NOS wil
uitspraak
Frankrijk verloor glorieuze zoon
Leider van Mickery
krijgt kritiekprijs
Instructieve radio en tv
Leidse Hervormde
Gemeente heeft een
tekort van f90.000
en gióteren
Mauriacvurig vereerder van De Gaulle
programma
Wendell Philips
Choir nogal
wisselvallig
^JJDONDERDAG 3 SEPTEMBER 1970
LEmSCH DAGBLAD
PAGINA S
HILVERSUM (ANP)
Het bestuur van de NOS heeft in
een brief aan de minister van Cul
tuur, Recreatie en Maatschappelijk
Werk om een spoedige uitspraak van
de regering gevraagd over de hoofd
punten van het beleid ten aanzien
van de instructieve radio en televisie.
Het bestuur van de NOS is zelf van
mening, dat gezien het onderwijs-
karakter van de instructieve radio en
televisie de activiteiten op dit gebied
onder de grondwettelijke zorg van de
minister van Onderwijs vallen. Dit
ministerie zal volgens de NOS ook de
middelen voor de financiering be
schikbaar moeten stellen.
Waar de instructieve radio en te
levisie inhoudelijk op onderwijsdes
kundigen is aangewezen, is zij vol
gens het bestuur van de NOS ten
aanzien van de praktische uitvoering
en presentatie aangewezen op de
deelneming van de omroep.
Ten aanzien van de organisatie
structuur geeft het NOS-bestuur dan
ook de voorkeur aan een autonoom
lichaam binnen de NOS, beschikkend
over een eigen begroting, een eigen
staf van onderwijsdeskundigen, pro
grammamakers en regisseurs. De
NOS zou dan kunnen optreden als
dienstverlenend instituut.
Wanneer de regering tot het for
muleren van een aantal beleidscon
clusies ten aanzien van de toekom
stige ontwikkeling van de instructieve
radio en televisie is gekomen, zal het
mogelijk zijn in overleg met alle be
langhebbenden tot een ontwerpsta
tuut te komen, dat dan aan de rege
ring zou kunnen worden voorgelegd,
aldus de brief van het NOS-bestuur.
De regering zal volgens de NOS zelf
een beslissing moeten nemen over de
vraag, welke zendtijd voor de in
structieve radio en televisie moet
worden beschikbaar gesteld.
ROTTERDAM (ANP; De leider
van de stichting Mickery, de heer
Ritsaert ten Cate, is onderscheiden
met de prijs der kritiek '69-'70 van de
kring van Nederlandse toneelcritici.
Uit handen van voorzitter W. Bos
winkel heeft hij de by de onderschei
ding behorende legpenning, ontwor
pen door Wilfried Put, ontvangen.
De pry's der kritiek is hem ten deel
gevallen voor de wijze, waarop hij al
enige jaren lang onder moeilijke om
standigheden, die sinds korte tijd iets
gunstiger zijn geworden, zijn thea
tertje in Loenersloot heeft weten te
maken tot „een der belangrijkste ex
perimenteertonelen van Nederland".
Dit is met name, aldus de toneel
critici het afgelopen seizoen gebleken
door het brengen van een doorlopend
programma en het verzorgen van
landelijke tournees voor buitenlandse
groepen.
De heer Boswinkel wees in zyn
toespraak op het gevaar, dat de me
ningsvorming op toneelgebied in ons
land dreigt te verschralen, tengevolge
van het toenemend aantal fusies van
dagbladen. Hij zag er het gevaar in,
dat een klein groepje specialisten een
te grote invloed krijgt waarvan het
succes van toneelprodukties mede af
hankelijk is.
Behalve de leider van Mickery
waren voor het verlenen van de prijs
der kritiek ook voorgesteld: toneel
werkgroep Proloog en Hugo Claus, de
eerste voor de nieuwe en eigen vor
men voor het benaderen van het
kind, om dit in theater te interesse
ren, de tweede voor zyn bijdrage tot
de Nederlandstalige toneelcultuur
waarvan „Vrijdag" en „de Spaanse
hoer" het afgelopen seizoen werden
uitgevoerd.
6.45
Pipo de clown (NOS)
6.55
Journaal (NOS)
7.04
Het kleine reebokje: Walt Disney-fllm (TROS)
7.49
Respect, jazzprogramma (TROS)
8.00
Journaal (NOS)
8.20
Zie zo zomer, amusementsprogramma (TROS)
9.20
De kampioenen: het geheimzinnige vliegtuig; tv-
film (TROS)
10.10
De Franse vedette Mick Micheyl (TROS)
10.35
Journaal (NOS)
NEDERLAND II
6.45
6.55
7.(
7.49
Pipo de clown (NOS)
Journaal (NOS)
Van gewest tot gewest (NOS)
Tips van het Nationaal Bureau voor Toerisme
(NOS)
8.00 Journaal (NOS)
8.20 Berichten uit de zomer (VPRO)
8.45 De Zizi Jeanmaire Show (VPRO)
9.45 Oh my God it 's unbelievable; de Neverthecless
Brothers in de V.S. (VPRO)
10.20 Journaal (NOS)
Gisteren heelt Shocking
Blue gouden en platina pla
ten ontvangen voor At Home
en Venus. Albert Mol was
prijsuitreiker. Op de foto:
voorgrond Mariska Veres ver
ier van links naar rechts:
Klaasje van der Wal. Albert
Mol, Cor van der Beek en
Robbie van Leeuwen.
let op de leeuw op het
pakje. Dan pas bent u
zeker van echte
Ceylon thee -
de fijnste thee
ter wereld.
ADVERTENTIE
THUERE
CO-OP
TEN HAVE
ALBERT HEIJN
SIMON DE WIT
K G
FOOR FINE CEYLON TEAS
TIKTAK
SPAR
LEIDEN „De Hervormde Kerk in Leiden verkeert in
ernstige financiële moeilijkheden". Dit was de aanhef van een
brief, die het College van Kerkvoogden der Leidse Hervormde
Gemeente nu drie jaar geleden richtte tot een zeer groot
aantal meelevende gemeenteleden.
In de brief wordt verder uiteenge
zet, dat indien de benodigde finan
ciële middelen niet met spoed wer
den gevonden, het mes moet worden
gezet in tal van vormen van kerke
lijk werk. Gelukkig zijn toen de mid-
PARIJS (.GPD) In de rijke sa
lon van zijn Parijse woning hebben
honderden bekende litteratoren, ac
teurs. schilders, geestelijken, maar
ook talrijke anonieme bewonderaars
een laatste groet gebracht aan de
85-jarige schrijver Francois Mau
riac d-ie in de nacht van maandag
op dinsdag is overleden. De condo
léance-telegrammen die door de paus
vanuit Rome, generaal de Gaulle
vanuit Colombey-les-Deux-Eglises.
door president Pompidou en de
aartsbisschop van Parijs, kardinaal
Marty en vele anderen verzonden
waren, stroomden gelljktdjdg binnen.
Of Francois Mauriac, nobelprijs-
winnaar voor de litteratuur, lid van
de Académie Francaise, groot-offi
cier van het legioen van eer, die se
dert zijn lange leven met officiële
luister en glorie werd beladen deze
week nu ook nog een nationale be
grafenis te wachten staat, was in
Parijs nog niet bekend. Wel zal hy,
volgens zijn eigen verlangen, in zijn
buitenhuis in Malagar, in Les Lan-
aes, de streek bij Bordeaux waar hij
ook geboren werd en waar het me
rendeel van zijn romans en toneel
stukken speelt, zijn laatste rust
plaats vinden.
Rebel
Francois Mauriac die zichzelf
graag een katholieke schrijver noem
de en die op zijn 21ste jaar al door
de toenmalige voortrekker der na
tionalistische stroming in de Franse
litteratuur, Maurice Barrès. ontdekt
werd, is ondanks alle officiële eer
en luister, zijn hele leven op zijn
manier een rebel gebleven. Hij re
belleerde als jong romancier reeds
tegen het conservatieve, provinciale
en burgerlijke milieu, waaraan hij
zich nimmer wist te ontworstelen.
In zijn romans als Thérèse Desquey-
roux of Noeud de Vidères (het slan-
gengebroed), die ook in Nederland
se vertaling zijn verschenen, legde
hij met een klinische doordringend
heid die soms naar een soort wrede
wellust smaakte de zelfgenoegzaam
heid, de hypocrisie, het egoisme en
de gelddorst als de drijfveren van de
handelingen van de Franse bourgeoi
sie, waaruit hij zelf was voortgeko
men, bloot.
Als romancier zo goed als in zijn
Kwaliteit van dramaturg met stuk
ken als Asmodé of Passage du Mal in
heeft Mauriac voor de ontwikkeling
van die kunstvormen misschien geen
nieuwe paden betreden. Als littera
tor vervolgde hij eerder de weg van
een Chateaubriand, een Sainte-Beu-
ve en vooral van die andere grote
katholieke schryvers en moralisten
Huysmans, Leon, Eloy en zijn tijd
genoot Bernanos.
Met Bernanos had hij ook de mi
litante politieke stelldngname ge
meen die zijn oeuvre, vooral sedert
bet verzet in de oorlog, steeds krach
tiger zou bepalen. Al voor de laatste
wereldoorlog, in de jaren dertig, had
Mauriac energiek partij gekozen voor
le Sillon, de linkse stroming in het
Jcatholioisme, die de kerk en de gees
telijkheid eindelijk van zijn sociale
verantwoordelijkheden poogde te
doordringen. Tijdens de oorlog spit
ste die ontwikkeling naar het poli
tieke engagement zich ook by Mau
riac in versneld tempo toe en se
dertdien namen de grote en ook wel
Klienere conflicten in Frankrijk en
in de rest van de wereld, als inspi
ratie-bron steèds openlijker de
plaats in van de zieleroerselen der
katholieke provincialen, die hem
voordien zijn ..voer" als poëet en als
psycholoog hebben geleverd.
Ofschoon hl) ook enkele jaren een
onbegrensde bewondering .koesterde
voor de linkse figuur van Pierre Men-
riès-France is in de ogen van Mau
riac generaal Charles de Gaulle over
wie by een byna beata biografie het
licht deed zien, toch wel de legen
darische held en de grootste Frans
man van deze eeuw zo niet van de
geschiedenis gebleven. Zyn onbe
wimpelde persoonsverering voor De
Gaulle heeft Mauriac nooit pogen
te onderdrukken, zo min als hy zich
ontzag zijn politieke tegenstanders
met zyn giftigste pen te ïyf te gaan
en soms voor het leven te vermin
ken.
Francois Mauriac wiens passie met
het klimmen der jaren niets van
haar felheid scheen te verliezen was,
inderdaad voor onze dagen, het klas
sieke voorbeeld van een „auteur
d'humeur", een schryver die zich
helemaal geen moeite geeft enige
objectiviteit te betrachten en die zyn
waarheden uitsluitend putte uit de
Frangois Mauriac
ingevingen en subjectieve indrukken
van het moment.. In die bewuste
subjectiviteit bleef hy altyd een
groot dichter, een stylist en een taal
kunstenaar, die het frans met een
geraffineerd gevoel voor de klank
en voor het ritme hanteerde, zodat
voor Francois Mauriac, zonder aar
zeling. reeds nu een voorname, zo
geen blyvende plaats in de litteraire
geschiedenis van zyn land mag wor
den ingeruimd.
delen wél gevonden, dank zy ge
meenteleden, die him verantwoorde-
Ujkheid kenden. Het toenmalige te
kort kon worden opgeheven. Inmid
dels zyn drie jaar verstreken. Jaren
waarin het gestegen uitgavenpeil
geen gelijke tred hield met de in
komsten, die voor een groot deel be
staan uit vrywillige bydragen. Het
zyn vooral deze bydragen. die nu al
enkele jaren beneden de raming blij
ven. Het College van Kerkvoogden
schryft dit om. toe aan het ver
trek van meelevende gemeenteleden
naar de ran «gemeenten
Het gestegen uitgavenpeil (per
soneelslasten, onderhoud gebouwen
etc.) en het terugvallen van de
Inkomsten (vrijwillige bydragen)
doen het College van Kerkvoogden
voor dit jaar tegen een tekort aan
kijken van circa f90.000. Een te
kort, dat Hervormd Leiden op korte
termyn zal moeten wegwerken.
Herstructurering
De Centrale Kerkeraad en het Col
lege van Kerkvoogden hebben beslo
ten tot maatregelen, die er toe kun
nen bydragen een herhaling te voor
komen van wat in 1967 en nu in
1970 het geval is. Besloten is nJ.
tot herstructurering van het gehele
kerkewerk; met grote kracht wordt
j nu al enige tyd gewerkt aan de ge
zondmaking, die daarmee wordt be-
I oogd. Alle predikanten hebben zioh
j daarvoor ingezet: een deel van hen
door extra werk op zioh te nemen,
zodat anderen zich zoveel mogelijk
kunnen wyden aan deze herstructu-
rering.
Anderzijds wordt van de hervormde
gemeenteleden verwacht, dat voor de
naaste toekomst een hechte finan
ciële basis wordt gelegd, waarop het
werk in de toekomst kan steunen.
In de eerste maanden geldt voor
hen: het tekort wegwerken. Kerk
voogden hebben becyferd dat gemid
deld 20 25 procent méér nodig is
I aan vrywillige bydragen dan voor
11970 werd toegezegd. In de kerkdien
sten van 6 en 13 september moet op
de actie tekort 1970 een duidelyk ant
woord komen. Op een invulbiljet kan
Hervormd Leiden dan kenbaar ma
ken hoeveel men voor deze actie wil
afstaan. Kerkvoogden verwachten,
dat er op beide zondagen royaal
wordt ingetekend, zodat de komende
herstructurering niet gepaard behoeft
te gaan met verarming van het ker
kewerk.
Gaslight, het woord alleen al
maakt een stortvloed van herin
nering en fantasie los. Voor de
ouderen zyn het de kousjes die
tenslotte als stof in elkaar zak
ten en het suizen van de vlam.
Wie het pre-gloeilamptydperk
niet meer heeft meegemaakt
zakt licht weg in romantiek en
verwart wellicht de gedroomde
betovering van de gasvlam met
die van een kaars. De derde
groep ziet by het woord beel
den terug uit de beroemde film
met Ingrid Bergman, die gister
avond op Nederland 1 hield ge
richt.
Weerzien of eerste kennisma
king, het doet er niet zoveel toe
want het lykt me onmogelyk
niet onder de indruk te komen
van de hoeveelheid talent die
voor deze produktie bijeen was
gebracht, ook al gebeurde dat
een kwart eeuw geleden Dat
was weer eens een oudje dat
niet door de luahtelyk beslagen
glazen van vertedering bekeken
hoefde te worden. Het is regel
recht nog altyd een geweldige
film.
Het enige dat aanleiding geeft
tot een vergoely kende glimlach
is het feit dat Gaslight in 1948
toen werd de film voor het
eerst ln Nederland uitgebracht
de filmkeurders 18 jaar als
minimumleeftyd van het publiek
eisten.
Er zyn maar weinig films
waarin de cameraman zo'n on
dubbelzinnig compliment krygt
als in dit geval; namelyk dat de
titel geheel wordt afgestemd op
zyn aandeel. Dat lichtschijnsel
op de gezichten, het onheilspel
lende patroon van de schadu
wen Het is alles zo sug
gestief geregistreerd dat de
naam van Joseph Rottenberg
niet weg te denken is uit het
rytje namen dat Gaslight tot
een niet kapot te krijgen thril
ler heeft gemaakt.
Hem roem ik als eerste, om
dat de anderen veel meer naam
hebben gemaakt. Van George
Cukor weet iedereen dat hy heel
goed wist hoe Je een film (My
Fair Lady b.v.) in elkaar steekt.
Dat was voor de oorlog al be
kend. Toen gold hy met o.a
Frank Capra. John Ford en
William Wyler, als één van de
besten wanneer het erom ging
acteurs of actrices zó te kneden
dat de rol hen gegoten zat.
Wat er gebeurde toen hy de
nog jonge Ingrid Bergman in
zyn vingers kreeg, heeft u gis
teravond kunnen zien. Met haar
en de al even perfect „bespeel
de" Charles Boyer bouwde hy
laag voor laag een spanning op
waarvoor Hitchcock zich in zyn
beste tyd niet zou hoeven te
generen.
INVALLER
VOOR DONDERDAG 3 SEPTEMBER
Hilversum I 402 m.
AVRO 18.00 Nws. 18.11 Radlojourn.
18.20 Ultz. van D 66, 18.30 Stereo Coun
try ND West. Show opn. 19.00 Stereo
Big Band Beat mod. muz. 19.25 Ge
sproken brief 19.30 Nws. IKOR 19.35
Mens en Bijbel serie gesprekken over
de Ut. 19.45 Theologie Notities AVRO
20.05 Stereo Groot Omroep Strijkork.
en groot omroep Blaasork. klas. en
mod. muz. 22.00 003 cabaretlled. 22.30
Nws 22.38 Med. 22.40 Radiojourn. 22.55
Hongaars Zlgeunerork. 23.20 Stereo Ja
panse muz. gr. 23.55-24.00 Nws.
Hilversum II 298 m.
NCRV 18.00 Stereo T(Jd vrij voor
muz. ln vrije tijd dameskoor en man-
dollne-ork. 18.30 Nws. 18.41 Hier en nu
act. 19.00 Spectrum maatschappelijke,
vraagstuk, nader belicht 19.16 stereo:
Leger des Hellskwartler opn. 19.30,
Entr'act: een gevar. progr. tussen zo
mer en winter 21.00 De Jeugd op el-
gen wieken, seriehoorspel deel 14 21.31
Geestelijke koorliederen gr. 21.50 Ste
reo Kerkorgelconc. Klas. muz. 22.20
Avondoverdenk. 22.30 Nws 22.38 Par-
lementsoverz. 22.50 Vakantietoeslag:.
Act. Inform, over alle facet, van het
toerisme 23.15 Stereo Jazz Time 23.55-
24.00 Nws.
VOOR VRIJDAG 4 SEPTEMBER
Hilversum I 402 m.
AVRO 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 Lichte gram. muz. en reporta
ges 8.00 Nws. 8.11 Radlojourn. 8.30 De
groenteman NOS 9.00 Intern. Spectr.
klas. en mod. muz. opn. 9.35-9.40 Wa-
terst. AVRO 10.00 Voor de kleuters.
10.10 Arbeldsvlt. pop. verz. pl. progr.
11.00-11.02 Nws. 11.30 Horlepiep: volks-
muz. uit Rusland 11.55 Beursber. NOS
12.00 Het Philips Commando in het
concentratiekamp Vught gesprekken:
12.30 Overheldsvoorl. Ultz. voor de land
bouw 12.40 Stereo Lichte gram. muz.
12.50 Recht en slecht praatje 13.00
Nws. VARA 13.11 Act. 13.20 Voor de
middenstand praatje 13.26 Seml klas.
planomuz. gr. E.O. 14.00 Ruimte ra
dio magaz. met gew. muz. lez. en
korte overdenk. NOS 15.00 Stereo As-
pekten van de kamermuz. kerkorgel
conc. mod. muz. 15.45 Toerlsmo toeris
tische Inform, uit binnen- en bui
tenland VPRO 16.00 VPRO-Vrijdag
muz. comm. report. Interviews, be
richten en telefonische reaktles 16.00
Nws. 17.55 Med.
Hilversum II 298 m.
KRO 7.00 Nws. 7 11 Het levende
woord 7.16 Stereo Badlnerle klas. mu
ziek gr. 7 30 Nws. 7.32 Act. 7.50 Over
weging 8 00-8.10 Nws. 8.30 Nws. 832
Voor de hulsvr. 9.00 Gymn. voor de
vrouw 9.40 Schoolradio 10.00 Stereo:
Klas. muz. gr. 11.00 Nws. 11.03 Voor
de zieken 11.55 Med. 12.00 Stereo van
twaalf tot twee gevar. progr. 12.22 Wij
van het land 12.26 Med. t.b.v. land
en tuinbouw 12.38 Nws. 12.41 Act. 13.00
13.05 Raden maar 14.05 Schoolradio
14.30 Stereo Licht ens. met sol. TROS
14.55 Stereo Cone, a la carte verz.
pl. progr. van operamuz 16.00 Nws.
16.03 Stereo Disco drive ln de show
business op de korrel genomen 17.30
Sportkompas.
I Hilversum III 240 m.
1 VARA 9 00 Nws. 9.02 De Eddy Becker
i Show 10.00-10.03 Nws. 1100 Nws. 1103
De FelLx Meurders Show VPRO 12 00
I Nws. 12.03 Top 30 13.00-13.03 Nws.;
TROS 14.00 Nws. 14.03 Suzle Cream
I Cheese 1. pl. progr. AVRO 15.00 Nws.
15.03 Muz. Boet. 16.00-16.02 Nws. 17.00
Nw6. 17.02 Radlojourn. 17.05-18.00 zin
gende Bougl"
automobiliste
TELEVISIEPROGRAMMA'S
Nederland I.
NOS/ NOT 10.45 12.00 Schooltele
visie NOS 1845 Pipo de clown NOS
18.55 Journ. NCRV 19.04 Romeo en
Julia toneelstuk van Will lain Shake
van Associated Redlffusion NOS 20.00
Journ. NCRV 20.20 Revue van de Ne
derlandse plaat kleurige muz. show m.
een groot aantal bekende Nederland
se artiesten 21.40 Hier en Nu Act. ru
briek 22.06 Revue van de Nederlandse
plaat (vervolg). 23.15 Dagsluiting Nos
23.20-23.25 Journ.
Nederland II.
NOS 18.45 Pipo de clown NOS 18.55
Journ. NOS 19.04 Première progr. over
filmkljken en fllmmaken VARA 19.30
Coronation Street tv serie NOS 20.00
Journ. VARA 20.20 Mannlx dctectlve-
serle Verdronken alibi 21.10 Koning KL
consum. rubr. 21.35 Music een progr.
- 22.26
LEIDEN De Pilgrim Fathers-
herdenking heeft reeds vele Ameri
kaanse koren en orkesten naar Lel
den gevoerd. Gisteravond viel de eer
te beurt aan het Wendell Phillips,
High School Choir, dat als enige
van de Amerikaanse koren een uit
nodiging kreeg voor een optreden in
de Bayreuther Festspiele. Voorwaar
een grote eer, en het koor, dat af
komstig ls uit een der armste wy-
ken van Chicago, heeft o.a. met be
hulp van een radio-actie het geld
voor zyn Europese tournee by el
kaar weten te krygen. De reis zit er
weer op, en het koor vertoonde gis
teravond in de Pieterskerk wel eni
ge vermoeidheid, vooral voor de pau
ze. Het Crucifixus van Antonio Lot-
ti was zeker niet vry van zweven
de Intervallen en temposchommelin
gen. Later gaf het koor echter biyk
van het feit. dat alleen negers we
ten h oe een negro-spiritual moet
worden gezongen. De solist in Ain't
got time to die van Paul Johnson
was een reus met een stemvolume
van een misthoorn; maar zingen
kon hy zeker!
Als by de meeste Amerikaanse
koren was het programma weer een
ratjetoe van klEissiek en populair,
en dat in de meeste onwaarschyn-
ïyke volgorde. Zo was het eerste
nummer na de pauze het Adoramus
Te van Palestrina. met grote preci
sie en ingetogenheid ten gehore ge
bracht. Direct daarop The Unkown
Region van de Amerikaan William.
Schuman igeb. 1910), die hier zeer
ten onrechte vry wel onbekend 1st
zyn styi doet denken aan de vroe
ge werken van Charles Ives en ook
heeft hy zeker ln zyn beginperiode
invloed ondergaan van de Jelzz. De
rest van de avond werd besteed aan
spirituals en evergreens, die helaas
nogal tam gearrangeerd waren.
R. G. Harms
