De Western is Amerika's mythologie'
Vier films van Franse
:omiek Louis de Funes
Jerry in de boot:
ruim l%imr dartelen
SCHUW* CITROEN
Rod Steiger en James Cobum nemen in Spanje
Italiaanse cowboy-film van Sergio Leone op
Onvoltooide
oorlogs
documentaire
Prolongaties
IJDAG 31 JULI 1970
LEIDSCB DAGBLAD
PAGINA U
rALAVERA/ALMERIA (GPD) Het is drie uur 's nachts
een van de uithoeken van Europa: de verlaten woestijn nabij
Spaanse Almeria. De stille kleuren, die lood-, goud- en
aveladers aan de uitlopers van de Sierra Nevada hebben
egegeven, zijn verdwenen. De huiveringwekkende contouren
het gebergte steken scherp af tegen het vlekkeloze zwart-
uw van de nachtelijke hemel.
)e temperatuur is in enkele uren vijfendertig graden teruggelo-
Op een van de vlakten tussen de bergen baadt een kerkje vn
dderig kunstlicht. Vijf torenhoge schijnwerpers concentreren
i krachten op het kleine godshuis en de wallen van opgetaste
rfstenen er omheen.
en hand valt en met een dof klinkende klap stort de kerktoren
en. Een flits lang is het licht weer koning in de vlakte, waarin
hoitte stofwolke?i omhoog drijven. Dan is de inktzwarte duister-
buiten de lampen terug. De tientallen meters omhooggeslinger-
stenen vallen met een grommend geluid op de rotsbodem. Daarna
le stilte weer voor de krekels.
ergio Leone, de „papa van de spaghetti-western" is tevreden,
belangrijke scène voor zijn film „Duck, you sucker" is voorbij.
scène, die maar twee takes kost.
„Sergio is een merkwaardig man.
Hij filmt anders dan de Amerikanen.
Zyn westerns zitten vol donderende
acties, die elkaar opvolgen.
Amerikaanse regisseurs zorgen al
tijd voor een mooie golfbeweging in
hun beeldregistratie. Zij bouwen een
scène op en zorgen voor een samen
hang met de volgende. Leone niet.
Hij gebruikt erg veel close-ups en
laat je als acteur minder speelruim
te. Je zit bij hem voortdurend in een
„frame".
Eigen stijl
malligheid in Spanje: Yul Bryn-
ook één van de zeven, logeert
llmeria in hetzelfde hotel als zijn
gere „maat" Coburn.
imes: „Ik heb hem twee keer ge-
iken. Yul is een goeie vent. Ik
dat er veel kritiek op hem is,
r je kan van Brynner tenminste
jen dat hij zijn eigen gang gaat.
heeft een eigen stijl en dat vind
its in deze wereld",
s Sergio zijn witte petje weer
[t opgezet en het sein geeft voor
e loopt Coburn terug naar zijn
tie voor de camera. Een korte
JAMES COBURN
hard werken
Het succes van zijn spaghetti-wes
tern hij wordt niet kwaad als je
dat woord gebruikt heeft de Ame
rikanen te denken gegeven. Sergio
heeft een bijna kinderlijke kijk op
het Wilde Westen. Hij is er niet ge
weest, maar heeft ervan gedroomd,
zoals kleine jongens dat doen. Een
groot pistool en ..boem", daar vallen
weer twee schurken. Toch valt er bij
hem al weer een kleine correctie te
bespeuren. Misschien doordat hij de
laatste jaren meer met Amerikaanse
acteurs heeft gewerkt.
Sergio heeft nooit gebruik gemaakt
van de klassieke western-karakters.
Door een vermenging van z'n kinder
lijke visie en zijn geweldige kennis
van de geschiedeis rondom de wes
tern hebben zijn films dat speciale
effect gekregen. Hij heeft maanden
lang gestudeerd op details".
Kabouters
De dynamiet-specialist uit „Duck you
sucker" moet weer aan het werk.
..Sergio Leone is een ongeloof
lijk harde werker", zegt Rod Steiger
even later.
De man uit onder meer „On the
waterfront". ..The court martial of
Billy Mitchell". ..The pawnbroker" en
„Doctor Zjivago" heeft last van een
oude verwonding en zijn masseur,
die altijd met hem reist, heeft hem
vlak voor ons gesprek behan
deld. „Het koelt hier zo snel af"
Hij is niet de enige filmer op
Franco's immense schiereiland. De
dorstige Spaanse bodem drinkt vele
liters cowboy-zweet per dag. In de
vijandige omgeving van Almeria
(spiegel der zee), waar het kwik in
de windstilte sidderend oploopt tot
bijna vijftig graden vloekt en zweet
ook Yul Brynner in zijn suède wes-
ternkleding. Hij is „Indio Black" in
een film van Frank Kramer, die
zich tegenwoordig een Italiaanse
naam heeft aangemeten: Gianfranco
Parolini.
Maria Schell is er net vertrokken.
In Parijs moet ze geld bijeen zien te
krijgen om ..Something rotten in
the West" af te kunnen maken. ..A
town called Bastard" (met Terry
Savalas) en „Doc" (Faye Dunawaye
en Stacey Keach) verhuizen op dit
moment van hun opnameplaatsen
nabij Madrid naar Almeria. Bij Ta-
la vera. honderdvyftig kilometer van
Madrid, geeft Don Medford aanwij
zingen aan Oliver Reed en Candice
Bergen. Zij zijn met Gene Hackman
de sterren in „The hunting party."
evenals alle andere genoemde films
een onvervalste western.
Sergio Leone is de man, die Al
meria heeft „ontdekt." Ruim vijf
jaar geleden „zag" hij de opvallen
de gelijkenis tussen de ruige berg
streken in de omgeving van het wit
te stadje en het verre westen van de
Verenigde Staten
„Merkwaardig genoeg is Sergio
nooit in Amerika geweest, hoewel hij
de man is. die de western nieuwe
impulsen heeft gegeven. Ik kan je
zeggen, dat deze kurkdroge rots
streek nauwelijks is te onderscheiden
van het zuidwesten van de States,
waar zoveel legenden zijn geboren."
James Coburn is de man die
spreekt. Tussen enkele scènes door
heeft hij zich teruggetrokken uit het
bijna pijnlijke licht van de schijn
werpers.
James Coburn en Rod Steiger
zijn het sterren-koppel in „Duck you
sucker" (Duiken, sufferd). De naam
van de film is ontleend aan de
kreet, die Coburn loslaat als hij in
de film zijn zoveelste pakketje dy-
namietstaven tot ontploffing brengt.
James Coburn heeft western-erva
ring. Hij was een van de ..Magnifi
cent Seven." een klassieker onder de
westerns, die tien jaar geleden door
John Sturges werd gemaakt. 'Deze
rolprent was geënt op de ..Seven
samoerai" van Akiro Kurosawa, de
Japanse grootmeester).
„Kurosawa is volgens mij de
grootste, maar Sturges maakte des
tijds een voortreffelijke film. Een
van de top-westerns. Veel sterren
van nu hebben de Magnificent Seven
als springplank gebruikt voor hun
carrière."
Steiger heeft eerder in de nacht
tussen twee scènes door vragend ge
roepen hoe het met de „kabouters in
Holland" is gesteld. De logische ope
ning voor een gesprek is dus een
vraag naar zijn interesse voor de ka
bouters.
„Ik ben geïnteresseerd in Jonge
mensen overal. Ik heb een dochter
van tien en ik wil graag weten wat
er „morgen met haar gaat gebeuren.
Ik heb wat over de kabouters gele
zen en het leek me. dat ze met iets
heel poëtisch bezig waren. Iets heel
plezierigs
Ik geloof dat iedereen gelijke rech
ten heeft. Dat iedereen het recht
heeft zijn „ongelijkheid" te bewijzen
Ik ben geen held, maar op mijn ma
nier help ik verbeteren" Rod Stei
ger (45) praat ook buiten de opna
men met de „Mexicaans" Ame
rikaanse tongval, die hy als Juan
Miranda, de vette Mexicaanse ban
diet in „Duck, you sucker" gebruikt.
„Om het accent niet te verliezen".
„Ik ben niet zo politiek geïnteres
seerd. waarmee ik wil zeggen, dat ik
niet voorin de rij van protesterenden
sta. Ik help met kleine acties. Ik wil
zeggen, dat ik het niet met Nixon
eens ben Ik heb destijds in de cam
pagne voor McCarthy gestreden,
maar hy stelde me teleur. Daarna
liep ik met Robert Kennedy mee
Toen hy werd gedood, met Hum
phrey. Mijn land is een vreemd land.
Zelfs in de roerige tijden van het
oude Rome zijn er geen drie „Cae
sars" vermoord. In Amerika wel. De
twee Kennedy's en Martin Luther
King.
Amerika is ëén van de grootste lan
den. maar het heeft geen echte lei
der en dat is droevig. Gelukkig groeit
de invloed van het congres en de se
naat.
ROD STEIGER
kabouters
I De zwarte man zal zyn gelijk krij- I
gen, daarin geloof ik en de blanke
zal een tijdlang vreselijk voor zyn
daden worden gestraft. Daarna komt
j de stilte, hoop ik".
Na een korte onderbreking, een
dialoog tussen Coburn en Steiger, is
Leone als onderwerp van het gesprek I
aan de beurt
Over het algemeen is het op de J
Italiaanse set een troep, maar hier
merk je er niet veel van. Ik heb Ser
gio direct gezegd, dat ik in myn car
rière langzamerhand het recht op 'n
zekere vrijheid heb verdiend. Sergio
is een geweldige verteller en toen hij
my polste voor de rol van Juan Mi
randa in deze film was ik snel over-
tuigd. (Rod Steiger spreekt niet he- j
lemaal de waarheid. United Artists,
die „Duck, you sucker" gaat uitbren- j
gen, stelde als eis, dat één van haar j
Amerikaanse sterren moest meedoen.
Leone zelf had Eli Wallach op het
oog).
Uitgeput
„Ik heb nu die vryheid en op mijn
voorstel zijn er vele scènes gedeelte-
lijk veranderd.'Ik houd van een goeie I
De postkoets, diè Sergio Leone
liet bouwen voor 'Duck you suc
ker', rijdt denderend door het
bloedhete Spaanse landschap.
western. De western is Amerika's my
thologie. Wij hebben het genre uit
geput, volledig vercommercialiseerd.
Sergio maakt een heel aparte wes
tern. Zyn films zfjn echte fantasieën
met een eigen realiteit. Hij is een
kind. Een Italiaan, die ontzettend
graag in Amerika's westen had ge
leefd.
De beste western, die ooit is ge
maakt in mijn ogen is „The gun-
fight" van Henry King (een film uit
'50 met onder anderen Gregory
Peck). Soms waardeer ik Leones styl
van werken. Hy heeft nieuwe waar
den in de western ingevoegd. In het
verleden gebruikte hij zjjn ster-ac
teurs te veel als poppen misschien,
maar hij en ik begrijpen elkaar op
basis van onze intelligentie. Hij weet
wat ik wil.
Maar laten we niet te veel praten
over acteren Het is als met de man
die voortdurend roept dat hy zo'n
groot minnaar is. Op het moment,
dat hy het moet bewyzen. heeft hy
er alles uitgepraat. Zo zyn veel" ac
teurs".
Een onzer verslaggevers bezocht onlangs een aantal
filmsets in Spanje. In de bijna ondraaglijke hitte van de
Castilliaanse hoogvlakte en de woestijn nabij Almeria
aan de zuidoost-kust sprak hij met onder anderen Sergio
Leone, Rod Steiger, Oliver Reed, Candice Bergen, Ja
mes Coburn en Yul Brynner.
In het eerste verhaal van de serie van drie komen Ja
mes Coburn en Rod Steiger aan het woord. In het twee
de verhaal is Yul Brynner hoofdpersoon en in het derde
Sergio Leone, de maker van onder meer „The good, the
bad and the ugly".
STUDIO/LUXOR Het is deze
eek allemaal „Louis de Funès"
at de klok slaat. De liefhebbers
deze springerige Franse ko-
iek, die de afgelopen weken een
udje „Le Grand Restaurant"
regen voorgeschoteld in Rex
rijgen deze week maar liefst vier
llms. Studio brengt voor de zo-
eelste maal „Samen uit, samen
huis" op het witte doek. Deze film
iet de Franse komiek Bourvil en
e flegmatieke Brit Terry Thomas,
een van de beste produkties met
ouis de Funès.
Louis de Funès is ditmaal geen
ranse gendarme maar een diri-
ent wanneer een Engels vliegtuig
moeilykheden raakt en de inzit-
mden zich met parachutes trach-
m te redden. Eén van de Engelsen
omt op het dak van de concert-
mi terecht en zo raakt dirigent
itanislav betrokken bij de stryd
egen de Duitsers. De film zit vol
aart en een oneindig aantal ori-
inele grappen. Daarom zullen vele
lefhebbers zeker nog eens deze
iroduktie willen zien.
Ook niet helemaal nieuw is het
drieluik" dat het Luxor-theater
leze week brengt. In de drie films
is Louis de Funes steeds de ijverige
politieman uit Saint-Tropez die
van de ene in de andere komische
situatie verward raakt. In Le gen
darme de Saint Tropez by voor
beeld probeert hy een groep nudis-
ten op heterdaad te betrappen, een
prestatie waarin zyn voorganger
nooit geslaagd is. Daar tussendoor
loopt nog het verhaal van zyn
dochter die betrokken raakt by de
diefstal van een kostbaar schildery.
Diezelfde dochter speelt ook een
belangryke rol in Le Gendarme k
New York, want wanneer het jaar-
ïyks congres der gendarmes in
New York wordt gehouden, gaat
zijn dochter als verstekeling mee.
De manier waarop Gendarme Cru-
chot zyn dochter in de wereldstad
verborgen probeert te houden voor
de andere politiemensen werkt ze
ker op de lachspieren,
de week besloten met de film Op
De trilogie in Luxor wordt volgen-
vrijersvoeten, die Leiden al eerder
de week besloten met de film Op
aandeed. Zoals de titel al zegt,
raakt de byna kaalhoofdige komiek
verward in een liefdesaffaire. Hoe
hy dat weet te combineren met 'n
nauwgezette plichtsbetrachting als
politieman moet u echt zelf gaan
zien.
Louis, de Funès als dirigent
tl „Samen uit, samen thuis".
ADVERTENTIE
REX De Tweede Wereld
oorlog is een onuitputtelyke bron
voor filmverhalen. Er zijn nog
steeds al dan niet waar gebeurde
geschiedenissen, die zonodig in de
openbaarheid moeten komen.
..Eagles over London" (Wolven in
battle-dress) is ook weer zo'n by-
drage aan de onvoltooide oorlogs
documentaire. Bezwaar tegen
deze film is niet alleen, dat de ge
beurtenissen allemaal wat simpel
worden voorgesteld, maar ook dat
het geheel geweven is rond een
derde-rangs liefdesverhaal en dat
de humor, die na zware gevechten
het de kyker wat gemakkelyker
moet maken, er een is van het
doorzichtigste soort.
Wat gebeurt er dan? Duitse sol
daten weten verkleed als Engelsen
in Londen te komen en proberen
daar de radar-installaties te ver
nielen. Een van de spionnen wordt
bevriend met een hoge Engelse of
ficier. die belast is met de jacht
op de Duitsers. Tussendoor heeft
hy nog even tyd voor een mooie,
blonde Luva.
Je zou je kunnen afvragen of dit
soort films, tenzy ze van het hoog
ste gehalte zyn, nog wel zin heb
ben. Historische of educatieve be
tekenis hebben ze in ieder geval
niet. Dat blykt wel uit het feit, dat
gisteravond tydens de eerste voor
stelling, het publiek steeds lachte,
als iemand werd doorzeefd met ko
gels of als iemand brandend uit
een tank sprong.
Voor wie van een ruwe film
houdt, waarby het verhaal er niet
so op aan komt, een paar uur veel
genoegen; voor wie wat meer ver
wacht een bron van ergenis.
LIDO/CAMERA Er zyn deze
week ook weer enkele prolongaties
zoals ln het LIDO-theater waar
de West Side Story de derde week
Ingaat. De reprise van het machti
ge werkstuk met fantastische mu
ziek van Leonard Bernstein biykt
dus zeker in een behoefte te voor
zien. Dat geldt zeker ook voor
Jungle Boek, een uitstekende die
renfilm van de inmiddel overleden
cartoon-tekenaar Walt Disney. Het
verhkal is gebaseerd op het boek
van Kipling. In de avondvoorstel
lingen kunt u de tweede produktie
van Sjoman bewondèren Na „Ik
ben nieuwsgierig geel" nu „Ik ben
nieuwsgierig blauw".
TRIANON „Jerry in de boot"
wordt aangekondigd als „een vro-
lyke vakantiefilm" en daarmee is
niets te veel of te weinig gezegd.
Ruim 1% uur dartelt Jerry Lewis
met zyn stuntjes over het doek. Hy
is dit keer een even zorgzame als
stoethaspelige huisvader, die van
zyn huisarts te horen krijgt dat hy
nog maar een paar maanden te le
ven heeft. Zyn vrouw (Anne Fran
cis) raadt hem aan die paar
maanden maar te besteden aan
zyn hobby, de vissport. Jerry's ge
zin blijft goed verzorgd achter
want hy heeft zich een tyd terug
voor een vorstelijk bedrag laten
verzekeren. Met een portefeuille vol
ongedekte cheques zwerft hy over
de wereld. Overal waar fors op vis
gejaagd kan worden, strykt hy
neer. Voor tienduizenden geeft me
neer aan cheques uit, in de veron
derstelling dat hy nu wel snel zal
overlyden en er toch geen verhaal
meer mogeiyk is. Maar onze visser
gaat niet dood. Integendeel, hy
biyft springlevend. Op zeker mo
ment merkt hy dat er een bizar
spelletje met hem is en nog wordt
gespeeld. Hy gaat er wat tegen
doen. Tot in het lykenhuis begeeft
hy zich om degenen die hem dwars
zitten een hak te kunnen zetten.
Het aardige van deze Jerry-film
is dat er eigeniyk twee verschil
lende Jerry's in op treden. Eerst is
hy de als vanouds manoeuvreren
de brokkenmaker, maar in het
tweede gedeelte is hy dat aller
minst. Dan doet hy zich gelden als
een wonderlyk geslepen man
netje. Het lykt wel of Lewis by al
le lolmakery geprobeerd heeft een
JERRY LEWIS
thriller-element je in te voeren. Dat
is niet geslaagd. De film is daarom
tussen het een en het ander in biy-
ven hangen. Bovendien krygt Jerry
van Peter Lawford (als de arts) en
Anne Francis (als zyn echtgenote)
tameiyk kleurloos tegenspel Hy
moet het dus weer allemaal zelf
doen en maken Dat lukt hem niet
voortdurend, maar de meeste tyd
toch wel.
N V. DE CONDOR DISTILLEERDERIJ - LEIDEN
