[vamer erg ontstemd over
*eweld-
3legingen
Wie zijn die radicale jongeren?
Politie ongerust
over verzwaring
van de taken
Strenge
bewaking
Soeharto
Beern in k BVD faalde niet
Zuidmolukkersvolk in ballingschapin beweging II
Weer rellen
Schilderswijk
Onderzoek naar
recreatiepark
in de Randstad
Vuilpersleiding
niet verlengd
op Waddenzee
OENSDAG 2 SEPTEMBER 1970
LEIDSCB DAGBLAD
PAGINA 1
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) De gehele Tweede Kamer be-
Dnde zich gisteren verontwaardigd over de geweldple-
ngen van de Zuidmolukkers voor en tijdens de bezetting
aandag van de kanselarij van de Indonesische ambassa-
iur in Wassenaar.
;t optreden van premier De Jong en minister Luns daar
tegen werd van verschillende zijden geprezen, zij het al-
»n voor hun optreden tijdens de bezetting. Dat een der-
lijke actie van de Ambonezen echter had kunnen plaats-
nden, riep niet alleen vraagtekens op, maar soms ook
ttere kritiek op de regering.
)rs. Den üyl (PvdA), die mede
nens de PPR het woord voerde,
ttnde de situatie maandag in
ssenaar uitzonderlijk ernstig.
5t was geweldpleging in haar
est brute en verachterlij ke
m," zo zei hij en voegde er
er aan toe: „Dit brute geweld
ïft het aanzien van Nederland
rechtsstaat een flinke opdof-
gegeven." V
iiesheuvel (ARP), optredend na
ns de vier regeringspartijen, vond
de minister-president in uiterst
eilijke en hachelijke omstandig-
len verstandig heeft gereageerd
noemde het „volkomen juist" dat
geen concessies waren gedaan aan
bezetters.
n tweede termijn deelde premier
Jong mee, dat hij de ministers
ak en Beernink maandagochtend
verzocht op hun departementen
blijven. „Als alle ministers naar
issenaar waren gegaan, was het
i volstrekte chaos geworden", zo
de bewindsman in antwoord op
i verwijt dat minister Beernink
its gedaan zou hebben.
k Boven Loosdrecht cirkelde
ri reclamevliegtuigje met op het
vpperende doek in grote letters:
p. Saskia en Serge". De stralen-
bezitters van deze namen ston-
n temidden van een groep
htsën uit platen-, kranten-, tv-
radiowereld op het voorplein
n Loosdrechts trots, het kasteel
pesteyn. De burgemeester van
gemeente, mr. J. L. Vunderink'
hing uit handen van Saskia de
rste plaat die het sympathieke
o maakte. Waarom nu juist
m die eer te beurt viel en nog
tl op dit historische stukje
ond? De reden is niet moeilijk
vinden. Het ivas in Loosdrecht
Max van Pi-aags cabaret der
bekenden waar volgens Phono-
ams persman Rolf ten Kate
yng of verminkt talent voor de
ruioen wordt geworpendat
'skia en Serge de eerste triom-
n vierden. Gisteravond trad het
lo met veel succes op in de
roenoordhal.
Volgens de heer De Jong hebben
er verschillende malen gesprekken
plaats gevonden tussen de Zuidmo
lukkers en de regering, maar deze
gesprekken zouden altijd weer op het
politieke vlak terecht komen: de re
publiek der Zuid-Molukken. „Maar
dat kan en mag de regering niet
toezeggen", zo zei hij. „Er is overi
gens geen groep in Nederland die
AMSTERDAM (GPD) Personeel
van het Amsterdamse politie
korps wil de ministers van Bin
nenlandse Zaken en van Justitie,
Beernink en Polak, duidelijk ma
ken dat het ongerust is over de
toestanden, die Amsterdam gere
geld heeft te doorstaan en over
steeds ernstiger incidenten waarvan
de bezetting van de ambassadeurs
woning een extreem voorbeeld is.
Door het politiekorps circuleren af
schriften van brieven waar agenten
hoofdagenten en veel lager kader
grif de handtekening onder zetten.
Zonder er een demonstratieve actie
van te willen maken, zullen de
handtekeningen en de brieven
binnenkort naar De Haag wor
den gebracht.
In de brief wordt opgemerkt, dat er
grote onrust onder het Amster
damse politiepersoneel is ontstaan
als gevolg van de geweldige ver
zwaring van de taken die de politie
heeft. „Steeds meer worden de vrije
dagen van het politiepersoneel in
getrokken en worden de diensten
verzwaard, hetzij door over-uren,
hetzij op andere wijze", aldus de
brief.
In het schrijven wordt geconsta
teerd, dat (in Wassenaar) „nu ook
de eerste dode valt te betreuren", en
dat ,,'t aantal gewonden onder po
litiemensen bij de bestrijding van
onlusten en rellen steeds groter
wordt", (bij de rellen vorige week
in Amsterdam raakten tegen de
twintig politiemannen gewond.)
De politiemannen eisen dat de over
heid krachtige maatregelen treft en
een duidelijk beleid voert op het
vlak van de openbare orde. Zij
vrezen dat anders van de taak die
de politie ingevolge de politiewet
heeft, weinig meer terecht zou
kunnen komen.
DEN HAAG (GPD) Voor de
tweede achtereenvolgende maal heeft
de jeugd uit de Schilderswijk gister
avond gezorgd voor relletjes op en
rond de Hoef kade en het Jacob
van Campenplein. De politie werd
bekogeld met straatstenen en enkele
agenten werden geraakt en liepen
blauwe plekken op.
De moeilijkheden begonnen rond
acht uur, nadat groepen jongens en
meisjes in de leeftijd tussen de 13 en
18 jaar hadden geprobeerd leegstaan
de sloophuizen in brand te steken.
Een enkele maal moest de brandweer
uitrukken om een beginnende straat-
brand of een begin van brand in
een leegstaand huis te blussen. Op
de Hoefkade trokken groepjes jon
gens de palen met verkeersborden
omver er versperden de rybaan.
De politie, zwaar belast door de
veiligheidsmaatregelen rond de In
donesische ambassade en het komen
de bezoek van het Indonesische
staatshoofd, bracht jeeps op de weg,
bemand met drie of vier agenten.
Toen de politie met stenen werd be
kogeld, joegen agenten met gummi
knuppels in de hand de groepjes
jeugd uiteen.
Door bijzonder intensief te sur
veilleren voorkwam de politie dat de
jeugd zich in grote groepen kon con
centreren. Jongens en meisjes, die
op straathoeken rondhingen, werden
keer op keer gesommeerd door te lo
pen. Tot rond middernacht bleef het
in de Schilderswijk wat onrustig.
met zoveel zorg door de Nederlandse
regering wordt gevolgd. Er wordt
ernstig naar gestreefd om de ambo-
nezen te laten leven volgens hun ei
gen cultuur en waarde".
Hoewel de Binnenlandse Veilig
heidsdienst niet tevoren op de hoog
te was van de plannen tot het be
zetten van de ambtswoning, kon
volgens minister Beernink deze
DEN HAAG (ANP) Staatssecre
taris mr. H. J. van de Poel van CRM,
staatssecretaris da-. R. J. H. Krui-
singa van Volksgezondheid en minis
ter ir. P. J. Lardinois van Landbouw
zijn bereid te onderzoeken' of er mo
gelijkheden aanwezig zijn om het
beheer over de natuur- en cultuur
gebieden tussen Den Haag en Leiden,
die niet alleen uit een oogpunt van
natuurwetenschap en natuurschoon,
maar ook uit een oogpunt van mi
lieuhygiëne voor dit deel van de
Randstad Holland van zeer grote
betekenis zijn, zodanig te bundelen,
dat zij als eenheid worden beheerd
en in standgehouden.
Aldus blijkt uit het antwoord op
schriftelijke vragen van' het Tweede
Kamerlid mr. W. Scholten (CHU).
Gevraagd werd of de bewindslieden
kennis namen van de gedachten de
bedoelde gebieden in een nationaal
park samen te brengen.
De minister en de beide staats
secretarissen zeggen ook bereid te
zijn te onderzoeken of het gebied
mede dienstbaar kan' worden ge
maakt voor recreatieve doeleinden,
met name de openluchtrecreatie.
dienst niet het verwijt worden ge
maakt dat hij heeft gefaald. De BVD
heeft overigens wel gemeld dat er
wapenbezit was onder de Ambone
zen, terwijl er ook excercities in
sommige woonoorden plaatsvonden
onder het mom van sportoefeningen.
Tevergeefs
Minister Polak deelde mee dat er
geregeld onderzoekingen hebben
plaatsgevonden op verboden wapen
bezit, maar vrijwel altijd tevergeefs.
Vorige week nog zijn („op grond
van ernstige verdenkingen") in der
tien gevallen onderzoekingen gedaan
bij afzonderlijke woningen en woon
wijken, maar er werd geen enkel
wapen gevonden.
De gearresteerde bezetters had
den in hun bezit: 23 vuurwapens, 20
slag- of steekwapens, 3 handgrana
ten, 9 traangasgranaten en honderd
patronen. Bij de vuurwapens was
een automatisch wapen van 't type
„uzi", dat bij de land- en lucht
macht wordt gebruikt. Deze „uzi"
was vorige week gestolen uit een mi
litaire jeep te Nijverdal, waar een
ambonezenkamp is gevestigd. Van
de 33 arrestanten waren er acht nog
minderjarig, terwijl de oudste 46
jaar is. Acht waren afkomstig uit
Capelle a/d IJssel, acht uit Moor
drecht, zeven uit Assen/Bovensmil-
de. drie uit Tiel en uit Middelburg,
Culemborg, Barneveld, Groningen,
Venlo en Hoogkerk elk een. 32 van
de arrestanten waren statenloos, ter
wijl er een de Nederlandse nationa
liteit had.
Gistermorgen zijn zeven recher
cheurs uit Wassenaar reeds begon
nen met het verhoor in aanwezig
heid van een Haagse advocaat, die
al meermalen zaken van Zuidmoluk
kers had verdedigd. Vrijdag vindt
reeds het gerechtelijk vooronder
zoek plaats.
Volgens minister Beernink was de
burgemeester van Wassenaar, de li
berale fractieleider Geertsema, de
Minister Luns en premier De
Jong praatten nog even na met
KVP-fractievoorzitter Schmelzer.
eerst verantwoordelijk voor de ge
nomen veiligheidsmaatregelen rond
ae ambassaue urswoning, noewel hy
later op een vraag van mr. van
jviierlo (D 66) vermaarde vooral hier
over overleg te heoben gepleegd met
de heer Geertsema. Daaruit conclu
deerde de heer Van Mierlo dat de
veiligheidsmaatregelen duso ok
met instemming van de minister
op deze wijze waren getrofien. xvii-
nister Beernink antwoordde daar
echter niet op.
W aarschuwingen
Hy bleef ook een antwoord scnui-
dig op de vraag wat er gebeurd is
met ue waarschuwingen van de Am
sterdamse hoogleraar Verxuyi, die
tevoren instanties zou hebben ge
waarschuwd voor komende geweld
plegingen. Volgens de PSP-er Wie-
benga nad prof. Verkuyl zich ge-
ricnt tot een lid van de commissie
van voorbereiding voor het oezoek
van president Soeharto.
Minister nuns wees de kritiek van
de hand dat de regering niet ge
noeg iiad gedaan voor de zaak van
de Zuidmolukkers. Noch in de Vere
nigde Naties, noch in het internatio
naal gerechtshof, waarvoor de rege
ring de zaak had willen brengen,
kreeg de Nederlandse regering voet
aan de grond. Bovendien nebben de
Ambonezen minimaal gebruik
gemaakt van de faciliteiten
voor hun terugkeer naar Indonesië.
„En de enkele groepen die wel ge
gaan zijn, hebben me gemeld," zo
verklaarde de heer Luns, „dat zij
niet enthousiast zijn over hun huidi
ge levensomstandigheden." Dat lag
volgens hem niet aan Indonesië als
wel aan het feit dat zij het land en
de omstandigheden daar zijn ont
wend door hun langdurig verblijf in
ons land.
DEN HAAG (ANP) Het beleid
is er op gericht om de lozing van
ongewenste afvalstoffen in de Wad- 1
denzee te weren en daartoe de ver- j
eiste voorzieningen, waaronder de i
bouw van inrichtingen waarin het
afvalwater wordt gezuiverd, te be
vorderen.
Aldus minister drs. J. A. Bakker
van Verkeer en Waterstaat en j
staatssecretaris dr. R. J. H. Kruisin- j
ga van Volksgezondheid over de vuil- j
waterlozing op de Waddenzee, met
name door de afvalwaterleiding
Hoogkerk-Waddenzee.
De gevolgen van de lozing door j
deze leiding zijn zeer plaatselijk en j
van beperkte omvang, aldus het ant
woord. „Voor 't opheffen van de ver- j
ontreiniging van de kanalen ten 1
westen van de stad Groningen door
de bedrijven waaronder een aan- 1
tal grote seizoenbedryven die
thans op de afvalwaterleiding Hoog- j
kerk Waddenzee zijn aangesloten,
was de afvoer naar de Waddenzee
de enige oplossing die uit technische I
en economische overwegingen aan
vaardbaar was", zo wordt gezegd.
De waarnemingen, welke tot nu
toe zijn verricht naar de gevolgen
van de lozingen via de afvalwater- i
leiding Hoogkerk-Wassenzee wyzen
er op, zo delen de minister en de j
staatssecretaris mee, dat deze zich
beperken tot een zo klein gebied na-
by de uitmonding, dat een verlen
ging van de leiding thans niet wordt
overwogen.
Het onderzoek naar de gevolgen
van deze lozing op het biologische
leven in de noord-oostelyke Wadden
zee wordt inmiddels voortgezet. De
resultaten van dit onderzoek dienen
te worden afgewacht alvorens over
een eventuele verlenging van de
huidige persleiding dan wel andere
nadere voorzieningen een standpunt
kan worden bepaald.
DEN HAAG President Soe
harto van Indonesië zal tijdens
zyn bezoek van nog geen 24 uur
aan ons land (van morgenoch
tend half twaalf tot vrijdagmor
gen tien uur) sleahts zeer korte
afstanden afleggen. De groot
ste afstand die de president zal
afleggen is vier kilometer. Voor
mevrouw Soeharto zijn zelfs alle
representatieve bezoeken ge
schrapt.
President Soeharto komt mor
genochtend aan op het vliegveld
Ypenburg en rijdt daarna direct
naar Huis ten Bosch, waar de
officiële ontvangst door Ko
ningin Juliana plaatsvindt. In
aansluiting daarop volgt een be
spreking met een regeringsdele
gatie onder leiding van minis
ter-president De Jong.
In de middaguren vertrekt
premier Soeharto naar de Eer
ste Kamer voor besprekingen
met de vaste commissie van
Buitenlandse Zaken, Ontwikke
lingssamenwerking en Buiten
landse Handel. Koningin Ju
liana biedt de president 's avonds
een gala-diner aan. waarbij te
vens officiële redevoeringen
worden gewisseld.
De volgende ochtend vertrekt
president Soeharto vanaf het
vliegveld Ypenburg naar Bonn.
De vaste commissies van de
Tweede Kamer hebben gisteren
de procedure besproken van de
ontmoeting met president Soe
harto. De president zal zelf be
ginnen met een toespraak die
onmiddellijk daarna vertaald zal
worden. Aangenomen wordt dat
er slechts een zeer beperkte tijd
overblijft om vragen te stellen
aan de president.
Wie zijn de redicale Zuidmolukse
jongeren die maandag in Wassenaar
het klassieke beeld van de Neder
landers over de Ambonezen dat sinds
de kerstening van de Zuidmolukse
eilanden bij ons leéfde, heeft ver
stoord.
Wie in contact wil komen met le
den of stromingen binnen de Zuid
molukse gemeenschap is aangewe
zen op een beperkt aantal kanalen.
De woonoorden en woongemeen
schappen zijn twintig jaar na de
komst van hun bewoners naar Ne
derland potdicht en alleen een in
gewijde weet de weg te vinden om
tot, een verantwoorde peiling te ko
men van de politieke mening onder
de Zuidmolukkers.
Officieel is men aangewezen op
twee manieren van contact. De een
loopt via ir. J. A. Manusama, de
door de Nederlandse regering als on
der handelingspartner en woordvoer
der van de Zuidmolukkers erkende
president. De andere weg via een
woordvoerder van de met Manusama
concurrerende tegen-regering, die be
gin juni 1969 gevormd werd. In ons
geval was dat de heer D. Leiwaka-
bessy, minister van Buitenlandse Za
ken en Voorlichting in de noodrege-
ring onder waarnemend president
Tamaela die in september vorig jaar
naar New York vertrok om de Zuid
molukse zaak by vertegenwoordigers
van derde landen in de VN te beplei
ten.
Beiden zeggen het belangrijkste deel
van de Zuidmolukse beweging te
vertegenwoordigen. Maar de loop van
de gebeurtenisssen rond de bezetting
van de residentie van de Indonesi
sche ambassadeur in Wassenaar heeft
bewezen dat er zich heel wat in de
Zuidmolukse gemeenschap afspeelt,
waarvan beide heren enkele weken
voordat deze plaatsvond, nog geen
weet hadden.
Vraag
Naar aanleiding van de toeneming
van het aantal incidenten waarbij
Zuidmolukse jongeren betrokken wa
ren (zoals recentelijk in Noordwijk),
inoidenten na de een of andere vorm
van discriminatie, zocht ik contact
enkele weken geleden al met zowel
de heer Manusama als de heer Lei-
wakabessy.
Verrast over de gedisciplineerdheid
en onderlinge solidariteit waarmee
deze jongeren bij wraakacties op tra
der legde ik hun de vraag voor:
„Bestaat er een toenemende radi
calisering van de Zuidmolukse jon
geren die zou kunnen uitkristal is eren
in een beweging met hetzelfde pa
troon als de Black Power in de VS?"
Beiden ontkenden dit ir. Manusa
ma en Leiwakabessy werden maan
dag jl. door de loop van de gebeur
tenissen verrast.
Wie de Zuidmolukse jongeren die
maandag in Wassenaar schoten wil
leren kennen vindt een belangrijke
aanwijzing in hun levensomstandig
heden.
Toen de Ambonese ex-KNIL mili
tairen in 1951 als leden van de Ko
ninklijke Landmacht, na hun weige
ring om in Indonesië af te vloeien,
in Nederland aankwamen werden zij
in Amersfoort gedemobiliseerd en
met hun gezinnen ondergebracht in
de voormalige Duitse arbeids- en
concentratiekampen, die de mislei
dende naam kregen van woonoorden.
De grootste van deze woonoorden (in
de volksmond Ambonezenkampen
genoemd) waren Lunetten bij Vught
en Schattenberg bij Westerbork.
De Nederlandse regering moest zo
als bepaald was in hun onderhoud
voorzien: per week kregen ze een
zakgeld je van drie gulden. Eenmaal
per jaar kwam daar bonnen voor
gratis kleding bij. Een centrale keu
ken leverde voedsel. Van meet af aan
hebben de Zuidmolukkers zich ver
zet tegen de politiek van integratie
en assimilatie die men in Den Haag
al spoedig als mogelijke oplossing be
schouwde voor het „Ambonzenpro-
bleem". Werkelijke vorm kreeg die
integratiepolitiek van de zijde van
de Nederlandse regering echter pas
toen de zorg voor de Zuidmolukkers
(voor 1952 toevertrouwd aan drie
DOOR HEIN ELBRINK
ministeries) terecht kwam bij het
toendertyd gevormde ministerie van
Maatschappelijk Werk.
Voortvarend
Dit ministerie pakte de zaken voort
varend aan. Om de mannen die zich
nog steeds als militaire zagen tot
werken te dwingen werd, de centrale
voedselvoorziening stop gezet.
De werkwillige Zuidmolukkers die
eigen keukens bouwden zagen zich
geplaatst tegenover hen die weiger
den te werken en de pas gebouwde
keukens weer vernielden. Het resul
taat van deze politiek was echter toch
dat vele Ambonezen werk zochten.
Een andere zet van Maatschappe
lijk Werk in haar strijd voor assimi
latie vormde het opruimen van de
woonoorden. Van de 71 die er aan
vankelijk waren, zijn er een tiental
over. Geen slecht resultaat maar men
moet wel de moeite in acht nemen
die het gekost heeft om de Ambo
nezen uit de schamele barakken
(vaak met hulp van gewapende po
litieagenten) te doen vertrekken.
De balans van bijna achttienjarige
sociale politiek moet negatief door
slaan voor de mensen van de Am-
bonezenzorg van Maatschappelijk
Werk. Het gesteld doel: de totale
assimilatie van de Zuidmolukkers is
niet bereikt. De meesten wonen nog
steeds bij elkaar in woonwijken of de
oude woonoorden en daar is met de
armoede en verveling nog lang niet
de twijfel aan de Nederlandse goede
bedoelingen en verbittering verdwe
nen.
In die sfeer, nog steeds de sfeer
van een ghetto waai- de materiële
nood plaats maakte voor de geeste
lijke, is een nieuwe generatie Zuid
molukkers groot geworden. Een ge
neratie die de terugkeer naar het
land der vaderen door de ouders
met de paplepel ingegoten heeft ge
kregen.
Voor wie beloftes echter geen in
houd meer hadden. Vluchtelingen
zonder status in een land van melk
en honing, waarin ze zich ondanks
dat ze de republiek Maluku Selatan
nooit gezien hebben zich niet willen
laten assimileren vanwege de ver
schillen in cultuurpatroon maar waar
ze ook het vaak niet kunnen van
wege een vorm van discriminatie
ten opzicht van de „blauwen" of
„ploppers".
Voorbeeld
Het is niet verwonderlijk en de
vergelijking zal deze dagen wel meer
gemaakt worden maar daarom is zij
niet minder waar, dat enkele van
deze jongeren uit het gebeuren el
ders nieuwe moed en perspectieven
putten. De Palestijnse bevrijdings
bewegingen werden onder dezelfde
omstandigheden in de vluchtelingen
kampen in de Gaza-strook, in Jorda
nië en Libanon geboren en vormen
een lichtend voorbeeld.
Aanvankelijk gekenmerkt door on
macht zijn zij na een sterke radi
calisering in het Midden-Oosten een
factor van het hoogste belang.
Het is niet toevallig dat vele van
de Palestijnse bewegingen net als de
Amerikaanse Black Panther bewe
ging sterk links, zelfs Maoistisch ge-
tind zijn, want met Mao Tse Toeng
gaan deze bewegingen er vanuit dat
„politieke macht slechts uit de loop
van de het geweer kan worden ver
kregen".
De daad die de Zuidmolukse jon
geren maandag hebben gesteld is. zo
blijkt uit de reacties ondanks de dood
van de Wassenaarse hoofdagent door
vele Zuidmolukkers ervaren als een
vorm van bevrijding.
Dit soort evenementen kunnen
mijlpalen markeren voor een verdere
radicalisering van een politieke be
weging: de ontvoering van de eerste
diplomaat, de Amerikaan Elbrick in
Brazilië, het kapen van het eerste
vliegtuig door het Volksfront voor
de Bevrijding van Palestina, Castro's
aanval op de Moncada kazerne in
Santiago de Cuba, de vorming van
zelfverdedigingsorganisaties van
Black Power. etc.
Het is de vraag of de Zuidmolukse
leiders, die geen flauwe notie had
den van het bestaan van deze stro
ming in het volk dat zy trachten te
leiden, in de toekomst deze radicali
sering kunnen ombuigen in een min
der manifest agressieve richting. Het
feit dat zy zich later achter de be
zetting in Wassenaar stelden, doet
aan de twyfels over hun vermogen
niets af.
WORDT VERVOLGD
Morgen: Ir. Manusama „Ik zie
in deze tyd zoveel gebeuren waar
ik niet achter sta".
