Indonesische communisten
vluchtten naar Nederland
Ik zie zoveel waar ik niet achter kan staan"
Grote verwarring rond
'demonstratieverbocT
Kamerlid fel tegen plan
W itteveen/Grapperhaus
ZUIDMOLUKKERS VOLK IN BALLINGSCHAP IN BEWEGING m EN SLOT
B. V.D. wordt eindelijk geloofd
n
Onderhoudskosten eigen huis
moeten aftrekbaar blijven
Nog jaren kans
op vissterfte
DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) Bij het onderzoek dat de Bin
nenlandse Veiligheidsdienst (BVD) in de afgelopen maan
den heeft ingesteld in verband met het bezoek van presi
dent Soeharto van Indonesië, is komen vast te staan dat er
zich op het ogenblik enkele gevluchte Indonesiërs in ons
land moeten bevinden, die leidende posities hadden bekleed
in de Indonesische communistische partij.
Ter gelegenheid van het 25-1 Zeist een galamodeshow gehou-1 HartstichtingOp de foto: een
jarig bestaan van Maison Kuiper] den waarvan de opbrengst ten I van de nieuwe modellen die wer-
werd gisteravond in het Slot in I goede komt aan de Nederlandse I den getoond.
Deze Indonesiërs zouden in
hun land moeten worden ver
volgd voor deelname aan de
moord op en aantal generaals,
enkele iaren geleden. Ze ziin
na de mislukte coup uit het
land gevlucht. Hun partii werd
officieel verboden.
Bij een intensief en langdurig on
derzoek naar alle visumaanvnagen in
de afgelopen maanden is gebleken
dat deze Indonesiërs visa hadden
aangevraagd en gekregen, waar
schijnlijk een andere nationaliteit
dan de Indonesische opgevend. Het
aanvragen van een inreisvisum voor
ons land is verplicht voor vrijwel al
le landen, die ook een inreisvisum
van Nederlanders verlangen.
Deze gegevens, maar ook bijv. die
over het wapenbezit bij de Ambone
zen en hun exercitieoefeningen, wa
ren de BVD bekend en zijn onlangs
nog aan de bijzondere kamercommis
sie voor de veiligheidsdiensten mee
gedeeld. In deze commissie zitten de
fractievoorzitters van de PvdA, KVP,
WD, ARP, CHU en D'66. Dat houdt
in dat mr. Geertsema, de burgemees
ter van Wassenaar en tevens fractie
voorzitter van de VVD, volledig op de
hoogte was van de wetenschappen
van de BVD.
Geheimhouding
Hoewel het dinsdag bij het kamer
debat over de gebeurtenissen in Was
senaar door geen van deze fractie
leiders werd genoemd, omdat zij ge
bonden zün aan geheimhouding, kan
nu dit bekend is geworden nog
meer belang worden gehecht aan de
kritische opmerkingen van drs. Den
üyl en mr. Van Mierlo over de zwak
ke bewaking van de Indonesische
ambtswoning. Immers ook zij kenden
deze gegevens.
Het werd in het debat echter niet
duidelijk of mr. Geertsema zelf de
bewaking voldoende had geacht of
minister Beernink. Wel gaf de be
windsman toe dat hij overleg had ge
pleegd met de burgemeester van
Wassenaar over de te nemen veilig
heidsmaatregelen. Nu is duidelijk ge
worden waarom de minister met zo
veel klem meedeelde dat de BVD niet
heeft gefaald ondanks het feit dat
de Ambonezen de bezetting konden
volvoeren.
Het is zeer waarschijnlijk dat de
BVD met nadruk had gewaarschuwd
voor excessen, doch deze waarschu
wingen zouden slechts gedeeltelijk
ernstig zijn genomen.
De Indonesische regering was ove
rigens ook op de hoogte van deze ge
gevens en heeft inmiddels door de
gebeurtenissen in Wassenaar onmid
dellijk geconcludeerd dat alle risico's
vermeden dienen te worden, waarop
het besluit kwam dat het presiden
tiële bezoek slechts een dag kon du
ren.
Ook in Den Haag worden nu de
waarschuwingen van de BVD geloofd.
Het programma van het bezoek
wordt voor wat de tijden en
plaatsen betreft volledig geheim
gehouden. De 80 kamerleden die aan
de vergadering met president
Soeharto vandaag zouden deel
nemen, hebben zeer vertrouwelijk
vernomen, op welk tijdstip de verga
dering in het eerste kamergebouw
zou plaatsvinden. Een griffier over
handigde hen persoonlijk de uitnodi
gingen, daarbij wijzend op het zeer
vertrouwelijke karakter.
Vroeg aanwezig
De parlementaire journalisten, die
de persconferentie van drs. Sclimel-
zer na afloop van deze vergadering
kunnen bijwonen, kregen alleen de
mededeling dat zij in ieder ge
val vanaf vier uur vanmiddag in 't
Perscentrum Nieuwspoort aanwezig
moesten zijn. Dat wil overigens niet
zeggen dat dan ook de persconferen
tie gelijk zal beginnen.
Het Binnenhof en omgeving werd
gisteravond vroeg reeds afgesloten.
Niemand werd meer toegelaten. Van
nacht en vanochtend moesten alle
geparkeerde auto's zijn verdwenen.
De wagens die zijn blijven staan,
worden weggesleept.
Daarnaast werd er vandaag de ge
hele dag niet vergaderd door de
Tweede Kamer, hoewel het volgens
de agenda een normale vergaderdag
zou zijn. Voorzitter Van Thiel deelde
gistermiddag mee dat dit besluit ge
nomen was in verband met de vele
veiligheidsmaatregelen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) Het liberale
kamerlid Wiegel is zeer verontwaar
digd over het onlangs ingediende
voorstel van minister Witteveen en
staatssecretaris Grapperhaus om ter
vereenvoudiging van de belasting
aangifte geen gelegenheid meer te
geven tot aftrek van de onderhouds
kosten van de eigen woning.
De kwaliteit van het oude woning
bestand wordt opgeofferd aan de
vereenvoudiging van de belastingen,
zo meent het jonge kamerlid. „Ik
vind het een slecht voorstel. Het
gaat me te ver. Ik schilder het mis
schien wat donkerder af dan het is,
maar dat doe ik bewust. De bewinds
lieden hebben wel heel erg de lichte
penseel gehanteerd."
In het complex van voorstellen die
de beide bewindslieden hebben ge
daan. wordt geadviseerd een geheel
ander belastingsysteem te aanvaar
den bij het eigen woningbezit. De
koppeling van de huurwaarde aan de
personele belasting komt te verval
len, daarvoor in de plaats wordt een
huurwaarde vastgesteld aan de hand
van een schatting.
Zo zou de huurwaarde van een
(bewoonde) woning, die geschat
wordt op een lagere waarde dan
30.000 gulden, 150 gulden per Jaar
moeten gaan bedragen. Voor wonin
gen van 30.000 tot 60.000 gulden komt
de huurwaarde op 300 gulden per
Jaar, voor woningen van 60.000 tot
DEN HAAG /ANP) Rond het
„demonstratieverbod" voor Den Haag
en de aangrenzende gemeenten Rijs
wijk, Voorburg en Wassenaar is gis
termiddag verwarring ontstaan.
Aanvankelijk was er het bericht
uit Djakarta, dat betogingen in ons
land vandaag door de regering zijn
verboden in verband met de aanwe
zigheid van president Soeharto van
Indonesië.
De regeringsvoorlichtingsdienst
deelde desgevraagd mede, dat iedere
gemeente zelf deze zaken regelt. De
gemeenten delen zelf mee of zij al
dan geen toestemming voor betogin
gen zullen geven, aldus de RVD.
Korte tijd later verklaarde minis
ter Polak in de Tweede Kamer dat
de burgemeesters van Den Haag
en omliggende gemeenten voor van
daag een demonstratieverbod zou
den uitvaardigen. Voor de rest van
het land werd het demonstratiebeleid
aan de burgemeesters overgelaten.
Daar het over ordemaatregelen
ging, en minister Polak de porte
feuille van Justitie beheert, werd ver
ondersteld. dat hij in de Kamer na
mens de regering had gesproken.
De tegenstrijdigheid tussen de ver
klaring van minister Polak en de
mededeling van de RVD werd door
de woordvoerder van burgemeester
Marijnen van Den Haag uit de
wereld geholpen. Voor Den Haag zal
er geen demonstratieverbod gelden.
„Iedere aanvraag voor een vergun
ning zal op normale wijze op zijn
merites worden bekeken", bij de
Haagse politie lag op dat ogenblik
een aanvraag voor vergunning om
donderdag te demonstreren als pre
sident Soeharto met de kamercom
missies spreekt. Deze aanvraag werd
gisteravond ingetrokken na overleg
van premier De Jong met Ir.
Manusama.
Drs. T. A. Th. Bogaardt. de bur
gemeester van Rijswijk, (de gemeen
te. waarin het vliegveld Ypenburg
ligt, had een ander standpunt inge
nomen. Hij deelde mee dat hij zijn
handen vol heeft aan het bezoek van
president Soeharto. „Ik kan geen
demonstratie er bij hebben. Er zijn
120.000 gulden op 600 p. J. en voor
nog duurdere woningen op 1200 oer
Jaar.
Het huidige systeem van aftrek
van de onderhoudskosten zou dan
moeten komen te vervallen, terwijl
de huurwaarde, die over het alge
meen veel lager zal zijn dan thans,
normaal bij het inkomen wordt op
geteld. „Deze regeling leidt wel tot
herverdeling van de inkomens, maar
deze herverdeling wensen wij niet,
die gaat vooral ten koste van oudere
mensen die het niet zo breed heb
ben," aldus de heer Wiegel.
Het kamerlid, dat voor zijn fractie
alle woningbouwzaken behandelt,
meent dat met name op het platte
land er veel mensen zullen zijn die
als het even kan een eigen huis ko
pen, terwijl dat in de grote steden
veel minder het geval is. Maar Juist
op het platteland zijn veel woningen
die tot de categorie „slechte wonin
gen" behoren en hoge onderhouds
kosten hebben. „Wil Je uit de woning
nood komen, dan moet Je Juist nu het
oude woningbestand goed onderhou
den," zo zegt het kamerlid.
Er is maar een oplossing volgens
de heer Wiegel: handhaven van de
ook geen vergunningen gevraagd voor
demonstraties en ik zal ze voor
donderdag ook niet geven, aldus drs.
Bogaardt.
Het ministerie van Binnenlandse
Zaken liet desgevraagd weten dat
van een opdracht tot een demonstra
tie verbod geen sprake kan zijn. „De
gemeentelijke autonomie verhindert
dit, maar een verzoek om geen de
monstraties toe te staan, is wel ge
daan". aldus de zegsman. Op de vraag
hoe dit verzoek schriftelijk, tele
grafisch of telefonisch was ge
daan, moest by 't antwoord schuldig
biyven. „Dat kan ik thans niet ach
terhalen. De juiste man hiervoor kan
ik niet bereiken", aldus het minis
terie.
DEN HAAG (ANP) Eerst na
1975 bestaat kant op een behoorhjk
gezonde toestand van het water
van de Hollandse IJssel. Dan zyn n.L
gereed de afvalwaterzuivering van
de gemeente Gouda en die van een
plaatseiyke industrie. Voordien be
staat, by het samentreffen van on
gunstige factoren, nog kans op een
minder gewenste toestand.
Aldus staatssecretaris dr. R. J. H.
Kruisinga van Volksgezondheid in
antwoord op vragen van de kamer
leden drs. G. M. Nederhorst en ar.
D. Dolman over de op 20 juni jl.
geconstateerde vissterfte in de Hol
landse IJssel.
Het is zeer onwaarschyniyk, dat
die sterfte veroorzaakt is door lozing
van toxisch materiaal. Het onderzoek
van het Ryksinstituut Zuivering Af
valwater geeft zuurstofgebrek de
schuld. Dit gebrek werd veroorzaakt
door te zware belasting van het wa
ter met organische stoffen en samen
vallende klimatologische omstandig
heden.
huidige aftrekregeling, ook by het
bezitten van een tweede huis. Door
dat velen tegenwoordig een tweede
huis op het platteland gaan kopen,
kan de huidige gunstige regeling wel
geld kosten aan de overheid, maar
het rendement is toch erg groot, zo
meent het kamerlid, die naast zyn
woning in Amsterdam een boerde-
rytje in Noord-Friesland bezit.
Door het kopen van een tweede
huis wordt voorkomen dat het land
schap er troosteloos gaat uitzien en
de welvaartsituatie in die gebieden
gaat dalen, door het leveren van
werk aan een aannemer, een tim
merman („moet Je maar kyken hoe
doodgelukkig hy hiermee is") en de
middenstand. „Voor het vraagstuk
van de volkshuisvesting is het twee
de huis niet belangryk. maar voor
het algemeen belang van de regio
wel."
Wiegel biyft erbU dat er maar een
goede oplossing is, namehjk huurli-
beralisatie of huurverhogingen. „De
huurontwikkeling sinds de oorlog is
sterk achtergebleven by de loon- en
prysantwikkeling, terwyi het onder
houd steeds duurder wordt en geiyke
tred houdt met de prysontwikkeling.
Het is niet voor niets dat er elk Jaar
15.000 slechte woningen bykomen.
Voor de eigenaren is het helemaal
niet aantrekkeiyk meer om de wo
ningen goed te onderhouden."
Wie de president van de Zuid-Mo-
lukken bezoekt moet daarvoor naar
Rotterdam. In een flat aan de
Gysinghlaan, gewoon te midden van
duizenden Nederlanders woont Ma
nusama. Nummer 228 wordt op de
julidag van ons bezoek niet bewaakt,
zoals dat enige tyd geleden het ge
val was toen conflicten tussen Ma-
nusama-aanhangers en de groepe
ring van kolonel Taemoela leidden
tot kloppartyen en vernielingen van
huisraad.
Ir. Manusama's uiteriyk beant
woord niet aan het klassieke beeld
van een Ambonees: een krachtig ge
bouwde figuur met vry donkere huid,
kroezig of golvend haar, een platte
neus, vooruitstekende mond met dik
ke lippen etc. Hy maakt ook een an
dere indruk dan op foto's en voor de
televisie, waarop hy meestal Jonger
lijkt. Klein, tenger gebouwd, met
een lichte huidskleur bekent hy bui
ten de Zuid-Molukken op Java te zyn
opgegroeid. Tydens zyn studie in
Delft koesterde hy als liefste wens:
een bezoek aan de Zuid-Molukken.
Van dat bezoek is hy nooit terugge-
keert d.w.z. hy bleef en ook na zyn
gedwongen vertrek van Ceram stond
de Zuidmolukse zaak voor hem cen
traal.
De kleine kamer in zyn flat illu
streert duideiyk de dualiteit van Ma
nusama en zyn volk. Een volk zon
der land, een president zonder pa
leis etc. Aan de muur boven een sta
len bureau een kleine kaart van de
Zuid-Molukken, zoals men ze wel
ziet in kantoren van officiële instan
ties, een aantal naslagwerken. Het
kost moeite hem excellentie te noe
men en daarom wordt het meneer
Manusama, maar al gauw biykt hy
in het gesprek wel degeiyk de han
digheid van politici te bezitten die
karikaturaal by drs. Sohmelzer aan
wezig is.
D. Leiwakabessy: voorzich
tig zijn.
Anak
Als ik als myn mening formuleer
dat er sprake is van Black Panther-
achtige methoden onder de Zuidmo
lukse jongeren attaqueert hy fel:
„Dat is uw mening. Natuuriyk
heeft u recht op die mening, maar
het is myn recht om er anders over
te denken."
Meestal treedt er na zo"n tirade
altyd een pynhjke stilte in. Maar
even daarna vervolgt hy glimlachend
toegevend dat er misschien sprake is
van een zekere radicalisering, maar
dat dat niets om het ïyf heeft. Het
zyn maar enkele ongeorganiseerde
Jongeren onder invloed van het Wes
ten. Met dat Westen bedoelt Manu
sama dan de krakers. Kabouters,
Damslapers, hippies. De president
van de Zuid-Molukken stelt, de
meerderheid van de jongeren, waar
voor hy het woord anak (kind) ge
bruikt, die binnen zyn Christelyke
Zuidmolukse jongerenbeweging wer
ken ten voorbeeld en blykt over het
ontstaan van militante organisaties
geen andere mening te hebben als
byvoorbeeld conservatieve politici
hier te lande, waarby hy een beroep
doet op begrippen als leeglopery, af
braak om het verschynsel te verkla
ren en te duiden.
Wanneer ik hem voorzichtig wys
op discriminatie als gezonde voe
dingsbodem voor militantie, by
voorbeeld als Zuidmolukse Jongeren
een café niet in mogen, niet met een
Nederlands meisje uit mogen, voor
„plopper" uigescholden worden etc.,
volgt een kleine litanie over excessen,
die gemeden moeten worden en via
zelfbeheersing komt hy tot de con
clusie-
„Ik zeg altyd mydt dat café als Je
er niet in mag, ga naar de zaken die
door Zuidmolukkers gedreven wor
den." Als hy daar nog aan toe voegt:
„Dat is eigeniyk apartheid van onze
kant", heb ik toch de hand weten te
leggen op een uitspraak die de kiem
van ideeën als van Eiyah Moham
med en de latere Black Power-be-
weging onder Stokeley Carmichael
bevat: I'm black, I'm proud.
Een idee dat by Manusama waar-
schyniyk leeft ondanks zichzelf en
waarschijnlijk meer om praktische
dan ideologische gronden gestal
te kreeg.
Waarom?
Normen
Ir. Manusama: Ik zie in deze tyd
zoveel dingen gebeuren waar ik niet
achter kan gaan staan. Misschien
ben ik te veel gebonden aan de nor
men van vroeger".
Met iets van weemoed in zyn stem
vertelt hy dan over de verschillen in
cultuur tussen de Nederlanders en
Zuidmolukse cultuur en geeft voor
beelden.
„Op diefstal staat de doodstraf op
Ceram, maar schaken van een
meisje is toegestaan. Centraal in de
Zuidmolukse mentaliteit staat eer
bied voor de ouders. Zuidmolukkers
zyn opvliegend van aard. Een debat
wordt vaak beslist met de vuist. Ik
zeg vaak op dit terrein hebben Jullie
nog wel heel wat te leren van de
Nederlanders".
Illlilllllllllllllllllllllllllllllllllll
DOOR HEIN ELBRINK
Minder behendig in het gesprek;
een totaal andere man is de heer D.
Leiwakabessy wonend in een Ambo-
nezenwyk van Krimpen. Hy maakt
deel uit van de tegen Manusama ge
vormde tegenregering. Leiwakabessy
c.s. verwyten Manusama paternalis
me, ondemocratisch handelen, te slap
zyn.
Hun oplossingvia derde landen
druk trachten uit te oefenen op In
donesië.
Het hoofd van de tegenregering,
kolonel Tamalla zit daarvoor een
Jaar in New York om diplomaten
van deze landen geaccrediteerd by
de VN, te bewerken. Volgens Manu
sama zonder succes („hy geeft
alleen maar slecht bezochte pers
conferenties". Ook de heer Leiwa
kabessy doet schuchter over de re
sultaten. „Zo iets kost tyd", vertelt
hy.
Hoewel Manusama de beweging
Tamala radicaler noemt dan de zy-
ne lyken de tegenstellingen een
beetje te zyn afgesleten. Beiden doen
nog wel denigrerend over elkaar
maar de tyd van wilde confronta
ties is voorby. Het zou zelfs zo zyn
dat men achteraf toch wel tevreden
is over deze formele tweeledigheid,
van de Zuidmolukse beweging: Ma
nusama pakt de Nederlandse rege
ring aan: Tamala c.s. vecht op het
tweede front in het buitenland.
In een betoog vooral gekenmerkt
door voorzichtigheid ïykt hy de ge
dachte aan een nog radicalere aanpak
dan de zyne uit te bannen en wan
neer hy, nadat hy enkele malen
gedaan heeft of hy de vraag niet
begreep, niet meer om de kwestie
heen kan, erkent hy ten slotte van
het bestaan van een klein groep
je linkse Jongeren af te weten maar
kwalificeert hen in termen als
„kwajongens". De waarschuwing
volgt nog voorzichtig met hen te
zyn.
Een gesprek tussen Jongeren van
de Tamala groep en de radicalen
werd op dat moment (begin augus
tus) overwogen, maar Leiwakabes
sy neemt hen zo weinig serieus,
dat hy het beneden zyn waardig
heid acht dat zelf te doen.
Manusama in de auto in
lwijtel Wassenaar: structuur verouderd.
Na het gebeuren in Wassenaar
valt het moeilyk niet te twyfelen,
aan het contact tussen en de door
stroming van informatie van,
het Zuidmolukse volk naar hun lei
ders. Een maand, voordat de wo
ning van de Indonesische ambas
sadeur werd bezet, hebben de
belangryksten geen flauw benul van
wat hen staat te wachten. Wel heb
ben ze al dreigend met de vuist,
gezwaaid. „We zullen Soeharto een
poepje laten ruiken". Het zware
geschut dat ze tegen de Indonesi
sche president in stelling wilden bren
gen bestond echter uit de gebrul-
keiyke massademonstratie.
Een ding moet de leiders van bel
de bewegingen onder het Zuidmoluk
se volk. die beide zeggen een belang-
ryke groep te vertegenwoordi
gen wel duideiyk zyn geworden: de
structuur waarop zy hun macht ba
seerden, de hechte gezinseen
heid. met als doctrine de eerbied
voor de ouderen en oudsten, is to
taal verouderd. Willen zy hun
greep bewaren dan moet die struc
tuur nodig op de helling.
Intussen is ondanks de dood van
agent Moolenaar en misschien wel
Juist daardoor de Zuidmolukse be
volking geradicaliseerd. Uit hun
reacties blykt dat ze uit dit incident
een nieuwe waardigheid putten. Net
als Sartre signaleert in zyn voor
woord tot Frantz Fanons Verwor
penen der aarde (zoals de flap zegt
by de zwarte bevrydingsbewegingen
bekend als „de Bybel"): Hy weet.
het: deze nieuwe mens begint zyn
mensenleven by het eindehy
heeft zoveel stryd gezien dat hy
liever wil overwinnen dan overleven
wy waren mensen ten kos
te van hem, hy wordt mens ten
koste van ons.
Maandag was voor Manusama
de dag der triomf. Een triomf die
hy niet aan zichzelf te danken heeft
Dat de bezetters hem naar vo
ren schoven als onderhandelaar met
Soeharto. hoeft niet te betekenen,
dat ze zichzelf voor deze rol niet
geschikt achten. Maar laten we ge
woon aannemen dat ze hem ver
trouwden. Dan nog zal Manusama
in de toekomst dit vertrouwen waar
dig moeten biyken te zyn d.wjs. zal
hy de door hen aangegeven lyn
die door de Zuidmolukse bevolking,
met instemming ls begroet moeten
uitwerken. Slaagt hy daar niet in
en vervalt een groot deel van de
Zuidmolukse bevolking weer in dro
men dan zullen „helden" van Was
senaar waarschyniyk zich losmaken
van de totale groep en hun eigen
gang gaan, zoals ze dat nu in feite
ook al hebben gedaan. Wat dat voor
Nederland zal betekenen blykt uit,
de situatie in de Verenigde Sta
ten waar Black Panther geweld ge
steld wordt tegenover politiegeweld.
Dat de gedachte daaraan niet zo
onwezeniyk is hebben de gebeurte
nissen van de afgelopen dagen be
wezen.
