itakingen in Joego-Slavië: egering zegt „ja" en „nee" Uw Leidsch Dagblad Geen nieuws in de verklaring na het bezoek van Nasser Mogelijk Philips- fabriek in Saigon Traangas in Reggio Franse verdachte van brandstichting blijkt een docent te zijn 3 Tito laat opvallende afwijking-van-de-leer toe mee op vakantie Geen straf SALAZAR WEER IETS VOORUIT CHTERGRONDEN VAN DE „NIXON-DOCTRINE" KOSTBAAR TERDAG 18 JULI 1970 LETOSCH DAGBLAD PAGINA 0 ELGRADO (AP) Naast de hulp, de handel en de libe- ideeën, die uit het Westen naar communistisch Joego- ië zijn gekomen, heeft het land een praktijk overgenomen, in communistische landen in de regel niet wordt geduld: staking. In het begin van de vorige maand smeten alle ierd werknemers van de kolenmijn te Ivanecki in Kroatië gereedschappen neer en eisten een loonsverhoging van 50 :ent en een werkweek van 42 uur. In mei liep het grootste van de arbeiders op de scheepswerven van Split weg: de sten voor twee dagen, enkelen voor langer. Zij beklaagden erover, dat de werf haar inkomsten niet op de juiste wijze ieelde, dat zij meer vakantiegeld behoorden te ontvangen, re prijzen diende te betalen in de kantine en dat de veilig- Ismaatregelen moesten worden uitgebreid. leidinggevende personen aanneemt. Zo gaat het niet in de Sowjet- Unie en andere communistische lan den. Daar wordt de leiding altyd van boven opgelegd. President Tito schreef de stakingen toe aan „bureaucratisch gedrag van de zijde van de bedrijfsleiding". Zijn oplossing: de leden van de commu nistische partij moeten meer aan dacht schenken aan arbeidsgeschil len en zorgen dat ze beslecht worden voordat het tot een crisis komt. Dit verklaart niet. hoe het komt dat de arbeidersraden geen gebruik maken van hun theoretisch recht zich te ontdoen van bedrijfsleiders die zy niet lusten. Er is blijkbaar een of andere hogere macht die hun dit belet. andere communistische landen werkstakingen als in strijd de wet beschouwd. De politie tit er zich mee en ze komen niet voor. In Joego-Slavië heeft de unistische partij erkend: „con- tuaties hebben de laatste jaren tnemende mate de vorm van takingen aangenomen", en zij daar dreigend aan toe: „Na staking moeten de ware oorza- rorden vastgesteld en moeten itiatiefnemers van die speciale g ter verantwoording worden pen". was in december van het vo- jaar, toen op een bijeenkomst et partijpresidium het stakings- em zo zorgwekkend werd be- q dat het er een groot deel van ijd aan besteedde. President Ti- ak er openlijk over, maar sinds- uit niets gebleken, dat iemand jestraft. Een teken dus dat de iteiten het niet verstandig ach- ird op te treden, aantal stakingen is volgens Slavische leiders afgenomen, buitenstaanders wijzen erop, een normaal verschijnsel in de van de arbeid zijn geworden reken het vermoeden uit, dat ntbreken van officiële cijfers llicht op wijst, dat het aantal «ontrustend is. ;ens het enige beschikbare cy- n-„in tien jaar of zo" 1700 igen voorgekomen. Dat zou be- ra, dat gemiddeld een paar keer eek ergens in het land wordt kt. Verlegenheid togen duren in Joego-Sla- rt, in de regel niet langer dan dagen. Sommige worden ge en besproken in de Joegosla- kranten, maar vele worden ge- rd. Er zijn geen cyfers beschik ker succes of mislukking, maar sommige hebben stakers klaar- Ük het een en ander bereikt het ontslag van onpopulaire be- eiders. ingen brengen de autoriteiten legenheid. Volgens de commu- he theorie besturen de arbei- et land. Heet heeft geen zin te- chzelf te staken. Bovendien kie- Joego-Slavië de arbeiders van nderneming van enige omvang arbeidsraad" die in theorie in' de praktijk verant- tljjk is oor de leiding van het en de bedrijfsraad kiest die de De leiding van- een staking is al tyd anoniem en een beetje geheim zinnig. Tito erkende dat er vele par tijleden bij betrokken waren gewest en voegde hieraan toe: „Welaan, ik kan zulke daden niet veroordelen", maar hij merkte wel op dat leden van de partij beter dienden te we ten. Geen steun Het Joegoslavische vakverbond, waarbij 96 procent van de arbeiders in de industrie is aangesloten, steunt geen speciale stakingen, ofschoon het soms op het punt heeft gestaan dit te doen. Hierover in een persgesprek onder vraagd, antwoordde een der leiders van d eorganisatie„We zijn er zowel voor als tegen. We zijn ervoor als zij het laatste middel zijn nadat alle andere middelen zyn beproefd en heb ben gefaald. We zijn ertegen als ze uitbreken bij het begin vin een ge schil en er niet geprobeerd is dit te bespreken". Het meest waarschijnlijk lijkt te zyn, dat stakingen worden geleid door leiders van lagere rang in par tij en vakvereniging, die anoniem kunnen blijven en zo nodig door de hogere leiding kunnen worden ver loochend. Ingevolge het liberale communisti sche systeem van Joego-Slavië zou de party ernstig worden benadeeld als leiders van lagere rang altijd zou den weigeren arbeiders met reële grieven te steunen. En de grieven zijn inderdaad reëel. De prijzen zijn het vorige jaar ongeveer 10 procent hoger geworden en de lonen slechts 5 procent. Dat de lonen ontoerei kend waren' het gemiddelde maandloon bedroeg het vorige jaar 325 gulden bleek uit het feit, dat sommige arbeiders in de loop van dat jaar loonsverhogingen v. 25 pro cent of meer hebben gekregen. Deze tendens zet zich voort en de economen zijn bezorgd want de wed loop tussen lonen en prijzen kan niet ongebreideld voortduren zonder ern stige schade te veroorzaken. Ondernemers Ondanks een belangrijke toene ming van de produktie had Joego- Slavië aan het einde van het jaar 316.000 werklozen en het gaf dit toe, hetgeen niet gebruikelijk is in com munistische landen. Daar heerst im mers de opvatting dat werkloosheid uitsluitend „een gesel van het ka pitalisme" is! Het Joegoslavische cij fer komt neer op 7.8 procent van het aantal arbeiders, een percentage dat zo hoog is, dat het in bijna elk Westelijk land een geweldige dei ning zou veroorzaken. Maar on danks haar liberalisme houdt de com munistische partij in Joego-Slavië de teugels nog altijd in handen en het is onwaarschijnlijk, dat de politie hevige beroeringen zou toelaten. De werkloosheid zóu nog aanzien lijk groter zyn, indien Joego-Slavië niet een half miljoen van zijn arbei ders zou toestaan in West-Europa te gaan werken, hoofdzakelijk in West- Duitsland. Dit is een andere opmer kelijke afwijking van de praktijk in communistische landen, die niet zou den riskeren zovelen van hun meest belovende arbeiders te verliezen. Verwacht wordt, -dat zo goed als alle Joegoslaven zullen terugkomen. Ve len van hen zullen met hun nieuw verworven bekwaamheden kleine on dernemingen opzetten: garages, eet huizen en kleine hotels. By het par lement is thans een wetsontwerp aanhangig strekkende om particulie re ondernemers toe te staan tien mensen in dienst te nemen inplaats van zoals thans het geval is vijf. (Van onze correspondent) SAIGON (GPD) Volgens de Zuidvietnamese minister van Econo mische Zaken zijn er al enige tijd onderhandelingen gaande tussen zyn regering en de N.V. Philips Gloei lampenfabriek over de vestiging van een assemblagefabriek voor televisie toestellen en elektrische apparatuur in Saigon De minister, die zich zeer ingenomen toonde met dit plan, voegde hieraan toe dat er momen teel vooral besprekingen worden ge voerd over de voorwaarden die Phi lips wil verbinden aan deze vesti ging. Sinds de oorlog dry ft de nationale economie van dit land hoofdzakelyk op Amerikaanse steun, zodat de re gering vreest dat na terugtrekking van alle Amerikaanse troepen uit Vietnam dit ook een grote terugslag zal hebben op de nationale huishou ding. Verder heeft de regering te maken met een steeds toenemende trek van het platteland naar de stad. waardoor uitbreiding van de stedelyke werkgelegenheid een drin gende eis is. Vandaar dat de regering van Saigon alle kansen zal aangrij pen buitenlandse bedryven te inte resseren in vestiging en kapitaalsin vesteringen. De oprichting van een Philips bedrijf zou bovendien ook andere buitenlandse industrieën er toe kunnen brengen zich in Vietnam te vestigen. WASHINGTON, TEL AVIV, MOSKOU, CAIRO (AP, AFP, Reu ter) Zowel het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Za ken als hetzelfde ministerie in Israël zijn van mening, dat het Russisch - Egyptische communi qué. dat gisteren na Nassers ver blijf in Moskou is uitgegeven, niets nieuws bevat. „Het toont duidelijk de vijandschap die de Sowj et-Unie voor Israël koestert", aldus verklaarde de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken. Abba Eban. Deze onderstreepte, dat het communiqué de volledige terugtrekking van Israëls troepen eist. ofschoon die niet was vervat in de VN-resolutie van november 1967. Egypte en de Sowj et-Unie noem den. in het communiqué na hun be sprekingen van de afgelopen weken, de toestand in het Midden-Oosten ..zeer gevaarlijk". Israël veroorzaakt met zijn voortdurende aanvallen spanning in5 het Midden-Oosten". Belde landen gaan him samenwer king op politiek, economisch en de fensief terrein uitbreiden, aldus heet het verder in de bekendmaking, waarin president Nasser zijn „diepe dankbaarheid betuigt voor de alles omvattende steun, die de Sowjet- Unie aan Egypte verleent". Partij leider Brezjnew en premier Kosigin blijken een bezoek aan Egypte te hebben aanvaard. Het communiqué vraagt dringende maatregelen opdat Israël wordt gedwongen zyn agressie tegen de Arabische landen te sta ken en zijn troepen uit de bezette gebieden terugtrekt. Premier Meir over Russische voorstellen De Russisch» vredesvoorstellen voor het Midden-Oosten bevatten geen enkel woord dat oprecht is. zo zei de Israëlische premier mevrouw Meir gisteravond in een interview met de BBC. Zij noemde het be angstigend dat de wereld Israël thans dreigt te behandelen als Tsjecho- Slowakye voor de Tweede Wereld oorlog werd behandeld: een klein land dat geen wereldoorlog waard is. Mevrouw Meir vergeleek de Sowjet- Unie met het tsaristische Rusland, dat ook „het gehele Midden-Oosten, het Suezkanaal, de waterwegen, de olie en een corridor naar Europa" wilde. Wanneer de wereld de Sowjet- Unie haar gang laat gaan zal zij waarschijnlijk ook krijgen waar zij haar Zin op heeft gezet. Niettemin begint het Westen, „misschien wat te laat", te begrijpen dat „de vrye wereld in dit deel van de wereld iets te verliezen heeft", aldus mevrouw Meir. President Nasser was er terecht trots op het land van de Engelsen te hebben bevrijd, maar hij heeft de Russen binnengehaald. De Engelsen kan men er uit zetten, maar ik ken geen land dat er in geslaagd is de Russen er uit te krijgen nadat zij eenmaal binnen waren, zo verklaarde de Israëlische premier. LISSABON (AP) De toestand van de voormalige Portugese pre mier. Antonio Salazar, die aan een nierkwaal lijdt, is verbeterd, aldus medische zegslieden. Zij verwachten, dat de 81-jarige Salazar de crisis te boven zal komen. Na een rustige nacht heeft hij het bewustzijn her vonden en licht voedsel gebruikt toneer gesproken wordt over „vietnamisering" van de oor log in het Verre Oosten, dan daarmee bedoeld, dat de rege- Saigon, inplaats van de stryd Verenigde Staten over te la- toveel mogelijk haar eigen on- nen in het veld brengt, zij het inanciële en materiële hulp en illttair advies van de Amerika- feite i s die „vietnamise ren onderdeel van de „Nixon- die niet alleen in Vietnam ook elders de verdediging oden, die het verdedigen waard de eerste plaats op de schou- leggen van de aangevallen of s'de staten zélf. En daarmee ziet i tot op zekere hoogte af rol van politie-agent, die het fflerhand te vervullen had ge- ten dele uit eigen wens, maar toch ook met een zekere tegen- niet dadelijk, dan toch op ?e duur). Ziet men de Nixon- )e in historisch verband, dan don haar onderbrengen by de onistische tendens, die in Ame- «dtjjd al een soort „onder- l" is geweest, maar die vooral oorlog weinig kracht bezat. De a bemoeienis, hulp aan slacht- van agressie, fungeren als we- Ütie-agent of hoe men het ver- Si noemen ljjkt wat terug te lo- "en vergisse zich overigens niet: Kring in Washington is aller- voornemens de zaken op hun l te laten, maar eist, terecht, «lelijke prestatie van de aan- of bedreigde staten. In we- tóndert er dus niet zo heel veel, op aandrang van de Ame- bevolking, die al zoveel van •enen op vreemde bodems zag ls Washington een hardere Wn volgen. Dat die ljjn niet todaag op morgen duidelijk kan getrokken, spreekt wel van- boral in een land als Zuid- Vietnam met een lichtelyk-indolen- i te bevolking wie het, in tegenstel ling tot de onderdanen van Hanoi, aan het fanatisme van een keiharde j ideologie ontbreekt kost het veel moeite een proces van bewustwording als hierboven bedoeld op gang te bren gen. En als Amerika het voornemen blijkt te koesteren een van de twee divisies uit Zuid-Korea terug te trek ken, dan leidt dat ook daar tot pro testen en tot ongerustheid over de mogelijkheid de voortdurende infil tratiepogingen uit het noorden tegen te kunnen houden. Een dergelijke be- zorgheid is begrijpelijk: het ontbreekt met name landen als Zuid-Viet- nam en Cambodja aan een belangrij ke militaire traditie, aan technische uitrusting en aan financiële mid delen om het tekort aan verdedigtngs- kracht op korte termijn in te halen. Vandaar dus de noodzakelijkheid van een zekere mate van geleidelijkheid. Toch is de Nixon-doc trine een stap vooruit, omdat het te dwaas is om los te lopen, dat Amerikaanse soldaten een taak op zich nemen, die niet hun maar de eigen bevolking ten deel be hoort te vallen. Voor Nederlanders is er overigens geen reden in dit ver band een hoge toon aan te slaan: wij hebben onze bevrijding in de eerste plaats aan Amerikanen en Cana dezen te danken. En als de Nixon-doc- trine zich niet alleen tot Azië blijkt uit te strekken, maar ook tot de lan den van de NAVO (en dus ook tot Nederland), dan zijn er hier, die dit, zij het onder voorwendsels, de Ame rikanen min of meer kwalijk nemen. Als Washington dus niet langer bereid is ad libitum manschap pen ter beschikking te stellen dan is dat een begrijpelijke maatre gel. Men kan in het midden laten, of die een gevolg is van isolatio nistische invloed in de States („laat de buitenlanders him eigen boontjes maar doppen, zolang Amerika zelf niet bedreigd wordt moeten wy ons er buiten houden") of dat zy voortvloeit uit de behoefte aan concentratie op een geringer aantal doelen dan tot nu toe het geval was. Wat dit laat ste betreft: zolang Amerika de handen vol heeft in Azië, kan het zich maar op beperkte schaal bezig houden met bijv. de situatie in het Midden-Oosten. Gevolg: de Sowjet- Unie heeft daar min of meer de vrije hand om haar macht in die contreien uit te breiden. Alleen dus reeds uit hoofde van beperking van het aantal doelen waartoe Ame rika zijn bemoeiingen wil uit strekken, is de Nixon-doctrine een begrijpelijke gang van zaken. Het is gevaarlijk veel kracht te besteden op een terrein van de tweede rang en In vogelvlucht intussen een eersterangsdoel, zoals het Midden-Oosten, min of meer aan zijn lot over te laten. Toch mag de vietnamisering en cambodjanisering van de oorlog in het Verre Oosten niet uitlopen op een politiek van „Laat maar waaien". De zekerheid dient te bestaan, dat het terugtrek ken van Amerikaanse troepen ge paard gaat met het beschikbaar stel len van voldoende materiële en fi nanciële bijstand. Juist dit laatste punt, de financiële hulp, lijkt nu moeilijkheden op te leveren. Het Pentagon kan namelijk niet langer, zoals voorheen, beschikken over een vrijwel onbeperkte geldstroom Mi nister Laird van Defensie heeft dat dezer dagen duidelijk uit de doeken gedaan. Hy onthulde, dat alleen reeds de kosten van het op de been houden van een leger van enige mil joenen manschappen in enkele jaren tyds verdubbeld zijn, ongeacht dan nog de rekening voor de uitrusting met wapens, een rekening die even eens een enorme stijging vertoont. De achtergronden van de Nixon-doctri ne dienen dus niet slechts gezocht te worden in een soort neo-isolatio- nisme en ook niet alleen in dringend- noodzakelijke beperking van Ameri- ka's bemoeiingen met allerlei knel punten, maar zeker ook in de sterk gestegen kosten. De oplossing voor dit probleem ligt voor de hand: Ame- rika's steun aan anderen dient door die anderen in veel omvangrijker ma te dan voorheen zelf gedragen te worden. Zo zullen ook de NAVO- landen flink in de beurs moeten tas ten en hun verdedigingsmaatregelen tot een maximum te „europeanise ren" Een andere mogelijkheid ligt in vooruitgang by de SALT-besprekin- gen in Wenen tussen Amerika en de Sowjet-Unie over beperking van de bewapeningswedstryd. Een factor van belang is daarby, dat ook het Kremlin niet over onbeperkte finan ciën beschikt, dat het te maken heeft met grote economische proble men en dat zyn geschillen met Rood-China nog altyd een dreigende factor op de achtergrond vormen. Dezer dagen zou de eerste ronde van het overleg afgesloten worden: in het najaar begint de tweede in de Finse hoofdstad Helsinki. Over de in houd is echter niets bekend. En in Amerika hoort men stemmen, die zich tegen voortzetting van het over leg verzetten zolang de Sowjet-Unie voortgaat met haar pogingen het Midden/Oosten te overheersen en daarmee de olietoevoer van West- Europa af te snijden RL Rijnzwemmer in arrest De Duit se zwemmer Klaus Pechstein, die vo rig jaar de Ryn van Bazel tot Rot terdam afzwom, is gisteravond in Linz am Rhein gearresteerd, ver dacht van poging tot afpersing. Hy zou een fabrikant uit Köningswinter hebben gedreigd diens vrouw en dochter te vermoorden indien hy niet 100.000 Mark op een plek in het bos achterliet. Pechstein vertelde de po litie dat hy zich voor zyn tocht langs de Ryn voor 20.000 mark in de schuld had gestoken. Hy had bovendien geld nodig voor een reis naar de Noordpool, die hy over twee weken wilde ondernemen. Politiemannen doodgeschoten Twee politiemannen zyn gisteravond tydens hun ronde door de negerwyk van Chicago doodgeschoten. Gealar meerde collega's werden het doelwit van de schutters die op het dak van een huis zaten. Vyftig politiemannen gingen ertoe over het huis te bele geren terwyi 'n politiehelikopter van de lucht uit de schutters in het oog hield. REGGIO CALABRIA (AP) Met traangasbommen heeft de politie te Reggio Calabria een menigte van ruim 500 betogers uiteengedreven, die voor de vyfde achtereenvolgende dag protesteerden tegen de aanwy- zing van het naburige Catanzaro tot regionale hoofdstad. Brandweerlie den die de barricaden en gisteren rommel op de straten opruimden, werden beschermd door militairen. De schade tengevolge van de onlus ten wordt reeds op zeven miljoen gulden geschat. In Reggio speelt niet alleen plaat- selyk patriottisme een rol, aldus on ze Romeinse correspondent Het is een van de drie belangrykste plaat sen in het gewest. De beide andere, Catanzaro en Senzaconsenza, zyn minder groot en belangryk, maar groeien de laatste tyd veel sneller dan Reggio en zyn minder arm. Een derde van de volwassenen in Reggio i sanalfabeet. Van de na 1940 gebo ren jongeren is één op de vier ver trokken naar Noord-Italië of het bui tenland. Als arm gebied ondervindt het ook sterke invloed van de Mafia. De grote armoede van de haven stad maakt vooral duideiyk waarom de bevolking tot wanhoopsdaden als deze gewelddadige protesten is geko men. PARIJS (DPA, AFP) Bij de bestrijding van de bosbranden aan de Franse Rivièra hebben gisteren drie leden van de Be scherming Bevolking ernstige brandwonden opgelopen, toen zij in het bergmassief achter St. Tro- pez verrast werden door een plot selinge uitbreiding van het vuur. In totaal zijn er thans twee doden en acht gewonden gevallen. De bij Sainte-Maxime op ver denking van brandstichting gear resteerde 42-jarige docent Ernest Bolo heeft tegenover de politie de beschuldiging van brandstich ting ontkend. Maar zes ooggetui gen hebben hem op heterdaad be trapt. Zij verklaarden bij monde van de garage-eigenaar Pierre Long, dat hun het vreemde ge drag van Bolo was opgevallen. „Toen we hem in zijn auto de heuvels in zagen gaan, zijn we hem gevolgd. Hij ging naar het dennenbos en hield zich daar en kele minuten op. Telkens als hij ergens anders naar toe ging, za gen we de vlammen uitslaan op de plek die hij juist had ver laten". Volgens Bolo, die overi gens bij de politie bekend zou staan als pyromaan, had hij ge poogd reeds bestaande branden ERNEST BOLO beschuldigd van brandstichting te doven. Zijn Deense vrouw maakte er een politieke rel van door te verklaren: „Ik denk, dat er een schuldige gevonden moest worden en een als links aange merkte intellectueel is dan na tuurlijk iets prachtigs". De politie verklaarde evenwel, dat de arres tant, voor zover zij heeft kunnen vaststellen géén politieke bindin gen heeft Merkwaardig is, dat Bolo aanvankelijk tegenover de politie verklaarde, dat hij hoogleraar aan de universiteit van Nanterre bij Parijs was. Later bleek hij als docent te zijn ver bonden aan een instituut voor vormingswerk voor volwassenen. Spion veroordeeld Een recht bank in Tel Aviv heeft Jean Pierre Salem, een in Israël bekende we- tenschappeiyke onderzoeker, veroor deeld tot 18 jaar gevangenisstraf. Hy zou contacten hebben gehad met een buitenlandse agent en deelgenomen hebben aan een komplot tegen de veiligheid van de staat Israël, alsook aan een poging tot spionage. ADVERTENTIE Uw Leidsch Dagblad wil gaarne mee met vakantie als U wilt helpen, door gebruik te maken van het hieronder afgedrukte vakantieformulier, dit tenminste 8 dagen voor Uw vakantie aan ons in te zenden, ons niet op te bellen voor opzending of inhouding van de krant. Tele fonische opdrachten kunnen wy niet aannemen. Als brief verzenden frankeren met 25 ct. Ons HUISADRES ls: m Naam: Straat: no. Woonplaats: Kwartaal wy hebben een Maand doorhalen wat niet van toepassing Postabonnement ons VAKANTIE-ADRES 2 straat no nM ,X,.M-m, provincie S.v.p. in bloklettera. (By tydeiyke inhouding, bovenstaand vakantie-adres niet invullen, maar wel datum le en laatste dag van inhouding). OPZENDEN/INHOUDEN: doorhalen wat niet verlangd wordt. Ie dag MM.» ..MAM,.,. f-f* rroa laatste dag Duldeiyke opdrachten voorkomen teleurstelling. Kosten van npzgnrilng/lnhruirilwg Voor Nederland. België en Luxemburg f 1,26 per vakantieperiode. De overige Europese landen uitsluitend per luchtpost Kosten f0,60 per dag Voor tydeiyk in te houden kranten wordt by restitutie van net te veel betaalde abonnementsgeld f 0.50 In mindering gebracht voor administratie kosten. Verzoeke tevens om een vlotte terugbeuling te bevorderen uw gironummer in het vakje rechts onder punt 2 te vermelden. B

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1970 | | pagina 9