De Wedden
Zeelt: „mooie jongen" uit de polder
Uit in de Randstad
Triion een lijn 3 x sterker dan andere
Den Holder, Oudste Leidse Hengelsportzaak
JANVOSSENSTEEG 75—77
DE GOEDE VANGST
LEIDSCH DAGBLAD
Steeds meer mensen ontvluchten in hun vrije tijd de over
volle steden op zoek naar wat groen, wat bomen, een heide-
veldje of een meertje om te vissen of te zwemmen. Op zoek
naar frisse lucht, naar rust. We ontdekten echter al spoedig dat
het steeds moeilijker wordt die bomen, dat meertje of de heide
te vinden en wanneer we 't eindelijk gevonden hebben, moeten
we dat kleine stukje natuur delen met duizenden anderen en
vinden we er niet de rust waar we naar zochten. Vaak zoeken
we het dan nog verder, rijden over propvolle wegen in ons
autootje naar landen waar de lucht schoner, het water helder
der en de natuur mooier is.
U hoeft echter niet zo ver weg. In
ons eigen land, in het noorden strekt
zich van de kop van Noord-Holland
tot aan de Eems een fascinerend
landschap uit. Daar ligt op de grens
van land en water Nederlands groot
ste en meest ongerepte brok natuur,
een uniek getijdengebied. zoals er in
Europa geen tweede bestaat
De Waddenzee wordt bedreigd, zo
als alles wat eeuwenlang ogenschijn
lijk nutteloos ongerept heeft gelegen
door de ontginningswoede van de
mens. Wij lozen onze overtollige pro-
dukten in zee, opdat we het maar
kwijt zijn, het is echter alleen maar
een verschuiving van de problemen.
Er is een persleiding aangelegd die
het afvalwater van de Groningse in
dustrieën ver het wad opspuit.
Deskundigen hadden berekend dat
dit geen noemenswaardige verontrei
niging zou veroorzaken, maar reeds
een maand nadat de leiding in ge
bruik was genomen, had er in wiide
omgeving van de monding na een
periode van stormweer nauwelijks
verversing van het water plaats
gevonden. De garnalen, die toen wer
den gevangen, waren niet te eten
De Lauwerszee is al verdwe
nen, terwijl er plannen zyn om nog
meer stukken in te polderen, dijken
te leggen, dammen naar Ame
land Er wordt naar olie en gas ge
boord en de gemeente Den Helder wil
zware industrieën vestigen op het
Balgzand. omdat de vuile lucht en
het smerige water zo gemakkelijk
kwijt zyn te raken. Het zijn allemaal
plannen die ingrijpende, zo niet on
herstelbare gevolgen zullen hebben.
De Waddenzee is rijk aan dierlijk
leven, maar betrekkelijk arm aan
soorten. Deze soorten vormen samen
een hecht evenwicht, dat gemakkelijk
is te verstoren Hoe gemakkelijk,
blijkt wel uit een voorbeeld. Er waren
op Grind, Texel en Rottumeroog en
kele grote kolonies grote sterns
(40.000 paar). Een ongelukje in Pernis
bracht een chemisch vergif in sterk
verdunde vorm via de Nieuwe Wa
terweg in de Noordzee.
Vandaar kwam het in de Wadden
zee. waar het zich in een al iets ster
kere concentratie ophoopte in algen,
terwijl in het dierlijk plankton dat
van deze algen leeft de concentratie
verder opliep. Via garnalen en visjes
kwam het gif in steeds sterkere ma
te bij de grote sterns terecht, die er
voor een groot deel aan dood gingen.
In korte tijd daalde het aantal tot
770 paar.
Het zijn niet alleen de grote sterns
die hun eten uit de Waddenzee halen.
Tienduizenden eenden, ganzen, meeu
wen. scholeksters en nog vele andere
soorten zoeken er naar mossels, gar
nalen, wormen schelpen en visjes. Ze
zoeken nooit tevergeefs, want het
Wad is geweldig voedselrijk, nog wel.
De charme van het Wad is voor
mensen die er nooit zijn geweest niet
zo gemakkelijk onder woorden te
brengen. Het is misschien de para
doxale rust, want stil is het er nooit,
het gegorgel van het water in de
kreekjes tussen de droogvallende pla
ten, het gekrijs van de meeuwen, of
het kabaal van de ruziemakende
scholeksters de meest talrijke en wel
licht ook de opvallendste verschijning
langs de Waddenkusten.
Of het zyn de malle strandlopers,
pluizige bolletjes, die allemaal in de
zelfde richting gekeerd op een poot
staan te slapen en dan plotseling zon
der aanwijsbare reden opvliegen.
Troepen van enkele tienduizenden
zijn dan geen uitzondering en het is
een indrukwekkend gezicht die gewel
dige zwerm vogels snelle rondjes te
zien draaien boven de plaatsen waar
ze overtijen, en niet te vergeten de
meeuw, die een mossel heeft gevon
den. maar hem niet open kan krij
gen
Hij vliegt er mee naar een bazalt-
dijkje en laat de mossel net zo lang
vallen tot hij openbarst. Vaak ook
zijn de meeuwen te lui om hun eigen
voedsel te vangen, pesterig vliegen ze
achter de sterntjes aan. net zo lang
tot dat deze zenuwachtig geworden
hun prooi laten vallen
Het zijn ongetwijfeld ook de eilan
den, de grote, Texel. Terschel
ling en Ameland, de kleinere Vlieland
en Schiermonnikoog met hun eigen
karakteristieke dorpjes, hun brede
1 stranden, hun kwelders, waar kluten
en lepelaars broeden naast bergeen-
1 den. de oude dijken met de halfver-
wilderde schapen.
Er zijn vele mogelijkheden om met
het Wad kennis te maken, lopend of
varend, met verrekijker of met hen
gel. U hoeft zich beslist niet direct
aan te sluiten bij dat groepje wande-
laars dat zomer of winter wad loopt
naar Ameland of Schiermonnik
oog. soms tot hun middel in het wa-
I ter. dan weer tot hun knieën in het
slik. Er zijn genoeg andere mogelijk
heden Met een paar laarzen aan
wandelen vanaf een eiland.
De bodem is daal- zanderig en hard.
je kunt er uren lopen zonder een
mens tegen te komen en de vogels
zullen u nauwelijks bemerken. Zorg
wel dat u met te ver van de kust
raakt, het Wad is grillig en de vloed
kan u plotseling verrassen.
Het uiterlijk van de Waddenzee is
wisselend en de grenzen tussen wa
ter en land zijn oneindig gevarieerd.
Voor wie niet in de gelegenheid is
om het wad zelf te bezoeken, is er
bij uitgevery Ploegsma in Amsterdam
een boek verschenen dat u 'n indruk
kan geven van wat u allemaal had
kunnen zien. Jan van de Kam selec
teerde een hoeveelheid kostelijke fo
to's die hij gedurende zes jaar op en
rond het Wad maakte tot een docu-
ment dat samen met de tekst vrij-
wel alle facetten van het Wad belicht.
Met de poëtische inleiding van Dick
j Hilenius is het een boek geworden,
dat bij ledereen het verlangen wak-
ker moet maken om ook met dat Wad
kennis te maken. Hilenius besluit zijn
boek met de opmerking „De mooie
foto's van Jan van de Kam en het
j feit dat de Wadden in 1970 interna-
1 tionaal in de belangstelling staan als
uniek natuurgebied, zullen ongetwij
feld meehelpen om onwetende ande-
I rende, de meerderheid, op te wekken
om zich de kostbaarheden van de na-
j tuur niet uit handen te laten gris
sen".
Het is juist in dit verband te hopen
J dat het boek van Jan van de Kam
I nooit een historisch document zal
i worden.
Op de ene foto moeder en loon
kapmeeuw aan de wandel, wellicht de
bekendste vogel in Nederland. Vooral
in de winter zie je ze vaak in dorpen
rn steden langs de grachten staan
kleumen. Op de andere de grappige
bonte strandlopers, dommelend op
één poot, de kop in de veren. In de
Wadden zijn er wel meer dan 100.0(H)
geteld en dat is dan waarschijnlijk
nog niet eens een maximum.
van 1971 tot 1980 zal de capaci
teit van de Tsjechoslowa&kse auto-
produktie worden verhoogd van
140.000 tot 360 000 wagens per Jaar.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Vogelpark Avifauna: Schitterende collectie vogels uit de ge
hele wereld, waterpartijen, speeltuin, kanovijver, rondvaar
ten en restaurant Dagelijks geopend van 8.30 tot 24 uur
AMSTERDAM
Stadsschouwburg: 30 augustus. 13.30 uur Ned Operastich
ting „Die Zauberflote, 30 augustus. 2015 uur: Nederlandse
Comedie
Toneelmuseum: t.e.m 1 3augustus. maanda gt m zaterdag.
10 tot 17 uur. zondag 13 tot 17 uur. Theater in vele dimensies
BENNEBROEK
Linnaeushof: Bloemen- en recreatiepark met oa 80 000 rr2
vrij wandelpark en permanente bloemenshows. Dagelijks ge
opend van 9 tot 18 uur.
BLOEMENDAAL
Kcnnemer Duinen: Groot duinreservaat <1200 hectare) met
restaurant Parnassia aan zee. Excursies onder leiding van
deskundigen.
Dagelijks geopend van zonsopgang tot zonsondergang
DELFT
Grote Markt: t.e.m. 5 september. 21 uur: Taptoe Delft
DEN HAAG
Kon. Schouwburg: 20.15 fiur Haagse Comedie „Je weet het
nooit"
Mauritshuis: t.e.m. 13 september, maandag 10 tot 22 uur.
zondag 11 tot 17 uur. Vijftig meesterwerken van de Spaanse
schilder Goya.
Madurodam: Miniatuurstadje op 1/25 van de normale
grootte. Middeleeuwse stedenbouw maar ook hypermoderne
snelwegen en vliegveld. Geopend van 9.30 tot 22 uur
HAARLEM
Helikopterterrein: t.e.m. 30 augustus. 16.30 en 20.30 uur
Circus Sarrasani.
KATWIJK
Nieuwe Kerk: 1 september. 20 uur: Orgelconcert
LEIDEN
Groenoordhal: tem. 6 september: Leidato Leidse midden-
standsbeurs met optreden van diverse artiesten
De Lakenhal: t.e.m 3 oktober, maandag tm. zaterdag. 10 tot
17. zondag 13 tot 17 uur: Tentoonstelling 350 Jaar Pilgrim-
fathers.
LEIDSCHENDAM
Automobielmuseum: Oude auto's, rijtuigen, motorfietsen,
velocipedes, arresleden, brandspuiten Geopend van 9 tot
17.30 uur.
NOORDWIJK
Noordwijk-Binnen1 tot 3 september: Lunapark, georgani
seerd door de Oranjevereniging.
Zeilvereniging: Zondag 6 september, 14 uur: Admiraalzeilen,
14 30 uur: Wedstrijden Olympische baan. 4 klassen.
ROTTERDAM
De Doelen: 30 augustus. 20.15 uur: Carnaval In Rio Brasiliana
1970.
Luxor-Theater; t.m 20 augustus, 20 uur: Snip en Snap-
revue van toen en thans.
Communicatie '70: Manifestatie t.g.v. wederopbouw Rotter
dam met maquettes, boetieks, restaurants, dolfinarium. Tot
en met september
RIJSWIJK
Speeltuin Drievliet: Speeltuin, lachgrot, lunapark met auto
scooters, emotiebaan en draaimolen, bootjes en kinderboer
derij Doorlopend geopend.
SCHEVENINGEN
Kurzaal: 30 en 31 augustus. 2015 uur: Hoofdstad Operette
Die Zirkusprtnzessin
WASSENAAR
Duinrell: Recreatiepark <1000 000 m2> met speeltuin, kano-
vijver. sprookjesland, aqua-stereo-show. restaurant, rond
vaart. Geopend van 9 tuur tot zonsondergang
Dierenpark: Tropische vogels en andere zeldzame dieren,
speeltuin, vermaarde Louise-hal. café-restaurant. Geopend
van 8 uur tot zonsondergang.
ZANDVOORT
Circuit: 30 augustus Internationale race om de Zandvoort
Trophy.
DOOR BRAM VAN LEEUWEN
Slaat u de visboeken en hengelsportbladen er maar eens
op na: zeelt is een sportvis, waarover in de hengelsport
literatuur maar op een zeer bescheiden wijze wordt ge
sproken. Geheel ten onrechte want voor iedere sportvisser
betekent het vangen van een flinke zeelt nog altijd „het
betere werk". Een knaap van een zeelt aan de haak ver
toont gelet op de kracht waarmee hij de sterkte van uw
nylonlijn beproeft een treffende gelijkenis met een oer
gezonde boerenkarper.
j of baars, terwijl het aes in feite be
stemd was voor een zeelt.
De meeste kansen om een zeelt te
vangen heeft u in vry brede polder
sloten, die vry dicht begroeid zijn
met wierplaten, waterlelies en riet.
Daar voelt de zeelt zich thuis. In de
paaitijd spartelt hij aan de opper
vlakte, in de zomer zoekt'hy verkoe
ling onder de waterplanten en in de
winter ligt de zeelt apatisch in de
modder te wachten tot het weer
voorjaar wordt.
Bovendien is het een vis, die
er prachtig uitziet, niet in de
laatste plaats door de zwartgroe
ne tot goudkleurige schubben-
laag. Evenals aan de vinnen is de
zeelt aan de bovenkant bijna
zwart, teruAjl de buik vuilwit tot
okergeel is en soms zelfs naar
oranje gaat. Ondanks de schoon
heid van deze vis wordt de zeelt
door negen van de tien sport
vissers bij toeval gevangen. Het
aantal sportvissers, dat 's mor-
1 gens de deur achter zich dicht
trekt en zegt: Vandaag ga ik
j eens lekker op de zeelt vissen"
is op de vingers van één hand te
tellen.
Vanwaar die nogal matige belang
stelling voor deze „torpedo" van ons
viswater? Wel, daarvoor zyn ver
schillende oorzaken aan te wyzen.
Voor een deel is die minimale be
langstelling te wijten aan het feit
dat specifiek zeelt-viswater, maar
by een zeer gering aantal sportvis
sers bekend is. Bovendien laat de
zeelt zich uitzonderingen daarge
laten vry moeilijk vangen.
Voorzichtig
Om eerst maar by het vangen van
de zeelt stil te blijven staan: u moet
weten, dat de vis van nature zeer
voorzichtig en argwanend is. De kar
per is een schuwe vis, maar in de
meeste gevallen wint de zeelt het
wanneer het op waakzaamheid aan
komt. Daarby komt, dat de zeelt een
vry trage „azer" is, een soort „Stof
fel, de schildpad" van het viswater.
Een speciale voerplek maken voor
een zeelt is dan ook een moeilyke
zo niet onmogelyke zaak. Vaak zyn
andere .snellere" vissoorten als
voorn en blei veel gauwer op uw
voerplek dan de by zonder trage zeelt
Het gevolg is dat uw sappige worm
wordt geconsumeerd door een voorn
Zeeltpad
Een van de weinige dingen, die
bekend is van het gedrag van de
zeelt Is dat deze vis in vele geval
len een vast traject heeft dat hy af
legt op zoek naar voedsel. Men
ADVERTENTIE
Hengelsportartikelen
De grootste keus
Mitchell en Cap-dealer
FA. TEUNISSEN
LEVENDAAL 28 - LEIDEN
ADVERTENTIE
Trilan van Pezon Michel in elke dikte van 8/00 tot 50/00,
Triion vist lichter, is sterker en onzichtbaar in water
mee. laat het weer uit zyn bek val
len, draait er een paar maal omheen
en neemt het aas vervolgens weer
mee. Een dergelyke handelwyze kan
hy soms minutenlang achtereen vol
houden alvorens hy een definitief be
sluit neemt het aas maar door te
slikken.
Dooi' schade en schande ben ik
achter deze „eetwyze" van de zeelt
gekomen. Als jongen van veertien
jaar. viste ik in de Dwarswatering
by Hoogmade ongeveer ter hoogte
waar nu het wegrestaurant Albert's
Corner staat. De haak geaast met
een flinke worm, viste ik juist ach
ter een brede kraag van waterlelies
en het enige wat myn pennetje re
gistreerde, waren wat plaagstootjes
en wat heen en weer geschuif van
het rode puntje.
noemt iets dergeiyks een zogenaamd
„zeeltpad." Zeelt zwemt meestal in
kleine scholen, behalve de „kanjers"
die een solitair bestaan leiden.
Gezien de grote voorzichtigheid
waarmee de zeelt aast is het van
zelfsprekend dat u zich aan de wa
terkant zo stil mogelijk gedraagt.
Geen gedraaf langs de kanten of ge-
plons met hengeldelen, want daar
mee vermindert u de kansen op een
flinke zeelt. Een voordeel by heldere
1 slootjes is, wanneer het oppervlak
bedekt is met kroos. Eén gaatje in
het kroos is voldoende om de worm
af te laten dalen naar de verblyf-
plaats van de zeelt. Als het dan ook
nog een beetje warm weer is. heeft
u een redeiyke kans zeelt te kunnen
verschalken.
De aanbeet van de zeelt is vry
goed te onderscheiden van de aan
beet van andere vissen. Typisch ken
merk is ook nu weer de lakse wyze
waarop de maaltyd verorberd wordt.
De zeelt voorzichtig als hy is
bekykt zyn pas verworven bezit met
het oog van een diamantsiyper.
Aarzelen
Hy pakt de pier of de vlok brood
eens op, zwemt er een halve meter
In myn gedachten reconstrueerde
lk. dat onder water waarschynlyk
een paar ondermaatse voorntjes of
m mi-baarsjes steeds opnieuw bezig
ADVERTENTIE
Morsstraat 47, Leiden, tel. 21751.
waren myn zorgvuldig aangeregen
pier te vernielen. Iedere keer dat ik
sloeg verwachtte ik een dergelyk on
derkruipertje boven water te zien
verschynen, maar het enige dat bo
ven water versoheen was een deer
lijk gehavende worm. Verder niets.
Wel bespeurde lk elke keer opnieuw
een aantal zeer kleine belletjes in
j de buurt van myn pennetje.
Groentje
De aanwezigheid van die kleine
luchtbelletjes zou me nu direct op
I het idee brengen dat er wel eens
zeelt op de voerplek zou kunnen lig-
gen, maar een „groentje" als ik toen
was, kon dat verband niet leggen.
Dat ik kort daarop toch een zeelt
ving. was dan ook meer geluk dan
wysheid. Ik besloot nu eens de vis
een hele tyd zyn gang te laten gaan
met in het achterhoofd de vrees dat
er straks een baarsje aan zou zitten
met de haak byna in de staart
Toen de pen. na enige tyd in
I strikt danstempo over het water te
I zyn gehuppeld, wegdook, sloeg ik na
'/oto: Een knaap van een zeelt uit de Nieuwkoopse Plassen.
(Foto Leidsch Dagblad)
even te hebben gewacht, vast. De
volgende seconden deden my de
schrik om het hart slaan Eerst een
seconde volkomen stilte daarna een
forse ruk die myn topeind in het
water deed belanden. De hengel
stond direct als een hoepel. Vrouwe
Fortuna moet me die dag beslist op
de hand zyn geeest. want voor ik
er erg in had, dook de zeelt want
die was het op tussen de leliebla
den om onmiddellyk weer te ver-
dwynen. een kolk in het water ach
terlatend.
Langzamerhand slaagde ik er in
de vis naar open water te loodsen,
wat my lukte door het feit dat ik
een vry lange hengel had. Het leek
nog een eeuwige tyd te duren alvo
rens de zeelt zyn lichtkleurige buik
jliet zien ten teken dat hy de stryd
tegen de elementen opgaf. Eenmaal
op de kant. bleek de zeelt byna vier
pond te wegen.
Als u nu weet dat de zeelt in ons
viswater gewichten kan bereiken van
acht k tien pond by een lengte van
byna een halve meter behoef ik u
niet te vertellen dat het een sport
vis van de eerste orde is.
Vaste hengel
Wat het materiaal om de zeelt t«
bevissen betreft, geef ik de voorkeur
aan een gewone vaste hengel van
stevige makel y. Voor de nyloniyn
kunt u een keuze maken tussen de
20 en 26 honderdste al naar gelang
de dichtheid van de begroeiing in het
mater. Kies de lyn wel zo dun moge
lyk, want zoals ik reeds eerder ver
telde .de argwaan by de zeelt ls
groot.
Het pennetje behoeft beslist niet
groot te zyn. dat levert by dichte be
groeiingen alleen maar moeilykheden
op en voor de haak kunt uzelf u
keuze bepalen een Aberdeen of een
Limerick. Zeelt vangen kunt u op ve
le plaatsen in de omgeving van Lei
den byvoorbeeld op de Nieuwkoopse
Plassen waar nog enkele record-
exemplaren moeten rondzwemmen.
Maar ook in de poldersloten by Oud
Ade. Rypwetering, Aarlanderveen en
Benthuizen zit nog volop zeelt.
ADVERTENTIE
UW HENGELSPORTZAAK
Fa. Robbers Zn.
HAVEN 2I-26A, LEIDEN. TEL. 25107
