1939
ingreep van de regering-Sta-
«eweeet. Die bekentenis is dan
[et eerst over het Russische
en bestemd voor binnen-
consumptie gekomen. Voor
en behelsde het bericht geen
meer.
Russisch-Duitse verdrag, tot
na een bliksembezoek
e ie
OOi; lO
erk-
en
i dt
not.
12 SEPTEMBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
gekomen
«zi-Duitsland minister van
landse Zaken Ribbentrop aan
kwam in de mooie zomer
39 voor ons als een schok. De
en anderhalf Jaar waren we
geraakt- aan de expans'e-
gn de Duitsers. Een drift die
ij" en nog op het oosten van Eu-
- chtte. En we hielden ons nog
het besef dat Hitier op een
Boment wel zou stuiten op zijn
bet communistische Rusland,
de nazi-propaganda in de Ja-
rtig had er geen twijfel aan
bestaan: er zou „Lebensraum"
gezocht in oostelijke richting
„onderras" van de Slaven,
j'as één: maar Hitier wil-
1939 zijn handen wel vrij
voor de steeds dreigender
wel j(je confrontatie met het wes-
rien- ostenrijk had hij nog kunnen
tin?, D München had hem de kans
om Tsjecho-Slowakije te
idigen, maar eens zou het mo
tomen dat het Westen niet
bu afwachten.
owjet-Uniie van naar kant,
de eerste wereldoorlog Ja-
geïsoleerd geweest. Met de
e waren oude banden door-
en, cultureel gaapte er een ge-
kloof ten opzichte van het
van Europa. Pas toen dat
het gevoel kreeg dat het be-
in de communisten, de revolu-
die de tsaar en zijn fami-
zeep hadden geholpen, wel
biel zou kunnen worden, kwam
adering. Maar zeer aarzelend,
id had bijvoorbeeld geen ei-
iplonii'tieik|t> verte genwoordi-
de Sowjet-Unie in die voor
jaren.
n betrekkelijk geïsoleerde po
rtelde Ruslands leider Stalin
n buitenlandse politiek. Een
vooral gericht op de verde-
de belangen van zijn
Fascisme of kapitalisme, dat
Ir Stalin in de jaren dertig
ih hetzelfde. De Sowjet-Unie
n moeite doen om een anti-
ch blok tot stand te brengen,
de Moskou's toenmalige mi-
van Buitenlandse Zaken
pc in 1936. Kortom het Wes-
:ht niet rekenen op de Sow-
cle strijd tegen Hitier-
id gestreden moest worden.
rekende Stalin wel op:
alistische landen waaron-
Duitsland zouden elkaar
goed moment verscheu-
:h wist Stalin heel goed dat
st rekenen met de dreiging
Duitse ooscpolitiek. Hij hoóp-
1934 op een vernietigende
an ae „Kapitalisten" onaer-
aar hij vréésde dat de wes- i
imocratieën het gevaar zou- j
chuen af te wenaen aoor ae
op te hitsen tegen het com-
Die vrees beheerste zijn
indse politiek. Vandaar zijn
sische inspanningen voor de
in ae jaren uertig. uoor
iranationaal orgaan, hoopten
•en de Duitsers te kunnen in-
n.
mkomst in München, waar
lerlst van 1938 Engelands lei-
amberlain üe vreae „redae"
Ier de vrije hand kreeg in
i-Slowakije, sioeg aie houp üe
In. Stalin nam weer de lijn
an de vrees voor ae aemo-
voor hun eigen hachje dat
leerden te redden door landen
en Duitsland in een moor-
stqjd met de Sowjet-Unie te
elen. Daarna zouden zij de
ke landen het communisme
kunnen werpen.
op dat moment, mid-
9 één doelte zorgen dat de
listische" landen eerst zelf
zouden raken voordat de fas-
hem de oorlog konden aan-
tolins raadgevers mag wor-
ngenomen hadden Hitiers
tampf wel degelijk gelezen,
stond dat de Duitse opmars
kt oosten zou kunnen begin-
l het westen eenmaal was ver-
Dat betekende voor Stalin uit-
I voor dat uitstel was Stalin
Ier te groot. Vandaar het ver-
de zomer van 1939 een
(verbond leek. Dat dat ook
«Is de Duitse invasie binnen
ar bewees.
Stalin had toen iets bereikt:
"ui had meer tijd gekregen
strijdmachten op te bouwen
westen had hem een dienst
1 door eerst voor te gaan in
het fascisme. De ver-
^diging in het westen in 1939
oot, veel communisten in
toropa wisten niet wat ze met
torag aan moesten,
had dan ook veel minder te
met het wereldcommunisme
kt de nationale belangen van
tJe Rusland. En die stonden
hertje" Stal na steeds voorop.
JRS.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG (GPD) Volgens een kort geleden door
Philips Nederland gemaakte marktanalyse, zal dit jaar in ons
land voor 915 miljoen gulden aan elektrische huishoudelijke
apparaten worden verkocht. In 1960, om een vergelijking te
trekken, besteedden de Nederlandse huishoudens nog maar
300 miljoen gulden aan elektrische apparaten.
Die stijging zal niet zo spectaculair doorzetten als tot nu
toe, want Philips verwacht voor 1975 een opgelopen besteding
van 1.100 miljoen gulden. Ofwel 1,2 procent van de consump
tieve uitgaven, tegenover 1,5 procent in 1965.
De redenen van deze relatieve da
ling zijn duidelijk. De sterke groei
binnen het pakket elektrische huis
houdelijke artikelen is eruit. En bo
vendien zijn de prijzen (en de winst
marges) gedaald en zij zullen naar
verwachting nog verder dalen onder
invloed van de massa-produktie.
De gevolgen vam deze ontwikkeling
voor handel en consument beginnen
zich de laatste tijd steeds sterker te
manifesteren. In advertenties voor
elektrische huishoudelijke appara
ten ziet men nauwelijks meer iets
anders dan wat vroeger „prysbre-
kerij" heette. In de jaren van de
vaste prijzen tot eind 1964 en
nog enkele jaren daarna, toen de
adviesprijzen nog alom als vast wer
den gehanteerd, waren het bepaalde
zaken die aan prijsafslag deden. Zij
stonden daarvoor algemeen bij het
publiek bekend, een imago die zij
met veel publiciteit onderteunden.
Prijsoorlog
ADVERTENTIE
VAN DER
fcterwoudseweg 23, Leiden
MEUW tel. nummer
Het goedkoopte-exclusiviteit heb
ben zij echter thans wel voor het
grootste deel verloren. De meeste
winkeliers laten nu in hun reclame de
toon van prijsafslag het luidst klin
ken. En ook de prijsbordjes in eta
lages roepen om het hardst hoe goed
koop de aangeboden apparaten wel
zijn.
De elektro-branche leeft in een
voortdurende prijsoorlog. Een der
gelijke oorlog wordt niet voor de aar
digheid gevoerd. Men kan hem aan
gaan. als er een grote markt braak
ligt, en er dus hoge omzetten te ver
werven zijn. Men kan er ook toe wor
den gedwongen, als de vraag terug
loopt en men ten koste van winstder
ving moet traohten drijvend te blil-
ven.
Dat laatste is thans de oorzaak van
de prijzenslag. De Nederlandse elek
tro-branche blijkt er in heel West-
Europa het ongunstigst voor te staan.
De stijgende inkomens van de ko
pend publiek hebben jarenlang een
gouden handel mogelijk gemaakt
voor wie er van wist te profiteren.
Maar nu is het publiek in Ne
derland meer dan waar ook in West-
Europa voorzien van vrijwel alles
wat het nodig had.
Bovenaan
Statistische gegevens tonen aan
dat ons land wat het bezit aan elek
trische huishoudelijke apparaten be
treft. met kop en schouders boven de
andere EEG-landen uitsteekt. Van
de Nederlandse huishoudens heeft 82
procent een trommelwasmachine, te
genover 55 procent in de overige
EEG-landen. Stofzuigers: hier 98
procent, elders 61 orocent.
Koffiemolens: hier 79 procent, el
ders 65 procent.
Haardrogers: hier 51 procent, elders
41 procent.
Koelkasten: hier 86 procent (EEG-
percentage onbekend).
Scheerapparatenhier 77 procent, el
ders 56 procent.
Marktexperts verwachten dat dit
jaar de koelkastenverkoop in Neder
land lager zal liggen dan vorig jaar,
evenals die van centrifuges, en dat
de verkopen van stofzuigers
zwart-wit-tv-toestellen gelijk zullen
blijven aan 1969.
Moeilijk
Het wordt moeilijk, bij de gegeven
hoge stand van marktverzadiglng,
nog artikelen als bijvoorbeeld was
machines in voldoende aantallen te
verkopen om er 'n winstgevende zaak
aan te hebben. Natuurlijk, er zijn nog
mensen zonder wasmachine. Doch
men mag aannemen dat de meesten
onder hen er ook geen behoefte aan
hebben. Niet voor niets bestaan er
goed beklante wassalons, en ook de
wasserijen hebben toch nog wel wat
te doen. 'En men kan in reclame-slo
gans moeilijk de „tweede wasmachi
ne" gaan aanprijzen.
Vandaar dat de leveranciers het
uitsluitend moeten hebben van jonge
gezinnen die hun huis nog aan het
inrichten zijn en van bezitters van
oude wasmachines, die aan inruil toe
zijn.
De markt verschraalt en het to
taal aantal typen wasmachines is dan
ook sedert 1968 met 86 teruggelopen
tot 232 in 1970. Het handels-vak
blad ..Electro Radio Mercuur" riep
onlangs nog op tot een verdere In
krimping van het assortiment tot een
kleiner aantal gangbare typen.
Het is niet bekend welk aandeel
de vervangingsaankoop voor wasma
chines op de totale verkoop innemen,
doch voor stofzuigers is dit percenta
ge bijvoorbeeld reeds 75. En men ziet
in de reclame welke moeite fabrikan
ten en importeurs zich geevn om re
denen aan te voeren voor vervan
ging van het oude apparaat. Veel ver
der dan gemakkelijker hanteerbaar
heid van slag en slede komen zfi
overigens zelden.
Techniek
Met het propageren van vervan
ging van oude wasmachine* heeft
men het wat gemakkelijker. De oude
waren in mindere mate automatisch
geprogrammeerd dan de nieuwe. Hoe
wel, programma of geen programma,
huisvrouwen ervaren wel dat op een
belangrijk punt van het wasprogram,
namelijk het drogen, veel automa
ten nog teleurstellen. Technisch
staan de verkoop-bevorderaars dus
ook weer niet zo sterk in hun schoe
nen.
Misschien zou dat juist maken dat
er een stuk markt ontstaat voor de
nog tamelijk kort geleden geïntro
duceerde droogapparaten. De moei
lijkheid is alleen dat, zo de consu
ment het geld heeft voor wéér een
apparaat, zijn kleine woningwetkeu-
kens en wasruimten toch al nauwe
lijks de apparatuur kunnen bergen
die hij thans reeds heeft.
Datzelfde bezwaar, zij het in wat
mindere mate. geldt voor de propa
ganda voor de grote koelkast. In 1969
werden in Nederland 440.000 koel
kasten verkocht. Dat betekende een
toeneming met 15 procent vergeleken
bij 1968. De vraag van het publiek
ging in het bijzonder uit naar mo
dellen met een capaciteit van tussen
de 125 en 200 liter, met een ver
houdingsgewijs groot vriesvak van
hoge capaciteit. Vervangensaankopen
voor koelkasten maken momenteel 30
procent van het totaal uit. In de
overgang van het publiek op grotere
kasten ritten geleidelijk aan nog ver
koopkansen. dus.
Het is echter de vraag of op grond
van deze ingekrompen markt de hele
elektro-branche zich staande kan
houden. De gouden jaren zijn voor
bij. De concurrentie-slag, die op het
egenblik wordt gevoerd, lijkt het
einde in te luiden voor een niet
gering aantal zaken, waarbij sterke,
ruim gesorteerde zaken zullen over
blijven.
Dat ruim gesorteerd zijn, wil zeg
gen dat zij telkens weer op nieuwe ar
tikelen overschakelen. Zoals dat nu
reeds gebeurt met de presentatie van
geluidsweergave-apparatuur en uiter
aard (goedkope) kleurentelevisie.
Hoewel, veel nieuws valt er verder
ook niet meer te bedenken.
L. I. BAKKER.
ROTTERDAM (GPD De
Rotterdamse havenarbeiders
staken nu veertien dagen.
Over deze periode hebben ze
(nog) geen geld ontvangen.
Hoe lost moeder de vrouw dat
op? Heeft ze er schoon genoeg
van of staat ze nog steeds ach
ter haar stakende man? Welke
gevolgen heeft de staking voor
haar gezin?
Op deze en andere vragen geeft
de vrouw van een van de duizen
den Rotterdamse havenstakers
antwoord. Het is An Lemmens
(28) moeder van drie kinderen,
wonende Akkerdijkstraat. Wat zij
vertelt geldt zeker voor het groot
ste deel van de stakersvrouwen
„De toestand is beroerd. Niemand
van ons heeft geld achter de
hand om dit op te vangen. Veertien
dagen geen poen, dat kleunt er in.
De verzekeringen heb ik niet kun
nen betalen. Schoolgeld even
min. Huurachterstand heb ik nog
niet. want ik betaal vooruit. Maar
als de man maandag weer komt, heb
ik geen geld. Warm eten doen we de
ze dagen zelden. De meeste keren Is
het brood met hagelslag.
Dat is goedkoop. Als we warm eten
is er geen vlees bij. Dat kunnen we
niet betalen. Van twee pakjes mar
garine en een pan water maak ik
Jus van hier tot gunter. Melk kun
nen we de kinderen niet meer geven.
Limonade ook niet. Ze zullen het met
water moeten doen".
nou. Je bent altijd bang dat het op I
knokken uitdraait.
Blut I
„Gisteren was ik bij de stakings-
z'n klauwen. Honderd piekies blyven
er over. Kleding betaal je van de kin
derbijslag.
Maar daar kom Je niet van. Ge
lukkig heb ik twee rechterhanden,
vergadering ln de Rivièrahal. Ik heb j Veel van de kinderkleertjes maak ik j opkomen"' Al" de vrouwen zou-
een dubbeltje moeten lenen om een zelf. Om rond te komen doe ik de
plas te kunnen doen. Gegeten heb ik gekste dingen. In verschillende win
de hele dag nog niet. Hier, kyk maar j kels zoek ik de goedkoopste levens
in mijn portemonnee. Asjeblieft, middelen uit. Aardappels en groen-
Twaalf cent. Dat is m'n hele bezit ten koop ik op de markt. In de kran-
Terwijl de mannen staken in
Rotterdam knopen de vrouwen
thuis de eindjes aan elkaar.
Weet je wat zo jammer is? Dat de
vrouwen zo weinig van zich laten j
horen. Ze moeten allemaal voor hun zien dat we het met onze kerels eens
zyn. Massaal onze stem laten horen,
den door de stad moeten lopen. Met I Anders d enken de mensen toch
spandoeken. Zodat iedereen kan I maarach, die stakers".
Er zijn vrouwen die de pil niet eens
meer kunnen betalen. Het ls nu de
tijd dat we voor onze kinderen win-
terkleding moeten kopen. Vergeet het
maar.
Vandaag, met die regen, liepen die
bloedjes van me op sandalen. De
laarsjes zfjn te klein geworden. Geld
voor nieuwe heb- Ik niet. De winter -
kleertjes kan Ik wel op m'n buik
schreven. Straks begint het stooksei-
zoen. Waar moet ik het van beta
len?"
„We zyn begonnen met het uitde
len van voedselpakketten voor de
meest schrijnende gevallen. Vorige
week zaterdag zyn we gestart met
een geldinzameling onder de stakers.
Byna allemaal hebben ze van him
armoetje wat gegeven. Vanaf begin
deze week z(jn we met lijsten langs
de hulzen gegaan. Zelfs uit Brabant
komen er bijdragen.
Van het geld kopen we levensmid
delen bij de cash and carry. We heb
ben tien procent korting kunnen be
dingen. Elke morgen kunnen stakers-
gezinnen die het werkelijk nodig heb
ben eten by ons halen. Vanmorgen
waren er zestig tot zeventig".
Helpen
„Vanavond komt er een vrouwtje
by me die geen zeeppoeder meer
heeft voor de was. Geld heeft ze ook
niet. Ik heb nog wat van dat spul.
Samen komen we er wel uit. Ik leen
nu geld van myn moeder. Ze heeft
me haar spaarbankboekje gegeven.
Ei- stond driehonderd gulden op. Ik
weet dat ze het geld hard nodig
heeft. Niet alleen omdat myn vader
byna Invalide is, maar ook omdat
myn moeder nog een flinke betaling
moet doen. Toch heeft ze ge
zegd: hier kind. M'n spaarbankboek
je. Neem eryan wat Je nodig hebt".
„Toch sta ik achter de staking.
Door dik en dun. Liever zes weken
honger dan de rest van Je leven ar
moe. Want ln de haven en de metaal
worden hongerloontjes betaald. Een
havenarbeider heeft 156 gulden
schoon in de week. Daar gaat af
veertig gulden vaste lasten. Plus een
tientje zakgeld voor m'n man. Maar
daar staat by een hele week voor op
ten zoek ik naar reclame-aanbiedin
gen. Toch kan ik van die 156 gulden
niet rondkomen.
Overwerk
„Daarom werkt m'n man zo vaak
als het kan over. Dat levert ongeveer
28 gulden schoon op. Gf hy werkt
anderhalf uur per dag langer door.
Dat kan lang niet altyd. Hangt van
het werk af. By overwerk is hy des
nachts om twee uur thuis. Maar om
half zes moet hy er weer uit. Werkt
hy anderhalf uur door, dan moeten
de kinderen naar bed als hy gegeten
heeft. Gevolg? De man pleegt roof
bouw op zichzelf.
's Avonds is hy doodmoe. Hangt in
een stoel of slaapt. Geesteiyk contact
heb je niet. De kinderen ziet hy wei
nig. Daarom sta ik achter de eis
van f 37.50 bruto per week meer. Als
loon. Niet als reisvergoeding, want
als je man ziek is, kry'gt hy niets.
En doorbetaling van de gestaakte da
gen. Anders kom je het eerste half
Jaar niet uit de schulden".
„De vakbond kan van my de pot
op. Drieëneenhalf Jaar is myn man
lid van de Ned. Bond van Vervoer
personeel. Kost nu f 9.75 per maand.
Maar uitbetalen, ho maar. De heren
staan alleen achter de twee eerste ge
staakte dagen. Maar zelfs daarvan
hebben we nog niets gezien. Je krygt
wel ieder Jaar een mooie agenda van
ze. Zeker om er Je schulden in op te
schrijven.
Als ik al die Jaren de premie had
opgespaard, zou ik nou tenminste
wat te vreten hebben. De bond doet
geen ene moer voor je. In plaats van
geld te sturen kregen we een stencil
dat de premie per 1 januari wordt
verhoogd tot elf gulden. Schyt-
ïysters. Ik heb opgezegd".
Vrouwen
„Ik heb myn man de afgelopen
veertien dagen weinig gezien.
Ook 's nachts was hy zelden thuis.
Posten by de poorten. Koffie uitde
len en naar vergaderingen gaan.
Pepmiddelen werden aan de lopende
band uitgedeeld. En ik maar in de
zenuwen zitten waar biyft die vrijer
LONDEN (GPD) - Engelands vak
bonden hebben zich voor onderhan
delingen met de Euromarkt uitge
sproken. Dat- wil evenwel niet zeg
gen, dat ze ook voor toetreding van
Engeland tot de EEG zyn. Met gro
te meerderheid werd namelyk een
resolutie aangenomen, waarin werd
voorgesteld eerst te zien hoe de on
derhandelingen in Brussel zullen
verlopen, voordat de bonden een de
finitief standpunt zullen innemen.
En terwyi niemand zich onvoor
waardelijk uitsprak vóór toetreding
kreeg een anti-Europese motie 3,2
miljoen stemmen.
Het werd op het congres van het
TUC Engeland's overkoepelende
vakbondsorganisatie, deze week wel
duidelyk dat de kwestie van de
EEG de Engelse in stygende mate
bezighoudt.
De een na de andere spreker
klom op het podium om zich ln fel
le termen vóór of tégen de EEG
uit te spreken. Een der felste aan
vallers was Clive Jenkins, de leider
van de vakbond der kantoorem
ployees. Hy rong aan op een volko
men verwerping van de Euromarkt,
niet alleen omdat de pry zen zullen
sty gen, maar ook omdat Engeland
voor een groot deel zyn soevereini
teit zal verliezen aan de „anonieme
negen" in Brussel.
Ook legde hy da nadruk op de
rampzalige landbouwpolitiek in de
Euromarkt. „Ze zitten daar nu met
bergen rottende groenten en fruit
in hun maag", riep hy nogal pathe
tisch uit., om er aan toe te voegen,
dat. het gewicht van het landbouw-
verschot in de EEG. dat van de ge
zamenlijke bevolking van Oostenrijk
overtreft.
Een andere spreker hield het iets
prozaïscher en vroeg de afgevaar
digden op het congres alleen maar
te denken aan „Al die Nederlandse
en Belgische huisvrouwen, die naar
Engeland komen om boodschappen
te doen". Hy vroeg zich af of dat
niet voldoende bewys was voor de
duurte in Europa en de dramatische
gevolgen, die Engelands toetreding
voor de Britse arbeiders zou heb
ben.
De leider van het TUC, Vic Fea
ther, won echter de wtryd door erop
te wyzen. dat men nog steeds niet
weet op welke voorwaarden Enge
land tot de EEG zal kunnen toetre
den. „Laten we eerst afwachten en
ons dan vóór of tegen uitspreken",
aldus Feather, wiens resolutie met
5,7 miljoen stemmen werd aanvaard.
(Van onze financiële medewerker)
Geen loongolf ïykt te hoog voor
degenen, die de heersende sociale on
rust aanwakkeren door het stellen
van eisen, welke het economische be
stel van het land in gevaar brengen.
Ongeacht de prys, die er uiteindelyk
voor moet worden betaald, tracht de
ene groep werknemers na de andere
een wat grotere plak van de natio
nale koek te bemachtigen. Maar de
betalingsbalans laat niet met zich
sollen. De prys van een ongemoti
veerde loongolf ls uiteindelyk een
grote werkloosheid.
De hogere lonen tasten de concur
rentiepositie van ons land aan. Dat
ls niet de enige reden, waarom de
betalingsbalans grotere tekorten zal
gaan opleveren dan thans reeds het
geval is, maar het is een van de fac
toren, welke in het oog dient te wor
den gehouden. Gedurende enige tyd
zou op de reserves kunnen worden
ingeteerd. Maar daarmee kan niet
lang worden voortgegaan
Evenmin als enig ander land in
Europa was Nederland al vry van
Inflatoire impulsen, getuige het feit
dat er een scherpe prijscontrole in
stand moet worden gehouden om te
voorkomen dat lonen en pryzen ach
ter elkaar aanhollen.
Behalve de pryscontrole werd er
door de Nederlandsche Bank een
kredietrestrictie ingevoerd, welke
moest maken dat de ondernemers
onvoldoende contanten ter beschik
king hadden om gehoor te schenken
aan de looneisen.
Er begonnen zich al tekenen van
spanningen in de economische situa
tie af te tekenen vóór de loonexplosie
op gang kwam. De geleideiyke verbe
tering in de verhoudingen ten op
zichte van het buitenland, welke zich
het vorig jaar begon af te tekenen,
is verdwenen. De importen stegen
sneller dan was te voorzien en de ex
port kon dat stygingstempo niet by-
houden. Het gevolg was'dat het te
kort op de handelsbalans al zorgwek
kende omvang ging aannemen.
Maar behalve de middelen, welke
buitenlandse kapitaalverschaffers
beschikbaar stelden, kwamen er ook
heel wat deviezen ons land binnen
door de financiering van de overna
me van maatschappyen.
Het zyn factoren, die ertoe heb
ben meegewerkt dat er omvangryke
bedragen beschikbaar kwamen, wel
ke het tekort op de handelsbalans
ruimschoots compenseerden. Er is in
het eerste halfjaar zelfs een (klein)
overschot op de betalingsbalans ge
weest. Daardoor zyn guldens in om
loop gekomen, welke de mogelykheid
voor het optreden van Inflatie in de
hand werken.
Het is de vraag of de aantrek
kingskracht van de gulden niet snel
zal veranderen nu blykt dat de haast
niet te stuiten loongolf de koopkracht
van de gulden aantast.
Er dient rekening te worden gehou
den met de mogelykheid dat een
verminderde kans op revaluatie tot
gevolg kan hebben dat het buiten
landse kapitaal weer net zo hard
weg loopt als het in de afgelopen
maanden is gekomen. Hoe weinig ge
wenst de liquiditeitstoevloed in de
afgelopen maanden is geweest, toch
zou het in dit stadium van loonsver
hogingen en uitkering ineens heel
slecht uitkomen als er plotseling een
liquiditeitsverkrapping zou optreden.
De banken hebben al aangekon
digd dat zy niet in de gelegenheid
zyn om de ondernemerswereld by te
staan in de financiering van de be
dragen, welke nodig zyn voor de uit
kering ineens. Er is ongeveer f 1.3
miljard voor nodig als die uitkering
zich over de gehele linie zou voor
doen.
Een ondernemer, die knyp komt te
zitten met de liquiditeiten kan trach
ten wat meer leverancierskrediet los
te krygen of om waar dan ook geld
vandaan te halen, maar als dat niet
lukt ontstaat er een situatie waarop
inkrimping van de bedrijvigheid
noodzakeiyk is.
Die situatie kan betrekkeiyk snel
ontstaan, omdat de gekrompen
winstmarges van het afgelopen jaar
al tot gevolg hebben gehad dat vele
ondernemingen niet erg goed in de
slappe was zitten. Voor vele bedrij
ven behoeft er niet veel te gebeuren
om noodsituaties te doen ontstaan.
De ervaringen uit het verleden
hebben geleerd hoe snel het met de
werkgelegenheid bergafwaarts kan
gaan. Veel personeel dat in tyd van
knapte op de arbeidsmarkt wordt ge
hamsterd kan dan worden afgesto
ten, zodat het arbeidsaanbod wordt
vergroot op een moment waarop de
vraag naar nieuwe krachten af
neemt.
Indien een dergelyke situatie zich
net als in 1966 zou voordoen om een
moment waarop ook in Duitsland het
gety is gekeerd en de grensarbeiders
onvoldoende emplooi by de Ooster
buren kunnen vinden, dan ontstaat
er spoedig een zorgwekkende situatie
in de gebieden, die tot voor kort nog
als probleemgebieden werden be
schouwd.
Doet een dergelyke situatie zich nu
voor dan zal bhjken dat het probleem
veel moeilyker is op te lossen, omdat
alle speelruimte is verdwenen. De be
talingsbalans had al sinds 1963 geen
overschotten van betekenis meer ver
toond tot de toevloed van buiten
lands kapitaal een kunstmatig over
schot creëerde in de afgelopen
maanden.
De aantasting van de concurren
tiepositie van ons land ten opzichte
van het buitenland zal ln de komen
de Jaren doorwerken, omdat de in
dexering van de lonen maakt dat de
extia loonstyglng, welke nu optreedt,
een culminerend effect heeft. In
plaats van een loonsomstyging van
8 pet., waarop gerekend was, komt er
door de uitkering ineens een styging
van minstens 11% pet. Afgezien nog
van de styging welke het gevolg is
van de additionele loonsverhogingen.
Als tegenwicht zou de overheid de
voor 1 Januari 1971 beraamde verla
ging van de inkomstenbelasting ach
terwege kunnen laten. Het zou voor
de werknemers een tweesnydend
zwaard zyn.
