prote ladingen mosterdgas
n Noordzee en Skagerrak
Russische vlootspionage
aan Zweeds-Deense kust
Scotland Yard tracht nu
terroristen te pakken
Tientallen schepen in 1945 tot zinken gebracht
AMERIKA SPAART
KOOL EN GEIT IN
MIDDENOOSTEN
is actief, maar andere extremisten
ebrniken Ieren soms als dekmantel
Schone
gasmotor
voor auto's
Ongewapend
QfitfSDAG 19 AUGUSTUS 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
t Liberty-schip „Baron Rus- j granaten tussen Florida en Ber- I schip onder het wateroppervlak
~\ggszonk gisteravond met rnuda in de Atlantische Oceaan, \begint weg te zinken.
\orme voorraad zenuwgas-1 Foto: het ogenblik, waar het
i
(Van onze correspondent)
OSLO (GPD) Terwijl het tot zinken brengen van 60 ton
Amerikaans zenuwgas op een diepte van bijna 5 kilometer
reeds grote opschudding veroorzaakt in de wereld, bestaat de
kans dat een lading van 120.000 ton bijna even dodelijk mos
terdgas op het ogenblik in de Noordzee, het Skagerrak en de
Golf van Biscaje insijpelt.
De Noorse regering heeft gisteren bevestigd, dat in mei 1945
vijfentwintig vrachtschepen, geladen met gifgas, tot zinken
werden gebracht in de Noordzee en het Skagerrak. De 25 sche
pen werden door de geallieerden na het beëindigen van de
tweede wereldoorlog gebruikt om grote hoeveelheden mosterd
gas en zenuwgas die men op het Düitse leger had veroverd
kwijt te raken. Tien schepen verdwenen in het Skagerrak op
een diepte variërend van 50 tot 80 meter en de overige vijftien
werden in de Noordzee tot zinken gebracht.
reikte het schip, dat door twee zee
sleepboten werd getrokken, gister-
tegen 15.00 uur Ned. tijd zijn be
stemming. 240 km van de Bahama-
eilanden. Speicalisten van de bege-
lendende torpedobootjager „USS
Hartley" gingen aan boord van het
vrachtschip en openden de ventiélen
De Amerikaanse marine had bere-
kend dat de 10.840 ton metende oud-
gediende in vier tot vijf uur vol wa
ter zou lopen en daarna binnen tien
minuten naar de 5.000 meter diep
gelegen oceaanbodem zou zinken.
Tijdens het zinken volgden geleer-
den aan boord van de Hartley met
elektronische apparatuur het zinken
de schip, om precies te kunnen be
palen waar het terecht zou komen.
Nadat het schip de bodem bereikt
j had. werden van het dek automa-
tisch flessen afgestoten, die zich ge
deeltelijk met water vulden en daar
na weer opdoken. Aan de hand daar
van wil men vaststellen of er al
dan niet zenuwgas uit de raketten
is ontsnapt.
Het Pentagon heeft herhaaldelijk
verzekerd, dat in het ergste geval
een kubieke mijl van de oceaan
wordt vervuild en dat het gas bin
nen enkele dagen door het zeewater
zal zijn geneutraliseerd.
(Van onze correspondent)
>EN Scotland Yard, dat
actie voert tegen de bom-
is van mening dat de activi-
van de illegale terreurorgani-
Jers Republikeins Leger"
wel aanleiding geven tot be-
maar niet tot alarm. Er
kouwens heel wat gebeuren
Engelsen hun flegma laten
De situatie is ingewikkeld om-
naar uit ziet dat andere
listen die niets met de IRA
i n te maken onder de dekman-
arvan terreurdaden bedrijven,
i] politie gelooft dat dit het ge-
k met twee bomontploffingen
maandag in het hartje van
plaatsvonden. Zij heeft aan-
dat de bomaanslag tegen
van de Spaanse lucht-
itschappij Iberia in Regent
is gepleegd door een 20-jarige
die wilde protesteren tegen
•regime. De man die een
een bom in de bioscoop heeft
welke per abuis werd mee-
door een jongeman wiens
elkaar vloog, zou een psy-
zijn die wilde protesteren
losbandigheid.
land Yard gaat uit van de ver
telling dat deze aanslag het
moet zijn geweest van ama-
De IRA-mannen zouden het
V ijk uitsluitend hebben gemund
Ditaire inrichtingen en wapen
en zich niet inlaten met
Ktien van een bom in een por-
telke weinig schade aanricht,
ta het geval van Iberia, of het
van een bom in een leeg
te bioscoop. De IRA-leiders, se-
Ütaire 'vaklieden', willen hun
wrheid demonstreren en zeker
stunteligheid.
Noordierse regering heeft gis-
«n verklaring afgelegd waar
onomwonden stelling neemt
herbewapening van de Ulster
Dit in antwoord op de eisen
toimige -politiemannen die wa
pens verlangen, vooral als reactie op
de dood van twee politieagenten die
door een trucbom in een gestolen
auto om het leven zijn gekomen. De
regering blijft volhouden dat de
overgrote meerderheid van de politie
tegen bewapening is. De eis om wa
pens heeft ook politieke betekens
omdat deze in de kaart speelt van
SARATOGA (AP) Wallace Min-
fco, directeur van de Kinetics Cor
poration in Saratoga (Florida), heeft
bekendgemaakt dat zijn maatschap
pij een „schone" automotor heeft
ontwikkeld. De Datsun-fabrieken in
Japan gaan die motor in massa-
produktie nemen. Hiertoe is een mil
joenencontract tussen de twee
maatschappijen afgesloten.
Aan de motor, zei Minto, is drie
Jaar gewerkt. De uitlaatgassen kun-
zomder gevaar worden ingeademd.
Volgens het contract met de Ja
panners moet binnen de zes maan
den een demostratiemodel zijn ver
vaardigd, en een prototype binnen
de 18 maanden.
De motor zal* worden ingebouwd
in een aantal wagens van de jaar
gang 1972. Daarna zullen er snel meer
komen als de produktie goed op gang
komt.
De Nissan Motor Company, die de
Datsun maakt, heeft alleen de rech
ten voor Azië gekocht. Minto kan dus
vrijelijk gaan onderhandelen met fa
brikanten in de VS en Europa
De nieuwe motor loopt op „freon",
de merknaam van de firma Du-
pont voor een gas. dat ontstaat door
verhitting van fluor en koolstof.
extreem-rechtse figuren zoals de oud-
ministers William Craig en Harry
West. die fel doorgaan met hun cam
pagne tegen premier Chiche6ter
Clark.
Sir Arthur Young, de Londense
politie-commissaris die thans aan het
hoofd van de Ulsterse politie staat,
heeft verklaard dat hij zal aftreden
wanneer de politie zou worden be
wapend. Zoals men weet is ook de
Engelse politie ongewapend. In Noord-
Ierland zijn 26 naar de grens met de
Ierse republiek leidende landwegen
met betonnen palen en „kraaiepo-
ten" gebaricadeerd om smokkelen van
wapens tegen te gaan. Bovendien
voert het Britse leger langs de grens
met pantserwagens nachtelijke pa
trouilles uit. voornamelijk als af
schrikwekkend middel.
SScotland Yard houdt al lang een
aantal beruchte terroristen scherp in
het oog. Anderen schijnen echter tij
delijk door de mazen van het net te
zijn geglipt. Vast staat dat in Enge
land een IRA-groep opereert welke
los optreedt van de IRA in Ierland,
omdat deze lieden van mening zijn
dat de eigenlijke IRA niet genoeg
doet. De afgesplitste groep bevindt
zich sedert enkele maanden in Enge
land en haar leden zijn over alle in
dustriesteden in Schotland en Enge
land verspeid.
De IRA is als een echt leger ge
organiseerd, met een bevelhebber, de
militaire gedragscode etc. Alle leden
hebben de eed van trouw afgelegd
en kunnen in geval van insubordina
tie voor een krijgsraad worden ge
daagd. Men beschikt ook over een
eigen spionagedienst. Scotland Yard
is er echter van overtuigd dat zijn
eigen afweerorganisatie, namelijk de
speciale Ierse afdeling die in de IRA
is geïnfiltreerd, de terroristen zal
overvleugelen.
ADVERTENTIE
BINNEN TWEE JAAR
De Noorse pers vroeg zich giste
ren eensgezind af hoe lang het nog
zal duren voordat de gifgasgranaten
doorroesten en een gevaar gaan vor
men voor vissers en badgasten. Vol
gens Zweedse berekeningen, geba
seerd op proefnemingen met opge
viste mosterdgasbommen en gifgas
granaten van andere soort, dient
het oorlogstuig binnen twee jaar te
worden opgevist. Anders is zelfs de
Sterkste granaat zo zeer aangetast
dat berging levensgevaarlijk is. Zo
wel de Deense als de Zweeds rege
ring heeft reeds contact opgenomen
met de Duitse regering en gisteren
begonnen Westduitse deskundigen
met het nemen van watermonsters
in de Botnische Golf. In 1959 wer
den reeds 80.000 gifgasgranaten ge
borgen in de Kleine Belt. Duikers
vonden deze overblijfselen uit de
tweede wereldoorlog op 23 meter
diepte verpakt in stalen vaten. Die
werden volgestort met beton en in
de Atlantische Oceaan op een diepte
van 4.0000 meter gestort. De grana
ten bevatten tabun, een uiterst ge
vaarlijk zenuwgas. De vraag wie de
kosten van het opruimen van dit
oorlogstuig zal dragen is nog steeds
niet beantwoord, maar men schat
dat de opruimingswerkzaamheden in
de Oostzee, Noordzee, Skagerak en
Kattegat ongeveer 100 miljoen gul
den gaan kosten.
Niemand kan met zekerheid zeg
gen of in de gasvaten lekken zijn ge
slagen, omdat mosterdgas zwaarder
is dan water en op de zeebodem
blijft liggen. Vandaar kan het vissen
en vistuig besmetten, of door de
wind en de stroming aan de opper
vlakte komen. Verscheidene inciden
ten, variërend van dode vis die aan
land aanspoelde, tot brandwonden
die vissers en zwemmers in zee had
den opgelopen, zijn aan het gevaar
lijke gas toegeschreven.
Het veroorzaken van stekende bla
ren op de huid, die zeer langzaam
genezen is nog maar een van de
minst ernstige eigenschappen van
mosterdgas. Krijgt men het in de
ogen. dan kan het blindheid veroor
zaken en het gas kan zelfs zonder
inademing dodelijk zijn.
Liberty-schip
gisteren gezonken
WASHINGTON (DPA) Het
oude verroeste Liberty-sohip „Baron
Russell Briggs" uit de Tweede We
reldoorlog is gisteravond met 12.500
zenuwgasgranaten tussen Florida en
Bermuda tot zinken gebracht. De'
V.S. hebben daarmee voor de laat
ste maal de oceaan gebruikt als
vuilnisbelt voor chemische wapens,
zo heeft minister van Defensie Laird
verzekerd. Zenuwgas en andere che
mische strijdmiddelen zullen voort
aan aan land. zonder gevaar voor
de omgeving, worden vernietigd.
Na een vaart van twee dagen be-
i Staking tegen stakingen Byna
16.000 arbeiders van de „Triumph"-
J automobielbedrijven in Coventry in
Engeland zijn vandaag voor vieren-
j twintig uur in staking gegaan uit
protest tegen stakingen. De werkne
mers zijn boos omdat hun weeklonen
in het geding komen als gevolg van
stakingen elders.
Te realistisch De verfilming van
een luchtgevecht voor een rolprent
over de eerste wereldoorlog is giste
ren realistischer verlopen dan de ma
kers hadden bedoeld. Een oude Fok
ker tweedekker en een helikopter, die
de filmopnamen maakte, kwamen
boven de Ierse Zee met elkaar in bot
sing en stortten neer. Drie personen
kwamen daarbij om het leven.
De 76-jarige Leon Zelewaski
heeft gisteren vier schoten gelost
op twee ambtenaren van het
Westduitse consulaat in New
York, die echter ongedeerd ble
ven. Hij schoot om zich te wreken
voor de dood van 250 familie
leden tijdens de Tioeede Wereld
oorlog.
(Van onze correspondent).
JERUZALEM (GPD) De Ver-
enige Staten louden in feite afwij
zend hebben gereageerd op de klach
ten van Israël over bestandsschen
dingen aan het Suezkanaal. Was
hington zou niet hebben kunnen
vaststellen dat er inderdaad over
tredingen zyn begaan en gunt Egyp
te „the benefit of the doubt" (het
voordeel van de twijfel).
Deze reactie van Amerika en daar
vóór het uitblijven van een Ameri
kaans antwoord op de Israëlische
klachten heeft velen in Jeruzalem
zich doen afvragen of men niet te
veel betekenis heeft gehecht aan de
toezeggingen van Washington.
De indruk, die men hier vooral na
net jongste televisie-interview met de
Amerikaanse minister van defensie
Meivin Laird heeft gekregen, is. dat
de V.S. de door Israël gesignaleerde
veranderingen aan het Egyptische
front liever negeren en alle nadruk
leggen op het belang van spoedige
v redesonderhandelingen
In Jeruzalem wordt een dergelijk
bc-leid gevaarlijk genoemd, omdat het
Moskou en Cairo zou tanmoedigen
op de ingeslagen weg voort te gaan
en Israël zowel als de VB., voor vol
dongen feiten zou stellen. „Het voor
kómen van oorlog gaat vóór de be
vordering van vrede", zei minister van
Buitenlandse Zaken Abba Eban op
zijn dinsdag gehouden persconferen
tie. Om zijn misnoegen over de Ame-
r.kaanse houding te laten uitkomen
heeft het kabinet in zijn jongste zit
ting niet voldaan aan Jarrings ver
zoek om een Israëlische gespreks
partner te benoemen. Zwaar viel dat
de regering niet, want zy verzet zich
tegen het Egyptische en Jordaanse
streven om de besprekingen te hou
den op het laagst mogelijke niveau,
dat van ambassadeurs. Israël wenst,
dat de onderhandelingen van meet
af worden gevoerd door de ministers
van Buitenlandse Zaken der betrok-
Oogsten of geen bier meer De
katoenboeren van het Tanzaniase
district Mwanza is door de overheid
het volgende ultimatum gesteld: be
gin aan de oogst of er komt een
bierdrinkverbod, dat geldt tot het
eind van het jaar. Het was gebleken
dat een groot aantal boeren zijn geld
en tijd bij voorkeur belegt in het
drinken van eigengemaakt bier, pom-
be. Daardoor loopt de oogst gevaar.
Vandaar het dreigement.
Mazelen in Engeland -=- Het Ver
enigd Koninkrijk wordt op het ogen
blik getroffen door een mazelen-epi-
demie. Volgens de cijfers die gisteren
door het ministerie van Gezondheid
in Londen zijn gepubliceerd, zijn er
meer dan 10.000 gevallen van maze
len per week. Het ministerie dringt
er b(j de ouders op aan hun kinderen
zo spoedig mogelijk te laten inenten.
ken staten en deze opvatting wordt
door Jarring gedeeld.
Men gelooft in Israël overigens,
dat Washington in zijn officiële re
actie op de Israëlische klachten kool
en geit heeft willen sparen en Israël
zal trachten te troosten door het de
levering van meer oorlogstuig te
beloven. Israël heeft geen andere
keus dan deze pil te slikken. Hoe
belangrijk hier ook meer Phantoms
en Sky hawks worden gevonden, men
gelooft niet, dat ze een passende re
actie zijn op de in aantal toegeno
men Russische raketten aan het
Suezkanaal.
Israëlische regeringskringen hou
den zich momenteel bezig met de op
stelling van een memorandum voor
de eerste ronde van de besprekingen
met Jarring, waarin scherp wordt
uiteengezet wat voor vrede Israël
zich voor ogen stelt en hoe zijns in
ziens de toekomstige betrekkingen
met Egypte en Jordanië behoren te
zijn.
(Van onze correspondent)
STOCKHOLM (GPD) In de
Deens-Zweedse wateren is, vol
gens de Deense militaire inlich
tingendienst, sedert enkele
maanden een verhoogde spiona-
geactiviteit van Sowjetrussische
zijde merkbaar. Zo geniet een
vlootoefening voor de Zweedse
zuidkust, die gisteren begon, gro
te belangstelling van vier Sow
jetrussische spionagevaartuigen.
die doorlopend in dat zeegebied
zijn gestationeerd. De nieuwste
aanwinst die in de afgelopen
dagen door de Deense vloot werd
gefotografeerd, is een schip van
de Russen, dat ten noorden van
Jutland ligt en het NAVO-vloot-
verkeer in Skagerrak en Kattegat
controleert.
Vooral de aan de Zweedse west-
j kust gelegen stad Lysekil geniet de
belangstelling van der Russische spi
onnen die herhaaldelijk per onder-
1 zeeër in de Gullmarsf jord zijn door
gedrongen en deze met behulp van
I kikvorsmannen hebben verkend. In
de rotswanden van deze fjord zyn
namelijk atoom vrije bases aan
gelegd, die kleine vloten herbergen.
Hetzelfde is het geval in de buurt
van de Zweedse hoofdstad Stockholm
waar gisteren een tiental personen
een duikboot hebben waargenomen.
Pogingen de indringer, die zich bin
nen de territoriale wateren van Zwe
den bevond, op te sporen liepen ech
ter op niets uit.
Een onderlinge vergelijking van de
zeestrijdkrachten is moeilijk door de
grote mate van geheimhouding, die
de landen achter het ijzeren gordijn
toepassen. Uiteraard weten de Zwe
den en Denen wel hoe sterk de Sow
jetrussische vloot is, die de Oostzee
en de aansluitende zeewegen be
heerst en controleert. De Sowjetrus
sische Oostzeevloot bestaat uit vyf
grote kruisers, veertig Jagers, twintig
fregatten, zeventig onderzeeërs, 120
motortorpedoboten, 130 mijnenvegers
tachtig landingsvaartuigen en een
groot aantal kleinere vaartuigen,
waarvan het Juiste aantal niet be
kend is. Deze zeegaande macht wordt
ondersteund door een zeer uitgebrei
de marinevliegdienst.
Een onderzeeër van het type W-10,
nummer 371, is permanent gestatio
neerd voor de haven van van Mal-
mö en fotografeert daar alle binnen
komende en uitgaande vaartuigen
van belang.
Aan de kust van de Oostzee liggen
verscheidene raketlanceerplaatsen die
onder het marinecommando vallen
en uitgerust zijn met middelaf-
standsraketten. Ongeveer een kwart
deel der totale Russische marine
vliegdienst, circa duizend toestellen,
is ter beschikking van de Oostzee-
strydkrachten.
Naast de Sowjetrussische vloot
dient men ook nog rekening te hou
den met de in Gdynia in Polen ge
stationeerde Poolse marine, die 12.000
manschappen omvat en o m. over de
de modernste duikboten der Russi
sche V-l klasse beschikt, terwijl 40
Mig-17 toestellen ondersteuning
vanuit de lucht kunnen geven. De
Oostduitse volksmarine die haar ba
ses in Sassnittz, Warnemünde, Stral-
sund, Kühlungsborn en Wolgas heeft
met Rostock als commandobasis is
in grootte gelijk aan de Poolse, ter
wijl ook de samenstelling overeen
komt. Wordt hier de verzamelde ma-
rinestrydkracht van de NAVO-lan-
den in de Oostzee tegenovergesteld,
dan blijkt dat de landen van het
Oostblok domineren. Hierbij dient
tevens vermeld te worden, dat de in
de Oostzee gestationeerde NAVO-
strijdkrachten tevens de bescherming
van de Noordzeekustgebieden voor
haar rekening dienen te nemen. Men
weet echter dat men van NAVO-zijde
het geheel in balans heeft trachten
te brengen door het stationeren van
NAVO-vlootonderdelen in de West
duitse aan de Oostzee gelegen mari
nebases.
