ekshandel: goed belegde
oterham
i
Sarrasani: circus van
uitnemende kwaliteit
LES 'T BEST
twee franse Kom van je
journalisteiv
[n cambodja
omgekomen
1
fornuis af
Leiden worden per maand naar schatting 10.000 seksbladen verkocht
!S
ÜfERDAG 22 AUGUSTUS 1970
►- iMPMttaeicaaaiiaiasi
PAGINA 3
ADVERTENTIE
erk vo
bij het bolwerk voor uw bolwerk:
JDEN Hoe kort geleden is het nog maar dat in ons
luise vaderland trammelant ontstond over een boek dat
ine meneer Aalberse had geschreven en uitgegeven:
Bob en Daphne Het was, in de ogen van sommigen,
■en zedenschennend werkje, de seks erin was door de
iiiteur dusdanig verhit dat het peil van pornografie was
«reikt. Vrouwe Justitia nam even haar blinddoek af, las
set verderfelijk geschrift, kleurde van kleine teen tot oor-
el en verwijderde het uit de handel. Via processen bleef
le zaak nog lang doorsudderen.
door
Ruud Paauw
:is die dagen uit dat zeer na
tje verleden is er veel ver an-
\erd. Op de markt zijn steeds
ieer seksboeken en -tijdschrif-
<n verschenen, waarbij verge-
hen „Bob en Daphne" niet
„JeeZ meer was dan een gepe
nd kleuterboek. Maar Justitia
tegenwoordig wat slaperig
a. i andere kant uit te kijken.
41) Jat vroeger nog schichtig on-
'ier de toonbank gehouden
erd, ligt er nu open én bloot
zondvloed van sekliteratuur
lerindt onbelemmerd zijn weg naar
1 n sterk groeiend aantal in seks
specialiseerde winkeltjes en voor
niet onbelangrijk deel ook
bijv. sigaren- en sigaretten-
ken, die de povere winst op de
kerij gaarne aanvullen met de
Xt el ruimere verdiensten op de
0 kswaar. In menige tabakswinkel
rdt de eerzame sigaar steeds
ter verdrongen door pralend ten-
ongestelde vrouwelijke weelde-
[heden.
Amsterdam zijn er al bijna 100
tswinkeltjes, maar daar is het
>1Ui n ook Amsterdam voor. In Lei-
8 1 d komt het aantal handelaren,
de seks in enige omvang ver-
DDi ndelt, niet boven de tien uit.
zijn hier een paar typische seks-
ops of seksboetieks en een aan-
tabakswinkeliers, die zich van
cud i meestal ruim assortiment pi-
011(1 nte bladen hebben voorzien.
vaart de seksbranche nu in Lei-
li1^ n, welke mensen en welke leef-
M dsgroepen zijn de grootste af-
ners en in welke mate bestaat
nog drempelvrees? Het hierna
Igende is een samenvatting van
gegevens die verstrekt werden
r vijf Leidse sekswinkels en
jjj 4C saks- annex seksbladenzaken.
Veel keus
een seksblad wil kopen, heeft
weelde aan mogelijkheden. De
zeer groot. Vooral de z.g.
8 ètactbladen zijn zeer in trek.
irvan zijn er vele tientallen:
Candy, Poessiekat, Davy,
y sie, Tuk, Rits, Por, Sadie, Bun-
Tum-Tum, Eros, Salomé, Smi-
Spetter, Zoeff, Boy, Wonder
i, om maar een fractie van het
P4*ial op te noemen.
L8'- end over seksbladen mogen we
iraard niet voorbij gaan aan
eerbiedwaardig oudje: De
th. Eens was dat het meest ge-
[de blad dat binnen onzegren-
openlijk te verkrijgen was,
ir in de vaart der tijden is het
achter gebleven. De verkoop
zo zeggen de meeste Leid-
detaillisten, loopt sterk terug.
be tón tal seksbladen dat maande-
in Leiden wordt verkocht, zal
moedelijk in de buurt van de
liggen. De schatting is af-
istig van een tabaks- en seks-
5- zT*ielaar, die zelf verklaart per
and 2000 exemplaren om tezet-
Het winstpercentage op de
2 bladen is zeer hoog: ongeveer
soms nog meer. Daarom is
ook zo'n gewildehandel. Zoals
tabakshandelaar het uitdruk-
,Als ik het alleen van de siga-
en sigaretten moest hebben,
ik nauwelijks een droge boter-
verdienen".
jn ook de nodige boeken op
gebied verkrijgbaar, seksueel
gevilljchtvoer dat er geen doekjes om
74> it, maar ten opzichte van de
tactbladen vormen zij eenmin-
Wllt ieid. Ontroerend is het om in
dergelijke winkel temidden
werkjes als „Meisjes in actie"
^.Lusthof der liefde" ineens te
A ten op éen kloek en koel voet-
toek over de Europa Cup.
ikin iCki
latbl
lag
2.15
bekei
274.
rond-
ran Br#
•Ml
Leeftijd
g. Da»-' 4 alle grote detailhandelaars
Litéiuit Leiden zijn het erover eens dat
>ktiriu meest,e kopers van de
literatuur komen uit de leef-
ffoep 25—45 jaar. Er zijn dui-
U i meer manlijke dan vrouwe-
aig cbi t afnemers, maar die laatste
4.301® fgorie lijkt toch aardig toe te
'nd*
'ed do' ïïsonen beneden de 25 jaar is
iderWj terkoop vrijwel nihil, aldus de
te winkeliers. Ook mensen van
SJtes de 50 behoren niet bepaald
16.00 de gretige afnemers. Aan jon-
rmJ6 a beneden de 18 jaar wordt
4.80 off Verkocht.
u ij. 'oor mensen kopen de seks-
i. en -or? De gegevens hierover zijn
ateraard vaag. in negentig
'de honderd gevallen weten de
ib'Vj-i' ielaars dit natuurlijk niet.
'van enkele vaste klanten kun-
„14J0 izi] iets zeggen. Veel is het niet.
'Abaks- en seksbladenverkoper:
16 uur-
„Er is niet zoiets als een bepaalde
categorie of een bepaald soort men
sen. Je kunt er iedereen onder
aantreffen, van schilder tot arts".
Een ander: „Het gaat niet beroe
pen of milieu. Kopers, dat zijn
naar mijn gevoel voor het meren
deel gewone, gezonde mannen, die
na een aantal huwelijksjaren eens
wat anders willen zien, die men
sen hebben weer even een kick
nodig".
Drempelvrees
Bij de kijk- en koopgewoonten moet
eerst gewezen worden op het ver
schil tussen de pure seksshops, die
behalve lectuur ook nog vele an
dere attributen verkopen die het
genoeglijk samenzijn nog genoeg
lijker pogen te laten verlopen, en
de zaken die de bladenverkoop als
neven-bezigheid hebben.
De drempelvrees voor de seksboe-
tiek is groter, vooral als zij in een
bepaalde wijk ligt. Want de ge
middelde Nederlander zeker van
de wat oudere jaargangen is
nog altijd erg bezorgd, om niet te
zeggen bang, voor het oordeel dat
zijn buren en relaties over hem
hebben. Wie de seksshop binnen
stapt, is „getekend", hij komt daar
tenslotte niet om zich een paar
solide boordeknoopjes aan te schaf
fen. „Die ogen van de buurvrouw
tellen nog steeds, hoewel minder
dan in het begin", zegt een shop
houder, die wat buiten het cen
trum is gevestigd.
Met dat soort drempelvrees heeft
byv. de tabakshandelaar, die er
seksbladen bij verkoopt, helemaal
niet te maken. „Als je mijn zaak
ingaat, kan de buitenwereld niet
zien of dat voor een sigaar is of
voor de leut".
Tabakszaken hebben bovendien nog
het voordeel dat zij hun collectie
langzaam aan hebben kunnen uit
breiden, dat loopt veel minder in
het oog dan de plotselinge vesti
ging van een seksshop, met alle
startmoeilijkheden van dien.
Binnenstappers, zowel bij de tabaks
handelaar als in de seksshop, zijn
nog geen kopers. Ook hier is weer
sprake van drempelvrees. „Je hebt
mensen, vooral de wat jongeren,
die kopen een scherp seksblad net
zo gemakkelijk als een pond erw
ten. Maar zo zijn ze niet allemaal.
Er zijn er die eerst een tijdlang
allerlei blaadjes inkijken.
Ik geef ze daarvoor rustig de tijd.
Hebben ze na een half uur nog
niets gekocht dan werk ik ze de
zaak uit. Dan zeg ik: heeft u het
allemaal goed kunnen zien? Mooi,
dan is daar het gat van de deur.
Komen deze mensen terug dan ko
pen ze wel, is mijn ervaring", al
dus een der detailhandelaars.
Er doen zich ook wel eens merkwaar
dige voorvalletjes voor. „Zo af en
toe krijg ik wel eens iemand in
mijn zaak die een tijdje in de
blaadjes kijkt, bij het weggaan een
paar gulden op de toonbank legt
en dan zegt: „Nou, bedankt voor
het kijken, hoor". Een andere win
kelier: „Ik heb hier een man ge
had die zei: hier heb je een tientje
laat me hier nou maar een paar
uur lezen. Kopen kan ik niks.
want mijn vrouw wil die dingen
niet over de vloer hebben".
Smoes
Schroom blijkt by de kopers ook uit
ander gedrag. „Je hebt er heel wat
die zeggen: meneer, wilt u dit blad
even apart inpakken, want het is
voor een kennis van me. Nou, dan
weet ik wel hoe laat het is. Niet
dat het me wat kan schelen, maar
voor mij is dat een smoes. Het zijn
mensen die zich eigenlijk willen
distanciëren van het blad dat ze
kopen", zegt een der verkopers.
Een van de seksshops signaleerde
deze tendens: ,Meer en meer ko
men hier vrouwen die voor hun
man een blad kopen. Althans dat
zeggen ze. Ik geloof dat in de
meeste gevallen ook wel en van
sommigen weet ik het zelfs zeker.
Die bladen worden niet meer stie-
kum ingekeken door de man en
weggehouden voor de vrouw. Ik
kryg de indruk dat ze nu samen
kijken. Aan de andere kant zijn er
weer mannen, die seks-lingerie ko
pen voor hun vrouw".
Weinig hoogte krijgt men van de
verkoop van de homofielen-bla
den. De reacties van de verkopers
variëren van „vrijwel geen ver
koop" tot .Aardig wat", „heel veel"
en „ik voel er niet voor om dat
soort bladen te verkopen".
Hoe zijn de reacties van de wat
oudere mensen? Shophouder: ,Dat
verschilt. Ze kijken wel eens voor
het raam en lopen dan door. Bin
nenkomen door ze niet zo gauw
Een enkel keertje tref je nog wel
eens oudere mensen aan die lang
in de etalage kijken en je dan ver
tellen dat het maar een vieze be-
ONDERWIJS-INSTITUUT
IM.E.A.&
o.l.v. M. van der Horst - Herengracht 4 - Leiden
Telefoon 01710—30660
officiële - door het I.M.O. erkende - Middenstandsopleiding.
A.S. MAANDAG EN DONDERDAG
tussen 7 en 9 uur
- speciale
inlichtingenavond
doening is. Dan zeg ik: „Als het
zo vies is, waarom staat u dan zo
lang te kijken? Dan moet u met
een doorlopen".
Controle
Alle vyf in seksbladen handelende
winkeliers hebben wel eens poli-
tiebezoek gehad, waarbij werd na
gegaan wat zy verkochten en wat
zij voor de ramen hadden hangen.
Grote plakkaten met daarop be
paalde „voorstellingen" moesten
toen uit de etalages verdwijnen en
tijdschriften met blote figuren op
de omslag dienden rond wat nog
zo aardig de „edele delen" wordt j
genoemd, een beschuttend kraagje i
te dragen. Enkele sekshandelaren, i
die overigens wel begrijpen dat I
dergelijke maatregelen vooral ter
bescherming van de jeugd worden
genomen, vinden die bandjes of
kraagjes onzin. „De prikkel om te
zien wat er bedekt is, wordt er al
leen maar groter door".
Een der verkopers vertelde over de
controle een curieus verhaal dat
hier niet weggelaten mag worden.
„Ik heb hier eens het is alweer
een tijdje geleden bezoek ge
had van een paar controleurs. Ze
kwamen geloof ik uit Den Haag.
Die zeiden: alle blaadjes waarin
naakte meisjes met gespreide be
nen staan, moet u uit de handel
nemen. Ze zeide dat ze op een be
paalde datum terug zouden komen
om te kijken of ik me eraan ge
houden had. Zo niet dan zouden
ze tot inbeslagneming overgaan.
Ik dacht: dan kan ik die hele
handel wel wegdoen, want in al
die bladen staat wel ergens een
meisje wijdbeens. Kort voor de
dag dat die mensen zouden terug
komen, ging mijn vakantie in. Ik
deed daarom niets. Ik dacht: ik
kijk het eens aan. Na de vakantie
zou ik wel weer zien. Toen ik
terugkwam ben ik hier en daar
eens gaan rondneuzen. Die bladen
waren overal nog te koop. Er was
niets veranderd. Ik ben toen ge
woon doorgegaan met de verkoop
en ik heb die controleurs nooit
meer gezien". (De Leidse politie
vindt dit een vreemd geval. Men
weet niets van een dergelijke actie
af).
Maatstaven
Wat zegt de Leidse politie zelf van
de situatie? Om maar eens een
kernpunt te noemen, wanneer
wordt iets als „aanstootgevend"
beschouwd?
Hoofdinspecteur D. J. Verzijden
vindt dat niet eenvoudig om in
een paar zinnen af te doen. „Het
hangt er bijv. van af in welke
plaats en omgeving je zit. Ik stel
me zo voor dat een uitgebreide
seksboetiek op de walletjes niet de
minste aanstoot zal geven, maar
een dergelijke winkel, hoe klein
ook. in, laten we zeggen, een dorp
met een nogal behoudende bevol
king zal dat al gauw wel doen. Ik
noem hier nu maar even twee
uitersten om aan te geven dat je
verschillende maatstaven moet
aanleggen. Het is een kwestie van
afwegen".
Maar de constatering dat iets
pornografie is of niet, die is toch
niet aan dorp of stad gebonden.
Hoofdinsp. Verzijden: .Nee. in dit
opzicht zijn wij mede gebonden
aan het oordeel en de inzichten
van het openbaar ministerie. Dat
bepaalt uiteindelijk of een blad
met afbeeldingen of tekst over de
schreef gaat. Het is niet de politie
die zegt: dit mag wel en dat mag
niet. Het openbaar ministerie
neemt het initiatief, meestal na
geïnformeerd te zijn door de poli-
tie-instanties. De behandeling van
dit soort kwesties is in handen ge
steld van opsporingsambtenaren,
die geheel met deze materie ver
trouwd zijn.
Ik denk wel eens: vroeger gaf dit
soort zaken nooit moeilijkheden.
Je schiftte er zo uit wat niet kon
en dat legde je aan de officier
van justitie voor. Je nam daar
eigenlijk met niemand contact over
op. Maar de tijden en de normen
zijn veranderd. Het is niet meer
zo eenvoudig en vanzelfsprekend.
Die opsporingsambtenaren komen
nu herhaaldelijk bijeen om te over
leggen wat hun te doen staat. Nu
wil ik hiermee beslist niet zeggen
dat de wereld nu abnormaler is
dan vroeger. O, nee, kijk bijv.
maar eens naar de boeken van De
Sade e.d. Maar men is tegenwoor
dig vryer vrijer in het tentoon
stellen ervan".
Bespeurt u nadelige gevolgen van
die uitgebreide sekshandel?
De heer Verzijden: „Ja. Het aantal
zedendelicten is, voor zover be
kend, sinds de komst van de seks-
boetieken weliswaar niet groter
geworden, maar er bestaan wel
bezwaren van morele aard. Ik wil
wel zeggen dat onze grootste zorg
bij die sekshandel de bescherming
van de jeugd is. Vandaar dat er
o.a. extra op de etalages wordt ge- i
let. Want daar tref je wel eens
afbeeldingen aan, waarvan je
Eindeloze reeksten contact
bladen
zegt: het is onjuist dat die zomaar
onder de ogen van de jongeren
kunnen komen. Een afbeelding die
niet als pornografisch wordt be
schouwd, kan namelijk nog wel
degelijk geschikt zijn om de zin
nelijkheid van de jeugd te prikke
len".
Wervelstorm in Japan Een wer
velstorm met de codenaam Anita
heeft in Zuid-Japan aan zeker ne
gen mensen het leven gekost, terwyl
er tenminste 85 gewonden zijn. Vier
personen worden vermist. De storm
trof vooral het gebied van Sjoego-
koe op het eiland Sjikokoe.
Mondelinge cursussen voor:
Alg. Ontwikkeling - Middenstand (éénjarige opleiding!)
Boekhouden - M.B.A. - S.P.D.
Nederlands - Engels - Frans - Duits - Spaans - Steno
Beroepsgoederenvervoer.
PARIJS AFP i Twee Franse
televisieverslaggevers die vorige
maand in Cambodja bij hun gevan
genneming door de tegenstanders van
de regering-Lon Nol gewond waren,
blijken te zijn omgekomen, zo is gis
teren door de directeur van het eer
ste net van de Franse staatstelevisie
bekendgemaakt. De verslaggevers,
René Puissesseau en Raymond Meyer
waren in het gebied van de Angkor
Vat-tempels gevangen genomen.
Volgens de directeur bevinden zich
nu 22 journalisten, onder wie zeven
Fransen, in gevangenschap in Cam
bodja.
T3
LEIDEN Meer dan overvol was
gisteravond de tent van circus Sar
rasani bij de Groenoordhal tijdens de
Gala-voorstelling. Zo vol, dat er voor
vele tientallen bezoekers geen zit
plaats meer was. Volgens de circus
directie was dat te wijten aan een
groot aantal mensen, die met
kaartjes van de middagvoorstelling
de avondvoorstelling kwamen bezoe
ken. De Leidse brandweer was aan
vankelijk niet te spreken over de
drukte, maar toen bleek, dat hier
door geen moeilijkheden veroorzaakt
werden, liet zij de zaken op haar
beloop. Zeer tot genoegen van de
circusdirectie, die zich uitermate ver
rast toonde door de geweldige toe
loop van het Leidse publiek, dat keer
op keer in ovaties losbarstte. Iets
wat een door televisie verwend pu
bliek niet meer doet bij de middel
matige nummers.
Sarrasani brengt dan ook circus
van de bovenste plank, met als ab
solute toppers in het programma het
optreden van de 220 pond wegende
dompteur, die zijn dieren, leeuwen en
tijgers, met een roos en zijn kolossale
buik van zich afhoudt, de twee tra
pezenummers, waarvan er zich een in
volkomen duisternis afspeelt (aan
schouwelijk gemaakt met lichtgeven
de kostuums» en het optreden van
de vier Tsjechiscne dames, die met
een wonderlijk gevoel voor even
wicht menselijke torens bouwen. De
lijst is uit te breiden naar believen
Wat gisteravond bepaald niet tot
de hoogtepunten gerekend mocht
worden was de paardendressuur. Wat
een uitstekend nummer had kunnen
zijn werd een trieste vertoning, door
dat de paarden keer op keer uitgle
den in de gladde piste. De piste is
aangelegd op de stenen parkeerplaats
van de Groenoordhal, die daartoe
volgestrooid is met zand en zaagsel.
De paarden trapten het zand weg als
zij korte wendingen moesten maken
en gleden dan uit op de stenen on
dergrond. Ook het nummer met de
olifanten Dracht niet wat men er van
had verwacht. Het nummer getuigde
van zo weinig fantasie, dat men zich
kan afvragen waarom een circus zul
ke dieren houdt als het er zo weinig
mee doet.. Maar ook het falen van
deze beide nummers neemt niet weg.
dat Sarrassani gisteravond weer eens
bewezen heeft, dat het circus abso
luut niet dood is. Daarby komt nog.
dat het meemaken van een voorstel
ling van dit kaliber artiesten alleen
door de atmosfeer van het echte
circus al een geweldige belevenis Is
By de foto: Ook de cloms ontbre
ken niet bij Sarrassani.
LEIDEN „Kom van Je fornuis
af". Het lijkt een kreet van de Dolle
Mina's en dat is niet zo gek, want
„Ko mvan je fornuis af" is van de
actiegroep „Man-Vrouw-Maatschap-
I pij", die de dolle Mina-beweging ziet
als ondersteuning van de eigen ac
tiviteiten.
Jonge Leidse vrouwen, die „Man -
Vrouw - Maatschappij" in dit ge
bied gestalte willen geven, gaan niet
in navolging van de Dolle Mina's
met hun buik. waarin ze eigen baas
willen zijn, bloot lopen of mannen na
fluiten en kneepjes geven in niet na
der te noemen lichaamsdelen. Maar
ze gaat wel actie voeren. Ze willen
vooral de werkende vrouw bereiken.
Ze gaan dat proberen op de huis-
houdshow Leidato. die van 29 augus
tus tot en met 5 september in de
Leidse Groenoordhal wordt gehou
den. Onder de kreet „Kom van Je
fornuis af" wil de Leidse afdeling
van MVM met name de getrouwde
vrouw wijzen op de mogelijkheden,
die er hier in Leiden voor haar
bestaan om alsnog een korteberoeps-
opleiding te volgen en parttime, een
deel van de dag dus, te gaan wer
ken. Dat is ander werk voor de
vrouw dan „uit werken gaan", waar
op het nu vaak neerkomt, ook al om
fiscale redenen.
MVM constateert, dat mensen zich
geremd voelen door de starre rollen
die men eist:
de vrouw hoort voor het gezin
te zorgen,
de man hoort de kost te verdie
nen.
j Hierdoor heeft de getrouwde vrouw
I weinig vrijheid. Het is niet de be
doeling van MVM om vrouwen, die
het huishouden en anders niet heer
lijk vinden, uit him huis te halen.
De werkgroep wil vrouwen, die graag
hun oude beroep willen opnemen of
een korte opleiding volgen, helpen.
De drempel (van de vrees) blijkt
voor velen te hoog. Daarom heeft
MVM een typisch op Leiden gerich
te brochure samengesteld onder de ti
tel „wy helpen u overstappen". Hier
in staan o.a. 29 korte beroepsoplei
dingen, va n pedicure tot makelaar
in onroerende goederen: Bedrijven
en instellingen, die parttime werk
nemers opnemen, staan vermeld,
evenals kinderspeelzalen in Leiden,
Oegstgeest en Leiderdorp.
j De brochure geeft verder inlich
tingen over wat het Gewestelijk Ar-
I beidsbureau voor de werkende vrouw
kan doen (er is byv. een tegemoet-
j koming in de studiekosten mogelijk)
en voorts worden in de vorm van
I advertenties part-time-banen aange
boden.
(Foto LD/Holvast)
j De werkgroep heeft voor haar
I actie medewerking van de kant van
i Leidse bedrijven, de gemeente, het
Gewestelijk Arbeidsbureau, het di
rectoraat-generaal van de arbeids
voorziening en vele particulier geïn
teresseerden.
De Leidse actiegroep wil meer, Op
stapel staat een enquête om na te
gaan in hoeverre de Leidato-actie re
sultaten heeft gehad en om vervol
gens plaatselijk meer feitenmateriaal
over dit onderwerp te verzamelen.
Men wil het antwoord op de vra
gen:
hoeveel vrouwen willen gedeel
telijk werken?
hoeveel dergelijke banen zijn
er?
Eerder heeft de actiegroep bijeen
komsten georganiseerd voor kleuter
leidsters. die in speelzalen werken.
Dat bleek een nuttige en gewenste
activiteit en MVM wil dus op deze
weg doorgaan.
„Kom van Je fornuis af". Kom er
voor naar de Leidato, zeggen de Leid
se leden, o.a. deze contactvrouwen:
mevr. J. L. Molleman-Leeferink, Fr.
Halslaan 249 in Oegstgeest. mevr. W.
Teulings-Versfelt, Sweilandstraat 21
in Warmond, mevr. E. H. ten Ben-
sel-Burger Roomburgerweg 15 in
Leiden en mevr. M. Schepel-Ver
schoor, Johan de Wittstraat 47 in
Leiden.
HANS MELKERT
