ud-Leidse over bevrijding
an Indië in '45
Stemmigeeerste
raad in Leiden
ALTAREN UIT 200 GEVONDEN
Leidse overwegen
worden opgeknapt
levr. Joustra: teleurstelling overheerst
ATTENTIE
TIEN DAGEN JAPAN
IN ONZE ETALAGE
'yumuda.
cultivéparels.
Drinkwater voor
Leidse eenden
Werk gebeurt 's nachts
Mede-directeur
bij n.v. Mavom
Lagere resultaten
van Leidsche wol
Dr. Stuart van Oudheden in
Leiden): vondst van het jaar
DAG 14 AUGU6TU8 1970
LEID5CH DAGBLAD
PAGINA 3
ADVERTENTIE
£IDEN/AMSTERDAM (GPD) Ik maak het goed. Ik heb al mijn tanden en
zen nog Dat was alles, wat mevr. A. Joustra schreef in haar eerste brief aan haar
r eder in Leiden, in welke stad ze zelf opgroeide, na de Japanse capitulatie, een flenter-
papier groot.
glimlacht als ze het nu 25 jaar na dato vertelt in ,haar' Indi-
e afdeling van ,t grachtenhuis barstensvol ordners, dozen en
weten, dat Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie heet. Voor
overige valt er weinig bevrijdend te lachen om haar ver-
nkl van de bevrijding van Indië, dat ze plaatst tussen al die
lere gebeurtenissen op zoveel plaatsen elders, waaraan zij
'fe sinds '47 wetenschappelijk werkt. Wat heet trouwens be
ding? „De meeste mensen zijn niet bevrijd, maar van de
ellende in de andere terechtgekomen. De geallieerden lie-
zich weinig aan ons gelegen liggen. Belangstelling ontbrak Ist^n die'met kokrad wateT waren
enenmale". overgoten. Zo had hij mij eerder ook
verteld dat Roosevelt was overle-
bevolking. Hij herhaalde dat de oor- j den",
log niet was afgelopen, maar dat de
keizer had bevolen de vijandelijkhe
den te staken".
's Avonds hebben we buiten het
kamp een kleine bijeenkomst ge
houden, waarop de dominee als tim
merman in het kamp te werk ge
steld» en de pastoor pnaktizerend als
slager) hebben gesproken. De stem
ming was erg plechtig, maar echt
bevrijd heb ik me niet gevoeld".
„Van de atoombom had ik al eer
der iets gemerkt. Op zekere dag
was de kampcommandant namelijk
vreselijk ontdaan. Hij had het over
de ontruiming van het kamp
ipili, waar zij kamphoofd was,
it mevr. Joustra het niet van
tersverse Britse commandant in
jsar hebben, wel van de Ja
ex-commandant. De „bevrij-
van Indië verschilt net zo he-
breed van die in 't toendertijdse
S Ierland. Geen volksmenigten,
vlaggewapper in het oranje-
etje, net zo min als „Trees heeft
'u' Canadees" of wat dies meer zij.
ra' e Indische versie overheerst de
retelling. Een sluitend beeld van
laoorlogse situatie in de eertijds
agden gordel om de evenaar is
te geven.
Rafelig
natijd, zoals wij het noemden
voor te troebel en ongere-
moet mevr. Joustra (73) con-
De gebeurtenissen ver-
len van plaats tot plaats, af-
tlijk van de opmars der gealli-
en activiteiten van Indonesi-
extremisten. In het rafelige to-
tld passen zowel verhalen als
mevr. Joustra, die tegen de
irde bevelen in Kampili ont-
als die over Japanners die
vroegere gevangenen tegen
1 Tdzuchtige Indonesiërs be-
-rmden. De grootste gemene de-
de teleurstelling, de bittere er-
niet goedgemaakt door de
eer in Nederland.
Joustra: „Ik was zó boos op
mensen, van wie we ten
ite zoveel hadden verwacht,
dat nu wel anders, maar het
ilijft dat interesse volledig ont-
Ook in Nederland. Toen ik in
;kwam vielen me twee din-
Ik vond Nederland zo lelijk
■n en de bevolking had veel
de Duitsers overgenomen, het
•uwerige. onhebbelijke. Dat
ik in Indië al gemerkt aan de
rlandse oorlogsvrijwilligers, die
kwamen". 4
Geen jurk
>lt eigen capitulatieverhaal van
iia Joustra: „Op 6e bewuste
kwam een Japanse officier uit
,r de kampcommandant en
Llen. De commandant zei mij
jurk aan te trekken, maar die
ik niet meer. Ik heb er toen
|van een andere vrouw geleend,
jtte, gelukkig geen doorzichti-
int ik had uiteraard weinig on-
ling. Weer een ander gaf mi)
rode ceintuur. De kampcomman-
zelf leende me een paar schoe-
We reden naar de residentie
de Japanse admiraal. Na een
Mwachten kwam hij binnen met
heel gevolg van officieren. Die
iraal hield een hele toespraak in
Japans, waarvan ik geen woord
eep. Ik meende op te vangen dat
iet over staking van de vijande-
'ex eden had, maar kon dat nau-
ks geloven. Ik boog maar weer.
ti begon een andere officier te
ren, tot mijn verrassing in vlek-
Engels en vertelde dat de
inderdaad voorbij was. We
r sten in het kamp blijven, de zie-
zouden zo snel mogelijk naar
hospitaal in Makassar worden
gebracht, er mocht niet gevlagd
Jen en demonstraties moesten
erwege blijven omdat hij onge-
was over de stemming onder de
ADVERTENTIE
Parkeergelegenheid heeft U bij
ons voor de deur. Of op een
minuut afstand v. d. Werf-
ts straat, Oude Rijn, Kaasmarkt.
"5lfTwee minuten Hooigr. (Ir.
Driessenstraat)Het loont de
Imoeite om onze grote collectie
'"en de beste merken in te
zien.
Onze traditie is „altijd voor
deliger" geep valse leuze van
ja zoveel voor zoveel" maar het
od 3ehele Jaar „voor zoveel". En
toch vak-standing als echte
Juweliers en Horlogers. Onze
eigen ateliers onderstrepen dit,
door echte vakservice te bie
den. Doet er Uw voordeel mee.
Gouden sieraden, verlovings
ringen, horloges, klokken, cas
settes, verzilverde geschenk
artikelen, brillant.
De beste merken,
de ruimste keuze.
Juwelier - Horloger
v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181
Prang habis
Terug naar het kamp. De com
mandant zei: „Nu mag je me een
hand geven, want we zijn geen
vijanden meer". Ik gaf hem een
hand. Voordien had hij me nog nooit
aangeraakt. De kampcommandant
ging op een stoel staan, ik naast
hem, en hij zei met gebogen hoofd:
„Prang habis" de oorlog is afgelo
pen. Maar niemand verstond hem.
Hy zei nog eens „Prang habis", weer
zonder dat de anderen hem konden
verstaan. Toen draaide hy zich om
naar mij en zei „Mevrouw Joustra
moet het maar vertellen". Ik herin
ner me dat ik zo ben begonnen: „Ik
heb wel eens gezegd dat ik na de
oorlog niet graag in de schoenen van
een Japanner zou staan, maar nu sta
ik met veel genoegen in die schoe-
Mevr. Joustra vervolgt. „Ons was
dus gezegd in het kamp te blijven tot
de geallieerden de zaak zouden over
nemen. Maar de toestand was on
houdbaar. omdat van de gebouwen
nauwelijks nog iets overeind stond
nadat het kamp een maand eerder
grotendeels was afgebrand bij een
bombardement door geallieerde
vliegtuigen de meeste geïnterneer
den waren toen ondergebracht in een
onbeschermd noodkamp in de om
ringende bamboebossen iWe waren
net bezig de zaak weer zo goed en
zo kwaad als dat ging op te bouwen.
Ik ben naar de Engelse comman
dant. die zich met een lijfwacht in
het mooiste huls van Makassar had
geïnstalleerd, gegaan, maar die wil
de zich niet met ons bemoeien. Een
aantal vrouwen en kinderen werd
opgehaald door hun mannen, die in
het krijgsgevangenkamp in Makas
sar hadden gezeten. Ik heb toen het
kamp ontruimd met twee oude
een verfijnd sieraad
VAN ROSSUM DU CHATTEL
EN DRI ESSEN
BREESTRAAT 95
LEIDEN
nen. Iemand zette het Wilhelmus in. vrachtwagens, één van de Japan
ners «die zich zelf hadden geïnter
neerd) en de andere gereden door
oud-leerlingen van mij (mevr. Jou
stra was voor de oorlog lerares Frans
aan de plaatselijke HBS).
Korte tijd later braken bij Makas
sar rellen uit, die ons waarschijnlijk
het leven zouden hebben gekost als
wij in het kamp waren gebleven. Ik
LEIDEN De eerste vergader mg
van de nieuwe gemeenteraad van
Leiden dinsdagavond 1 september
om half aoht wordt een „stem
mige". Er zal heel wat moeten wor
den gestemd, want de meer dan twin
tig punten tellende agenda bestaat
voor heto vergrote deel uit benoemin
gen.
In de eerste plaats de benoeming
van zes wethouders na de beëdiging
en installatie van de nieuw benoem
de raadsleden. Namen zyn nog niet
bekend, evenmin als in de andere
voorstellen van raadsleden, die in
commissie zitting gaan nemen. Bur
gemeester en wethouders stellen voor
om het aantal leden van een aantal
commissies vast te stellen en de le
den te benoemen. Voorts moeten uit
de nieuwe raad worden benoemd ne
gen leden van de Gewestraad, een
lid en plaatsvervangend lid van de
commissie spaarverordeningvier le
den van de verkeerscommissie. twee
leden van de recreatieraad en één
lid met kennis en ervaring in socia
le aangelegenheden in de huisves
tingscommissie.
Scholen
In de bestuursraad van de school
adviesdienst moeten een lid en een
plaatsvervangend lid worden gekozen
uit de raad. Ter benoeming van drie
leden uit de kring van voorstanders
van het openbaar onderwijs bieden
B. en W. de raad in overleg met het
gemeentebestuur van Oegstgeest en
de gemeenschappelijke schoolraad
voor het openbaar onderwijs te Lei
den. de volgende voordrachten aan:
in de vacature mevr. mr. A. E. Wiers-
na-Tichelaar: 1. de heer drs. D. K.
Burgy, Oegstgeest: 2. J. E. Temminck
Oegstgeest: in de vacature mevr. mr.
T. T. Vermeulen-Meijers1. mevr. T.
T. Vermeulen-Meijers, Leiden. 2. mr.
D. E. Kranz, Leiden: in de vacatu
re dr J. M. Roosenschoon: 1. dr J.
M. Roosenschoon, Leiden: 2. mej. dr.
A. M. M. Smit, Leiden.
De voordrachten, opgemaakt door
de desbetreffende schoolbesturen lui
den als volgt:
Ter benoeming van een lid uit de
kring van voorstanders van neutraal
bijzonder onderwijs in de vakature
mevr. dr. C. Ch. ter Haar Romenv-
Wachter: 1. mevr. dr. C. Ch. ter
Haar Romeny-Wachter, Oegstgeeet;
2. mej. H. M. ter Beek, Leiden.
Ter benoming van drie leden uit
de kring van voorstanders van pro
testants-christelijk onderwijs: a. in
de vacature P. Guley, Leiden; 2.
mevr. G. B. Mellema-van Biessum,
Leiden; b. in de vacature P. Swa-
ger: 1. P. Swager, Leiden, 2. mevr.
W. J. C. A. Brusssee-van Hattum,
Leiden; c. in de vacature mr. A. J.
Mulder. Leiden. 2. A. P. Dees, Leiden.
Ter benoeming van drie leden uit
de kring van voorstanders van rooms-
katholiek onderwijs: a. in de vaca
ture mevr. S. H. M. GoddlJn-van Doo-
ren: mevr. S. H. M. Goddljn-van
Dooren, Leiden; b. in de vacature
mr. M. J. P. Tissen: mr. M. J- P.
c. in de vacature
Th. A. J. de Wit,
Tissen, Leiden:
Th. A. J. de Wit
Leiden.
Voor de commissie voor de
bedrijfstechnische school voor in
dividueel technisch onderwys ligt er
deze voordracht: 1. H. Zunderman,
Leiden, 2. D. Cosse, idem; 1. A. van
Soest, idem, 2. J. Hoogeveen, Leider
dorp; 1. mr. P. de Clerq, Leiden, 2.
ir. E. Ruempol, Voorschoten; 1. N.
L. M. Jansen, Leiden, 2. C. H. Aker
boom, idem; 1. G. van der Vlis, Lei
den. 2. J. Ouwerkerk, Oegstgeest; 1.
F. C. Mabesoone, Leiden, 2. A. War-
nau. idem; 1. C. Sweris, Leiderdorp.
2. G. J. den Heeten, Leiden: 1. A. J.
Frèrejan, Leiden, 2. P. W. de la Ri
viere, Leiden.
Lakenhal
Voor de commissie voor de Lak
hal is er deze niet alfabetische aan
beveling: vacature prof. mr. J. M. van
Bemmelen: 1. prof. dr. I. Schöffer;
2. mevrouw mr. H. van Traa-van der
Burg, beiden Leiden. Vacature P.
M. Oordt-Graadt van Roggen. Lei
den: vacature prof. Th. H. Lunsingh
Scheurleer: 1. Prof. Th. H. Lunsingh
Scheurleer, 2. drs J. Bolten, Leiden.
Vacature ir. M. P. Schutte: 1. ir. M.
P. Schutte; 2. P. v. d. Sterre, Leider
dorp.
Voor de commissie voor de archief
dienst: vacature prof. dr. J. G. Bom-
hoffprof. dr. J. G. Bomhoff. Vaca
ture M. P. F Meyer, M. P. F. Meijer.
Vacature prof. mi'. J. Th. de Smidt:
prof. mr. J. Th. de Smidt. Vacature
F. C. Wieder F. C. Wieder.:
Voor de commissie voor de beroep
schriften: Voorzitter: 1. mr. C. J.
Woudstra, 2. mr. W. A. Entzinger,
beiden Leiden. Eerste waarnemend
voorzitter: 1. mr. M L. Kuyt, Voor
schoten; 2. mr. M. C. de Graaf, Lei
den. Tweede waarnemend voorzitter:
1. prof. mr. W. L. G. Lemaire, Lei
den. 2. mr. V. C. Groenendijk, War
mond.
Culturele Raad
Voor de Culturele Raad: mevrouw
G. H. M. van Dongen- te Nijenhuis,
mevrouw W. van de Hulst- Menge-
rink, Mejuffrouw F. Kuenen, prof.
dr. A. Brouwer, C. J. Buurman, drs.
W. Hogendoorn, B. J. de Klerk, A.
Koningsveld, prof. T. H. Lunsingh
Scheurleer, prof. mr. W. H. Nagel.
Voor de adviescommissie huisves-
tingsvraagstuk vijf raadsleden en
verder uit deze voordracht: Jonge
ren: 1. de heer F. Wanrooy, 2. de heer
H. de Roode, bejaardenzorg: 1. me
juffrouw A. J. van Nienes, 2. de heer
A. M. E. Schutyser.
Voor bestuursleden van het Bur-
gerijfonds: mr. H. A. C. Brander
horst, Oegstgeest, J. C. van Eek, prof.
dr. J. Goslings, G. Groen, ir. H. A.
Meyer, allen uit Leiden.
Voor de Monumentencommissie
vacature prof. dr. W. den Boer: 1.
prof. dr. W. den Boer, 2. prof. dr. Th.
J. G. Locher, vacature prof. ir. J. J.
Terwen: 1. prof. ir. J J. Terwen,
2 drs. L. J. Couprie. vacature L. C.
J. Roozen: 1. L. C. J. Roozen, 2. W.
Prins, vacature H. de Wilde: 1. A. J.
J. van der Zanden. 2. M. Blitz, va
cature P. van der Sterre: 1. P. van
der Sterre, 2. H. Th. D. Dijkstra, va
cature ir. M. P. Schutte: 1. ir. M.
P. Schutte, 2. jr. J. B. Hermans, va
cature mej. A. J. van Nienes: 1. me
vrouw H. M. de Meijere-Huizinga. 2.
mevr. drs. J. Terwen-de Loos.
Voorts moeten twee raadsleden
worden aangewezen op wie in de
aandeelhoudersvergadering van de
NV Leidse Duinwater Maatschappij
de stemmen zeker worden uitge
bracht ter benoeming tot commissa
ris.
handelde dus uitdrukkelijk tegen de
bevelen in en heb daar later ook
een reprimande voor gehad, waar
bij het verder gelukkig gebleven is.
Voorzover ik weet was Kampili het
enige kamp, dat zichzelf heeft geli-
kwideerd. Andere kampen hebben
nog lang bestaan. Veel zijn veran
derd in opvangcentra, vanwaaruit
de mensen doorgingen naar Holland
of Australië bijvoorbeeld. Sommige
vrouwen hadden het er gewoon moei- j grote plas zat te genieten van „zuiver
lyk mee uit het kamp te gaan. Van drinkwater"!
een betrekkelijk geordend bestaan Mr. B. C. Kool-Bouman,
kwamen zij in het volkomen ont- Rijn- en Schiekade 10A,
wrichte leven terecht". I Leiden.
zeró ócltryoen
Met belangstelling las ik in het
Leidsch Dagblad van dinsdag uw ar
tikel over de Vogelwacht Rijnland
en het vóórkomen van verlamde een
den ook in Leiden.
Dat het water van de Trekvliet
langs de Ryn- en Schiekade, waarin
ook de rioleringen ter plaatse voor
het merendeel uitmonden, niet zo
danig is als de dieren zouden wen
sen, kunt u regelmatig constateren
na forse regenval en by minder
druk verkeer. De eenden komen dan
namenlyk by groepen op de wal om
het regenwater van het asfalt ,,op te
lepelen". Dat was bijvoorbeeld ook
afgelopen zaterdag het geval, toen in
de vroegte een groepje van 7 a 8
eenden voor mijn woning by een
LEIDEN In de periode van 18
t/m 26 augustus geven de Neder
landse Spoorwegen een aantal Leid
se overwegen een opknapbeurt. Het
werk zal 's nachts gebeuren tussen
twaalf uur middernacht en zes uur
's ochtends.
Het gaat om de volgende overwe
gen:
Kanaal weg. 20 op 21 augustus; Tel-
derskade, 25 op 26 augustus: Deze
twee overwegen zullen in de genoem
de nachten geheel afgesloten zijn
voor verkeer.
Verder: Haagweg. 18 opl9 augus
tus; Morsweg. 19 op 20 augustus;
Herenstraat, 24 op 25 augustus; De
ze overwegen zullen 's nachts steeds
over één helft berijdbaar blijven.
ALPHEN —Mede in verband met
de sterke groei der activiteiten van
de N.V. Mavom te Alphen aan tien
Ryn op het gebied van de metaal-
verzorging, is de heer A. Groenen
dijk tot mede-directeur benoemd.
De heer Groenendijk, reeds 20
jaar aan het bedrijf verbonden, zal
samen met de heer A. Thomassen
Jr de vennootschap leiden.
Hij was voordien commercieel ad
junct-directeur van dit bedrijf, dat
produkten en apparaten levert voor
de metaalverzorging.
LEIDEN De Leidsche Wolspin
nerij N.V. heeft het boekjaar '69/'70
afgesloten met lagere resultaten dan
het vorige boekjaar. Blijkens het
jaarverslag komt het explotatisaldo
uit op f 2,3 miljoen vorig jaer f 1,2
miljoen). Voorgesteld wordt het divi
dend te bepalen op 13%, dit is 7%
minder dan vorig jaar.
De raad van beheer spreekt het
vertrouwen uit, dat bemoeiingen met
diverse objecten zullen leiden tot
verdere vergroting van de activiteiten
en verhoging van de resultaten.
Het lagere resultaat moge enerzijds
teleurstellend zijn, anderzijds is de
raad van beheer van mening, dat dit
in het licht van de mogelijkheden en
omstandigheden niet onbevredigend
genoemd mag worden. De omzet trf>.v.
'68/'69 is op gelyke hoogte gebleven,
waarmee nog niet aan hoger gestelde
verwachtingen werd voldaan.
Agnew naar Verre Oosten Vice-
president Spiro Agnew van de V.S.
gaat van 22 tot 30 augustus naar het
Verre Oosten, waar hij Zuid-Korea,
Formosa. Thailand en Zuid-Vietnam
zal bezoeken.
LEIDEN ROOSENDAAL (GPD)
„De vondst van het jaar", noemt dr.
P. Stuart, conservator van de Ro
meinse afdeling van het Rijksmu
seum van Oudheden in Leiden, de
vangst van schipper K. J. Bout uit
Tholen, die als thuishaven Colyns-
plaat heeft. Op 15 april van dit jaar
gooide deze garnalenvisser op de
schaar van Colijnsplaat op een diep
te van 30 meter zyn netten uit. maar
haalde inplaats van garnalen altaar
stukken op. Hy maakte zyn merk
waardige vondst bekend en by nader
onderzoek door archeologen bleken
het twee fragmenten te zyn van al
taren die dateren uit de tyd rond 200
na Christus, gewijd aan de Romeinse
godin van de vruchtbaarheid Ne-
halennia. Op beide fragmenten ko
men de beeltenissen voor van de go
din en op één staat een inscriptie in
het Latijn van een zouthandelaar uit
Keulen.
Vorige week vrijdagmorgen voer
schipper Bout opnieuw uit, nu ver
gezeld van een aantal archeologen.
Bij de eerste de beste worp was het
al raak en werd een aantal Romeinse
dakpannen naar boven gehaald. De
beste vangst tot no gtoe werd die
zelfde middag gedaan, een puntgaaf
altaar met de afbeelding van de go
din en de inscriptie: „Quartus heeft
dit geofferd voor zijn behouden te
rugkeer".
Tot de vondsten van die dag be
hoorden ook een groot blok tufsteen
en nog een aantal op elkaar gemet
selde dakpannen. De godin Nehalen-
nia staat op de altaren afgebeeld met
vruchten op haar knie. aan haar lin
kerzijde een mand gevuld met vruch
ten en een hond aan haar rechter
zijde. De afbeelding op het vorige
week gevonden altaar is volgens dr.
Stuart de gaafste van de enkele tien
tallen die het Leidse museum nu
rijk is.
Volgens hem is de godin Nehalen-
nia bekend geworden op 5 januari
van het jaar 1547, toen op het strand
by Domburg een aantal stenen do
cumenten bloot kwamen te liggen,
voor het grootste deel aan haar ge
wijde votief altaren.
De verklaring voor deze en de
jongste vondsten is, dat deze altaren
werden opgericht uit dankbaarheid
door de mensen die per schip met
goede afloop de overtocht naar Brit-
tannia hadden gemaakt. De vraag
blijft hoe de altaarfragmenten bij
Colijnsplaat terecht zyn gekomen
Ondanks de sterke stroom lijkt het
onmogelijk dat het water de blokken
van honderd kilo en meer heeft kun
nen meevoeren. De meest voor de
hand liggende verklaring is, volgens
dr. Stuart, dat er by Colijnsplaat
evenals by Domburg een heiligdom
ter ere van Nehalennia moet hebben
gestaan. Een verklaring, die door ar
cheologen wordt gedeeld, aangezien
sommigen van hen aan de hand van
grondboringen tot de conclusie zyn
gekomen dat tussen Walcheren en
Noord-Beveland een brede monding
van de Schelde moet zijn geweest
Het bestaan In die tyd van twee
heiligdommen, één aan de linker
oever en één aan de rechteroever van
deze monding, is dan ook heel goed
denkbaar, aldus dr. Stuart.
Fragment van een altaar uit
200 na Christus, gewijd aan de
Romeinse godin van de vrucht
baarheid Nehalennia. Ze staat
afgebeeld met vruchten op haar
knie, aan haar linkerzijde ten
mand met vruehten en aan haar
rechterzijde een kond.
