Universiteit zit klem na
afspraken met
stad Leiden
Romeinse godin kwam boven water
1
1
Ds. De Heer in Leiden
jeugdzorgpredikant
Bijna geheel onwaarverhaal
DEMPING TREKVLIET EN BOUW
VAN WITTE SINGEL-PROJECT
STUDIEPLANNEN
Zilveren jubileum
A. Haasnoot
„Vondst van de eeuw" voor Leids museum
MAANDAG 24 AUGUSTUS 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
(Van één onzer stadsredacteuren)
LEIDEN De toekomstige toren aan de Witte Singel, eigenlijk ,,in het nieuws" sinds
I 962, is opnieuw een blok-van-gewicht in de vanavond te houden vergadering van de
Leidse gemeenteraad. Opnieuw komt de demping van de Trekvliet aan de orde, nood
zakelijk om de universiteit gelegenheid te geven het Witte Singel-projekt te beginnen.
Als onderdeel van het plan voor wegenvoorzieningen in dit stadsdeel wordt deze dem
ping ook genoemd in het wegenplan 1961- Het vorig jaar door de raad aanvaarde
.pakket" (kosten f 22 miljoen) is van de baan gegaan, omdat er eenvoudig gezegd
geen geld was. De financiering van het eerste deel van het werk het dempen van
de Trekvliet en het aanleggen van een weg is nu rond en burgemeester en wethou
ders stellen voor daarmee te beginnen. De rest van het „pakket" wordt in het voorstel
wel meegenomen, maar over de financiering hiervan is geen enkele zekerheid. Terecht
kan men zich afvragen: doen we alleen het gedeelte voor de universiteit en komt de
rest op de lijst van weieens uit te voeren (wanneer?) werken?
ADVERTENTIE
Vraag eens vrijblijvend advies (mondeling, telefonisch of
schriftelijk) bij het bolwerk voor uw bolwerk:
/us-n|
ONDERWUS-FNSTTTUirr
M.E.A.B,
o.l.v. M. van der Horst - Herengracht 4 - Leiden
Telefoon 01710—30660
officiële - door het I.M.O. erkende - Middenstandsopleiding.
VANAVOND
tussen 7 en 9 uur
speciale
inlichtingenavond
Mondelinge avondcursussen voor:
Alg Ontw. - Middenstand - Boekhouden - M.B.A. -
S.P.D.
Nederlands - Engels - Frans - Duits - Spaans - Steno -
Beroepsgoederenvervoer.
De volgende week beginnen er al lessen.
Die vraag wordt gesteld, zeker in de kring, die zich van het begin
af heeft verzet tegen de bouw van het Witte Singelcomplex. In die
kring leven verschillende argumenten, o.a. deze:
men wil het niet, omdat men een torengebouw niet vindt passen
aan de rand van de binnenstad
men wil het niet, omdat de verkeerschaos er alleen groter door
zal worden.
Het voorstel, dat nu op de raadstafel ligt, geeft aanleiding de bo
vengenoemde vragen te stellen. Geeft het antwoord van B. en W.
de raad voldoende bevrediging om „ja" te zeggen op dit voorstel,
met andere woorden B te zeggen nadat veel eerder A is gezegd.
Daarop wijst het bestuur van de
universiteit: op dat A en B zeggen.
Bouwcurator ir. D. de Graaf, die op
ons verzoek de universiteitskaarten
vanmorgen nog even op tafel legde,
formuleert het zo: .Gemeente en
universiteit hebben een afspraak ge
maakt verder samen te leven. Nu
liggen we samen in bed en kan niet
één van de partners eruit vallen".
Toen en nu
Hij kijkt terug naar het eind van
de jaren vijftig. Toen werd besloten
LEIDEN De heer A. Haasnoot,
algemeen voorman in het bedrijf van
Ballego Zonen, herdenkt zaterdag
het feit. dat hij voor 25 jaar bij dit
bedrijf in dienst trad.
de universiteit in Leiden te houden.
Er werd over groei gespreken, na
tuurlijk. maar niemand durfde een
groei tot 25.000 studenten te voor
spellen. wat men nu gemakkelijk
doet. Was dat wel het geval geweest,
dan had men misschien wel beslo
ten toch naar bijv. Leidschendam te
gaan op een terrein, groot genoeg om
een hele nieuwe universiteit te bou
wen, die geen Leidse meer zou zijn.
Op grond van deze principiële keus
werd begonnen aan een bouwplan
voor de betha-faculteiten in de Leeu-
Haarlemse schilders
exposeren in Leiden
LEIDEN In de galerie Van der
Vlist aan de Botermarkt 3 in Leiden
zullen van 4 september tot 2 oktober
drie jonge Haarlemse schilders expo
seren: Ger Daniëls, André Gouw en
Ben Glas. De opening van de ten
toonstelling zal op 4 september om
negen uur in de avond plaatsvinden
wenhoek. krap 120 ha. op grondge
bied van Leiden en Oegstgeest. Er
zijn daarin nu vele miljoenen gestopt
en dus ligt deze zaak vast. Ruimte
voor de gehele universiteit is hier
niet. Daarom is en wordt vastgehou
den aan het Witte Singelproject voor
bibliotheek, alfa- en gammafacul
teiten (sociologie).
Geen alternatief
Men noemt het pressie van de uni
versiteit. chantage soms, dat wordt
gesteld: pas op of we verlaten Lei
den. Ir. De Graaf: „Er is geen spra
ke van pressie of chantage. Noem
een alternatief. Wij zitten muurvast.
De B-faculteiten zijn in aanbouw,
het plan voor een nieuw Academisch
Ziekenhuis ligt klaar, waar moeten
we heen met de rest? Er is geen an
der terrein. Men zegt dan: gooi een
krottenwijk tegen de grond en bouw
daar. Wanneer kan dat en hoe zit
het daar met het verkeer? Men zegt:
bouw op het terrein van de Doelen
kazerne. Het leger gaat niet weg en
dat terrein zou ook niet geschikt zyn
om verkeerstechnische redenen. Het
zou aansluitend op de hortus wel een
prachtig binnenstadspark kunnen
worden".
Het Witte Singelplan kosten f 100
miljoen) stoelt op het verkeersplan
van de gemeente Leiden, waarbij een
auto-hoofdweg is geprojecteerd op
de gedempte Trekvliet. Aantrekke
lijkheid volgens de plannenmakers:
Reaktie op het artikel van JRS in
het Leidsch Dagblad van donderdag
20 aug. jj. getiteld: „Een ongeveer
ni vaar verhaal of Het stoeipak van
Herman Amptmeijer".
De heer S. suggereert in zijn stuk
dat dit „ongeveer waar" betekent
,byna waar". Dat is de reden waar-
ik wil proberen de lezers van het
L.D. duidelijk te maken dat dit ver
haal byna geheel ONwaar is.
In dezelfde volgorde als het „ver
haal" stuit ik allereerst op een
waarheid: waar is namelijk dat er
in Nederland een tijdperk van open-
Ij heid, democratisering, etc. is inge
reden. Hierin past inderdaad de vor
ming van een PAK. Ook waar is dat
de wethoudersclausule een zeer om-
itreden passage uit de PAK-overeen-
tomst is. maar getuigt het van zucht
naar waarheid, om hierover alleen de
tegenargumenten, doch niet de pro-
r argumenten te vermelden? Die pro-
50 jj argumenten die berusten op de dui
delijkheid, namelijk om de kiezer te
kten zien wat er met het program
thai awi zijn party gedaan wordt, na de
id o verkiezingen. Beloften gedaan vóór
de verkiezingen kunnen alleen waar
yjjemaakt worden als de mogelijkheid
daartoe aanwezig is. Die wordt vol
de inzichten van de PAK-par-
'tien het best bereikt als het PAK
ven meerderheid heeft in het College
?an B. en W. Zo niet dan volharden
*e in de oude toestand van ondui
delijkheid. waarbij nóch raadslid.
Dóch kiezer weet wat zyn wethouders
de beslotenheid van het College
ton compromissen hebben moeten
Dd. inslikken.
d3:( De wethoudersclausule verwijst de
fAK-partijen naar de oppositie als
de verkiezingsuitslag tegenvalt. In-
ierdaad, maar meent JRS werkelijk
dat alleen de heer Amptmeijer dat
bor de verkiezingen heeft onder-
2 jj tend? S. zou beter geweten hebben
tJds hij méér van de gelegenheid ge-
hük gemaakt had de openbare PAK-
ledenvergaderingen te bezoeken, waar
do' '-e mogelijkheid van oppositie wel
ilijk onder ogen is gezien.
Dat Amptmeijer .socialistische
tadsleden, die hun sporen hadden
fo jfrdiend heeft weten uit te schake-
is ongetwijfeld te veel eer voor
®n; zeker heeft zyn, ook van halve
1 hele onwaarheden aan elkaar
(hDHend, artikel in Radikaal van de-
cember, daar wel de aanleiding toe
fejeven, de oorzaak van het conflict
a de PvdA lag echter in het verschil
opvatting over de PAK-overeen
komst, en, naar nu uit het landelijk
Wreden van DS'70 blijkt, nog veel
voor autoverkeer bereikbaar zonder
de binnenstad te passeren, voor voet
gangers en fietsers zó dicht bij de
binnenstad, dat autoverkeer niet no
dig is. Het bureauf voor ruimtelijke
ordening Kuiper, het verkeersbureau
Goudappel, de provinciale planolo
gische dienst, alle hebben „ja" ge
zegd tegen dit plan.
Verkeersplan
Ir. De Graaf: „Dat betekent na
tuurlijk a tegen het plan van de
universiteit, ingebouwd in het gehele
verbeteringsplan en niet een stukje
daarvan. Als die verkeersvoorzienin-
gen zyn getroffen, geeft het Witte
Singelcomplex geen verkeersmoeilijk
heden. Er komt voldoende parkeer
ruimte. rekening houdend met het
uitgangspunt, dat het gebouw zó
dicht by de binnenstad staat, dat de
toenemende motorisering van studen
ten geen extra invloed zal hebben.
Gewoon gezegd: men gaat lopen of
fietsen".
Wat zou het betekenen als de uni
versiteit zou moeten bouwen op een
terrein, dat zó ver van Leiden ligt,
dat er geen binding meer met de
stad is? Ir. De Graaf werkt graag
met cyfers. Die vindt hij duidelijk.
„Van de 11.000 studenten van nu
wonen er 7000 in de stad. Schat hun
budget op f 5000 per jaar. Dat be
tekent, dat zij f35 miljoen per jaar
uitgeven. Het universitair budget van
dit jaar exclusief het AZis f 93
miljoen aan salarissen en f 11 mil
joen aan huren, onderhoud, schoon
maak, gas. elektriciteit en water
enz. Daarby komt f 5 miljoen aan
plaatselijke aankopen en f 30 mil
joen aan nieuwbouw-investeringen".
Het verdwijnen van de universiteit
zou verder veel lege en volgens ir. De
Graaf moeilijk te bezetten panden
tot gevolg hebben.
Na de gereedkoming van het Witte
Singelproject zullen natuurlijk pan
den, die in gebruik zyn, worden ver
laten. maar dat zal een gering aan
tal zyn. Voor byna alle nu in gebruik
zijnde panden o.a. die op het Ra
penburg heeft de universiteit een
nieuwe bestemming.
LEIDEN Na een korte vaca
ture-tijd heeft de Geref. Kerk
van Leiden in de persoon van
ds. de Heer als opvolger van ds.
Post weer een nieuwe jeugdzorg
predikant. In de vrijwel geheel
gevulde Oude Vestkerk aan
vaardde ds. De Heer gistermid
dag zijn ambt.
Als tekst voor zyn prediking had
hy gekozen Romeinen 1 vers 14:
„Beiden. Grieken en barbaren, bei
den. wijzen en onwetenden, ben ik
een schuldenaar". Men kan zich af-
vrage, aldus ds. De Heer. wat de
kerk beweegt de wereld in te gaan.
Is dat geen waagstuk? Er staat al zo
veel op het spel. Sommigen beschou
wen het als een hobby, .ach het kan
De nieuwe „havenmeester", ds.
D. de Heer.
(Foto LD/Holvast)
ADVERTENTIE
rs*
IZBN.
dieper dan alleen de gemeentepoli
tiek.
De onwaarheid over „het handig
gepraat van Dirks" om niet v. Aken,
maar my naar voren te schuiven als
lijstaanvoerder is van een klasse
apart. Als JRS even had geïnfor
meerd, had hij kunnen weten dat v.
Aken niet beschikbaar was als lijst
aanvoerder, en dat myn naam al wel
een half jaar voor de groslijstverga
dering op een ledenvergadering door
leden is genoemd. De verkiezingsuit
slag was duidelijk; het PAK had het
niet gehaald. Maar dacht JRS wer
kelijk dat de PvdA-leden aan die mo
gelijkheid nooit gedacht hadden? Al
leen omdat daar tijdens de verkie
zingscampagne minder aandacht aan
was besteed dan aan de mogelijkheid
van een overwinnng? Is JRS niet in
staat dat onderscheid te maken?
Direct na de verkiezingen heeft de
PAK-fractie in een communiqué dui
delijk gesteld dat zij bij de eis van
4 wethouders zou blyven. Dat wij
toch met alle andere frakties in over
leg wilden treden was om onze kon-
struktieve opstelling aan te tonen;
een goed program is voor de start
van een college belangrijker dan het
„domme getal". Over dit overleg is in
de fraktie nooit „gezucht"; integen
deel we hebben steeds allen zoveel
mogelijk mee-gedacht, en ons inge
spannen de program basis van het
nieuwe college zo progressief moge
lijk te maken. Ook Amptmeyer was
op die PAK-fractievergaderingen bij
na steeds aanwezig, en dat Van Aken
in die onderhandelingen gedwars
boomd werd door Amptmeijer is dan
ook weer zo'n overdrijving waarvan
dit stuk wemelt.
De meest grove onwaarheid is ech
ter die waar S. het doet vóórkomen
of Van Aken en In 't Veld zélf naar
een wethouderszetel solliciteerden.
Ik kan u zeggen dat op de PAK-
fraktievergadering van 17 Juni Van
Aken en In 't Veld door ons als ver
tegenwoordigers namens de PvdA
werden aangewezen, juist omdat zy
geen mogelijke wethouderskandidaten
wilden zijn. Op dat moment waren
onze eventuele kandidaten reeds be
kend.
JRS meent dat het overleg knapte
omdat „de PAK-fraktie Van Aken
dwars bleef liggen". Niets van dit al
les!! Als vergadervoorzitter van de
PAK-fraktie kan ik de lezers van het
LD verzekeren dat de gehele fraktie
over de gang van zaken tijdens de
onderhandelingen steeds uitvoerig is
ingelicht, waarna het gevoerde beleid
werd goedgekeurd en de daarna te
volgen lijn gezamenlijk werd vastge
steld.
Tot slot klaagt JRS dat de politie
ke vernieuwing in alle openheid en
eerlijkheid ver is te zoeken. Het is in
derdaad Jammer dat het ons niet is
gelukt het wethoudersoverleg open
baar te maken. Maar om dat niet-
openbaar zijn van de onderhandelin
gen aan te grijpen om dit soort ver
halen de wereld in te sturen, zonder
de moeite te doen naar de waarheid
daarvan te informeren getuigt zeker
niet van openheid en eerlijkheid in
de journalistiek.
C. A. KERLING-SIMONS
ATTENTIE
Parkeergelegenheid heeft U by
ons voor de deur. Of op een
minuut afstand v. d. Werf-
s raat. Oude Ryn, Kaasmarkt.
Twee minuten Hooigr (Ir.
Driessenstraat). Het loont de
moeite om onzn grote collectie
en de beste merken in te
zien.
Onze traditie is „altyd voor
deliger" geen valse leuze van
zoveel voor zoveel" maar het
gehele Jaar „voor zoveel". En
toch vak-standing als echte
Juweliers en Horlogers. Onze
eigen ateliers onderstrepen dit,
door echte vakservice te bie
den. Doet er Uw voordeel mee.
Gouden sieraden, verlovings
ringen, horloges, klokken, cas
settes, verzilverde geschenk
artikelen. brillant.
De beste merken,
de ruimste keuze.
Juwelier - Horloger
v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181
geen kwaad, als er maar centjes voor
de kerk binnenkomen". Wanneer we
de verschillende meningen aanhoren,
denken we aan Paulus. die naar Ro
me ging. Niet om het daar ook eens
te proberen, maar omdat hy vervuld
was van een merkwaardig schuldge
voel. Hem dreef een evangelische
aandrang. Het was alsof de Romei
nen een vordering op Paulus hadden
en dit besef had hy tegenover alle
mensen, zonder onderscheid. Toch
was hy nog nimmer met hen in aan
raking geweest, zyn enig motief was
evangelisatie. Met deze louter vreem
den had hy iets goed te maken. Wy
hebben er moeite mee. aldus spreker.
Paulus hierin te volgen, want zou dit
de kerk niet afhankelyk maken van
de wereld, terwyl zy toch alleen af
hankelyk is van haar Heer en Mees
ter? Maar zoals men belasting ver
schuldigd is aan de staat, heeft een
lid van een kerk als zodanig verplich
tingen tegenover de wereld. Christus
is ons daarin voorgegaan. De onver
vangbaarheid van het evangelie be
kend maken, is een eenvoudige plicht
en de kerk kan zich daar niet van
afmaken. Wat Paulus in zyn brief
schreef, was geen interne kerkeiyke
aangelegenheid, maar was bestemd
voor iedereen en altyd. Paulus maak
te geen onderscheid tussen kerkelyk
en onkerkelyk. Hy sprak alle mensen
op geiyke wyze aan. Laat ook nu de
kerkeiyke mens een schuld inlossen,
die een nieuw perspectief voor ons
kerk-zyn met zich brengt en waar
mee een machtige toekomst zal wor
den geopend. Ik teken er graag voor
en God zegene de greep, zo besloot
ds. De Heer.
Ds. H. Hortensius, sprekende na
mens de kerkeraad, achtte het by-
zonder gelukkig voor Jeugdhaven,
dat in zo korte tyd een opvolger voor
ds. Post was gevonden. De classis
Leiden had mr. R. J. Mulder uit Was
senaar afgevaardigd, die opmerkte,
dat het niet zal meevallen ds. Po6t
op te volgen, die zo buitengewoon
enthousiast het werk deed. Spreker
wenste de gemeente van harte geluk
met haar nieuwe „havenmeester".
De heer J. Bos van de Stichting
Jeugdhaven was by zonder biy reeds
zo spoedig een nieuwe jeugdzorgpre
dikant te kunnen verwelkomen en
zag voor de toekomst meer banden
ontstaan tussen het speciale jeugd
werk en het kerkeiyke werk.
Na afloop van de kerkdienst, die
ook werd bijgewoond door belang
stellenden uit de vorige gemeente
van ds. De Heer (Hoofddorp), was er
gelegenheid om kennis te maken met
de nieuwe predikant.
COLIJNSPLAAT/LEIDEN (GPD) „De vondst van deze
eeuw, grandioos en sensationeel", zo omschrijft dr. P. Stuart,
conservator van de Romeinse afdeling van het rijksmuseum
voor oudheden te Leiden, de vondst van vier altaarstukken in
de Oosterschelde.
Een nieuwe speurtocht op de zee
arm naby Colynsplaat naar „levens
tekenen" van de Romeinse godin Ne-
halennia, leverde eind vorige week
eindelyk goede resultaten op. Van
een diepte van 30 meter zyn frag
menten opgevist van het romeinse
altaar, gewyd aan godin Nehalennia,
dat zo'n 200 jaar na Christus ter
hoogte van Cohjnsplaat moet hebben
gestaan.
Dr. Stuart vertelde, dat alles by
elkaar vier belangwekkende fragmen
ten zyn opgediept. Op twee altaren
heeft men geen inscriptie kunnen
ontdekken. Eén van deze altaren is
volledig en heeft een versiering, die
bestaat uit een rond voorwerp in de
vorm van een bord, op de bovenzyde
gebyteld. Het andere altaar is niet
helemaal compleet meer, het bestaat
uit een voetstuk, waarvan de weten
schapsmensen tot nu toe niet heb
ben kunnen ontdekken of het een
altaar, dan wel een gedeelte van
een beeld is.
Op de zy kanten is de hoorn des
overvloeds aangebracht. De derde
vondst bestaat uit het onderste ge
deelte van een altaar, waarop de
voeten van de godin en een mand
met fruit nog te bespeuren zyn. Ook
zyn de fragmenten van een hond te
ontdekken.
Topstuk
Het topstuk van de vondsten vindt
dr. Stuart het ophalen van een groot
altaar, dat 1,42 meter hoog is, Het
heeft de vorm van een vierkante pi
laar en bevat geen beeldhouwwerk.
Conservator Stuart meent, dat het
altaar naar alle waarschyniykheid
uniek is in Nederland.
In de voet van de pilaar is een
inscriptie (in het Latyn) aange
bracht, die de archeologen al hebben
kunnen ontcyferen. Er staat onder
meer op te lezen „ter ere van het
keizerlyke huis" en „aan de godin
Nehalennia".
Het altaar is gemaakt in opdracht
van een handelaar in Alec i een vis-
huis), genaamd Cajus Calvinius
Secco. een burger van Triër. Hy liet
er aan toevoegen dat het beeld ge
offerd werd „voor zichzelf en de zy-
nen". De wetenschapsploeg onder
leiding van dr. P. Stuart en zyn as
sistent. de heer L. T. Louwen-Kooy-
mans, is byzonder bly met de Neha-
lennia-altaren die by nadere bestu
dering ongetwyfeld tot interessante
conclusies zullen leiden.
Het zag er aanvankelyk naar uit
dat de nieuwe poging op de Ooster
schelde weer op niets zou uitlopen en
dat de godin haar lang bewaarde ge
heimen niet prys wilde geven. De
visserboot Johanna Cornelia van
schipper Bout uit Tholen heeft tot
diep in de middag rondgespeurd,
voordat de netten iets anders ople
verden dan tufsteen, dakpannen en
vissen. De felbegeerde altaarstukken
zyn eens te meer een bevestiging dat
er een altaar, gewyd aan de godin
van de vruchtbaarheid, in de buurt
van Colynsplaat moet hebben ge
staan.
In de Jaren 175 en 225 na Christus
werden de altaren opgericht uit
dankbaarheid, door mensen die per
schip een toen gewaagde overtocht
naar Brittannia hadden gemaakt.
Wanneer men heelhuids terugkwam,
werd aan Nehalennia een klein al
taar geschonken.
Overigens is Colynsplaat niet de
enige plaats in Zeeland waar een
heiligdom ter ere van de vrucht
baarheidsgodin moet hebben gestaan.
Op 6 januari 1547 werd in Domburg
een tempel van Nehalennia ontdekt
en op 14 januari van dit jaar kwam
er een vlugschrift uit by Jan van
Hilten in Amsterdam, dat melding
maakte van de Walcherse vondsten.
Er was een tempel met een groot
altaar, waar de dankbaren een klein
stenen altaar offerden, als hun over
steek goed was afgelopen.
Het heeft daarna ruim 450 jaar
geduurd, voordat de godin opnieuw
van zich deed spreken. Schipper Bout
van de Johanna Cornelia vond 15
april van dit jaar tydens tongvisse-
ry op de schaar van Colynsplaat voor
de eerste maal een altaar in zyn
netten, waarop de beeltenis van de
godin voorkomt. Dat was het sein
voor de archeologen om verdere
speuracties te ondernemen. Men heeft
toen later nog een puntgaaf altaar
gevonden, met daarop de inscriptie
„Quartus heeft dit geofferd voor zyn
behouden terugkeer".
Opnieuw
Dr. Stuart voelt wel Iets voor de
theorie dat er tussen Domburg en
Colynsplaat een rivier heeft ge
stroomd. Aan de ene kant zou de
Domburgse tempel gestaan moeten
hebben, aan de andere wal de tem
pel in Colynsplaat.
Hoewel lang niet alle deskundigen
het daarmee eens zyn, heeft men
door de vondst van vrijdagmiddag
toch weer een aantal belangrijke
stukken aan de verzameling in het
ryksmuseum in Leiden kunnen toe
voegen. Archeologen zyn vast van
plan om volgende week vrijdag op
nieuw op zoek te gaan naar de
herinneringen uit lang vervlogen
tyden,.
