[ag 'WÊfÊ&MÊÊÊÊÊÊMÊ 3S T.b.r.: delinquenten
levend begraven
Volgende Leidato
iets bijzonders
De Ruiter verzekert toekomst Gerzon
tscneid na veertig jaar voor de
Afscheidsreceptie van
E. A. E. van Dishoeck
Voortzetting na reorganisatie
wee leraressen verlaten Leidse r.k. huishoudschool
REGERING WIL BEROEPSINSTANTIE EN
e l-i 1 SPECIALE GEVANGENISSEN
a
Bij tiende beurs nog steeds zelfde prijs
.JïSDAG 2 SEPTEMBER 1970
LETOSCH DAGBLAD
PAGINA 15
}EN De rooms-katholieke
jdschool aan het Galgewater
linnenkort twee zeer trouwe
jen missen, die beide op de
veertig jaer lang hun kennis
gebied, van respectievelijk
idkunde en naaien aan meis-
Leiden en omgeving hebben
Iragen.
k-en stond de school een dag
kop, in verband met de jubi-
iring van de dames J. J. C.
de en E. J. G. Zonneveld.
inderdaad, compleet met
1de en een reeks sprekers,
jok een samenzijn in de hal
school waarbij de weemoed
I beetje doorklonk. Want nu
i-tig jaar lang voor de klas
gestaan aan het Galgewater,
de beide dames tevens de tijd
roken waarop zij met pensioen
(oor mej. De Goede is dat op
mber zover, mej. Zonneveld
de school zelfs al een' maand
op 1 oktober.
ien mis in de Hartekerkbrug
i leraressen schoolbestuur,
perlingen en vanzelfsprekend
ie jubilaressen gisteren tegen
in eerst een kop koffie in de
|k versierde hal, alvorens leer-
van couture klas B het feest-
pma met zang inzetten.
t ze ook nog de twee dames
lommen hadden gezet en hun
s hadden' afgedragen, vroeg
Mix, de voorzitter van het
estuur, als eerste het woord,
louden nog volgen.
de huishoudschool in Leiden
jeving zo goed staat aange-
n, wenste pater Mix ook op de
g van de dames De Goede en
eld te schrijven. Met een
elplaat. de bekende envelop
reisklok onderstreepte hij zijn
ii van' dank nog eens.
irectrice van de school, mevr.
lan was niet minder zuinig
ar loftuitingen aan het adres
iwee jubilarissen. Zij wees ook
vriendschap die tussen' hen
;in de loop der jaren is ge-
|ie lange schooltijd wisten 2
van drie rechters over de verlen
ging moeten oordelen. Er komt een
beroepsinstantie in Arnhem, be
staande uit een rechter als voorzit
ter en 2 deskundigen als bijzitters.
Dit is een interessante ontwikkeling
in een door prof. mr. L. H. C. Huls
man voorgestelde zin Op deze ma
nier kan het psychiatrisch advies
door deskundigen op dat terrein
worden beoordeeld. Dit „leken-ele'
collega's, mej. Busé en mej. Bertholé,
zich heel wat momenten te herinne
ren die min of meer tekenend zijn te
noemen voor de dames Zonneveld en
De Goede. Onder meer werden een
fiest en een paar gebruiksvoorwerpen
aan de geschenken toegevoegd.
Na een dankwoord van de jubila
ressen stapte het gezelschap aan
boord van een rondvaartboot, die pal
voor de deur lag afgemeerd. Met de
ongeveer veertig genodigden voer
men richting Kagerplas, waar men
bij één van de uitspanningen aan
legde voor de receptie van de dames
De Goede en Zonneveld
Alvorens er werd gezongeni
kregen de dames Zonneveld
(links) en De Goede eerst een j
kop koffie in de hal van de school
waar zij veertig jaar lang hebben j
les gegeven.
(Foto LD/Holvast)
LEIDEN Ruim twintigdui
zend mensen hebben de Leidato tot
nu toe bezocht. Dat is minder dan
vorig Jaar op dit punt van de huis
houdbeurs. Leidato-voorzitter Jan
Wolfslag vertelde gisteravond in de
kleine houten hal naast de Groen- i
oordhal aan de standhouders, dat hij
niets anders verwacht had. „Vorig I
Jaar hadden we het voordeel voor de j
officiële opening van de Groenoord-
hal te beginnen. Toen kwamen veel
i$EN Bijzonder geani-1
iar was gistermiddag in „De
ynahof" te Oegstgeest de re- I
zo die daar gehouden werd
tfjegenheid van het afscheid
i heer E. A. E. van Dishoeck
^Irecteur van het Leidsch
etd. Een afscheid, dat tevens
:ei*doeld om kennis te maken
lijn opvolger, de heer G.
g*an.
uit de grafische wereld en
5 rrantenbednjf waren naar
leisest gekomen om daar de oud-
ur van het L.D. de hand te
rI1h en veelal een geschenk aan
itijten. Bovendien waren er tal
akenrelaties, afgevaardigden
g fanisaties en vrienden en ken-
10 wa» de heer en mevrouw Van
loPk. Van hun belangstelling
o.m. blijk de burgemeester van
s feest jhr. T. A. J. van Eysinga,
)iren van bij de GPD aan-
ben bladen, een vertegenwoor-
van de Nederlandse Dagblad
en deputatie van de Kamer
hophandel en Fabrieken voor
i üd. het departement Leiden
Ned. Maatschappij voor Nij-
el_1 en Handel, de Leidsche Ver-
10 ie van Industrieëlen, de
i. tscommissie en de Districts-
erhgscommissie voor het Gra
fisch Bedrijf, het Ned. Verbond van
Drukkerijen, een afvaardiging van de
afdeling Leiden van de Ned. Journa
listenvereniging en de gemeentelijke
en universitaire voorlichtingschef.
Uit de kring van het L.D. waren deze
middag aanwezig de hoofdredacteur,
leden van de ondernemingsraad en
de bedrijfsleiding, bij wie zich ook
de oud-hoofdredacteur, de heer J.
De burgemeester van Oegst
geest, jhr. T. A. J. van Eysinga
(rechts) neemt afscheid van de
heer en mevrouw Van Dishoeck.
(Foto LD/Holvast)
Brouwer had aangesloten. Het was
een hartelijk afscheid van een man,
die als commissaris zijn aandacht
nog zal blijven wijden aan de ont
wikkeling van het L.D.
mensen om het elfde wereldwonder
voor het eerst te bekijken.''
Die nieuwigheid is er nu een beetje
af. De bezoekers, die nu de beurs be
zoeken, lijken meer koopkrachtige
bezoekers, althans als men af mag
gaan op enkele zeer tevreden stand
houders.
Verder deelde de heer Wolfslag mee,
dat er nu al aanvragen om stand-
ruimten voor het volgend jaar bin
nenkomen. „Om niet de indruk te
wekken, dat wij aan bepaalde stand
houders de voorkeur geven, zeg ik u,
dat het nu al mogelijk is een stand
voor volgend Jaar te reserveren".
De volgende huishoudshow zal de
tiende worden en het bestuur wil de
ze Jubileum-beurs, grootser opzetten
dan alle voorgaande. Voor de grote
stunts en evenementen is extra geld
nodig en een deel van het Leidato-
bestuur wilde dan ook de standprijs
volgend jaar iets verhogen. De tegen
argumenten van secretaris-penning
meester Jan van Zijp bleken groot
genoeg om zijn mede-bestuurders te
overtuigen van de toereikendheid der
middelen, zodat de heer Wolfslag gis
teravond de standhouders kon mee
delen dat voor de tiende achtereen
volgende keer dezelfde prijs blijft
gelden.
Lichte verwarring veroorzaakte de
heer Wolfslag toen hij meedeelde, dat
de Leidato-deelnemers voortaan gra
tis hun krant zouden kunnen krij
gen van één van de andere Leidse
bladen. Dit blad had geschreven, dat
het merkwaardig is, dat bezoekers
van de Leidato toegang moesten be
talen. Het blad zou liever gezien heb
ben, dat de standhouders dan maar
wat meer betaalden. Jan Wolfslag:
„Als die krant vindt, dat de bezoe
kers toch al genoeg op de Leidato
betalen en dat de kosten dan door
de adverteerders opgebracht moeten
worden, dan krijgen wij zeker alle
maal een gratis krant, want we we
ten allemaal, dat een krant leeft van
de adverteerders".
Tijdens de bijeenkomst werden ook
de prijzen uitgekeerd voor de beste
sportstands. De Jury. bestaande uit
sportredacteuren van de drie Leidse
dagbladen, kende de eerste prijs toe
aan de samenwerkende Gymnastiek
verenigingen (24.3), A.V. Holland
werd tweede (23.6 pnt.» en derde
Boksvereniging DTS (23.3 pnt.). De
prijzen werden uitgereikt door de
heer Piet Biegstraaten, voorzitter
van de Leidse Sportstichting. „Ome"
Dick Snik, de grote man van DTS.
gaf op verzoek van de heer Bieg
straaten een nummertje scha
duwboksen weg. „Niet gek hè, voor
een man van 50.zei Snik. dol
blij met zijn derde prijs.
(Van onze juridische medewerker»
LEIDEN „Onder invloed van
de humanisering van ons strafrecht,
waardoor de persoon van de dader
centraal kwam te staan en niet uit
sluitend de veiligheid van de staat,
kregen wij in 1925 de zogenaamde
„psychopathenwetten," Deze maak- ment in de rechtspraak kennen wij
ten het de rechter mogelijk om bij a^een in pachtzaken.
gebleken ontoerekeningsvatbaarheid Eep ander meer pl.akUsch punt>
van de dader, deze ter beschikking waardoor de t.b.r. als instituut niet
te stellen van de regering „teneinde ls ^worden wa' men er zich aan-
vankelyk van had voorgesteld, is
van haren 't wege te worden ver- het chronisch geldgebrek. Dit is ook
pleegd i door wetswijziging te verbete
ren. Chronisch tekort aan plaat-
De pyler van ons strafrecht: geen singscapaciteit doet het passanten-
straf zonder schuld, heeft tot gevolg probleem ontstaan. Passanten zijn
dat een „geestelijk gestoorde" da- patiënten, veroordeeld tot t.b.r., die
der, geen schuld treft, zodat deze soms maanden in het huis van be
niet verantwoordelijk gesteld kan warln6 °P opname in een kliniek
worden voor zijn daad in de vorm i moete" ,wac'lten- Chronisch tekort
van een straf. Aan de andere kant aan /«kundig personeel maakt de
rav men ook in dat er met dit soort he^iiSel m
men bedenkt dat het Ryksasiel in
daders iets moest gebeuren, van- A behalve de geneesheer.
daar de oplossing van de t.b.r. directeur. één psyciater heeft op
Deze dwangverpleging kan worden c,rca ,4„ patienten dan is het
ondergaan in speciale van rijkswe- nlet verwonderliJk dat men aan een
ge hiervoor gebouwde instituten, of I therapie nauwelijks toekomt. Als de
bij particulieie inrichtingen, zoals wetgever heeft bepaald zoals bij
de Van der Hoeven kliniek te öe psychopathenwetten is gebeurd
Utrecht. i dat mensen kunnen worden ver-
Men zegt wel eens dat het bescha
vingspeil van een bepaald land kan
woiden afgelezen aan de wijze waar
op de delinquenten de schipbreu
kelingen van de samenleving wor
den opgevangen.
Wat dat betreft schiepen de psy
chopathenwetten prachtige voor
waarden voor een menswaardige en
maatschappelijk verantwoorde hulp
verlening. In plaats van door straf
de situatie van de geestelijk onvol
waardige dader te verslechteren,
kon er nu geholpen worden. Zijn
spoedige succesvolle terugkeer in de
vrije maatschappij is in alle opzich-
oordeeld tot het ondergaan van
dwangverpleging, dan is de maat
schappij verplicht om de noodzake
lijke voorwaarden te creëren, waar
door deze dwangverpleging zo suc-
I cesvol mogelijk kan verlopen.
IIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIIIIIII|||||||||||I!IIIIIIII|||||||||||||I
In een onlangs gepubliceerde nota
kondigt de regering een aantal wets
wijzigingen aan op het gebied van de
t.b.r. (de ter beschikkingstelling van
de regering). Dit is een maatregel
ten de meest bevredigende oplos- bestaande uit dwangverpleging, die
Sing' de rechter kan opleggen aan de da-
Droevige balans der van een misdriif als blükt da*
deze, toen hij het feit pleegde ontoe
De droevige balans na bijna een rekeningsvatbaar of verminderd
halve eeuw ervaring met de t.b.r.
is, dat dit instituut voor delinquen
ten gelijk staat met levend begra
ven te zijn. „Liever 10 jaar gevan
genisstraf dan t.b.r., want dan weet
je tenminste waar je aan toe bent"
is het vaste commentaar. De hulp
wordt dus als straf ervaren.
Belangrijke oorzaak hiervan is de
onbepaalde duur van de t.b.r. omdat
het een maatregel is tot verpleging,
kan de rechter niet beoordelen wan
neer de betrokkene genezen zal zijn.
Hij beslist slechts dat de dader ver
pleegd moet worden. Deze verple
ging kan telkens voor 2 jaar worden
verlengd. Over de verlenging beslist
de kantonrechter, maar deze volgt
praktisch altijd het advies van de
behandelend geneesheer. Hy is im- oordeeld tot t.b.r. In 1933, in de
mers niet deskundig op medisch ge- crisistijd kwam het zogenaamde
bied? Hoe zou hy het risico kunnen -topwetje waardoor alleen nog m
nemen (en waarom, een gestoorde zeer ernstige gevallen tot t.b.r. ver-
i/aron rto oordeeld mocht worden. Het cyfer
toerekeningsvatbaar was. De rech
ter kan dit alleen doen als „het be
lang van de openbare orde deze
maatregel bepaaldelijk vordert."
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Direct vanaf de invoering van de
ze wetgeving in 1928 is het beleid
tekortgeschoten op dit punt. Het
verloop van de aantallen ter be
schikking gestelden over de jaren
heen is wat dat betreft illustratief.
Aanvankelijk was de rechterlijke
macht enthousiast over dit instituut.
Er werden jaarlijks 100 mensen ver
terug te laten keren in de vrije
daalde. In '47 werd dit wetje opge-
maatschappij, tegen het advies van hevenwaardoor het cijfer stUgt tot
300 per jaar.
de psychiater in
Toch is juist deze gang van zaken
één van de meest gekritiseerde pun
ten van de t.b.r. Prof. mr. W. F. C.
van Hattum, president van de straf
kamer van de Haagse rechtbank,
wees in een artikel in het Neder
lands Juristenblad onlangs op een
geval waarbij „een eenvoudige krui
meldief' op deze manier 18 jaar van
zijn vryheid beroofd bleef. In zo'n
geval werkt de maatregel bijzonder
onrechtvaardig.
Twee recente arresten van de Ho
ge Raad bevestigen de zwakke posi
tie van de ter beschikking gestelde
op dit moment. De verlengingsproce
dure voor de kantonrechter is een
formaliteit. De betrokkene wordt
zelden gehoord. Er is geen hoger be
roep. Het komt er dus op neer dat
één arts de behandelend psychia
ter de duur van de vrijheidsbero
ving bepaalt.
Verbeteringen
De regering stelt nu een aantal
belangrijke verbeteringen voor op
dit punt. Zo zal steeds een college
Het in discrediet raken van de
t.b.r. is de vermoedelijke oorzaak
van de sterke daling van de laatste
jaren, in 1968 werd de maatregel
slechts 68 maal opgelegd.
Geen straf zonder schuld
Geen straf zonder schuld. Maar
wel straf bij enige schuld. Ons straf
recht is een zgn. schuldstrafrecht.
De rechter kijkt bij zijn oordeel
naar de persoon en de ernst
van het feit. Blijkt de dader toen
hy het feit beging ontoerekenings
vatbaar. dan is er geen plaats voor
straf. Maar als hij in mindere mate
toerekeningsvatbaar was, dan is er
wel plaats voor straffen.
Ook in de psychopathenwetten is
dat iemand, die bijvoorbeeld door
een tijdelijke bewustzijnsvernauwing
een moord begaat (de crime passio-
nelle is hier een klassiek voorbeeld
van» hiervoor eerst een gevangenis
straf van enkele jaren kan krijgen,
om daarna voor zyn „gestoord"
zijn te worden verpleegd middels de
maatregel van t.b.r.
In de praktijk werkt dit bijzonder
ongunstig. Door de jarenlange gevan
genisstraf gaan de genezingskansen
van dergelijke .Jicht gestoorde" da
ders sterk achteruit. Bij de gedeti
neerden zelf wordt het als onrecht
vaardig en absurd ervaren dat ie
mand eerst als „normaal" mens ge
straft wordt in de gevangenis, om
dan van de ene dag op de andere
bij beëindiging van de gevangenis
straf te verhuizen naar een in
richting om daar als „gestoorde" te
worden verpleegd. Toen in mei van
dit jaar in de Bredase Koepelgevan
genis een opstand uitbrak, bleek dit
ook een belangrijke onrust veroor
zakende factor.
Gestrafte niet in stukken
Ir de psychiatrie groeide het in
zicht dat iemand niet in stukken te
verdelen is. Ook de indeling „geeste
lijk gestoord" psychopaat en
normaal bleek niet houdbaar. In fei
te heeft men te maken met een ver
glijdende schaal waarvan de uitein
den wel zyn vast te stellen, maar
waartussen een oneoindig aantal nu
ances mogelyk zyn. De Zweedse
strafrechter heeft de consequentie ge
trokken en sedert 1 januari 1965 een
nieuw strafstelsel ingevoerd, waarbij
het hele begrip „ontoerekeningsvat
baar" geen beslissende rol meer
speelt. Doel van de uitspraak van de
rechter is uitsluitend „de aanpassing
van de veroordeelde aan de maat
schappij". Blijkt verpleging nodig,
dan wordt t.b.r. besloten. Blijkt re-
classeringstoezicht en een (korte»
vrijheidsstraf gewenst, dan wordt de
dader daartoe veroordeeld. De rech
ter heeft hier keuze uit het hele
sanctiepakket.
Al in 1964 adviseerde de „commis
sie psychopatenzorg" van de Centra
le raad van Advie6 voor Gevangenis
wezen. Reclassering en Psychopaten
zorg om het systeem te verlaten
waarbij een geestelijk gestoorde eerst
een aantal jaren in de gevangenis
moet verdoen om daarna verpleegd
te worden. Deze comissie stelt voor
de rechter bevoegdheid te geven aan
minder toerekeningvatbare personen
geen straf op te leggen maar met
t.b.r. te volstaan. Het blijft dan toch
nog mogelijk om gevangenisstraf en
t.bx. op te leggen. Het kan nJ. zijn
dat de rechter niet wil volstaan met
het opleggen van t.b.r. omdat hy ze
ker wil zyn dat de dader een aantal
jaren uit de vrye maatschappy blyft.
De t.b.r. garandeert niets wat dat
betreft, omdat de betrokkene daarby
„ontslagen" wordt uit de inrichting
ais de behandelend geneesheer hem
genezen acht.
In dat geval dus van een com
binatie van gevangenisstraf en t.b.r.
is het advies van de commissie-
psychopatenzorg de volgorde van ex
ecutie om te draaien. Hierdoor wordt
begonnen met de verpleging. De ge
vangenisstraf wordt afgetrokken van
de tyd in verpleging doorgebracht.
Krijgt de dader byvoorbeeld vyf
jaar gevangenisstraf plus t.bx., dan
wordt hy direct opgenomen in een
psychiatrische inrichting. Wordt hy
na zes jaar genezen geacht en dus
geschikt om in de vrye maatschap
pij terug te keren, dan is zyn gevan
genisstraf vervallen. Is hy na 3 jaar
reeds genezen zodat t.b.r. geen zin
meer heeft, dan kan hy daarna nog
gevangenisstraf ondergaan.
Dit laatste voorstel ls niet door de
regering overgenomen in haar nota
over deze materie. Zy wil wel de
rechter de bevoegdheid geven om
van straffen af te zien als de dader
minder toerekeningsvatbaar is. zo
als reeds thans by volledige ontoere
keningsvatbaarheid mogelyk is. Wordt
toch een combinatie van gevangenis
straf en t.b.r. opgelegd, dan wil de
regering vasthouden aan het huidige
systeem waarby eerst gevangenis
straf wordt opgelegd. Hiervoor zul
len wel, binnen het gevangeniswezen,
speciale gevangenissen worden inge
richt, waarby het systeem afgestemd
zal worden op een „aangepaste indi
viduele bejegening
AMSTERDAM ANP) De direc
tie van Gerzon heeft van de N.V.
Schroder (De Ruiter) schriftelijk
de toezegging gekregen dat het be
drijf na een reorganisatie zal worden
voortgezet. De naam en de aard van
het bedrijf zullen herkenbaar bhj-
ven. „Een beslissing omtrent de even
tuele sluiting van een of meerdere
filialen is afhankelyk van het resul
taat van een reorganisatie-onder
zoek wat thans in onze opdracht
wordt verricht, mede naar aanlei
ding van de overneming van de nv
gebr. Bischoff's Handelmaatschappy.
Bij dit reorganisatie-onderzoek zal
gebruik worden gemaakt van de rap
porten welke reeds in opdracht van
Gerzon en Bisschoff zyn opgemaakt,
wy verwachten overigens, dat het
resultaat van het betreffende onder
zoek voor eind september bekend zaJ
zyn. Het spreekt vanzelf dat. al
vorens reorganisatie-maatregelen
worden genomen, daaromtrent tevo
ren met de huidige raad van bestuur
van Gerzon overleg zal worden ge
pleegd", aldus Schroder.
De directie van Gerzon heeft van
de heer De Ruiter een schrifteiyke
garantie gekregen dat in geval van
een eventuele liquidatie van een of
meer filialen de liquidatie-uitver
koop en eventuele afvloeiing van per
soneel binnen het kader van Gerzon
zullen plaatsvinden. Dit betekent, dat
indien in het reorganisatie-rapport
wordt aanbevolen dat tot liquidatie van
een filiaal moet worden overgegaan,
dit zal geschieden op dezelfde wyze
zoals in Dordecht is gebeurd (uit
verkoop door Gerzon zelf) en dat
eventuele afvloeiing van personeel
slechts zal geschieden volgens de be
palingen van de overeenkomst met
Schroder en C. M. de Ruiter, waarin
de belangen van het personeel dui
delijk schriftelijk syn vastgelegd.
Inmiddels ls de aandeelhoudersver
gadering van' Gerzon uitgesteld tot
na de uitspraak van de SER-com-
missie.
De actiegroep Gerzon-Bisschoff het
Lingeriehuis en andere bedrijven
heeft van de heer C. de Ruiter het
verzoek gekregen namen te noemen
voor een commissaris die het ver
trouwen geniet van de personeels
leden en in het by zonder van de on
dernemingsraden.
Tevens heeft hy de actiegroep uit
genodigd voor een gesprek. De actie
groep wil deze uitnodiging aanvaar
den voor het einde van deze week.
Ze stelt zich voor het gesprek voor
te bereiden in overleg met de andere
betrokkenen. By dit gesprek zal de
actiegroep een of meer namen voor
de functie van commissaris met op
gave van de bevoegdheden die voor
de vervulling van deze taak nodig
zyn.
