Le Havre wil
van West-
Europ
grootste haven
a worden..
WEER BRITSE WAPENS NAAR ZUID-AFRIKA
gezonken
Hoe staat het met de vervoerscoordinatie in de EEG?
Eerste schandaal in
Britse havenstaking
President Soeharto
wil iets doen aan
corruptieklachten
Voorbestemd
Nieuwe methode
uraniumverrijking
in Zuid-Afrika
CDU NIET MEE
NAAR MOSKOU
MINISTER
I AN MACLEOD
PLOTSELING
OVERLEDEN
Eerste etappe
11
Ful via'"
"Engeland moet rekenen met verdediging van de route om de Kaap"
PAGINA 8
LEIDSCH DAGBLAD
DINSDAG 21 JULI 1970
(Van onze correspondent)
PARIJS (GPD) Op 11 december 1969 is het een histo
rische datum voor Le Havre geweest. Want op die dag zei de
Franse regering „ja" tegen de dynamische voortrekkers van
gemeentebestuur en Kamer van Koophandel, die de naam van
Le Havre niet alleen voor Frankrijk, maar graag ook voor
héél West-Europa voor de naaste en verdere toekomst hoog
willen houden. Le Havre is d e haven.
Voor het ogenblik staat Le Havre nog als no. zes op de rang
lijst in grootte van de havens van Europa. Met een verwerking
van 49 miljoen ton, wordt Le Havre nog voorbijgestreefd door
Rotterdam (178 min.), Antwerpen (72 min.), Marseille (65
min.), Londen (60 min.) en Genua (52 min.). Maar met het
fiat en de steun van de regering in de rug, hoopt Le Havre
vóór het einde van deze eeuw in elk geval verscheidene plaat
sen op te kunnen schuiven. Een fiat waarmee de Franse rege
ring ook niet over één nacht ijs is gegaan, want president
Pompidou is besloten zijn naam voor de geschiedenis aan het
zesde moderniseringsplan te verbinden, dat van Frankrijk een
volwaardige geïndustrialiseerde mogendheid moet maken. En
in dat raam is Le Havre bestemd de belangrijkste aan- en uit-
voerhaven van Frankrijk, zo niet van West-Europa te worden.
Met een groep Franse. Engelse.
Belgische en Duitse journalisten heb
ben we dezer dagen, op uitnodiging
van het bestuur van de „autonome
haven", een bezoek aan Le Havre
gebracht en een blik in die toekomst
mogen slaan. Een toekomst in staat
van ontwikkeling, die zich al duide
lijk begint af te tekenen in diverse
indrukwekkende objecten, waarvan
de uitvoering al een flink stuk is op
geschoten.
Le Havre heeft zijn ligging natuur
lijk mee, op een afstand van slechts
tweehonderd kilometer van Parijs,
waarmee de stad via de Seine en
snelle treinverbindingen en autowe
gen i6 verbonden. De geschiedenis
heeft Le Havre, dat in 1571 door
Frans I als havenstad gesticht werd,
voorbestemd voor een grote ontwik
keling. En een derde troefkaart is
gelegein in de uitgebreide en vlakke
terreinen langs de kust en de Seine,
die nog braak liggen en waarop zich
machtige industrieën kunnen vesti
gen. Zo behoort tot de toekomstvi
sioenen van het stadsbestuur ook de
installatie, in het jaar 1975, van een
World Trade Center (WTC), een gi
gantisch commercieel complex met
banken, hotels, wolkenkrabbers, ma
gazijnen, winkels, telefooncentrales,
zoals Amerikaanse en Japanse ma
nagers en futurologen die in de hele
wereld nu overal uit de grond stam
pen. Amsterdam. Rotterdam, Ant
werpen. Parijs en Marseille prijken
eveneens op die lijst.
Maar het doel waarop Le Havre
bovenal het oog gericht houdt, is de
duizelingwekkende ontwikkeling by
te benen die de aanbouw van reuzen
olietankers (containers) de laatste
tyd heeft genomen. Die schepen wor
den steeds groter en niet alleen om
dat ons continent voortdurend meer
olie of benzine consumeert. Ook om
dat de geleidelijke groei van die
schepen de transportkosten voor de
oliemaatschappijen opzienbarend
KAAPSTAD (Reuter) Premier
Vorster heeft gisteren in het Zuid
afrikaanse parlement meegedeeld,
dat Zuidafrikaanse geleerden een
geheel nieuw procédé voor het ver
rijken van uranium hebben ontwik
keld. Het Zuidafrikaanse Bureau
voor Atoomenergie laat thans een
proeffabriek bouwen, waarin het
nieuwe procédé zal worden toege
past.
Zuid-Afrika is bereid met onver
schillig welk niet-communistisch
land samen te werken, vooropge
steld dat de Zuidafrikaanse belan
gen niet worden geschaad, aldus
I premier Vorster. die er de nadruk
op legde dat de activiteiten uitslui-
tend op vreedzaam gebruik van
atoomenergie zyn gericht. De pre
mier meende, dat een grote verry-
kingsfabriek, waarin het nieuwe
procédé wordt toegepast met succes
zou kunnen concurreren tegen in het
i Westen bestaande fabrieken.
BONN <DPA» De Westduitse
christen-democraten zullen niet deel
nemen aan de reis naar Moskou van
minister van Buitenlandse Zaken.
Scheel.
Enkele uren nadat Scheel gisteren
de in oppositie zynde CDU CSU of
ficieel had uitgenodigd afgevaardig
den naar Moskou mee te sturen voor
de maandag beginnende onderhan
delingen over een niet-aanvalsver-
drag liet de christendemocratische
parlementsfraotie weten dat zij niet
op de uitnodiging zal ingaan.
Handel houdt citrusvruchten vast
(Van onze correspondent»
Engelands havenstaking heeft
haar eerste schandaal opgeleverd
Gisteren werd namelijk bekend
dat een groot aantal handelaren,
verlangend naar een snelle winst,
besloten hebben hun goederen in
de pakhuizen te houden totdat
de prijzen zijn gestegen. Het zijn
vooral de grossiers in citrus
vruchten die zich aan dit geknoei
schuldig maakten.
Het citrusschandaal lekte uit toen
bleek dat er op de veilingen een
groot tekort aan deze vruchten was,
hoewel de grote importeurs vorige
week miljoenen hadden afgeleverd.
Een nader onderzoek bracht aan het
licht dat de vruchten inderdaad in
het land zijn, maar dat de handela
ren er de voorkeur aan geven ze vast
te houden.
Engelands minister van Land
bouw, Prior, heeft er nu bi) de
huisvrouwen op aangedrongen de
handel In deze vruchten te boycot
ten. Tegelijkertijd gaf hij de Brit
ten de raad ergens anders te gaan
kopen zodra zij merken, dat een
winkelier zijn prijzen verhoogt. „Er
zijn op het ogenblik nog genoeg
voorraden in het land en geen enke
le prijsstijging is gerechtvaardigd",
aldus de minister, die gisterochtend
een tocht langs Londens grote vei
lingen ondernam.
Ondanks het feit dat zij onder een
afzonderlijke cao vallen hebben de
havenarbeiders van Felixtowe en
Shoreham, waar in het bijzonder
containers worden omgeslagen, zich
maandag uit solidariteit aangesloten
bU de staking van hun collega's in
andere Engelse havens. Slechts in
enige bedrijfshavens, waaronder olie
havens. wordt nog niet gestaakt.
In Weymouth aan de zuidkust en
in de Schotse havenstad Aberdeen
hebben de havenarbeiders zich be
reid verklaard ladingen voor kanaal
eilanden en voor de Orkney- en
Shetlandeilanden te behandelen. Op
de Shetland eilanden was reeds een
tekort aan aardappelen ontstaan.
Auto's van passagiers van beide ei
landengroepen worden normaal ge
lost.
In de Londense haven Tilbury en
in Newhaven losten de stakers gis
teren aan bederf onderhevige ladin
gen teneindel zoals een woordvoerder
van de bond van havenarbeiders
verklaarde, te voorkomen dat men
het doet voorkomen dat de staking
leidt tot prijsverhogingen. Kennelijk
willen de stakers de regering ook
geen voorwensel geven om troepen
te gebruiken.
Niettemin liet de Britse bond van
aardappel- en fruitimporteurs giste
ren weten dat zijn leden voor mil
joenen schade zullen leiden. Indien
niet spoedig transportmiddelen wor
den gevonden zullen appels ter waar
de van ruim 15 miljoen gulden ver
rotten, om nog maar niet te spreken
i van sinaasappelen, druiven en ba
nanen. die nog in de scheepsruimen
of op de kaden zijn opgeslagen, al
dus eeen woordvoerder van de bond.
Van de aan de Nederlandse vei
lingen aangevoerde tomaten
draait nu een derde door. Een deel
ervan kan nog tegen lage prijzen
aan de Industrie verkocht worden,
de rest gaat naar het vee. Er wor
den ook tomaten overgevlogen, maar
voor een massaal transport zijn er
langs deze weg toch geen mogelijk
heden. De kosten daarvan zyn zes
maal zo hoog als die van zeetran
sport en dat kan het produkt op het
ogenblik niet dragen
drukt. Verdubbeling van het tonnage
van 250 tot 500.000 ton vermindert de
vrachtkosten tot een kwart. En dat
is nodig, omdat het Suezkanaal ge
sloten is en de vaart om de Kaap
aanzienlijk langer is.
Le Havre behoort nu al tot de wei
nige Europese havens, die containers
van een kwart miljoen ton ontvan
gen kunnen. Antwerpen is slechts voor
tankers van de helft van die omvang
(125.000 ton) toegankelijk. Maar de
plannen liggen klaar voor de aanleg
van insteekhavens, die binnen de ko
mende tien jaar, voor tankers met
een inhoud van één miljoen ton open
zullen staan. Ze zullen 500 meter
lang en 85 meter breed zijn «breder
dan de champs Elysées met een
diepgang van 32,5 meter. Wanneer
vandaag een container van de groot
ste omvang «200.000 ton) in Le Havre
arriveert, is Frankrijk precies voor
één dag van vloeibare brandstof ver
zekerd Op het ogenblik verwerken
Le Havre en Marseille elk veertig
procent van het Franse olie-verbruik
Maar die aankomst is natuurlijk
nog maar de eerste étappe van het
economisch-industriële proces. Die
olie moet vervolgens verwerkt wor
den en verder verstuurd. De raffina
derijen die nu al overal rondom de
stad verrezen zijn, zullen aanzienlijk
moeten worden uitgebreid. En voorts
wordt de aanleg van reusachtige
pijpleidingen overwogen, die de olie,
goedkoop, tot ver in West-Duitsland
zullen kunnen leiden. Het is dus echt
géén kinderspel wat Le Havre voor
ogen staat Maar in Rotterdam,
Antwerpen, Zeebrugge en elders zit
men evenmin stil. In al die steden
eerste haven van Europa te kunnen
worden (of die positie te handha
ven). Le Havre heeft, net als Rotter
dam, „futurologisch" gesprokenhet
geluk gehad door de Duitse bombar
dementen na de bevrijding met een
schone lei te kunnen beginnen, om
de toekomst te veroveren. Alleen
heeft Parys toen wat lang getalmd
en de beslissing die eind vorig jaar
gevallen is, had eigenlijk al een
kwart eeuw- eerder genomen moeten
zijn. De vraag is nu: is die achter-,
stand, tenminste op het Europese
vlak, nog in te halen en worden de
ambities voor Le Havre nu, finan
cieel gezien, niet tè
's Werelds grootste tanker,
de ..Olympic Armour" <220.000
br. tin de haven van Le Havre.
TENERIFE «Reuter»
dende wrak van het Noorse passa-
hoog opge-1 gierssChip „Fulvia" is gisteren op
i rond 140 mijl ten noorden van de
Canarische eilanden gezonken. Zo
als bekend zyn de 448 passagiers en
247 bemanningsleden van de Noor
schroefd? Opent het lokale of zelfs
nationale patriottisme nu niet het
gevaar dat Le Havre, in het spel der
„vrije concurrentie", miljoenen spen-
deert voor een „Europees doel", dat d00r het Pranse passa.
m de praktik misschien met te ver- giarsschlp „AncrevUle' dat hen
wezenlijken is of. in elk geval, eoo- naar Tenerife heeft gebracht. De
nomischer zou kunnen worden be- u ter laatee 1600 meter
reikt?
We hebben de vraag aan de ha
venmeester voorgelegd, die ons ver
wees naar de Europese ministers van
het vervoerswezen, die de expansie-
zucht der diverse havens zouden
moeten richten, coördineren. Zouden
oceaan
diep. Het schip was verzekerd voor
ruim 14 miljoen gulden. Bij de
Noorwegen-Amerikalijn. die het
schip de laatste tijd in charter ter
beschikking had gesteld van een Ita-
liaanse maatschappij werd de Oslo
fjord'Fulvia beschouwd als een zeer
goed gebouwd schip, waaraan veel
moeten. Het is imposant en
hartverwarmend magistraten en gro- - -ers hun levf>n te danlIep heb.
te zakenlieden te beluisteren en gade
te slaan, terwijl ze bezig zyn het j
beeld van de toekomst te scheppen
Maar die verheffende aanblik, doet
de vrees toch niet verstommen, dat
de economen en de industriëlen de
politici weer eens ver vooruit zijn,
met het gevaar, dat, door gebrek aan
coördinatie en samenwerking, astro
nomische sommen worden verspild,
die Europa doelmatiger had kunnen
besteden
Adressen gevonden Een 32-jari-
ge Argentynse arbeider, die er van
beschuldigd werd lid te zijn van de
groep, die de vroegere president
Pedro E Aramburu heeft ontvoerd,
heeft zaterdagavond zelfmoord ge
pleegd, toen de politie een inval
deed in zijn woning. In het huis van
de man een zekere Diaz, werd
..waardevol materiaal betreffende
de stadsguerrilla" gevonden. zo
heeft de politie meegedeeld. Boven
dien kwamen by de huiszoeking de
adressen van de andere leden van
de „Montoneros" te voorschijn. De
29-jarige echtgenote van Diaz. Ne-
lida. werd gearresteerd.
Duitse technici ontvoerd Boli
viaanse guerrillastrijders hebben
twee Westduitsers ontvoerd, die als
technici bij een Noordamerikaanse
firma in Teoponte. 200 km ten noor
den van La Paz, werkzaam zyn.
Het ministerie van Binnenlandse Za
ken in de Boliviaanse hoofdstad be
vestigde gisteren dat een groep ge
wapende mannen met een vracht
wagen zondagochtend in Teoponte
was aangekomen, het radiostation
hadden verwoest, de bureauruimten
van de firma in brand hadden ge
stoken en bij hun vertrek de beide
Duitsers als gijzelaars hadden mee
genomen. De ontvoerders eisen vrij
lating van tien politieke gevangenen.
LONDEN (AP) De Britse mi
nister van Finanoiën Ian Macleod is
gisteravond op 56-jarige leeftijd aan
een hartaanval overleden. Macleod,
nie zondag uit het -ziekenhuis was
ontslagen waar hy twaalf dagen eer-
der wegens een acute blindedarmont
steking was geopereerd, is gestorven
'in Downingstreet 11, de ambtswo
ning van de ministers van financiën.
Toen hij om half twaalf op het punt
stond naar bed te gaan. kreeg hij
een hartaanval en overleed onmid-
dellyk.
Kort na de conservatieve overwin
ning bij de verkiezingen van 18 juni
werd Macleod belast met de zorg
voor de Britse financiën. De bril
jante Schot, bekend om zijn scherpe
tong en helder verstand, had daar
voor reeds zitting gehad in drie re
geringen. Hij werd beschouwd als
een van de meest vooraanstaande
Britse politici en stond te boek als
het parlementslid met het beste ge
heugen.
Macleod laat een vrouw, zoon en
dochter na. beiden getrouwd.
De dood van Macleod betekent een
zware slag voor de regering-Heath.
Er wordt rekening mee gehouden
dat de minister van Binnenlandse
Zaken Reginald Maudling. die mi
nister van Financiën in de regering
Doug las- Home is geweest, zal worden
aangezocht als opvolger van Mac
leod.
Project voor een nieuwe tn-
worden pogingen ondernomen om de steekhaven in Le Havre
DJAKARTA «GPD. Reuteri ren en is er een nieuw wetsontwerp
President Soeharto heeft zaterdag in de maak ter bestrijding van de
met studentenleiders beschuldigingen
'nzake oorruptie besproken. Hij had
beloofd elke zaterdag in het Merde-
ka-paleis open huis te zullen houden
/oor mensen met bewijzen voor cor
ruptie.
De studenten hadden een onder
houd van anderhalf uur met de pre
sident. Zij overhandigden foto's die
volgens hen betrekking hadden op de
inbeslagneming door Nederlandse
autoriteiten in Den Haag van geld,
dat Indonesische ambtenaren naar
Nederland hadden gezonden. Na het
onderhoud deelden de studenten aan
journalisten mee. dat president Soe
harto had verzekerd, dat de be
schuldigingen zouden worden onder -
j zocht en dat het resultaat van het
1 onderzoek bekend zou worden ge-
maakt.
Inmiddels wordt, zo meldt onze
correspondent uit Djakarta, een pre-
I ridentiële instructie verwacht, die
i ambtenaren en leden van het leger
jen de politie verplicht hun rijkdom
men en bezittingen te laten registre-
corrupt-ie.
Mohammed Hatta. Soeharto's spe
ciale adviseur voor corruptiebestrij
ding en hoofd van de onlangs ont
bonden commissie van vier. die rap
port moest opstellen over de hierbij
te volgen werkwijze, heeft een pessi
mistisch geluid laten horen, toen hij
erkende, dat corruptie eigenlijk al
een onderdeel is geworden van het
Indonesische cultuurpatroon en dat
mem het veel meer moet zoeken in
het nemen van preventieve maatre
gelen.
Of de pogingen van de studenten,
die een morele doorbraak willen for
ceren. met succes worden bekroond
is nog de vraag. Soeharto's legermen-
sen komen voortdurend met nieuwe
communistische komplotten aandra
ven, die dan overduidelijk moeten be
wijzen dat de studentenacties volgens
beproefde communistische methoden
zwaar door communisten zijn geïn
filtreerd en dat als dit niet het ge
val is, de studenten door hun on
wetendheid de „vijand" helpen.
Vriendschapsverdrag Sowjet-
Rusland en Finland hebben een
nieuw vriendschapsverdrag met een
looptijd van 20 jaar gesloten, hoewel
het oude nog niet geheel verlopen
was. Het eerste vriendschapsver
drag tussen beide landen werd in
1948 gesloten en had een looptijd van
20 jaar, doch werd in 1955 reeds
vernieuwd.
Eiermann overleden De West
duitse architect prof. Egon Eier
mann, ontwerper van de nieuwe
Kaiser-Wilhelm Gedachtniskirche in
West-Berlijn, de ambassade van de
bondsrepubliek in Washington en het
Westduitse paviljoen op de Brussel
se Expo is. 65 jaar oud, in Baden-
Baden overleden. Eiermann's ont
werpen werden vaak geassocieerd
met „Pruisische nuchterheid," maar
maakten door hun duidelijke concep
tie veelal een byzonder elegante in
druk.
Europees grapje —De „Daily Te
legraph" meldt dat met de nieuwe
twijfel over de Britse plannen tot
de EEG toe te treden, in diploma
tieke kringen in Brussel het volgen
de grapje de ronde doet. „De defi
nitie van een Europeaan: iemand
net zo bescheiden als de Fransen,
even gevoelig en verfijnd als de
Duitsers, vrygevig als de Nederlan
ders, betrouwbaar als de Italianen
en openhartig als de Engelsen."
Verdwenen vliegtuig In Havanna
Het 4-motorige Russische trans
portvliegtuig dat zaterdag met hulp
goederen voor Peru boven de Atlan
tische Oceaan is vermist zou vol
gens het Peruaanse blad „Expres-
so" in de Cubaanse hoofdstad Ha
vanna zyn. Het blad zegt dit te heb
ben vernomen van een functionaris
van de Russische ambassade in Li
ma.
LONDEN, KAAPSTAD (GPD,
ANP) Engeland zal binnenkort-
zijn wapenhandel met Zuid-Afri
ka hervatten. Hoewel een beslis
sing hierover nog genomen moet
worden (aangezien de Britse re
gering wacht op de reacties van
14 Gemenebestlanden» staat het
vrijwel vast dat het positief zal
uitvallen.
Dit bleek gisteren toen Enge
lands minister van Buitenlandse
Zaken. Sir Alec Douglas-Home, na
wekenlange speculaties eindelijk
een verklaring aflegde in het La
gerhuis. Hij vertelde, dat „Enge
land rekening moet houden met
zijn strategische eisen en dat in
dit verband de defensie van de
zeeroute rond Zuid-Afrika van
primair belang is".
Volgens hem zal de Britse regering
daarom het akkoord van Simons tad
weer volledig in werking stellen. Vol
gens dit akkoord kan Engeland deze
Zuidafrikaanse basis in geval van
nood gebruiken, terwijl het in ruil
daarvoor wapenen aan Zuid-Afrika
levert.
Het akkoord van Sim onstad was.
nadat de VN in 1963 drie resoluties
had aangenomen waarin aangedron
gen werd op een wapenboycot van
Zuid-Afrika, door Engelands socialis
tische regering van premier Wilson
in 1964 verworpen. De conservatieve
regering is nu evenwel van mening
dat deee VN-resoluties niet bindend
zijn en Home verklaarde gisteren,
dat Engeland in de eerste plaats ver
antwoordelijk is voor zyn eigen de
fensie en dat het daarom moet doen
wat het daarvoor nodig acht.
Hij deed evenwel de concessie, dat
de wapens die Engeland zal leveren
en die een waarde van vermoedelijk
900 miljoen gulden zullen hebben, al
leen gebruikt kunnen worden voor
de maritieme defensie. „We hebben
ons standpunt ta.v. Zuid-Afrika's
apartheidspolitiek al dikwijls genoeg
bekendgemaakt en zullen daarom
nimmer toestemmen in de leverantie
van wapens, die gebruikt kunnen
worden voor het verdedigen van de
apartheidspolitiek of voor onderdruk
king van interne onlusten".
„Kwaadaardig
„Zuid -Afrika heeft geen behoefte
aan offensieve wapens omdat bet
niemand wil aanvallen", aldus ver
klaarde premier Vorster gisteren In
het parlement. Een uitlating van
president Kaunda van Zambia, dat
Zud-Afrika Zambia en Mauritius zal
aanvallen indien het wapens krijgt,
is „onzinnig en kwaadaardig", aldus
de Zuidafrikaanse regeringsleider.
Indien Zuid-Afrika agressie sou wil
len plegen kan het self de daarvoor
Voor
benodigde wapens vervaardigen.
Zuid-Afrika streeft echter naar vre
de. aldus premier Vorster. die hier
aan toevoegde dat het zichzelf met
alle middelen zal verdedigen indien
het wordt aangevallen.
en tegen
Intussen zal Londen nog wel enige
moeilijkheden moeten oplossen door
zyn besluit de wapenlevenranties aan
Zuid-Afrika te hervatten. Australië.
Canada en Nieuw-Zeeland zyn de
Gemenebestlanden. die geen bezwaar
hebben. Andere landen willen eerst
inlichtingen alvorens een standpunt
in te nemen, terwijl een aantal sta
ten ln Afrika en Azië reeds duidelijk
hebben gemaakt „tegen" te zijn.
Twee Afrikaanse landen. Tanzania
en Zambia, dreigden gisteren uit het
Gemenebest weg te lopen indien de
leveranties doorgaat.
Wat Nederland betreft heeft
minister Luns gisteren aan de ka
merleden Wierenga (PvdA) en Kleis-
terlee (KVP) op hun schriftelijke
vragen geantwoord, dat de regering
niet bereid is de Britse regering te
doen weten, dat zij het besluit tot
hervatting van de wapenleveranties
aan Zuid-Afrika betreurt, aangezien
het niet gaat om levering van wa
pens in het kader van de apartheids
politiek, maar in het belang van de
veiligheid van Groot-Brittannie.
