HET KWAAD IS NIET MEER
TE HERSTELLEN
Wethouders in de boot genomen
MIVA-actie in
dekenaat Leiden
Veel diersoorten
nu uitgestorven
}rofdr. Th. J.G. Locher
verlaat Universiteit
LEIDSE BIOLOOG DR. GEIJSKES: 'DAT VERANDERING
ZO INGRIJPEND ZOU ZIJN HAD IK NIET VERWACHT'
G.A.F. Everstijn
(66) overleden
STUDIEPLANNEN
Informatie
markt Troef
Gesprek over
binnenstad
afscheid vao dienst gemeentewerken
LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 3
(Door Hans-Ludo van Mierlo)
LEIDEN ,,Het is allemaal een kwestie van overbevolking", zegt dr. D. Geijskes,
bioloog en conservator van het Rijksmuseum voor Natuurlijke Historie in Leiden, doe
lend op de toenemende verontreiniging van ons leefklimaat. „We hebben moeilijkhe
den ons afval kwijt te raken. De loop van de technische ontwikkeling spitst zich steeds
meer toe. Via kolen en olie zijn we terecht gekomen bij de radio-actieve stoffen. Zo
zijn we op weg naar een totale vergiftiging van ons leefklimaat. Het wordt langzamer
hand een bedreiging voor het menselijk bestaan. De medische consequenties ken ik niet,
maar we moeten er voor oppassen straks geen bestaan meer te hebben".
de verwarmende nawerking is nog
aan de gang. Het zout, dat in de win
ter op de wegen wordt gestrooid leidt
als het van de weg spoelt tot ver-
zilting op plaatsen waar dat vroeger
niet was, waardoor een omslag
plaatsvindt. De giften, waarmee on
kruid bestreden wordt hebben ook
een fatale invloed op parasitaire in-
sekten, die op hun beurt de insecten
die schadelijk zijn voor de land
bouw, vernietigen. Deze in de na
tuur ingebouwde beveiliging valt nu
weg. Al deze dingen zie Je niet di
rect, maar het proecs vindt plaats".
Hoe ver de vervuiling al is doorge
drongen mag blijken uit het voor
beeld, dat dr. Geijskes noemt. ,Jn
de Peel heb ik met een boer gespro
ken die zijn koeien ziek zag wor
den, nadat zij uit de Aa gedronken
hadden. Als het daar, waar je zou
verwachten, dat het nog een beetje
verhoorlijk is, zo is gesteld, kun je
nagaan dat de rest niet beter is".
Voor dr. Geijskes is het duidelijk,
dat het hele probleem is terug te
voeren tot een te intensief menselijk
gebruik van de natuur. Wanneer aan
de toename van de menselijke be
volking een halt kan worden toe
geroepen zou dat ook het proces van
de verarming van de levende natuur
vertragen. Maar veel is al verloren
gegaan. En dat is nooit meer te
herstellen".
ADVERTENTIE
Voor dr. Geijskes was het een welkome gelegenheid om voor de
tentoonstelling, die in het Rijksmuseum voor natuurlijke Historie
voor het 150-jarige jubileum werd gehouden, een kleine expositie
te maken over het effect van de watervervuiling op de insecten
fauna. Hij koos het riviertje de Aa in Noord-Brabant, dat uit de
Peel ontspringt en via Helmond en Den Bosch in de Maas uitkomt.
Hij verzamelde daar in de jaren 1925-1930 toen alles nog onbedorven
was vele insecten. Mijn belangrijkste vondst was die van de Oxy-
gastra curtisi, een libellesoort, die zich voornamelijk in het Middel
landse Zeegebied ophoudt en nog niet eerder en ook later nooit
meer zo noordelijk in Europa is gevonden". Deze libelle kon toen elk
jaar in het gebied worden aangetroffen, een teken dat ze zich er
ontwikkelde.
In 1932 legde dr. Geijskes zijn
bevindingen over het insektenleven
van de Aa neer in een verhandeling,
die in het Tijdschrift voor Entomo
logie werd gepubliceerd.
Daarmee was voor hem de zaak
af, totdat hij dit jaar nog eens ging
kijken in hetzelfde gebied.
,Ik wist natuurlijk wel wat me
te wachten stond, want het riviertje
is gekanaliseerd en net als overal in
Nederland met open water gebeurt,
als open riool gebruikt. Dat de ver
andering zo ingrijpend zou zijn had
Ik echter niet verwacht. Het enige
wat ik aantrof in het vergiftigde wa-
:er waren de soorten, die zowat over
al kunnen leven. Het rijke insekten
leven is teruggebracht tot enkele
voorkomende soorten".
In het Museum voor Natuurlijke
Historie kan men nu zien welke in
sekten vroeger de Aa bevolkten. Ze
staan daar opgeprikt naast skeletten
van diersoorten die vroeger de aarde
bevolkten. Wie door het museum
wandelt is geneigd het gewoon te
vinden, dat er diersoorten geweest
lijn, die nu niet meer voorkomen.
Dat
Vernietiging
„Dat is niet Juist", meent de heer
Geijskes. „Vroeger heeft hier de
Mammoet geleefd, maar zijn ver
dwijning heeft vermoedelijk andere
oorzaken gehad dan de mens alleen,
heeft met de IJstijd te ma-
Inderdaad zijn er al veel dier-
oorten uitgestorven, maar dat pro-
heeft een hele lange tijd geduurd,
snel als de vernietiging nu gaat
het nog nooit gegaan".
De vernietiging van de fauna rond
Aa is overigens niets meer dan een
(oorbeeld. Van ieder gebied in Ne-
lerland zou hetzelfde gezegd kunnen
oorden. „Ik heb rond 1930 ook een
Sergelyke studie van de Kager-plas-
gemaakt. Ik weet zeker, dat als
daar nu een onderzoek zou instel-
er ook alle interessante insek-
tnsoorten vergeefs gezocht zouden
oorden".
Het betreft niet alleen de insekten;
ok de dieren die zich met insekten
oeden, meent de heer Geijskes. „Zij
trliezen hun voedsel en worden
ok in hun bestaan bedreigd. Andere
iersoorten gaan daarentegen Juist
fel meer voorkomen. Dat leidt tot
tn verarming van de soorten".
„Het evenwicht dat nu verstoord
zal nooit meer hersteld kunnen
'orden. En het betreft een proces,
at Je niet meer terug kunt laten lo-
*n. Het gunstigste wat Je kunt
ben is het proces een halt toeroe-
Als de nood aan de man komt
»1 het wel moeten. We gaan dan in
'i richting van schone uitlaatgassen
an auto's e.d".
De klok kan moeilijk terugge
draaid worden, daarvan is dr. Geijs
kes wel overtuigd. Auto's kan men
niet meer afschaffen en radio-activi
teit is nu eenmaal ontdekt. „Men zal
het op een dergelijke manier moe
ten regelen, dat er een milieu komt,
waarin de mens nog kan leven. De
mens heeft een groot aanpassings
vermogen. Hij kan aan de stadslucht
wel wennen. Er is echter een mini
mumgrens en die kennen wij niet.
Tijdens de warme perioden in New
York en Tokio is al gebleken, dat
we onder dat minimum dreigen te ra
ken".
Nawerking
„Ook de niet-biologen zijn er lang
zamerhand wel van overtuigd, dat Je
niet straffeloos de natuur kunt uit
putten. De moeilijkheid is echter,
dat veel vervuiling niet direct als zo
danig herkend wordt. Wat ook een
bedreiging vormt is de uitbreiding
van de wegen en de ongelimiteerde
toepassing van landbouwgiften. Aan
de ene kant heeft de landbouw veel
voordeel gehad van die giften, maar
LEIDEN Op de leeftijd van
66 jaar is overleden de heer G. A.
F. Everstijn, oud-waarnemend
chef van de afdeling financiën
der gemeentesecretarie.
De heer Everstijn. die in tal van
verenigingen actief heeft meegewerkt
en ruim veertig jaar in gemeente
dienst was, aanvaardde zijn ambte
lijke loopbaan bij de Leidse gemeen
te in december 1921 op de afdeling
belastingen der gemeentesecretarie.
In september 1928 werd hij overge
plaatst naar de afdeling financiën,
waar hy vele jaren mede een groot
aandeel had in de samenstelling van
de gemeentebegroting. Jarenlang had
de heer Everstijn zitting in het be
stuur van de Stichting '40'45. het
Comité Lichtweek, VW en 't Rijns-
burgse Corso-comité. Tijdens de
laatste wereldoorlog was hij districts
hoofd van de illegale organisatie
,,Het Nationaal Steunfonds" Zuid-
Holland-Noord. Al zijn verdiensten
op zo breed terrein werden gehono
reerd met zijn benoeming tot Ridder
in de Orde van Oranje Nassau.
De teraardebestelling van het stof
felijk overschot vindt zaterdag om
10.45 uur plaats op de begraafplaats
Rhijnhof.
LEIDEN Met ingang van 1 september verlaat prof. dr.
rh. J. G. Locher, hoogleraar in de algemene geschiedenis en
Ie wijsbegeerte der geschiedenis aan de Leidse Universiteit,
leze universiteit met emeritaat.
Prof. Locher, die voordien leraar
to het Nederlands Lyceum in Den
&ag was en bovendien reeds sinds
als docent in de didactiek der
«chiedenis aan de Leidse Univer-
iteit verbonden was, werd in 1945
deze universiteit benoemd tot
JXgleraar in de algemene geschie-
welk ambt hij in maart 1946
•tovaardde met een oratie over de
•^houding van Oost en West in de
'iropese geschiedenis. In 1963 werd
b leeropdracht van prof. Locher,
b gedurende het academiejaar 1950/
*51 als eerste Nederlandse gasthoog-
aan de Universiteit van Mi
totan oceerde, uitgebreid met de
•Üsbegeerte der geschiedenis.
Prof. Looher, die hoofdzakelijk op
gebied van de Slavische (Tsje-
tadowaakse en Russisohe) geschie
denis en op dat van de historiogra
fie en de wijsbegeerte der geschiede
nis heeft gepubliceerd, heeft behalve
zijn dissertatie over een Tsjeohoslo-
waaks onderwerp onder meer „Peter
de Grote" (1947) geschreven. Samen
met prof. dr. W den Boer en prof.
dr. F. W. N. Hugenholte publiceerde
hij een werk over de geschiedenis der
geschiedschrijving en geschiedsop vat
ting, „Gestalten der geschiedenis"
(1960). Tezamen met drs. P. de Buck
gaf hij in de jaren 1966 en 1967 „Ni-
colaas Witsen, Moscovische Reyse
(1664*5), Journaal en Aantekenin
gen", drie delen, in de werken der
Linschotenvereniging uit.
Prof. Locher hoopt op vrijdag 25
september in 'het Academiegebouw
een afscheidscollege te geven.
Vraag eens vrijblijvend advies (mondeling, telefonisch of
schriftelijk) bij het bolwerk voor uw bolwerk:
ONDERWUS-INSTITUUT
M.EA.B.
o.l.v. M. van der Horst - Herengracht 4 - Leiden
Telefoon 01710—30660
officiële - door het I.M.O. erkende - Middenstandsopleiding.
VANAVOND
tussen 7 en 9 uur
speciale ""1
inlichtingenavond
Boekhouden - MJ3.A. -
Mondelinge avondcursussen voor:
Alg. Ontw. - Middenstand
SPD.
Nederlands - Engels - Frans - Duits - Spaans - Steno -
Beroepsgoederenvervoer.
De volgende week beginnen er al lessen.
LEIDEN Troef gonst van be
drijvigheid. Er wordt getimmerd, ge
zaagd en er worden collages gemaakt
geluidsinstallaties aangelegd enz
Troefleden zijn overdag en 's avonds
druk bezig om him informatiemarkt
in te richten.
Morgen en zaterdag van 8 tot 11
uur 's avonds staat het gebouw Ho-
gewoerd 57 wijd open om alle be
langstellende jongeren van 17 tot 25
jaar te ontvangen.
Op deze markt wordt op zeer ge-
var iëer de en ludieke wijze informatie
versohaft over alle mogelijkheden, die
Troef in het, komende cursusjaar te
bieden heeft. Het komt hierop neer,
dat de Troef deelnemers zelf bepalen
wat ze in een cursusjaar willen doen.
Er is een staf, aangevuld met enkele
Leidse beeldende kunstenaars, die
helpen en adviezen geven.
DR. D. GEIJSKES
nooit meer te herstellen
ADVERTENTIE
In 't smalste pand van Leiden
Tel. 0171042350 - Nieuwe Rijn 4
Wij nodigen U uit
om in onze nieuwe afdeling kennis te nemen van het werk
van
JEF WISHAUPT - JACOB DE GROES - TOM VAN
BOKHOVEN - DICK WESSELS - ANNEKE SCHAT EN
LUCIE LEENE.
Na het grote succes dat zij in het voorjaar met hun tentoon
stelling hadden, exposeren zij thans hun nieuwste sieraden
en ook een tiental plastieken.
EXPOSITIE GEOPEND maandags van 13.0018.00 uur
dinsdag t.m. zaterdag van 8.30—18.00 uur
28 augustus t.m. 19 september.
Hoogachtend,
Lucas van Leijden N.V.
k H. J. Mentink.
LEIDEN Zaterdag en zondag
wordt de biiksem-actie MIVA (Mis
sie Verkeers-Actie) in R.K. kerken
in het dekenaat Leiden gehouden.
In Nederland zijn dagelijks hon
derdduizenden auto's op de weg. Op
zomerse dagen is het haast niet mo
gelijk hier en daar harder dan stap
voets te rijden, terwijl het zoeken
van een parkeerplaats welhaast tot
de onmogelijkheden behoort. Proble
men van een welvaartsstaat.
Hoe totaal anders ligt dit in de
ontwikkelingsgebieden ver buiten
onze grenzen. Bijvoorbeeld in Mo
zambique, waar pater Dik Kooloos
in het Namuno-gebied in tien Jaar
tijds zijn volkswagen tot de draad
versleet. De wagen heeft het bege
ven, een andere is er niet. De arts
woont 80 kilometer ver van de mis
siepost. Er is wel een medische poli
kliniek maar als Je niet over ver
voer beschikt hoe verplaats Je dan
de zieken? Het gebied dat de statie
van Pater Kooloos op Mozambique
bestrijkt is zo groot als de provincies
Gelderland en Noord-Brabant teza
men.
Zonder auto
„Zonder wagen is het geen wer
ken". schrijft de pater, „geregeld
worden wij geroepen naar zieken,
naar stervenden om hen in de laat
ste ogenblikken bij te staan óf, als
het mogelijk is naar de polikliniek
te vervoeren om daar door de zusters
verzorgd te worden. Hoeveel moeders
die door omstandigheden thuis hun
kind niet ter wereld konden brengen
zijn door ons oude volkswagentje
niet vervoerd. Ja, er zijn zelfs in de
wagen kinderen ter wereld gekomen.
Honderden zieken hebben aan het
snelle vervoer met de wagen hun
leven te danken. Hoe zouden wU
onze dorpsreizen moeten maken
zonder een auto? En nu heeft deze
het begeven
Aan de andere zyde van de Oceaan
ligt Chili. Daar is pater Th. van
Grieken regionaal Overste van de
priesters van het H. Hart. Hij vraagt
een volkswagenbusje voor een pa
rochie in Santiago. De wagen is door
een ongeluk verloren gegaan. „Het
verlies van de wagen betekent een
Ineenstorting van het vervoer naar
de school en kliniek".
Dringend
De dekenale werkgroep voor ont
wikkelingssamenwerking heeft pater
Dik Kooloos en pater Van Grieken
gelicht uit de lijst van 450 missiona
rissen, die dringend vervoer nodig
hebben. Pater Kooloos is afkomstig
van de parochie Maria Middelares
van de Hoge Rijndijk in Leiden en
pater Van Grieken van de parochie
De Goede Herder in Wassenaar.
Zaterdag en zondag a.s„ twee da
gen bliksemactie voor twee missio
narissen die letterlijk aan de grond
zitten. Via de MIVA kan men radi
caal een eind maken aan deze be
narde situatie. Met het maken van
een breed gebaar als de collecte
schaal passeert óf door het overma
ken van een bedrag op girorekening
3 3 7 3 2 3 tm.v. pastoor J. Kooyman,
Rhijngeesterst raat weg. Oegstgeest,
mét de vermelding MIVA.
LEIDEN Eind september willen
burgemeester en wethouders een ge
sprek organiseren over de instelling
van een adviesraad voor de Binnen
stad.
Voor dit gesprek zullen worden
uitgenodigd de groeperingen die
voorstellen hieromtrent hebben ge
daan en andere groepen, die alsnog
van hun belangstelling op dit gebied
blijk willen geven.
Het preadvies van burgemeester en
wethouders is voor belangstellenden
gratis verkrijgbaar op kamer 246 van
het stadhuis (bureau voorlichting).
LEIDEN De Dienst voor Ge
meentewerken heeft gistermiddag op
feestelijke wijze afscheid genomen
van de wethouders Sannes en Piena.
die in het nieuwe college niet zullen
terugkeren. In de Stadstimmerwerf
was daartoe een speciale afscheids
receptie belegd. Om vier uur arri
veerden de beide wethouders aan de
overzijde van het Galgewater. Met
een klein bootje werden de scheiden
de gemeentebestuurders overgezet,
naar de Timmerwerf, waar zij wer
den verwelkomd door ir. H. Vos, di
recteur van de Dienst Gemeentewer
ken en drs. D. Caspers, adjunct-di
recteur van de dienst, met hun echt
genotes.
Ir. Vos herinnerde in zijn 63 mi
nuten durende toespraak aan het
vele werk, dat tijdens het 8-jarig be
wind van de heer Piena allemaal tot
stand is gekomen en hij noemde de
wethouder een integer, hardwerken
de figuur. De dienst bood de heer
Piena een luchtfoto van Leiden in
het jaar 1962 aan Binnenkort zal er
een nieuwe luchtfoto gemaakt wor
den, die de heer Piena ook zal krij
gen. Verder kreeg hij een boek met
fotos van de belangrijkste in zijn
wethouderschap gerealiseerde projec
ten en een aantal cadeau-bonnen.
Ook de heer Sannes werd op dezelf
de manier bedacht
In zijn afscheidswoord (22 minu
ten) bedankte de heer Piena ieder
een voor de goede samenwerking en
haalde hij wat herinneringen op. De
heer Sannes („Ik zal het maar kort
maken, want ledereen zal wel dorst
hebben gekregen") had 19 minuten
voor zijn laatste optreden als wet
houder nodig. Mede namens me
vrouw Saaines bedankte mevrouw
Piena in recordtijd (3 minuten) nog
maals iedereen.
Bt) de foto's: Wethouder Sannee i Stadsttamerwerf. waar de directeur i houder Piena is al gearriveerd I Piena (lintei) en Sannes tilden, n-
en zijn echtgenote worden per bootje van de Dienst Gemeentewerken en creohts). aÏÏLidïr™,^
het Galgewater overgeset naar de l*ln personeel hem opwachten. Wet- I Op de toto lintei de wethouder. Foto'. LD/HolVMÜ
