Hervormde synode waarschuwt
voor mismoedige gevoelens
Bonn praat op
meer fronten
Kerkdiensten Leiden en omgeving
Brief over steeds ernstiger crisissituatie
Al zaten er zoveel duivels
als pannen op de daken
Regering wil af van
subsidiering kerken
V akantieoverdenkin";
Woord van
bezinning
Medisch
tuchtrecht
PAGINA 8
XJCmSCH DAGBLAD
SATERDAG 1 AUGUSTUS 1970
CVan or>ze correspond ent)
DEN HAAG (GPD) „Wij kunnen ons moeilijk aan de in
druk onttrekken, dat menselijkerwijs gesproken de jaren
*70 beslissend zullen zijn voor de toekomst van de Nederlands
Hervormde Kerk, voor die van de gemeenschap der kerken
hier te lande en misschien zelfs voor die van de kerk in het
algemeen". Die realistische aanduiding van de crisissituatie,
waarin zich de kerk van vandaag bevindt, komt voor in een
uitvoerige brief van het moderamen (dagelijks bestuur) van de
hervormde synode aan alle kerkeraden, predikanten en clasei-
oale vergaderingen.
Afgedane zaak
Mtet deze brief, waarin kernvragen
van het christen-zijn aan de orde
koenen, wordt de basis gelegd voor de
werkbezoeken, die het moderamen
van de synode in de maanden augus
tus tot en met oktober aan 54 clas-
«caie vergaderingen in de Her
vormde Kerk zal brengen.
Enkele jaren geleden hebben der
gelijke werkbezoeken voor het eerst
plaatsgevonden. In de generale sy
node Ie meermalen aangedrongen op
herhaling. Deze keer zal het echter
niet alleen gaan om het wederzijds
uitwisselen van informatie maar
vooral om de kernproblemen van het
geloof en de kerk in deze tijd.
De crisis, waarin zich geloof en
kerk bevinden, behoeft weinig toe
lichting. Voor velen is de vraag of
God al dan niet bestaat, of het nog
enige zin heeft om te geloven, een
volkomen oninteressante aangelegen
heid geworden, een afgedane zaak.
Steeds meer komt dat ook tot uit
drukking in de teruggang van het
kerkelijk leven.
Wanneer die ontwikkeling doorzet
en vooralsnog zijn er geen aan
wijzingen dat zulks niet zal gebeu
ren is het zeker niet uitgesloten,
dat de christelijke kerk op den duur
zal terugkeren tot haar uitgangspo
sitie van vele eeuwen geleden: een
kleine, bezielde gemeenschap temid
den van een ten opzichte van haar
soms vijandige, maar altijd koele
wereld.
duur wellicht nog weinigen, die in
hun hart ten volle verzekerd zijn
van het heil dat ons Is geschonken,
dan zullen alle vragen, ook die wel
ke voor sommigen als een godslas
tering klinken, ernstig moeten wor
den genomen".
Tegelijkertijd wordt als bemoe
diging ook gewezen op vroegere
tijden, in het Oude Testament, ten
tijde van de apostelen en van de
oud-christelijke gemeenten. Ook
toen waren er aanvechtingen, twij-
felpunten en vragen, die niet van
een pasklaar antwoord konden wor
den voorzien.
Nadrukkelijk wordt gesteld dat de
christelijke gemeente van nu staat
of valt met haar verbondenheid met
de getuigen, die vóór haar zijn ge
weest. Het dagelijks bestuur van de
synode spreekt verder als zijn oor
deel uit dat de geloofsverkondiging
in het werk van de Hervormde Kerk
meer dan ooit centraal moet staan.
Afbraak.
Naast het geloofsvraagstuk be
schouwt het moderamen de proble
matiek van de plaatselijke gemeen
ten als zeer fundamenteel. In okto
ber zal de generale synode een extra
tweedaagse vergadering wijden aan
deze vraagstukken, die samenhangen
met de teruggang in het kerkelijke
leven en de verminderde bereidheid
mee te werken aan de kerk.
Nu reeds waarschuwt het modera
men tegen een mismoedigheid, die
gemakkelijk kan overslaan in een
gevoel van hopeloosheid en hulploos
heid. Dat kan leiden tot maatregelen
die de afbraak van het leven der ge
meenten inluiden. „Velen zeggen dat
de tijd van die religie voorbij is,
dat de kerk, zeker als instituut, heeft
afgedaan. Wanneer men aan deze
beweringen voet geeft kan dat wel
eens tot gevolg hebben dat men er
niet meer bij is als de tijd van ken-
De toekomstige koningin van
Spanje, Prinses Sophie van Grie
kenland, knielt voor haar moeder
Koningin - moeder Frederika bij
aankomst op de luchthaven van
Rome. Sophie arriveerde met
haar drie kinderen op de voor
grond Philip om de vakantie
in Porto Ercole te gaan doorbren
gen. Haar echtgenoot Prins Juan
Carlos en haar broer Koning
Constantijn worden hier ook ver
wacht.
Godslastering
tering van het geestelijk getij is ge
komen".
Sommige hervormde gemeenten
*yn met grote ijver bezig de leden-
registers te zuiveren van alle niet-
mcelevenden. Het moderamen waar
schuwt daartegen en vraagt zich af
of hel middel niet erger is dan de
kwaal.
„Want het leven van de christelijke
gemeente staat of valt met de in
tensiteit en de veelvuldigheid van de
persoonlijke contacten, de persoon
lijke toewijding en zorg en het per-
soolijk gerichte dienstbetoon". Eerst
moet worden gezocht naar een nieu
we gemeenschapsopbouw. Over deze
j kwestie zijn in de loop van dit jaar
uitvoeriger aanwijzingen van de ge-
j nerale synode te verwachten.
Daden
Tenslotte zegt het moderamen
geleld door ds. J. A. G. van Zanten
dat de Hervormde Kerk tekort zou
schieten als zjj niet, ondanks het
gevaar ervan te worden beticht partij
te kiezen in de machtsstrijd van de
vele politieke groeperingen, intensief
bezig zou zijn met de zaken waarom
het in maatschappij, staat en de in-
ternationale samenleving gaat.
„Want wij kunnen wel degelijk het
evangelie voor onze naasten onaan
nemelijk maken als onze daden niet
in overeenstemming zijn met onze
woorden".
Geloven en werken
Wat baat het mijn broeders,
of iemand beweert geloof te
hebben, als hl) geen werken
heeft?
Jacobus 214
Men is er tegenwoordig nogal
snel mee om te beweren, dat
het geloof geen enkele zin
heeft, maar dat het gaat om de
werken, de goede werken, die
een mens doet. Die goede wer
ken hebben in de tijd der refor
matie een grote rol gespeeld,
wanneer het ging om het ver
krijgen der zaligheid, nl. of die
zaligheid door de goede wer
ker mee verkregen werd of dat
het geloof alleen rechtvaardigde
voor God.
En niet alleen in de dagen
der reformatie, maar in heel de
geschiedenis der kerk hebben
die goede werken een grote rol
gespeeld. Augustinus moest niet
veel hebben van mensen die er
de nadruk op legden. Hij vond
goede werken in wezen niet veel
meer dan ..blinkende zonden".
In zijn reactie tegenover de
zware klemtoon die er door Pe-
lagoius op gelegd werd. heeft
hy dit veel te zwart getekend.
Dat deed Luther ook ten aan
zien van het spreken van de
goede werken in de brief van
Jakobus. Hy vond het maar een
„strooien brief". Anderen daar
entegen hebben die goede wer
ken niet zo ver weggeworpen en
zij zagen het verband tussen ge
loof en werken op de manier
waarop ook Jakobus het zag.
Goede werken zijn niet los te
maken van het geloof en geloof
is niet los te maken van de goe
de werken.
Nu kun je ook in je vakantie
vele goede werken doen. Ik
denk hier aan de mogelijkheid
om een eenzame buurman eens
een brief te schrijven of een
zieke eens een heel mooie kaart
te zenden uit het buitenland of
uit eigen land. Ik denk aan het
helpen van de naaste in allerlei
omstandigheden. Maar dat is
niet genoeg. Het moet voor een
gelovige gepaard gaan met een
gebed. Wanneer je denkt aan je
medemens moet je ook tegelijk
voor zo'n medemens een gebed
opzenden tot de Heer, dat Hy
zo'n eenzame helpen wil om het
kruis te dragen.
Misschien vindt u dit wat
overdreven, maar alleen een
daad is niet voldoende. Daar
moet een bepaalde gezindheid
achter zitten.
Heeft Henriette Roland Holst
met eens gezegd:
Gedenk m'in uw gebeden,
want gebeden hebben kracht.
Zy komen als stralen gegleden
door de donkere nacht.
De innerlijke gezindheid van
de mens tegenover zijn mede
mens is de grond van het goede
werk en de daad is altijd een
uiting van die innerlijke gezind
heid.
Wanneer deze nu verbonden
is met God, die heel goed ge
zind is voor alle mensen, dan
is die gezindheid zeker kracht
vol.
Je kunt in je vakantie veel
goeds genieten van Gods
wege.
Je kunt in je vakantie; ook
veel goeds uitdelen om Gods
wil.
K. DRONKERT.
In de brief wordt die mogelijk-
heid onderkend: „Wil de christelijke'
gemeente niet verworden tot een
gesloten gemeenschap van op den i
fVan onze correspondent)
BONN (GPD) De Russisch-
Westdultse onderhandelingen in Mos
kou verkeren in een moeilijke fase,
omdat mi heel concreet de verdrags
tekst aan de orde is, maar voor een
mislukking behoeft niet te worden
gevreesd. Wat precies het eerste re
sultaat zal zijn van de gesprekken
tussen de ministers Scheel en Gro-
myko (parafering van een verdrag
of tussentijdse rapportering aan de
regeringen) kon de woordvoerder van
de Westduitse regering Conrad Ahlers
in Bonn nog niet meedelen. Even
min ls te voorzien
boe lang de onderhandelingen zullen
duren
Dat men in Moskou geen tijd ver
loren wil laten gaan. blijkt uit het
afzeggen van een uitstapje naar Le
ningrad dat minister Scheel voor dit
weekeinde op het programma
had staan. Verwacht wordt dat ook
nu zal worden geconfereerd. Al eer
der was bekend dat minister Gro-
myko graag de 8ste augustus zijn
zomervakantie begint en in Bonn
wil kanselier Brandt liefst ook in de
loop van de komende week vertrek
ken. Brandt, die hard aan vakantie
toe is, wil zich terugtrekken in het
huis dat hU niet ver van Oslo bezit.
Het Westduitse kabinet heeft zich
door staatssecretaris Moersch v. Bui
tenlandse zaken over de ontwikkelin
gen in Mosoku laten inlichten.
Moersch heeft bovendien een over
zicht gegeven van het verloop der
onderhandelingen met Polen, die op j
10 september in Bonn worden voort
gezet. Bonn en Warschau zijn bij de 1
voorbereiding van een verdrag, dat
uit een inleiding en vier artikelen zal
bestaan, zover gevorderd dat de res
terende gesprekken waarschijn-
lijk niet veel tijd meer behoeven te i
vergen.
In Bonn wordt dan ook rekening
gehouden met de mogelijkheid dat
in september zowel met de SowJ et-
Unie als met Polen een nlet-aan-
valsverdrag wordt ondertekend. Op
merkelijk is dat de Polen de laatste
tijd veel aandacht besteden aan de
Westduitse oppositie, fal van CDU-
en CSU-parlementari|rs zijn in War
schau geweest of hebben nog een in
vitatie voor een bezoe» liggen.
Op het ogenblik verblijft zelfs Phi-
lipp von Bismarck In Warschau, een
Christen-Democraat die niet alleen
een nakomeling is v*n de in Polen
zo gehate „ijzeren kanselier", maar
bovendien één van da voornaamste
lltieke voorlieden dar „verdrevenen",
die niets van onderkenning der Oder-
Neisse-lijn als Poleni westgrens moe
ten hebben.
Er blijkt de Pole® veel aan gele
gen te zijn een ovefeenkomst met de
Westduitsers een zo breed mogelijke
parlementaire basis in Bonn te be
zorgen en zij zijn door de regering -
Brandt kennelijk al dermate aange
stoken dat zij befeld zijn voor die
activiteit de zomewakantie te verge
ten.
Op de zojuist geëindigde wereld-
assemblee van Lutherse kerken in
Evian (Frankrijk) toonden de verte-
j genwoordigers van de kerken der z.g.
„derde wereld" zich „diep gekwetst",
omdat die bijeenkomst niet, zoals
aanvankelijk in de bedoeling lag. in
de Braziliaanse stad Porto Alegre
werd gehouden, dit wegens de be
zwaren tegen het bewind in Brazilië.
De secretaris-generaal van de Lu
therse Wereldfederatie, de Fransman
dr. André Appel, erkende dat de ver
plaatsing van de bijeenkomst van
Porto Alegre naar Evian. vijf weken
voor het begin, „een ruw besluit" was
maar de enige uitweg. Er was voor
de LWF geen andere keus. enerzijds
door het vasthouden van de Brazili
aanse lutheranen aan een uitnodi-
De Nederlandse regeling heeft bij
de Tweede Kamer een wetsvoorstel
ingediend om het grondwetsartikel
over subsidiëring van de kerken te
schrappen. Als dit voorstel wordt
aangenomen «zowel door het parle-
i ment in de bestaande samenstelling
l als in het nieuwe na de verkiezingen
van volgend jaar» krijgt het nieuwe
kabinet de handen vrij voor een
eventuele „afkoop" van de steun aan
de kerken.
Het kabinet-De Jong is voorstan
der van zo'n afkoop (eerder werd een
eenmalig bedrag van zestig miljoen
geopperd), maar wil het volgend ka
binet niet binden. Wel heeft minister
Witteveen «Financiën) een commis
sie ingesteld, die over de techniek
van de eventuele „afkoop" moet ad
viseren.
Een aantal kerken krijgt thans, op
basis van een regeling uit 1815 en
gekoppeld aan standplaatsen en per
sonen. rond 3,5 miljoen per jaar ge
zamenlijk. De staatscommissie-Van
Walsum had geadviseerd dit jaren
lang gelijkgebleven bedrag op te trek
ken tot 50 miljoen per jaar, uit te
keren aan alle kerken met meer dan
10.000 lidmaten. Het kabinet was het
daar niet mee eens. Het vond sub
sidiëring van culturele en maat
schappelijke voorzieningen op wel
ke levensbeschouwelijke basis ook
wel zijn taak, maar niet de steun
verlening aan het godsdienstige le
ven zelf.
Het standpunt van het kabinet is
door verscheidene woordvoerders van
kerkgenootschappen aangevochten.
Dit gebeurde onder meer in 'n hoor
zitting, die een speciale tweede-ka
mer-commissie over deze zaak hield.
Het huidige kabinet kon zijn stand
punt in ieder geval niet effectueren,
omdat er eerst grondwetswijziging
nodig is. en dat kan staatsrechtelijk
alleen bij parlements- en dus kabi
netswisseling. In het wetsontwerp
wordt nu voorgesteld artikel 185 van
de grondwet te laten vervallen. Daar
in wordt bepaald, dat „de trakte
menten, pensioenen en andere in
komsten die door de godsdienstige
gezindten of hun leraars genoten
worden, aan deze gezindten verze
kerd blijven".
ging van president Medici, ander
zijds door de weigering van steeds
meer delegaties om wegens toene
mende geruchten over wreedheden
jegens gevangenen naar Porto Alegre
te gaan. Deze verdediging van Appel
werd het scherpst aangevallen door
de president van de Braziliaanse
Pinksterkerk. Manoel de Mello, die
zich. als gast van de Lutherse as
semblee solidair verklaarde met de
lutheranen van zijn land. „Zelfs al
zou Brazilië compleet dooi- duivelen
geregeerd worden, dan had de assem
blee nog niet uit ons land mogen
wegblijven", zei hij. En hy herinner
de in dit verband aan de krachtige
houding van Luther, die in 1521 een
heel wat moediger standpunt innam
ten opzichte van de Rijksdag van
Worms (waar hy door de R.K. Kerk
in de ban werd gedaan) en tevoren
verklaarde, dat hij beslist naar
Worms zou gaan „al zaten er zoveel
duivelen als pannen op de daken".
De lutheranen in de gehele wereld,
aldus Manoel de Mella, „dienen te
weten, dat zij het protestantisme in
Latijns-Amerika grote schade hebben
berokkent". De woorden van De
Mello maakten indruk, omdat de
Pinksterkerk in èrazilië juist bekend
staat als de kerk van de ontrechten
uit de armste bevolkingsklassen (de
lutheranen in Brazilië behoren door
gaans tot de middenstand).
OEGSTGEEST Dr. H Doele-
man uit Oegstgeest heeft ontslag ge
vraagd als plaatsvervangend lid
van het College voor Medisch Tucht
recht in 's-Gravenhage. Te zijner
tijd za lin de vakature worden voor
zien.
LEIDEN Herv. Gem.:
Pieterskerk 10.30 uur: mej. ds J.
de Ruyter te Rotterdam.
Hooglandse Kerk 10 uur ds G. C.
Post
Marekerk 10.30 uur ds J. G. van
Ieperen. Katwijk aan Zee, 6 00 uur ds
P Vroeglndewey. Oudega.
Konlngskerk —Koningstraat 10
u ds K. Bouhuys.
Bethlehemkerk Driftstraat —9 u
ds J. G. van Ieperen.
Bevrijdingskerk Montgomery-
straat 9 u d6 H. J. van Achterberg.
Vredeskerk Burggravenlaan10.30
uur ds H. J. van Achterberg.
Ver. Vrijz. Hervormden Pletcrs-
kerfcstraat 1 10.30 uur ds H. W.
Bloemhof!, te Hello.
Egllse Wallone Breestraat 10.30.
uur Pasteur M. Libs.
Academisch Ziekenhuis 10 u ds
J. E. Brederveld.
Dlaoones6enhuls Houtlaan 55
10.30 u ds H. Ley sen, Noordwljk aan
Zee.
Jeugdkapel Vredeskerk 10 uur va-
kantiedlenst.
Geref. Kerk:
Zuiderkerk —10 udr V d Zwaan.
7 u ds P. W. Martyn, Rulnerwold.
Petrakerk 10 uur Ds Hortenslus,
5 u ds Maaskant.
Oude Veetkerk —10 u ds Kronemeljer
6 50 u dr V. d. Zwaan.
Beloftekerk —10 u ds P. W. Mar-
tijn. 5 u ds G. D. L. Brederveld. Den
Helder.
Bevrijdingskerk 10.30 uds G. D.
L Brederveld. 5 uds Hortenslus.
Groenhoven 10 u ds Maaskant.
Gezinsdiensten „Jeugdhaven" 10 u
De Mirt" dhr Verheul. 10 u „Het Mie
rennest"dhr De Koning.
R.K. Kerk A. Antonlus 9.30, 11, 12.15.
Haagse Schouw (zat.av. 7 u) 9.30.
11.30 en 6.30 u.
Harteburg (zat.av. 7.30 u) 8. 9. 10.45
12 en 7 u.
Herensingel (zat.av. 7 u) 8.30, 9.30,
11 en 6.30 u.
Bijkerk Tlmoretr. 10 u.
H. Leonardus .zat.av. 7 u) 9, 12.46.
'V lodewijk (zat.av. 7 u) 9. 10.45 4.
5 en 7 u.
H. Petrus (zat*v. 7 u) 9, 10.30 en
12 u.
Studentenparoöjiie (zat.av. 7 u ln de
Lodewijkskerk)
Vrijz. Kath. K«*k Vreewijkstr.: 10.30
uur.
Chr. Geref Kerk 10 en 6 u ds ear
lier.
Leger des Heil# 10 u Helligingsldenst
7.30 u verlosslngysamenkomst
Evang.Ch
Geref. Kerk Vrijgem. 10 en 5 u dienst
Nieuw Apostolische Kerk Hoge Rijn
dijk 24 9.45 dienst.
Doopsgez. Rem. Gem 10 u ds H. van
Btlderbeek.
Evang. Luthers# Kerk 10.15 u ds Hap
pee.
Evang. Chr. Oem. 10 u dienst.
Geref. Gem. 10 en 4.30 u d6 Boogaard.
Christian Science Steenschuur 6. 10.3
Ned. Dienst.
Baptistengem. 0»de Rijn 3. 10 u sa
menkomst ds R. Reuling
Oud Kath. Kerk Crone6teinkade 9.45
u H. Mis.
Aarlanderveep Herv. Gem 10 en
7 u ds G. van Hoegee. Geref. Kerk:
10 en 6.30 11 ds H. Moolhuisen te Lei
den. Chr. Geretf. Kerk: 8.30 u dienst. 2
u ds G. de Vries te Rynsburg. R.K.
Kerk (zat. 7) 7.30 en 10.30 u. Dorps
huls Aardam Tfcr Aar 9 en 12 uur.
Abbenes Herv. Gem.: 9.30 ds Stee
houwer. Alphe© a. d. Rijn. Beinsdoep.
Dorpshuls Venneperweg. 10 u de Eer
waarde heer W. J. SIJthof van IJmul-
den.
Alpben aan tjen RUn Herv. Gem.:
Adventskerk Jtilianastr.: 9.30 u ds J
H. Bogers. 6.30 u ds Saraber te Voor
schoten. Kruiskerk Gouwsluls: 9.30 u
ds P. A. Lefeber. Opstandlngskerk: 9.30
ds M. Fokkeraa, 6.30 ds J. H. Bogers.
Oudshoorn: Kerkgebouw Oudshoorn-
seweg: 10 uds G. Cadée. Slonskerk:
9.30 uds S. W. Verploeg, 6.30 ude heer
H oogend Ijk. Rldderveld Aula Mgr Bek-
kersch Poluxstr. 10 u ds N. J. Hoo-
gendljk. Geref. Kerk: Maranathakerk:
Raadhuisstraat: 9 u ds D. Braam te
Haarlemmermeer. .6.30 u ds G. O. N.
Veeahulzen. Salvatorikerk Willem de
Zwygerlaan: 10 15 u ds G. O. N. Veen-
hulzen. 6.30 q de heer P. Stouthamer.
Alphen aan dgp Rijn - Noord: De Goe
de Herderkerk: 10 u de heer P. Stout
hamer. 6.30 u ds W. P. H. Pouwels te
Hlllegom. Kasteel Ridderveld: 9 u ds
G. O. N. Veenhuizen. 5 11 ds D Braam
te Haarlemmermeer. Geref. Kerk (Vrij
gem.) gebouw ..De Binnehaven": 10.30
en 6.30 u ds J. P. Moerkoert. Chr. Ge
ref. Kerk: Jeruzalemkerk Grijpenstein-
straat: 9.30 u en 5 u ds P. Sneep. Oud
Geref. Gem. Kerkgebouw Hooftstraat
240: 9.30 u en 4 u Leesdienst. Rem.
Geref. Gem.: Van Mandersloostraat
10 u ds Van Dalfsen te Hilversum.
Baptisten Gemeente: Kerkgebouw Mo-
lenvltetlaan: 10 u ds Koekoek. 6.30
ds Koekoek en ds Wagner. R.K. St. Bo-
ntfacluskerk (zat.av. 7 u) 9.30, 10. 11.30
en 6 uur. R.K. Pius X kerk (zat.av
7 uur) 7.30. 9. 10.30, 11.45 en 5.30 uur.
Benthuizen Geref. Gem 9.30 en
6 u ds Kok te Kootwijkersbroek.
Bodegraten Geref. Vrijg. Gem.:
9 en 4.15 ds J. P Moerkoert.
Boskoop Herv. Gem. 9.30 u jr. S
van Gorkum te Soest. 6.30 u ds P. A.
A. Klusener te Soest. Ontmoetingscen
trum Snij del wijk: 10 u H. Mis. Chr.
Geref. Kerk 9.30 u en 6.30 u ds J
Mannl. Evangeliecentrum ..Nieuw Le
ven" (Pinksterbeweging): 9.30 u samen
komst ln gebouw Concordia pred. Th.
Verwoerd. Geref. Gem.: 9.30 u lees
dienst. 7 u ds Boogaard. Geref. Kerk:
10.45 u ds Brink te Hazerswoude. 5 u
ds Z. Z. Versluis te Leeuwarden-west.
Maranathaschooi ln Snijdelwijk: 11 u
S van Gorkom te Soest. R.K. Kerk
(zat. 7) zon 7.30 H Mis. 9 u Gez. H.
Mis, 11 u H. Mis. Verg. van gelovigen:
9.30 u. 5 u samenkomst in lokaal
Nleuwstraat 27. Volle Evangelie Gem.
Kapel Bethel: 9.30 u J. Modderklok.
Vrijz. Prot. Geloofsgemeenschap: 10
u P. v. d. Laarse.
Hazerswoude Herv. Gem.: 9.30 en
6.30 u ds L. Boer. Geref. Kerk: 9.30 en
5 u ds Brink. R.K. Kerk St. Bernar-
dus Rijndijk (zat. 7) 8. 9.30 en 11 u.
R.K. Kerk St. Michael Rijndijk (zat.
7) 8, 9 en 11 uur. R.K. kerk Dorp
(zat. 7) 8. 10 en 11.30 uur.
Hlllegom Herv. Gem.: 10 u De
Wit. van Katwijk aan Zee. 7 uur dhr
Hoffenaar. uit Voorhout. 10 u Jeugd
kapel dienst ln de kantine van Leeu-
westein, Pastoorln Dorpshuis Venne
perweg. 10 u hr. W. J Sljthof uit IJ-
muiden. Geref. Kerk: 10.30 u ds G de
Vries, van Haarlem-Zuid. 7 u ds Kro
nemeljer. van Lelden. Chr Geref. Kerk:
9 u ds Broertjes, van Theslnge. 7 u ds
D. H. Biesma van Lisse. Volle Evan
geliezending: 10 u samenkomst ln
Evangelisch Centrum, Zijlsingel 2a,
Lelden, voorg Ev. J. P H. Zijlstra.
dinsdagavond 8 uur wekelijkse samen
komst. Volle Evangelie Gem.: 10 u sa
menkomst in Nutsgebouw van den En
delaan. Zondagavond 8 u bijbellezing
Klein Vreewijk 3. Llsse. R.K Kerk St
Martinus Zat. 19 u zon 7. 8.30. 10
Hoogmis. 11.30. 12.45. Avondmis 17.30
Lof 19 uur St. Jozef. Zat. 10 u zon.
Beinsdorp 8 30. 10 hoogmis, 11.20 en 17
uur.
Hoogniacle Herv. Gem.: 10 u ds P.
Schoonenboom. R.K. Kerk (zat. 7 uur)
9 en 11 uur.
Koudekerk Herv. Gem.: 10 u ds
J Th. W. Quak. 7 u heer C. Stroo.
Geref. Kerk: 10 en 7 u ds M. Vreug-
denhil te N1Jkerkerveen.
Katwijk aan den Rijn Herv. Gem.
Dorpskerk 9.30 u ds A. Makkenze (HD)
6 u ds A. Baas Ontmoetlngskerk10
u ds A. Baas. 6.30 u ds A. Makkenze.
Gvmnastieklokaal Otto Baron van
Wassener van Catwijckschool10.30 u
ds P J. D. van Malssen te Leiden. Ge
ref Kerk: 8.45 u ds C. Warner te
Noorüwijk. 7 u ds F. Pijlman te Kat
wijk aan Zee. R.K. Kerk (zat. 7) zon.
8. 9.30 en 11.16 u. De Wllbert (zat.av.
6.30) 6.30 uur.
De Kaag Herv Gem 10 u dsH.
B van 't Hoff. R.K. Kerk. Kerk Hoofd
weg (zat. 7 u) zon. 8 en 10 u hoogmis
7 u Lof.
Katwijk aan Zee Nieuwe Kerk:
10 u ds Jac. de Vos. 6 u ds C. Treure.
Oude Kerk: 8.30 u ds W. Chr. Hovlus.
.baddienst. 10 u ds C. J. van der Plas.
van Llnschoten, 6 u ds J. P. van Roon.
Ichtuskerk: 10 u ds C. van den Bergh.
5 u ds J. C. van Hunnlk. Pnieelkerk:
9.30 u ds J. P. van Roon, 6 u ds C.
J. van der Plas. van Llnschoten. Groen
van Prinstererschool10 u ds W. Chr.
Hovlus. Wijkgebouw ..De Hoeksteen":
10 u Dovend. 10 u Pfarrer Fr Wat
jes Dit Brolchweiden (dienst in de
Duitse taal). Ziekenhuis „Overduln":
2 uur ds J. G. van Ieperen. Zeehos
pitium (Long-kliniek): 8.30 u ds C.
van den Bergh. Geref Kerk: Vredes
kerk: 8.30 u dr D. Brouwer Pzn. 10
u br. D. Brouwer. 5 u ds H Leijsen.
van Noordwljk. Triumfatorkerk9.30 u
ds F. Polman. 5 u dr D. Brouwer. Chr.
Geref. Kerk: 10 en 5 u ds H. C van
der Ent. Geref. Kerk (vrijgem).: 9 en
7 u ds J. Verhoeff te Loosdrecht. Greref
Gem.. Remisestraat10 en 5 u ds Van
der Bijl. R.K. Kerk. Voorstraat 35,
Geref. Vredeskerk: zondag 19 uur.
Llsse Herv. Gem. Grote Kerk:
10.30 u ds Adr. Oskamp, van Oegst
geest. 7 u ds H. G. Oostinga. Helvet ia -
kapel. 9 u ds Adr. Oskamp van Oegst
geest. Geref. Kerk: 10 en 7 u drs A. E
van der Woude Chr. Geref. Kerk 10
en 4.30 u ds D. H. Boesma. Geref.
Gem.: 10 en 4 u ds W. Suyker. Geref.
Kerk Vrijgem.: 10 en 4.30 u dienst. Oud
Geref. Gem. 9.30 en 3 u Leesdienst.
Aktie Kruistochten Ned Maandag
avond 8 uur ln Gasthuis Welkom ds
J. Gravendeel. 4 uur Jeugdbijbelclub.
R.K. Kerk: Agathakerk (zat 7), zon.
8.30, 10.15. 11.45. Agatha Dep. Poelpol
der aula: 8.30 en 12.00 uur (zat. 7).
Marlakerk (zat. 7) zon. 8.30, 10.30, 12
uur. H.H. Engelbewaarders (zat. 7) zon
7.30. 8.45. 10 45.
Leiniuiden Herv Gem 9.30 u ds
J H. de Vree. Geref. Kerk: 11 uds SI.
Tiemersma te Zwammerclam, 7 u ds J.
D te Winkel te Sassenheim. R.K. Kerk
izat 7 u) 7.30. 9.30 en 11.15 uur.
Leiderdorp Herv. Gem. Geref.
Kerk Hoofdstr. 9 u ds J. M. Hoekstra
te Oegstgeest. Schepplngskerk10.30 u
drs. A. Geerse (gemeensch.dienst). Ger.
Kerk. Hoofdstr. 10.30 u ds J. Lewis te
Monnikendam. 6.30 u ds G. v. Loenen.
Schepplngskerk 5 u ds Lewis.
Nieuwkoop Herv. Gem 9.30 u ds
Bouwman te Katwijk aan Zee, 6.30 u
ds Alma Sr. te Amsterdam. Geref Kerk
9 en 6.30 uds H. Wessels te Oegst
geest. Chr Gerf. Kerk 9.30 en 6.30 u
de heer P. van Leeuwen. R.K. Kerk
(zat. 7) 7.30, 9. 10.45 en 7 uur.
Nleuwveen Nerv. Gem.: 9.30 de
heer J. Goedhart te Nieuwkoop. 6.30 u
ds J. Gebraad. Geref. Kerk: 9.30 en
6.30 u ds H. Wessels te Oegstgeest. R.K.
Kerk (zat 7) 9, 10.45 en 5 uur.
Nleuw-Vennep Herv. Gem.: 9.30
u eerw. heer C. S. Haytinck van Hllle
gom. 7 u de eerw. heër P. Dryver. uit
Voorschoten Dorpshuis Venneperweg
10 u de heer W. j. Sijthof uit IJmui-
den. Geref. Kerk: 9.30 u ds N. Koren
hof f. te Heemstede. 4.30 ds P. Wijbenga
van Vijfhuizen. Chr. Geref. Kerk 9.30
en 3 u d's W. de Graaf. RK Kerk O
L. Vr. Onb. Ont. (zat. 7) zon. 9 en 11 u.
Noordwljk aan Zee Herv. Gem.
Hen. Kerk: 9.30 u ds A. L. Lapré.
Kapel, Hoofdstraat: 7 u dr J G* B
Jansen. Geref. Kerk: 10 u ds C. War
ner 7 u ds Th. Ferwerda (Veenen
daal). Sole Mio: 9.30 u ds H Lijesen.
Hen. Ger. Evangelisatie (Herv Kapel.
Hoofdstraat): 11 uds J. Treure (Kat
wijk aan Zee). 4 u ds C. van der Plas
(Llnschoten). R.K. Kerk (zat. 7) zon
9.30. 9. 10.30. 12 u.
Noordwljk-Binnen: Herv. Gem.. 10
u dr J. G B. Jansen. 7 u ds A. L.
Lapré. Geref. Kerk: 9.30 u ds Th. Fer
werda Veenendaal). 7 u ds C. Warner.
Van den Berghstichting11 u ds Th.
Ferwerda te Veenendaal). R.K. Kerk
(zat 7 u) zon 8.30. 11.15, 5.30 u.
Noordwijkerbout Herv. Gem.: 9 u
ds H. G. Oostinga van Llsse. 7.30 u J.
Vink van Katwijk aan Zee. R.K. St.
Jozef (zat. 7) 7.30, 8.45, 10.15. 11.30, 7 u
St. Victor (zat. 7) zon. 8.30. 10. 11.30.
H. H. van Jezus (De Zilk (zat. 7) zon.
8.30. 10 en 11.30 uur
Oegstgeest Herv. Gem Groene of
Wlllibrordkerk: 9 u mevr W. Hudig,
Semeyns de Vries van Doesburgh te
Rotterdam. Pauluskerk: 10 u ds W. E.
Verdonk. Gemeentecentrum (Wijtten-
bachweg)10.30 ds W. G. Reddinglus
te Alkmaar, 7 u ds A. P. v. d. Haas
(Den Haag). Lljtweg: 10 u G. Schwen-
cke. Geref. Kerk: 10 en 7 uds Treur
niet te Woerden. Geref. Gem vrijgem.
Taberna: 8.30 u dienst. 3 u ds D. Ze
mel. R.K. Kerk (zat. 7.30) zon. 7. 9
10.30, 12. Bonaventurakapel (zat. 6
30) zon. 8. 10. 11 uur.
Oude Wetering Herv. Gem. dienst
Geref. Kerk: dienst. R.K. kerk (zat.
6.30) 8- 9.15, 10.30 en 12 uur.
Rynsaterwoude Herv. Gem.: 9.30 en
7 u ds T. D. Oostenbrug. Chr. Geref.
Kerk 9.30 u dienst, 2 i5 u ds P Sneep
te Alphen aan den Rijn. R.K. Kerk
(zat. 7 u) 7.30, 9.30 en 11.15 uur.
Rijnsburg Herv. Gem.: 9.30 en 5 u
dienst. Grote kerk: 9.30 en 5 u dienst.
Petrakerk: 9.30 u d6 D. Sloot Hijum
en Flnkum. 5 u ds A. Wilschut, Oos-
ternykerk. Immanuëlkerk: 9.30 u ds A.
Wilschut, 5 u ds V. d. Linde. Marana
thakerk: 9 30 u d6 V. d. Linde, 5 uds
D. Sloot. Camping Koningshof: 10.30
u mevr. H. Llndhout van Diggele. Ge
ref. kerk vrygem.: 10.30 en 5.15 ds J.
v d Haar. Chr Geref. Kerk: dienst.
R.K Kerk (Tuinbouwschool) zat. 7 u.
zon. 10.30 uur.
Sassenheim Hen- Gem 9 en
10.30 u ds A. Westra. 6.30 u ds S. C.
Kamme van Oegstgeest. Geref. Kerk:
9.30 u ds J. D. te Winkel 5 u ds H. v.
d Berg 7 u ds H. v. d. Berg in de
Herv. Kerk te Voorhout. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 u ds J. L. C. Boertjens
van Theslnge. Ned. Prot. Bond.: 10.30
u ds H. N. Bierman van Breda. R.K.
Kerk H. Pancratius (zat. 7 u) zon. 8.
9.30, 11 uur.
Voorhout —Herv. Gem.: 10.30 u ds
H, G. Oostinga van Llsse. 7 u ds H.
v. d. ^rg. R.K. Kerk: Kerk Heren
straat (zat. 7) zon 7.30. 9, 10.30, 11.45
Voorschoten Herv. Gem.: Dorps
kerk: 10 uds de Beus, 19 u ds Fokke-
ma. Alphen a. d. Rijn. Hulp en Heil:
10 u ds Duyvendak. Voorburg. Rijn
dijk: 10 u ds Saraber. Geref. Kerk: 9
10.30 en 5 u ds P. Reedijk. Aula Noord-
Hofland. 9.45 u ds W. J. Smldt.. R.K.
kerk Laurentius (zat. 7) 7.30, 9, 10.30
en 12 u. Moeder Gods (zat. 7) zon
8. 10. 11.30.
Warmond Herv. Gem.. 10 u ds
J M. Snijders. R.K. Kerk: H. Mat
thias (zat. 7) zon 8. 10 en 11.30 uur.
W'oubrugge Herv. Gem 9.30 en
6.30 u ds Franken. Geref. Kerk: 9.30
en 6.30 u ds Kole te Zeist.
Zevenhoven Herv. Gem. 9.30 uds
H. W. Hemmes te Leiden. Geref. Kerk
9.30 u en 7 u ds J. W. Booy te Lln
schoten. R.K. kerk zat. 7 u) 7.45. 9 en
10.46 uur.
Zeoeterwoude Herv. Gem.: 10 ude
heer C. Stroo te Koudekerk aan den
Rijn, R.K. Kerk St. Jan Zuidbuurtse-
weg (zat. 7.30 uur) 7.30, 9 en 11 uur.
R.K. Kerk St. Alislus Kapel (zat. 7
uur) 7.30, 9. 10.30 en 11.30 uur R.K.
Meerburg (zat. 7 u) 8.45, 10.30, 12 en
6 uur.
Zwamnierdam Herv. Gem: 10 uen
6.30 u ds D. Goudzwaard. Geref. Kerk
9.30 u ds SJ. Tiemersma. 6.30 u ds A.
P. Heiner te Ter Aar. R.K. Kerk zat.
7 u 8. 10. 11.30 en 5.30 uur.
