Ceaoesescoede acrobaat van Boekarest
legering wil praten over
e Ambonese problematiek
Wij kunnen hier
niet toegeven
Roemenie op het scherp van de snede I
Cloos wil wettelijk verbod koppelbazen
rentier De Jong op persconferentie:
Premier Meir verschilt van mening met l .S.
Ir. Manusama
„Ik zou zelf
ook hebben
meegedaan"*
SDAO 1 SEPTEMBER 1970
PAGINA 9
lINDE van metaalstaking
n zicht
DN HAAG, UTRECHT (GPD, ANP) De voorzitter van
overlegorgaan van de drie vakcentrales de heer A. Kloos
t gisteravond gezegd dat de stakingsgolf in het Nieuwe
ïrweggebied een olievlek werking dreigt te krijgen en zich
alleen lijkt te beperken tot een bepaald gebied of bepaalde
ijfstakken.
moeten proberen de zaak op
jke wijze te kanaliseren want
Iternatief is een wilde ontwik-
waarbij niemand weet hoe
de golf zal gaan en waar hij
oelt".
der zei hij dat de vakbonden er
n vanzelfsprekendheid van uit-
dat op de kortst mogelijke ter
pen wettelijk verbod tot in- en
en van arbeidskrachten tot
komt.
heer Kloos zei dat het niet de
ling is dat de loonsverhoging
ct blijft tot die gebieden en be-
akken waar men met het pro
van de koppelbazen kampt,
ït ogenblik, zo zei hij, worden
irsohillende bedrijfstakken en
nemingen eisen gesteld die een
leven gaan leiden en de kans
Dt, dat verschillende werkgevers
ie knieën zullen gaan.
Grens
j geven nu een grens aan die
gemeen aanvaardbaar lijkt, een
aale stijging. De vakcentrales
leiding geven aan het proces
j op gang is gekomen, maar de
fstakken zullen zelf moeten
ken of het in hun omstandig-
verantwoord is, de loonsver-
j toe te passen. U moet het niet
ils een afspraak maar als een
aak over wat de stichting ver-
ord vindt.
.iddels bestaat de indruk dat
taaistaking een aflopende zaak
is. De nachtploegen van de grote
bedrijven als Wilton Pijenoord. Rot
terdamse Droogdokmaatschappij en
Gusto Schiedam kwamen maandag
avond wel op, maar gingen niet aan
het werk. Volgens een woordvoerder
van de Algemene Nederlandse Me
taalbedrijf sbond (ANMB) voelde het
grootste deel van deze ploegen er al
les voor om weer aan het werk te
gaan. Dat het daar gisteravond (nog
niet toe kwam moet vermoedelijk op
nieuw worden toegeschreven aan de
intimidatie door een beperkt aantal
personeelsleden, dat niet bereid is oir
te gaan werken.
Bij minstens zeven kleine werven
en machinefabrieken (onder andere
Gusto-Slikkerveer Van den Brink.
Netam en Smit-Kinderdijk verklaar
den de werknemers, ongeveer 2000
man in totaal, zich na urenlange dis
cussie akkoord met de zaterdag be
reikte overeenkomst tussen de dis
trictsbestuurders van de metaalbon
den en de directie van Rijn-Schelde
Aan werk
Bij een aantal andere werven,
waar tot dan toe niet of nauwelijks
was gestaakt, kon men zich ook met
het akkoord van zaterdag verenigen
Tot deze groep werven behoort on
der andere de werf Van der Giessen-
De Noord in Krimpen aan den IJssel.
Gisteren hebben overigens tal van ondernemingsraad zich aan het eind
ondernemingsraden geprobeerd hun van de miadag nog eens unaniem
mensen aan het werk te krijgen. Bij I aohter het akkoord en bij Wilton de
de RDM stelde de 25 man tellende overgrote meerderheid. Bij de RDM
(Vervolg van pagina 1 I
leidde dat er toe dat nog een be
trekkelijk klein aantal naar hun af-
delingen ging en daar aarzelend het
werk hervatte. Bij Wilton kwam het
niet zo ver. doordat enkele stakers
daar de poort hermetisch gesloten
hielden.
In Rotterdam is het overigens nog
niet tot ernstige botsingen tussen
stakers en werkwilligen gekomen,
maar algemeen hield men er gister
avond rekening mee dat deze kunnen
ontstaan. „De mensen, die willen
gaan werken worden steeds grimmi
ger", aldus de heer A. Schravemade
van het ANMB.
M HAAG (GPD» Minister-*
lent De Jong verklaarde
avond, dat de regering be-
s om met ir. Manusama over
ïle Ambonezen-problematiek
reken. Overigens was hij er-
jvertuigd, dat de Ambonese
•s niets van deze actie heb-
,f geweten.
de vraag of de regering zich
eel eerder in deze problematiek
noeten verdiepen omdat ten-
deze onrust zich al eerder
gemanifesteerd, antwoordde
er De Jong: „Ja, dat is al eer-
edaan". De minister-president
e er nog aan toe, dat de rege-
tiad geweigerd stappen te on-
nen in de richting van een
lel voorstel aan president Soe-
de heer Manusama voor een
ïk uit te nodigen. „De heer
sama is door ons niet als presi-
van de republiek Zuid-Moluk-
rkend".
minister-president verklaarde
dat het bezoek van president
rto aan Amsterdam normaal
orgaan. De voorgenomen veilig-
naatregelen zullen niet scher-
Ijn dan was voorgenomen bij
riedaagse bezoek,
herkomst van de wapens, die
zetters in hun bezit hadden,
fisteravond nog niet bekend,
noch of er nog meer in het bezit van
Zuidmolukkers zijn. Overigens mag
men niet stellen, zo zei de heer De
Jong. dat de veiligheidsdienst heeft
gefaald.
Bij de overval op de Indonesische
kanselarij was ambassadeur Taswin
via een raam aan de achterzijde ge
vlucht. Tijdens zijn ontsnapping werd
er nog op hem geschoten, maar hij
werd niet geraakt. De ambassadeur
ging terwijl hij beschoten werd van
bosje tot bosje naar zijn buren, maar
kreeg geen gehoor, terwijl ook de
buren daarnaast geen gehoor gaven.
Tenslotte wist hij kasteel Oud-Was
senaar te bereiken. Premier De Jong:
„Hij heeft zich bijzonder moedig ge
dragen".
Tijdens de bezetting van de resi
dentie werden in totaal acht per
sonen in gijzeling gehouden. Ambas
sadeur Taswin zou gisteravond in
intieme kring zijn 48-ste verjaardag
hebben gevierd. Daarvan is echter
niets gekomen.
Uit de verklaringen die na de over
gave van de bezetters zyn afgelegd,
is het misverstand ontstaan dat de
bezetters niet zouden worden ver
volgd. De Zuidmolukkers is alleen
toegezegd dat zij tijdens de verhoren
niet geslagen zullen worden, terwijl
daarbij een Zuidmolukse raadsman
aanwezig zou mogen zijn. Mr. Geert-
sema, die eveneens aanwezig was op
de persconferentie, zei dat het doden
van de politie-agent veel weg had
van moord, daar hij van een afstand
van drie meter werd getroffen, ter
wijl hij zelf geen schot had gelost.
„Dat gaat duidelijk in de richting
van moord, maar de rechter zal het
moeten uitmaken", aldus mr. Geert-
sema. Ook premier De Jong betoogde
dat hij geen consessies aan de be
zetters heeft gedaan en duidelijk had
gesteld dat het optreden misdadig
was en dat niet kan tolereren.
JERUZALEM/CAIRO (Reuter)
Premier Meir van Israël heeft mee
gedeeld dat haar regering verschil
van mening met Washington heeft
over de beweerde schendingen van de
wapenstilstand dooi- Egypte. Israël
kan in deze kwestie niet toegeven,
zei zij.
Enkele uren nadat zij dit gezegd
had. klaagde Israël voor de achtste
maal over versterking van de Egyp
tische luchtafweer, in strijd met de
regels van het bestand. Minister van
Buitenlandse Zaken Eban en enkele
andere ministers willen van deze
schendingen geen kwestie maken
die de voortzetting van de vredeson
derhandelingen in de weg staat. Mi
nister van Defensie Dayan denkt
daar anders over. Hij wil dat de
schendingen in elk geval openlijk
worden toegegeven.
Van officiële Egyptische zijde be
schuldigt men Israël ervan, dat het
niet echt wil onderhandelen en een
vertragingstactiek voert. Het is niet
bereid de bezette gebieden op te ge
ven. zegt men.
Een commentator van radio-Cairo
zei te betwijfelen of het ook Amerika
wel ernst is, gezien de wapenleveran
ties aan Israël en het achterwege la
ten van een uitspraak over de Is
raëlische beschuldigingen aan het
adres van Egypte.
In Amman blijft de toestand ge
spannen na de schermutselingen tus
sen leger en Palestijnse commando's,
waarbij de afgelopen dagen enkele
doden zijn gevallen. De moeilijkheden
zijn mede voortgevloeid uit de ver
deeldheid in het Arabische kamp over
de taktiek jegens Israël. Het Pales
tijnse verzet wijst onderhandelingen
met Israel af De fanatici aan beide
(Van onze correspondent)
DEN HAAG <GPD» ..Als ik jong
was geweest, zou ik ook met de be
zetting hebben meegedaan". Dit zei
een tamelijk tevreden ir. Manusa
ma na de ontruiming van de Indo
nesische residentie.
„Ik sta geheel achter deze actie. Dat
is vanzelfsprekend. Deze Jongens
zijn immers voor het belang van
onze zaak opgekomen. Wat die
doodgeschoten agent betreft: dat
spijt hen ook heel erg".
Volgens de leider van 30.000 am bo
nezen mag zijn volk tevreden zyn
„Vooral ook omdat de jongeren
naar mij en ds. Metiary hebben
willen luisteren Vooral de dominee
heeft het pleit gewonnen. Ook
onze jongeren luisteren nu eenmaal
graag naar een predikant".
Ir. Manusama, betreurde het wel dat
de Nederlandse regering geen ge
sprek tussen hem en president Soe-
harto heeft kunnen arrangeren. Op
i de vraag of hij niet vreesde, dat
de bezetting de zaak van de Am-
j bonezen hueft geschaad, an t woord-
de hij: „Ik ben ervan overtuigd
dat wij van de gebeurtenissen van
vandaag alleen maar voordeel zul
len ondervinden. Met name staat
het voor my vast dat de Neder-
i landse bevolking er gunstig over
zal oordelen".
J De heer Leiwakabessi. voorzitter van
de Zeeuwse afdeling van de Badan
Persatuan, was gisteren bijzonder
verrast over de actie van de Zuid
molukse jongeren. Namens acht-
j honderd Zuidmolukkers op Wal-
I oheren verklaarde hij dat er een
duidelijke afspraak was gemaakt
over de demonstraties tijden hei
bezoek van Soeharto.
I
„Wat er in Wassenaar gebeurd is.
betreuren we ten zeerste, al heb
ben we er enig begrip voor, want
de gemoederen zijn begrijpelijker
wijs erg verhit. We hebben alle
maal duidelijk het gevoel, dat we
worden weggetrapt als een oude
schoen. Het stelt ons enorm teleur,
dat de Nederlandse regering Soe
harto wil ontvangen, terwijl hU
weigert met onze president in con-
(Foto LD/Holvasti tact te treden", aldus de heer Lei
wakabessi.
De heer J. Hitipeuw. voorzitter van
de Ambonese wijkraad in Moor
drecht zei geen idee te hebben wie
er achter de actie zijn schuilgegaan.
De actie is in elk geval niet geor
ganiseerd door de officiële Zuidmo
lukse organisatie. Een zwygende
goedkeuring van de Wassenaarse
bezetting viel ook te constateren op
het Ambonese woonkamp in Ca
pe 11e aan den LJssel. In de nacht
voor de bezetting was op het kamp
nog rumoer ontstaan over het uit
delen van bepaalde pamfletten.
De voorzitter van de evangelische
protestantse kerk der Molukken in
Venlo, de heer S. Mual, veroordeelt
de gewelddadige acties. „Ik heb ge
huild toen ik hoorde dat er in
Wassenaar een politieman was
doodgechoten".
Gistermiddag werd gestaakt
bij de HCW en de NEM in Leiden.
Werknemers verzamelden zich bij
de fabriekspoorten in afwachting
van nadere mededelingen.
kanten in Jordanië willen het op een
krachtmeting laten aankomen
Koning Hoessein heeft duidelyk te
kennen gegeven, dat hy zich niet de
wet laat voorschrijven door de com
mando's. Waarnemers in Amman
geloven niet. dat hy de Palestijnen
zal aanpakken tenzij deze zijn gezag
openlyk zouden betwisten. Uit Am
man wordt bericht dat het volksfront
voor de bevrijding van Palestina een
taxichauffeur uit Gaza heeft te
rechtgesteld wegens spionage voor
Israël.
De Amerikaanse president Richard
Nixon heeft de suggestie een Ameri
kaans-Russische politiemacht naar
het Suezkanaal te zenden als een re
geling van het Israëlisch-Arabische
conflict wordt bereikt, ingetrokken
De mogelijkheid van een dergelijke
strijdmacht had Nixon vorige week
tydens een gesprek met hoge Ameri
kaanse functionarissen te berde ge
bracht.
„Ik geloof niet dat een suggestie
van deze aard, hoe goed ook bedoeld,
werkelijk van nut is op het moment
dat dr. Jarring met zijn taak is be
gonnen", aldus Nixon in 'n tv-vraag
gesprek dat gisteren is uitgezonden
De president voegde eraan toe, dat
er in het Midden-Oosten vooruitgang
wordt geboekt en dat er nu hoop op
vrede is die er tot dusver niet is ge
weest. Volgens politieke waarnemers
wijzen de uitlatingen van Nixon er
op, dat de Amerikaanse regering
waarschijnlijk niet erg gelukkig is
met de onthulling over de suggestie
van een Amerikaans-Russische
politiemacht in dit vroege stadium
van de vredesonderhandelingen. Na
dat vorige week woensdag de sugges
tie wereldkundig werd. hebben func
tionarissen van het Witte Huis er da
nadruk op gelegd dat het geen nieuw
vredesinitiatief van de Verenigde
Staten betrof, maar dat een func
tionaris het plan alleen maar had
geopperd als een mogelijkheid van
wat gedaan zou kunnen worden
Premier De Jong geeft een
\ngsverklaring over de af-
W as sen aar.
Wie in september 1970 in de mi
nisteries in Boekarest het gesprek op
de buitenlandse politiek wil brengen,
krijgt van zijn gastheer met hoffe
lijke nadruk nog een Turkse kof
fie geserveerd. En by nader aan
dringen wordt hem definitief de
mond gesnoerd met een glasheldere
uiteenzetting over de gevolgen van
de overstromingen.
Zó groot zyn de spanningen tus
sen het rebelse Roemenië en de Sow-
jet-Unie sinds de ondertekening van
het nieuwe verdrag voor vriendschap
en wederzijdse bijstand van 7 juli j.l.
Tot overmaat van duidelijkheid
somt de gesprekspartner de door
China geleverde hulp tot en met het
aantal gedroogde geitevellen in alle
details op. terwijl hij ondanks de
nieuwsgierige impertinentie van de
kant van de gast over de omvang en
de aard van de Russische hulp geen
enkel woord vuil maakt. Gelyk heeft
hij: de Chinezen stuurden snel en
spontaan voor 27 miljoen, de Rus
sen na pijnlijke aarzeling voor 50.000
dollar.
Dat partijleider Ceaoecescoe een
dergelijk dieptepunt in zijn betrek
kingen met de grote broer überhaupt
kan riskeren, pleit voor het instinct
waarmee de Roemenen in hun on
afhankelijkheidsstreven te werk zijn
gegaan. Sinds het eerste teken van
een verkoeling tussen Roemenië en de
andere communistische landen
zichtbaar werd —na de vergadering
van het uitvoerend comité van de
COMECON in februari 1963 in Mos
kou heeft Boekarest er angstval
lig voor gewaakt de machtige noor
delijke buurman en traditionele
vyand door eigen initiatieven te pro
voceren. Steeds weer lukte het de
Roemenen om Moskou het odium
van agressiviteit en imperialisme toe
te schuiven. Zo konden ze zelfs vol
staan met een houding van tydeiyk
verzet ten opzichte van de Russische
voorstellen voor een nauwere militai
re binding, sterkere economische in
tegratie, grotere ideologische disci
pline of meer solidariteit in het bui
tenlands beleid.
Slechts één keer heeft Ceaoe
cescoe zich laten verleiden zijn stem
openlyk tegen de Sowjetrussische
leiders te verheffen. Dat was op 21
augustus 1968 om 12 uur 's middags,
toen Ceaucescoe in de stromende re
gen op het balkon van het gebouw
van het centrale comité honderd
duizend roerloos wachtende Roeme
nen toeriep: „Het binnenvallen van
de troepen van de vijf socialistische
landen in Tsjecho-Slowakye is een
zware fout en een ernstig gevaar
voor de vrede in Europa en voor de
toekomst van het socialisme in de
wereld".
De radiozenders lieten dit verme
tele protest tot in de uiterste hoe
ken van het land weerklinken. En
toen de donkere! kleine staatsman
zyn rede besloot met een hees „wy
Ceaoesescoe
verklaren ons solidair met het
Tsjechoslowaakse volk" barstte de
menigte los in een scherp gescan
deerd Ce-aoe-ces-coe, welke kreet
sindsdien als bezegeling wordt ge
bruikt van de nationalistische en
anti-Russische sentimenten.
Die openlijke afvalligheid verstom
de overigens gauw genoeg. Vier da
gen later maakte de Russische am
bassadeur in Boekarest Basow zijn
gastheren op de onbeperkte toepas
baarheid van de Breznjew-doctrine
attent. Als by toverslag waren de
massamedia van dat ogenblik af weer
op die van het Warschau-pact afge
stemd. Maar sindsdien heeft Ceaoe-
coe by zyn openbare verschijningen
iedere week minstens wel één keer
gehamerd op de drie principes, die
aan zyn buitenlandse politiek ten
grondslag liggen: souvereiniteit. na
tionale onafhankelykheid en niet-in-
menging in de interne aangelegen
heden.
In feite twyfelt niemand eraan,
dat de Roemenen, anders dan de
Tsjechen en Slowaken, zich tegen
een militaire interventie zo nodig
met. de wapens in de hand zullen
veidedigen
Maar zover wil Ceaoecescoe het
onder geen enkele voorwaarde laten
komen Daarom handhaaft hy een
nog steeds tamelijk rigoreus binnen
lands regiem, al is van de politieter-
reur zoals vroeger onder Anna Pau-
ker en Gheorghioe-Dej nauwelyks
nog een schaduw over. Daarom wordt
de economische liberalisering, die
hier hervormingssysteem wordt ge
noemd. zo langzaam en voorzichtig
aangepakt, dat er byna niets van
valt te bespeuren. En daarom is van
een democratisering binnen de com
munistische party, van mogeiykhe-
den tot controle en kritiek, geen
sprake. Aan de andere kant wordt
welbewust ook van de langzame maar
gestage beperking van de handelbe-
trekkingen met de COMECON ten
gunste van het Westen en van de
derde wereld met geen woord gerept.
Die is toch maar even van 72 pet.
in 1960 tot plusminus 43 pet. in
1968 teruggelopen.
Ook heeft Ceaoecescoe altyd heel
duidelyk laten uitkomen, dat hy niet
van plan is de vroegere horigheid aan
Moskou te ruilen voor een osoegtr-
Moskou te ruilen voor een soortge
lijke vazallen-status ten opzichte van
China. Integendeel, meer dan eens
heeft hy Chinese avances in die
richting bruusk van de hand gewe
zen. Maar hy gebruikt zijngoedebe-
trekkingen met Peking én met het
Westen om zyn positie tegenover
Moskou te versterken op ogenblikken,
dat de Russische leiders door andere
zorgen aan handen en voeten zijn
gebonden.
Een goed voorbeeld van deze tak
tiek was de uitnodiging van de Roe
menen aan president Nixon voor een
bezoek aan Boekarest in augustus
1969, vlak nadat de Russen hun tri
buut hadden betaald in de vorm van
deelneming aan de communistische
topconferentie in Juni van dat jaar.
Zo is het ze nu ook, door het uit
spelen van de precaire politieke situa
tie waarin het Kremlin zich op het
ogenblik bevindt, gelukt om het nieu
we vriendschapsverdrag te sluiten
zonder de Breznjew-doc trine erin en
zonder de verplichting tot automati
sche militaire bystand in geval van
een conflict met Peking, welke
clauule Tsjecho-Slowakye deze
lente wél zyn opgedrongen in een
soortgelyk verdrag. Prompt daarop
stuurde Ceaoecescoe niemand minder
dan zyn minister van Defensie Joni-
ta naar Peking, om aldaar iedere
twyfel over het vers gesloten pact uit
de weg te ruimen.
Maar hoe diep de breuk met Mos
kou al zit, heeft de wereld kunnen
constateren, toen de Russische par
ty leider Breznjew een dag tevoren
zyn aanwezigheid by de onderteke
ning in Boekarest afzei, wat voor de
Roemenen weer een fyne aanleiding
was voor een nummertje beledigd
bouderen. Daarmee was de acrobaat
Ceaoecescoe er opnieuw in geslaagd
zich in de controverse met de Rus
sen in de rol van het slachtoffer te
manoeuvreren.
Zullen ze zich op deze toer een
zelfde noodlottige ontwikkeling als
zelfde noodlottige ontwekllking als
in Tsjecho-Slowakye weten te be
sparen? Het dichtklappen van alle
hoge ambtenaren in Boekarest, zo
dra men andere problemen dan die
van de overstromingen probeert aan
te snijden, verdient in ieder geval
van de kant van het Westen be
grip en respect.
AN SAL0M0N60N.
(Wordt vervolgd)
