er 9.000
Lourdes
Jaarlijks gaan
landgenoten naar
Leven in het licht
Rus Poloegajewski nu
alleen aan de leiding
Communisten houden
nog honderdduizenden
christenen gevangen
Kerkdiensten Leiden en omgeving
Pastoor Bank: Bedevaarten bijdrage aan betere wereld
Woord van
bezinning
IBM-schaa ktoernooi
Glorieuze intocht
Vierdaagse
van Apeldoorn
Afrika, roept
om gehuwde
priesters
RAOOf A 6
LBH>#OH DAGBLAD
ZATERDAG 18 JULI 1970
(Van een medewerker)
DEN HAAG (GPD) Pastoor F. Bank zegt het eerlijk:
„Genezen doet er bijna niet één. Toch leidt dat niet tot de
teleurstelling die men zou verwachten. Maar in Lourdes wordt
ook niet gesproken in de stijl van Osborne, die beweert: „Als
je niet geneest, is je geloof niet groot genoeg". Het is vanzelf
sprekend dat ieder voor zich hoopt genezen terug te keren.
Het zou onmenselijk zijn dat te ontkennen. Maar ik dacht, dat
zij die gelovig zijn het woord van Christus kennen, toen hij
stond voor het hoogtepunt van zijn lijden en vroeg verlost
e worden. ..Niet mijn wil, maar uw wil geschiede". De over
gave dus. Het gebed van Christus werd trouwens niet ver
hoord".
„WAARDEVOL*
Drie miljoen pelgrims uit de hele
wereld trekken jaarlijks naar Lour
des. een gehucht, dat binnen een
tijdsbestek van 112 jaar. uitgroeide
tot een welvarende bedevaartplaats
met honderden hotels en pensions.
Sinds een klein meisje met stellig
heid beweerde de verschijning van
Maria in een grot te hebben waar
genomen. ziet de aan ziekten lijden
de r.k. mensheid in Lourdes een ge
neeskrachtig oord. in elk geval een
plaats waar de geest van God op een
bijzondere manier werkzaam is.
Drie organisaties in Nederland hou
den zich bezig met het organiseren
van bedevaarten naar Lourdes. De
oudste is de ..Vereniging tot samen
stelling van Nederlandse bedevaar-
ten Voorzitter van deze vereniging
is de 58-jarige pastoor F. Bank uit
lachend ..Ik geloof in de voorge
schiedenis. Hoe had Lourdes het an
ders 112 jaar kunnen volhouden? Ik
stel me ten aanzien van Lourdes rea
listisch op. niet alleen historisch. De
geest des Heren is er duidelijk werk
zaam. Ik kan er ook in verdiscon
teren. dat ik niet weet of die wer
king er over tien of twintig jaar nog
steeds zal zijn. Van de meeste bede
vaartplaatsen verdwijnt de werking
na verloop van een aantal jaren". Op
de vraag of de kerk zich niet dlstan-
cieert van Lourdes om de mensen
geen kateT te bezorgen, antwoordt
pastoor Bank: „Als u het zo stelt zeg
ik nee. Lourdes hoort nog steeds dui
delijk in het leven van de kerk. Dat
is het officiële standpunt van de
kerk. Ik kan dat ook uit het tegen
deel afleiden. Waarom zouden zich
anders zoveel bisschoppen en kardi
nalen met Lourdes bemoeien? Trou
wens, in de nieuwe Ka teohismus wordt
Rijswijk, een beminnelijk man. niet j Lourdes genoemd als een plaats
behorend tot de progressieve priester- j waar de Heilige Geest werkzaam is.
clan, waarvoor Rome zo beducht is.Het ter bedevaart gaan naar Lour-
,.Ik sta in het midden, met uitschie- des neemt elk jaar toe. Niet alleen
ters. In de oecumenische samenwer- I ouderen maar ook vele jongeren, met
king ben ik nogal linksig". name in de verzorgende sector van de
zieken, beheersen het uiterlijk beeld
Realistisch van Lourdes. De vraag naar het waar
om is afhankelijk van ieders instel-
Het licht is zoet en het is
aangenaam voor de ogen de
zon te zien. Prediker 11:7.
Wij hebben in de voorbije
week nogal in een regenfront
gezeten. Vooral in tegenstelling
tot, de mooie weken die daar
aan zijn voorafgegaan is dat
voor de meeste mensen wel een
tegenvaller geweest. Je kon er
niet op uit. gaan of je moest
zorgen voor goede regenkleding
Het strand was nat, de bossen
waren nat en de hele dag naar
donkere luchten te kijken in ie
kamer is ook zo'n plezier niet.
Wanneer je vakantie hebt. dan
wil je ook van buiten genieten
en het zonlicht zien stralen
over alle dingen omdat zij
daardoor glans en kleur krijgen.
Die gedachte is helemaal niet
zo vreemd, want de grote wijs
heidsleraar. die in het boek
Prediker aan het woord is, die
heeft dat al puntig gezegd in de
woorden die boven deze over
denking staan.
Men heeft weieens de ge
dachte. de foutieve gedachte,
dat de Bijbel soms zo pessimis
tisch tegen het leven aankijkt.
Niets is echter minder waar. De
eerste scheppingswoorden wa
ren: „Er zy licht".
En ook de Prediker, die nogal
eens de pessimist onder de
Oudtestamentische schrijvers
wordt genoemd, zegt hier heel
kort en krachtig: „het licht is
zoet.
Met, dat licht wordt het men
senleven door hem getypeerd,
evenals bijv. in Job 3:16 en 20
en Psalm 49:2.0 Het licht is
zoet, dat wil zeggen dat het
aangenaam is als voor de smaak
de honing. Het is gezond en het
is verblijdend. De mens wordt
er bovendien graag mee in aan
raking gebracht. Leven in het
licht is de diepste wens van
ieder mens.
Dat wordt nog eens met na
druk herhaald In de uitdruk
king. die aan de eerste parallel
is: het is goed voor de ogen de
zon te aanschouwen. Ja. ik weet
wel. dat sommige ogen niet te
gen de felle zon kunnen, dat zij
er zelfs veel last van kunnen
hebber, maar de bedoeling is
duidelijk, het gaat om de ideale
situatie en niet. om de invloed
van het felle zonlicht op zwakke
ogen.
Heel duidelijk komt dus in
deze woorden naar voren, dat
leven en licht zeer nauw met
elkaar verbonden zijn. zy zijn
voorwaarde om te genieten van
liefelijkheid van het leven.
Dat gunt God ons nu allemaal
voorzover wij geen kruis moe
ten dragen van zieke ogen. En
dat is een zwaar kruis! Denk
er maar eens aan.
Daar gaat dit woord ook niet
aan voorby. Want 't staat aan
het begin van een hoofdstuk,
dat handelt over de kwade da
gen die komen kunnen. Maar
daarby begint dit hoofdstuk
niet. Het is alsof de wysheids-
leraar ons zeggen wil: geniet
zolang er van het leven te ge
nieten valt. want er komen
kwade dagen en dan zal het
genot van de goede dagen uw
kracht zyn in de herinnering.
Vooral wanneer ons nart ver
licht is met Gods liefde, dan
zullen wy des te meer van de
liefelykheid van het leven ge
nieten.
Ds. K. Dronkert
Geref.predikant
Leiden
I
Pastoor Bank.
Pastoor Bank maakt er geen ge
heim van te geloven in de waarde
volle betekenis van Lourdes. Even
min betwist hy de historische juist
heid van de verschijningen die er
hebben plaatsgevonden.
Zyn verhaal: „De vereniging be
staat 78 jaar. Zelf ben ik 34 jaar by
de organisatie van bedevaarten be
trokken. Het is gekomen toen ik als
secretaris van bisschop Huibers van
Haarlem jarenlang aalmoezenier
van de zieken meeging naar Lour
des. Waarom werd ik toen al geraakt?
In de eerste plaats zag ik voor het
eerst als jongeman de rJc. kerk als
een wereldkerk. Bovendien zag ik er
de naastenliefde in praktyk ge
bracht zoals ik die nergens ooit meer
heb teruggevonden".
Pastoor Bank praat langzaam, kiest
rijn woorden zorgvuldig. De tradi
tionele vragen over de twyfel. die
er met betrekking tot Lourdes be
staat, beantwoordt hy met een glim
lach. Hy kent de vragen en raakt
er niet door in verwarring.
„Lourdes was en is het grootste
centrum van bedevaarten ter wereld.
Het is een unieke plaats door de ge
sprekken en ervaringen die je er
kunt uitwisselen. Ook leer je er ver
der kyken dan alleen de lokale kerk
Zonder dat op rang of stand wordt
gelet, krygt de lydende medemens
hulp, wordt hy verzorgd en verpleegd
Een bejaarde dame hier uit Ryswyk,
die al 24 jaar ziek is, drukte het zo
uit: „Ik heb in Lourdes meer naas
tenliefde gevonden dan in welk be
jaardenhuis ook".
Pastoor Bank kan zich theoretisch
losmaken van Lourdes en dan nog
blijft hy het een belangrijke plaats
vinden. Bedoelt hy in feite te zeggen-
ook al is de historie niet Juist? Glim-
ling. Sommigen vinden in
een stimulans tot versterking van
hun geloof, anderen hopen van hun
ïyden te worden verlost of troost
te putten uit het collectief Ïyden van
een grote gemeenschap Daar boven
uit is er ook een zoeken naar een
betere wereld zonder onderscheid
van kleur of ras. zonder oorlogsdrei
ging en in een leefklimaat waarin de B*ng proberen we
mens kan existeren
sen gebouwd. De veertien mil
joen die daarvoor op tafel moesten
komen, werden in drie
taald
nauwste samen met een van de con
stituties van het Vaticaanse concilie
..Ziek-zyn" zegt pastoor Bank.
..heeft de eigenaardige krachtlijn om
zeer egocentrisch te worden. Het
Lourdes merkwaardige in Lourdes is, dat de
afzonderlijek groepen één geheel De Vereniging tot het samenstel-
worden. dat er behoefte bestaat de len van Nederlandse bedevaarten or-
wereld te ontmoeten en dat het zien j
van andere zieken een sfeer
losmaakt van: „Laat ik nou myn
eigen kruis maar dragen. Anderen
ziin er nog erger of even erg aan
toe". Een dergelijke gedachten-
ook in gesprek
ken naar voren te schuiven. Het kan
ook als een bydrage worden
beschouwd om de wereld meer leef-
Oebedsleven baar te maken
ganiseert zeven tochten per jaar
hetgeen neerkomt op een totaal van
9.000 bedevaartgangers. Het bestuur
is samengesteld uit de afgevaardig
den uit de bisdommen «elk bisdom
een geestelijke en een leek;. Voor 't
j vervoer wordt medewerking verleend
door transportcomité's naar de trei
nen. Zieken, die de kosten van een
dergelyke reis niet kunnen dragen,
worden ondersteund door de vereni
ging der zieken, die 100.000 leden telt.
Dit jgar zijn er ook zeven vlieg
tochten met in totaal tweehonderd
mensen aan boord. Tot de begelei
ding behoren het bestuur, drie me
dici. zestig gediplomeerde en ongedi
plomeerde verpleegsters. dertig
brancardiers, een groep hulpver
pleegsters 'gidsen), een groep gezins-
en bejaardenverzorgsters en mensen
van de EHBO. Pastoor Bank: „Ge
heel in de sfeer van Lourdes wor
den onze zieken uit de trein gehol-
jaar afbe- pen <}00r andc: :n 21 vv.j he-pe weer
wanneer treinen van andere organi
saties arriveren. De eensgezind
heid is enorm".
Zyn Lourdesgangers mensen, wier
karakters door hun ïyden oi een
zaamheid gedeformeerd zyn ge
raakt?
Pastoor Bank: .In Lourdes treft
men het doorsnee van een bevolking
aan. U kunt er ook hysterici aan
treffen. De eenvoudigen van geest
vormen in getal de meerderheid. De
meesten komen uit Brabant. Lim
burg en de Achterhoek, uit de stre
ken dus, waar de meeste rooms-ka-
tholieken wonen. De mensen die met
de leiding van die bedevaarten zyn
belast, hebben duidelijk een verdie
ping van het geloofsleven en een
verbetering van het gebedsleven ge
constateerd. Ik hoor wel eens men
sen zeggen: „Je bidt zo gemakkelijk
in Lourdes. Voor nuchtere Nederlan
ders is dat bidden vaak een onthut
sende ervaring. Ieder op zyn eigen
manier kan in Lourdes beter en
meer bidden dan waar thuis ook".
Pastoor Bank is van mening dat
de Lourdesgedachte niet een zaak is
die alleen de r.-k. wereld aangaat.
Daarom heeft de internationale be
devaartorganisaties dit jaar als
thema gekozen: de opening van de
kerk naar de wereld. Dat hangt ten
Dankbaarheid
Als de ziekentrein terugkeert klinkt
er volgens pastoor Bank geen gewee
klaag Er is geen sfeer van diepe el
lende en doffe berusting. De dank
baarheid overheerst en er is moed tweehonderdduizend christenen
om verder te leven. „De motieven jn e gevangenissen van de com-
van de mensen om naar Lourdes te mUnistische landen, aldus ver
gaan zijn natuurlyk niet altyd even klaarde de 61-jarige ds. Richard
edel en hoogvliegend. Ook hier zou ik Wurmbrand op het twaalfde we-
willen zeggen: het zou onmenseiyk reldcongres van Baptisten in
zijn dat te veronderstellen. Niemand Tokio. Ds. Wurmbrand een Roe-
zal zeggen: ik ga om een betere ge
meenschap op te bouwen, maar de
gedachte leeft ergens wel".
Pastoor Bank kan niet ontkennen
dat handige zakenmensen van Lour
des een levendige toeristenindustrie
hebben gemaakt. „Maar op de hei
ligdommen", zegt hy, „is die indu
strie nergens te ontdekken. Sinds
kort wordt tweemaal per week een
collecte gehouden, die broodmanden
vol geld oplevert. Een gedeelte daar
van is bestemd voor het onderhoud
van de gebouwen, een gedeelte blijft
gereserveerd voor het nieuwe zieken
huis en een bepaald bedrag gaat
naar ontwikkelingshulp. Zo werd een
ondergrondse kerk voor 20.000 men-
TOKIO «AP) Er zitten nog «is. Wurmbrand, dat de christenen
meen se predikant, heeft zelf veer
tien jaar in een communistische
gevangenis doorgebracht. Toen
hij op het congres in aanwezig
heid van tienduizend Baptisten
uit 83 landen nadrukkelijk pro
testeerde tegen de aanwezigheid
van Sowjetrussische gedelegeer
den, werd hem gelast het congres
te verlaten.
Niettemin had hy gelegenheid ge
had te verklaren, dat „de communis
tische landen liegen wanneer zy het
hebben over godsdienstvryheid Dui
zenden christenen worden daar ver
volgd en er zitten nog 200.000 chris
tenen in gevangenissen". In een ge
sprek met journalisten onderstreepte
Lelden Hervormde Gemeente:
Pieterskerk 10.30 uds P. Kloek.
Hooglandse Kerk 10.30 uur ds A.
Haag.
Maranathakerk Lage Morsweg
9 u ds P. Kloek.
Koningskerk Koningstraat 9 u
ds H. W. Hemmes.
Bethlehemkerk --Driftstraat 10.30
u ds H. W. Hemmes.
Bevrijdingskerk Montgomerystraat
9 u ds A. J. de Jong
Ver. Vryz. Hervormden Aula As
serstraat 1 10.30 u dre A. van Buu-
ren. Wassenaar.
Egllse Wallone Breeetraat 10.30
u past. Frank le Cornu.
Academisch Ziekenhuis 10 u dhr
If. v. d. Keur.
Diaconessenhuls Houtlaan 55
10.30 u dr K. Dronkert.
Geref. Kerk:
Zulderkerk —9 u dr VHJm, 7 u dr
Dronkert.
Petrakerk 10 u dr Dronkert. 5 ds
P<06t.
Oude Vestkerk: 10.30 u dr Vlijm. 5
u dr Dronkert.
5 u dr Vlijm (Dienst met belangstel
lenden).
Groenhoven 10 u dienst.
Gezinsdiensten „Jeugdhaven": 10 u:
„De Mirt" dhr Bakker, 10 u„Het Mie
renneet", dhr Kromhout.
R.K. Kerk H. Antonlus 9.30. 11. 12.15.
Haagse Schouw zat.av. 7. 9.30, 1130
en 6.30 u. Hartebrug zat.av. 7.30 u, 8
8 10.46, 12 en 7 u. Herensingel zat.
a'v. 7 u, 8.30. 9.30, 11. 6.30 u. Bijkerk
Tlmorstraat 10 u H. Leonardus zat.av.
7 u, 9, 12.45 en 7 u. H LodewUk zat.
bv. 7 u. 9. 10.45. 12.45 en 7 u. H. Pe
trus zat. av. 7 u. 9. 10.30 en 12 u Stu-
dentenaparochle zat.av. 7 u ln de Lo-
dewljkskerk. Vryz. Kath. Kerk Vree
wijkstraat 10.30 u Chr. Geref. Kerk
10 en 5 uds Carller. Leger de6 Hells,
10 u Helllglngsdlenst. 7.30 u. verloe-
slngssamen komst,
Geref. Kerk vrygem.: 10 en 5 uur
ds M. Heemskerk.
Nieuw Apostolische Kerk Hogs
Ryndyk 24, 9.46 u dienst.
Doopsgezinde Rem Gem.: 10 u ds A
W. Cramer.
Evang. Luth. Kerk: 10.16 u ds W. L.-
Steinhart. Utrecht.
Evang. Chr. Gem. Mlddelstegrt. 38:
10 en 5 u dhr Dikke»
Geref. Gem.: 10 en 4.30 u ds Boo
gaard.
Christian Science Steenschuur 6,
i0.30 u Ned. dienst.
Baptistengemeente Oude Rijn 3, 10
u H. Jut (Den Haag).
Oud Kath. Kerk Cronestelnkade 9.45
u H. Mis.
Alphen aan den R(|n Herv Gem.:
Adventskerk Jullanastraat 9.30 u ds
J. H. Bogers, 6.30 uds F. D. L. Fran
ken Kruiskerk Gouwslul6: 9.30 u ds.
Joh Stehouwer. Opstandlngskerk. 9.30
u ds M. Fokkema. 6 30 u ds J. H. Bo
gers. Martha-Stlchtlng. 10.30 u de
eerw. heer P. Smlttenaar. Oudshoorn
Oud6hoornseweg10 uds J. M. Joor-
Cannegleter. Slonskerk: 9.30 u eerw.
heer Alderllesten, 6.30 u kand. van 't
Veld. Gebouw Onderweg: 9 u ds mr
J. W. Koelman. Rldderveld. Aula Mor-
gensterschool Parelstraat: Geen dienst.
Aula mgr. Bekkerschool Pollustraat
10 u ds mr J. W. Koelman. Geref.
Kerk: Maranathakerk Raadhuisstraat
10.15 uur ds J. Vo6 en 6.30 kand. J.
Blok. Salvatorlkerk W. de Zwygerlaan
10 u ds A. Borman en 5 uds J. Vo6.
Alphen aan den Rijn-Noord. De Goe
de Herderkerk: 10 u kand. J. Blok en
6 30 u ds F. Pijlman. Kasteel Rldder
veld 9 u ds J. Vos en 6.30 uds A.
Borman.Chr. Geref. Kerk Jeruzalem-
kerk Grljpenstelnstraat: 9.30 udlenst
des woords, 2.30 uds H. C. v. d. Ent
Oud Geref. Gem. Kerkgebouw Hooft-
straat 240: 9.30 u en 4 uleesdlensten.
Rem. Geref. Gem. Van Mandersloo-
6traat: 10 u ds G. A. Hooljkaas. Bap
tisten Gemeente: Kerkgebouw Molen-
vlietlaan: 10 u ds Postma, 6.30 udhr
A. Visser Jr. R.K. St. BonlfaclUekerk
(zat. 7 u) 8.30. 10. 11.30 en 6 u. R.K.
Plus X Kerk (zat 7 u) 7 .30. 9. 10.30.
11.45 en 5.30 u. Volle Evangelie Gem.
Gebouw Kindervreugd: 10 en 7 u H. v.
Leeuwen.
Aarlanderreen Herv. Gem.: 10 «n 7
n ds G. van Hoeggee. Geref, Kerk:
9 30 u ds A. Borman en 6.30 u weled.
heer Stouthamer. Chr. Gere. Kerk: 9.30
u Dienst des woords en 6.30 u onbe
kend. R.K. Kerk (zat. 7 u) 7.30 en
10.30. Dorpshuls Aardam Ter Aar 9
en 12 uur.
Bodegraven Herv. Gem. 't Anker:
(I u ds W. Balke, 10.30 en 6.30 u ds
H. O. Molenaar. Salvatore kerk: 10.15
ds W. Balke. 6.30 u ds Meyers (van
Ermelo). Bethlehemkerk 9 u ds O. H.
Molenaar (Scheveningen) 6.30 uds W.
Balke. Geref. Kerk Bodegraven: 10.00
en 6.30 u C. Houtman Sr. N. Brug:
10 en 6.30 u kand. J.Meynen (Utrecht)
Geref. Kerk Vrijgem.: 9 en 4.16 uds
J. Kok (van Amersfoort). Geref Gem.
10 en 6.30 u leesdlenst. Evang. Luth.
Gem.: 9.00 u ds D. Pobuda. Evang.
Kring: 10 eredienst. 6.45 u A. Polder
man (Den Haag).
Hazerswoude Herv. Gem.: 9 30 u
ds A. de Leeuw. 6.30 u ds H. J van
Achterberg. Geref. Kerk. R.K. Kerk St.
Bernardus Hoge Rijndijk (zat. 7 uur)
8. 9.30 en 11 u. R.K. Kerk St. Michael
Ryndljk (teat. 7 u) 8. 9 11 uur. R.K
Kerk Dorp i -
(zat. 7 uur) 8. 10 en 11.30
Hlllegom Herv Gem.: 10 uds J
Bronsgeeft. 1 u ds J van der 5ee.
van Heemstede. 10 u Jeugdkapeldlenst
ln de cantlne van Leeuwesteln, Pas
toorslaan; Dorpshuls Venneperweg 7 u
Jeugddienst met muzikale medewer
king. Geref. Kerk: 10 en 7 u ds E>
Verburg, van Winschoten. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 u kand. R. van der
Kamp. Van Apeldoorn.
Aktle Kruistochten Nederland: woens
dagmiddag 4 u Jeugdbybelclub ten
huize van de fam. Scheffers, Parallel
weg J7. Hillegom. Volle Evangelie Gem.
10 usamenkomst ln Nutsgebouw, Van
den Endelaan. R.K. Kerk (zat. 7). 7,
8.30, 10. 11.30, 12.45, 5.30, 7 uur.
Hoogmade Herv. Gem.: 10 u ds
P. Schoonenboom. R.K. Kerk (zat. 7)
9 eft 11 uur.
De Kaag Herv. Gem.: 10 u H. B
van t Hoff. R.K. Kerk (zaU 7). 8, 10
en 7 ulir.
Katwyk aan den Kyn Herv.
Gem.: Dorpskerk: 9.30 u ds W. Kool
te Katwyk aan Zee, 6 u dhr E. L. de
Wit te Noord wijk. Ontmoetlngskerk:
10 u ds J de Vos te Katwijk aan Zee
(HD). 6.30 u ds P. Kloek te Lelden
(Jeugdd Geref. Kerk: ds H. Lijes
sen te Noordwijk. 7 u ds D. H. Elaer-
man. Interkerkeiyke dienst in gym
nastieklokaal Otto Baron van Wasse-
naer van Catwljckschool10.30 u ds
D. H. Elderman. R.K. Kerk: zat.av. 7.
zon. 8, 9.30 en 11.15 uur. De Wllbert:
zat.av. 6.30, zonav. 630 uur.
Katwyk aan Zee Nieuwe Kerk:
10 u dB A. Vink, 6 u ds W. Vroeglnde-
wey. Oude Kerk: 8.30 uds G. C. Post,
van Lelden (Baddienst), 10 u ds W.
Chr. Hovlus en 6 u ds J. C. van Hun-
nik. Ichtuskerk: 10 u ds C. Treure. 5 u
ds A. Makkenze. van Katwijk a. d. Rijn.
Pnlèlkerk: 9.30 uds J. C. van Hnnlk.
6 u ds W. Chr. Hovius. Groen van
Prlnstererschool10 u ds G. C. Post,
van Lelden. Wijkgebouw „De Hoek
steen". 10 u Dovendlenst. 10 u Pfarrer
J. Koch uit Walldllm :Dienst ln de
Duitse Taal). Ziekenhuis „Overduln":
2 u ds Jac de Vos. Zeehospitium: 8.30
u Geref. Dienst. Geref. Kerk: Vredes-
kerk: 8 30 u ds R. de Vries, 10 u ds R.
de Vzles. 5 uds H Leysen. Trlumfa-
torkertt: 9.30 uds P. H Elderman, 5 u
ds R. de Vries. Chr. Geref. Kerk: 10
en 5 u ds Van der Ent. Geref Kerk
art 319 en 7 u ds Kroese uit Arn
hem. Geref Gem In Ned. (Kerkge
bouw liouwestr.): donderdag 16 Juli 7.3
u n.m. Candidaat A. Wlnk. R.K. Kerk
zondag 7 u n.m. Geref Kerk. Voorstr.
Katwijk aan Zee.
Komlekerk Hert'. Gem 10 u ds
P. Leleber, Alphen a. d. Rijn. 7 u ds
M. Brdjis. Rotterdam. Geref. Kerk: 8.30
u ds j\ Maaskant, Lelden, 7 u dt F.
Pijlman, Katwyk aan Zee.
Leiderdorp Herv. Gem. Geref.
Kerk Hoofdstraat: 9 uds H. Aalters,
Oegstgeest). Schepplngskerk: 11 u H.
Geense. Geref. Kerk: Hoofdstr. Kerk:
10.30 u ds J. P. v. d. Stoel, Amster
dam, 6.30 uA. Geense. Schepplngskerk:
9 en 5 u ds J. P. v. d. Stoel. R.K.
Kerk Menswording (zat. 7.30) 9. 10.30
en 12 uur. Meerburg (zat. 7). 8.16, 10,
12 en 6 uur.
Lelmulden Herv. Gem.: 9.30 uds
J. H. de Vree. Geref. Kerk: 9.30 uds
SJ. Tlersma en 7 uds D. Avere». R.K.
Kerk (zat. 7 u) 7.30, 9.30 en 1116 uur.
in de communistische landen zon
der reden in de cel worden opgeslo
ten. „Ikzef werd in 1951 in een ge
vangenis gestopt en zonder reden tot
25 jaar veroordeeld", zei hy. „Het
grootste deel van zyn verbiyf zat er
een ketting van 25 kilo aan myn be
nen. Ik zag nauwelyks de zon en
mocht geen kranten en boeken le
zen". In "65 lieten de Roemenen hem
vry. Hy begon daarop de christely-
ke zending in de communistische
wereld te organiseren, een onder
grondse zending om de christenen in
die landen te helpen. Deze zending
verstuurt bijbels en evangelische
tractaten via geheime koeriers of per
ballon. Ds. Wurmbrand deelde ten
slotte mede, dat hy zendingsafdelin
gen heeft gevestigd in achttien lan
den (waaronder Nederland). Hy
hoopt ook ln een aantal Aziatische
landen soortgelyke zendingsposten te
kunnen vestigen.
LIS.SE Herr. Gem. (Grote Kerk):
u ds H. G. Oostlnga. 7 u ds C.
AMSTERDAM <ANP> De deel
nemers aan de nu al befaamde ont
moeting Rusland-Rest van de We
reld. die m april in Belgrado werd
gespeeld, domineren in het IBM-
schaa-ktoernooi. De Russische groot-
mr ester Poloegajewski nam gisteren
de leiding door een verdiende zege
op de Nederlandse meester Hans Ree
De Rus die thans 3 pnt. uit 4 par
tijen heeft, wordt gevolgd door we
reldkampioen Boris Spasski. de Zuid-
sIp' ër GUeoric en de Oostduitser
Uhlmann. De twee andere deelne
mers aan de RuslandRest-wed
strijd, Geiler en Hort, zij in „onder
weg" naar de top. Csom gaf zyn
hangpartij uit de derde ronde tegen
Gelier zonder meer op. Hort heefl
thans het zware begin/programma
achter de rug en kan beginnen aan
het inzamelen van hele punten
Landskampioen Eddy Scholl, die tor
dusvere gelyke tred hield met de
grootmeesters, viel terug door 'n ne
derlaag tegen landgenoot Langeweg
Deze behandelde met zwart de Si-
ciliaanse verdediging uitermate be
kwaam.
In de mees ter groep demonstreerde
Adorjan met zwart tegen Piket een
staaltje van zijn technisch kunnen.
Van der Weide kon niet op tegen
de combinaties van Prins Laatsge-.
noemde heeft met 3 punten uit 4
partijen een goede uitgangspositie
voor het behalen van een meester -
resultaat bereikt. Jan Timman ten
slotte bewerkstelligde tegen de ster
ke Marovic een fraaie overwinning.
Uitslagen
De uitslagen luiden.
Grootmeestergroep, 4de ronde
Ree—Poloegajewski 0—1; C som-
Hort »2\<2GligoricGeiler '2
J ongsma—Hart och U—K; Scholl--
Langeweg 01UhlmannSpasski
CiricDonner V2—Jano-
sevic—Trmgow 0—1. Uit de 3de
ronde: Gelier—Csom 1—0.
Stand; 1. Poloegajewski 3 pnt; 2/4
Spasski. Gligoric, Uhlmann 2%5/12:
Ciric, Janosevic, Tringow, Langeweg,
Hartooh, Geiler. Hort. Scholl 2 pnt.;
13/15: Donner. Csom. Jongsma 1%
pnt.; 16: Ree 1 pnt.
MeestergToep: Cortlever—Bednarski
afgebr.; Hamann—Westerinen 1—0.
PiketAdorjan 01TataiVan
Geet 01; TimmanMarovic 10,
v. d. WeidePrins 01.
Stand: 1. Adorjan 3% pnt.; 2.
Prins 3 pnt.; 3. Timman 21>4 pnt..;
4/8: Piket, Tatai, Marovic, Weste
rinen. Haman 2 pnt.; 9. Van Geet
1% pnt.; 10. Cortlever 1 1 afgebr.;
11. v. d. Weide 1 pnt.; 12. Bednarski
Vt 1 afgebr.
APELDOORN (ANP.» Op de
laatste dag van de Vierdaagse van
Apeldoorn kende het wandellegioen
geen uitvallers. De 1151 wandelaars,
die 's morgens op pad waren gegaan
twee deelnemers lieten verstek
gaan bereikten allen Apeldoorn,
c'e laatste kilometers begeleid door
talrijke muziekkorpsen. De intocht
in Apeldoorn, diie werd gadegeslagen
door het gemeentebestuur, trok een
grotere belangstelling dan ooit te-
De r.k. bisschoppen van Centraal-
Afrika (Gabon. Kameroen, de beide
Kongo's en Tsjaad) hebben in een
brief aan Rome gevraagd gehuwde
mannen tot priesters te mogen wij
den
Zelf zitten zy met een slinkend
aantal „roepingen" voor het (tradi
tionele) priesterschap. Bovendien
kan de Afrikaanse bevolking maar
weinig begrip opbrengen voor het ce
libaat (vooral als kerk-wettische ver
plichting). Gehuwde mannen tot
i priester wyden zien de bisschop
pen als enige oplossing om tegemoet
j te kunnen komen aan de meest ele
mentaire pastorale noden.
Jongeboer. van Elburg. Jeugddienst.
Helv. kapel 10.30 uds H. G. Oostlnga
Geref. Kerk: 10 u mevr. A. Geense-
Ravensteln van Leiderdorp, 5 u ds L.
J. Boeylnea. van Bloemendaal. Chr.
Geref. Kerk: 10 en 4.30 u cand. J. van
der Vlies van Apeldoorn. Geref. Gem:
10 en 4 u leesdiensten. Geref Kerk
Vrygem. 10 en 5 u ds J. Blokland
van Rotterdam. Oud Geref. Gem.: 8.30
en 3 u Leesbeurten. Aktle Kruistoch
ten Nederland: maandagavond 8 u ds
J. Gravendeel, evangellsatledienst ln
Gasthuis „Welkom", Bondstraat; 4 uur
Jeugdbybelclub. R.K. Kerk (zat. 7) 8.30
10.15, 11.45 en 7 uur. Dep. Poelpolder
8.30 en 12 (zat. 7) uur.
Nieuwkoop Herv. Gem.: 9.30 u ds
Achterberg. 6.30 u hr Goedhart. Ge
ref. Kerk: 9.30 u en 6.30 u ds J. van
Oostrum. Rem. Geref. Gem.: 10 u ds
H. J. W Modderman. Chr. Geref. Kerk
f.30 u en 6.30 u Dienst des Woords.
R.K. Kerk (zat. 7 uur) 7.30 u. 9. 10.45
en 7 uur.
Nleuwveen Herv. Gem: 9.30 en
6.30 u ds J. Gebraad. Geref. Kerk 11
uur ds SJ. Tlemersma, 6.30 u ds J.
Vos. R.K. Kerk (zat. 7 uur) 9, 10.45
en 5 uur
Noordwnkerbout Herv. Gem.: 9 u
ds J. de Wit van Leiden. R.K. Kerk
St. Jozef (zat. 7 u) zondag 7.30, 8.45,
10.15, 11.30 en 7 uur. R.K. Kerk St.
Viktor (zat.av. 7 u) 8. 9.30. 11 en 6 uur
R.K. Kerk H. Hart in de Zilk (zat.av.
7 uur) zondag 8.30, 10 en 11.30 uur.
Noordwyk Herv. Gem. 10.30 uur
Vlnkelaan ds J. Baayens, Treebeek. 7
uur. ds H. Lljnsen, 10 u Hoofdstraat
Kerk kand. B. H. Duker. IJmulden. 7
u ds J. Baayens. 11 u Stichting Kerk
ds B. Bouma. 10 uur Oude Kerk Voor
straat drs J. M. Elfrich, 9.30 Nieuwe
kerk Hoofdstraat ds W. A. B. Hagen,
10.30 u Solemio ds Pannekoek. Lelden,
7 u Oude Kerk Voorstr. dr J. G. B.
Jansen. 7 u Kapel Hoofdstraat ds I.
J. Wissen, Rijns burg. Herv. Geref. Ev.
11 u kapel Hoofdstraat ds J. de Vreugd
16 u kapel hoofdstr. ds W. Hofjes Kat
wyk Zee. R.K. Kerk St. Jeroen (zat 7),
8. 9.30, 11 en 12 uur. Maria ter Zee
(zat 7) 9. 10.30. 12 en 7 uur.
Oegstgeest Herv. Gem. Groene
Kerk: 9 u prof. dr. G. J. Hoenderdaal
Pauluekerkt 10 u ds W. S. Verdonk.
Gemeentecentrum (ingang Wytten-
bachweg) 10.30 u ds M. J. Wagenvoor
de, 19.
Gemeentecentrum
u ds D. Veldkamp (Den Haag)
ecentrum (Ingang Lytweg) 10
u mevrouw J. van Geet-Jongens. Centr
kinderdlenst Ver. van Vryz. Herv. Ge
meentecentrum ds. M. J. Wagenvoor
de Ger. Kerk Vrijgem. Jeugdgebouw
Taberna. 8.30 en 15.00 u ds J. Meyer
Geref. Kerk: 10 en 7 u. Vegter. R.K.
Kerk zat.av. 7.30 u zond. 7.45. 9, 10.30
12 en 7.30 u Bonaventurakapel zat.av.
6 30 u zond. 8. 10 en 11 uur.
Oude Wetering Herv. Gem. Geen
opgaaf ontvangen. Geref. Kerk: 9.30 u
Dienst des Woords en 430 u kand J.
Blok. Rem. Geref. Gem. Geen dienst.
R.K. Kerk (zat. 6.30 u) 8. 9.15 10.30
en 12 uur.
Rynsaterwoude Herv. Gem.: 9.30
en 7 u ds T. H. Oostenbrug. Chr. Ge-
Kerk: 9.30 en 2.15 uDlenst de6
Woords R.K. Kerk (zat
9.30 en 11.15.
7 uur) 7.30.
Rynsburg Herv. Gem. Grote Kerk
9.30 u ds Wisse. 5 uds H. Oostlnga
(Ll6se). Bethelkerk 9.30 u ds Bouw
man (Urk), 5 u ds Wisse. Camping
Koningshof 10.30 u hr W. Bergman.
Ger. Kerk Petrakerk: 9.30 u ds V. d.
Linde, 5 u ds A. Langeler (Badhoeve
dorp) Immanuëlkerk: 9.30 u ds A. Lan
geler. 4.30 u ds J. de Waard, Zand-
voort. Maranathakerk: 9 u ds H. Post
(Oegstgeest), 5 u ds J. D. te Winkel
(Sassenhelm). Ger. Kerk Vrygem 10
en 5.515 leesdlenst. Chr. Ger. Kerk: 9.30
en 5 u dienst. R.K. Kerk Tuinbouw
school zat. 7 zond 10.30 uur.
Sassenhelm Herv. Gem.: 9 en 10.30
u dr W. P. Swaggerman, 6.30 u prof
dr H. Berkhoff van Oegstgeest. Geref.
Kerk: 9.30 en 6 u ds J. D. te Winkel.
5 u ds J. D. te Winkel, 7 u dienst ln
de Herv. Kerk te Voorhout. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 u ds L. L. C. Boertjes,
van Theslnge. Ned. Prot. Bond: 10.30 u
mej. L. A. Lulklnga, te Heemstede. Ak
tle Kruistochten Ned.: woensdagmid
dag 4 u Jeugdbybelclub ln de kerk van
de Ned. Prot. Bond, Jullanalaan. Volle
Evangelische samenkomst 7 u in ge
bouw van de Ned. Prot. Bond. Julla
nalaan. R.K. Kerk (zat. 7) 8. 9.30, 11
en 6.30 uur.
Valkenburg Ned. Herv. Gem.: 10
u ds Jongeboer uit Elburg, 6.30 u ds
Lafeber uit Alphen aan den Rijn. Ger.
Kerk 9.30 en 6.30 dhr Brouwer uit
Kfttwyk. Oer. Kerk Vrygem 10 en i
u ds J. G. Meyer.
Voorhout —Herv. Gem.: 10.30 u ds
A. Westra van Sassenhelm, 7 udlenst
van de Geref. Kerk te Sassenhelm. R.K
Kerk (zat. 7) 7.30. 9. 10.30. 11.45 en
5.30 uur.
Voorschoten Nfed. Herv. Gem.
Dorpskerk: 10 u ds D. Beus. 7 u ds
Walvaart (Gennep). Hulp en Heil: 10
u de hr Pera. Rijndyk 10 u d6 Sara-
ber. Ger. Kerk: 9.00, 10.30 en 5 u ds J.
Hemmes. Aula Noord Hofland 9.45 dt
P. Reedyk. Ger. Kerk Vrijgem.: 10 en
5 u leesdlenst. R.K. Kerk Laurentlus:
zat. 7, zond 7.30, 9, 10.30, 12 en 5 uur.
Moeder Gods zat 7. zond 8. 10 11.30
en 6 uur.
Warmond Herv. Gem.: 10 u ds
H. Perdok uit Oegstgeest.
Wassenaar Herv. Gem.: Dorps
kerk: 9 u toerlstendienst. 10 u dr Th.
C. Frederikse. 16.30 u ds J. Codee.
Bleskensgraaf, 7 u dr Frederikse. Kle-
vltkerk: 10 u ds J. T. Wiersma. Mes-
slaskerk: 10 u ds J. A. G. van Zanten.
Dorpscentrum9.30 u ds J. Codee. Ger.
Kerk: Bloemcamplaan: 10 u ds P. G.
van Berge, Baarn, 8 u dr J. M. Klijn.
Zijllaan: 10 en 5 u ds P. Reedijk
Voorschoten. 7 u applausdienst o.l.v.
Slpke van der Land. Ned. Prot. Bond:
Lange Kerkdam: 10.30 umeJ. ds G. S.
Westerouwen van Meeteren.
Woubrugge Herv. Gem.: 9.30 u
hr. Wit, Noordwyk. 6.30 u ds Fokkem»
Alphen aan den Rijn. Geref. Kerk:
9.30 en 6.30 ds Booy Llnschoten.
Zevenhoven Herv. Geim: 9.30 u ds
Reijenga. Geref. Kerk: 11 en 7 u dre
Llebenberg. R.K. Kerk (zat. 7 u) 7.45,
9 en 10.45 uur.
Zoetenvoude Herv. Gem: 10 u
ds G. Cadée. R.K. Kerk St. Jan Zul-
derbuurtseweg (zat. 7.30 u) 7.30, 9 en
11 uur. R.K. Kerk Mererburg (zat. 7
uur) 8.45, 10.30. 12 en 6 uur. R.K. Kr*
Alolsiuskerk (zat. 7u) 7.30. 9. 10.30 en
11.30 uur.
Zwammerdam Herv. Gem.: 10 u
en 6.30 uds D. Goudzwaard Geref.
Kerk: 9.30 u ds A. P. Heiner, 6.30 u ds
SJ. Tlemersma. Rem. Geref. Gem Geem
dienst. R.K. Kerk (zat. 7 u) 8, 10, 1130
en 5.30 uur.
