SPANNING IN JORDANIË HOUDT AAN
Erich Mende beschouwt zichzelf
als een Westduitse Doebtsek
BEGRAFENIS VAN
SOEKARNO TROK
VELE DUIZENDEN
2 5°
Drie groepen op FDP-congres in Bonn
Glanspakket
Opblaasbare
tijger
Veilige
brandblusser
Esso
stadsgids
Heath moet rekening
honden met staking
van havenarbeiders
Er kunnen elke dag nieuwe gevechten uitbreken
Autovakantieboek
SENSATIONELE
VONDST IN
ATHENE
Albanees kaapt
Amerikaans
straalvliegtuig
„Zakelijke sfeer"
van Salt-gesprek
in Oostenrijk
PAQPfA 8
DOfSDAO 98 WK! WO
Esso service gaat steeds verder
(Van onze correspondent
H. Rolfes)
AMMAN (GPD) Na de ter
reur in Amman lukt het niet
meer de uiterlijke schijn zelfs
maar een glimp van geloofwaar
digheid te geven. Met eenstem
mige verklaringen tijdens pers
conferenties van koning Hoessein
en Jassir Arafat is dan wel de
schuld op „samenzweerders" ge
schoven. maar daarmee zijn de
oorzaken van de spanning niet
weggenomen. Het leven is slechts
aan de uiterste bovenlaag genor
maliseerd.
Op de altijd al gespannen ge
zichten in de overvolle straten
van het centrum, het dal van het
op zeven heuvels gebouwde Am
man, is nu ook een uitdrukking
van bezorgdheid en triestheid ge
komen. In de volgepropte zieken
huizen bezwijken nog dagelijks
mensen aan hun verwondingen,
terwijl niemand nog weet hoeveel
van de meer dan duizend getrof
fenen het leven kunnen behou
den.
Wel heerst er grote afkeer van
nieuw geweld onder vrijwel elk lid
van de burgerbevolking, maar het
geloof dat de gevechten voor lange
tijd ten einde zullen zijn, is niet meer
dan een vage hoop. Het opnieuw
verschijnen van de gezamenlijke pa
trouilles van leger en commando-or
ganisaties is daarvoor ook maar een
zeer wankele basis. Aan de rand van
de stad by het radiostation en b(j
de kazernes langs de weg naar het
vliegveld staat een grote macht met
tanks en gepantserde voertuigen op
gesteld. die waarschijnlijk in een
vlaag van muiterij al eens heeft ge
probeerd Amman binnen te trekken.
In de stad kunnen de Palestijnse
guerrillastrijders meteen weer tevoor
schijn komen uit de huizen en de
vluchtelingenwijken. Zy zeggen op
elke beweging van de gepantserde
divisies opnieuw in actie te komen.
Weinigen geloven in de duurzaam
heid van het afgekondigde compro
mis. De leider» hebben elkaar in de
letterlijke zin naar het leven gestaan.
Het geringe onderlinge vertrouwen is
daardoor wel geheel verdwenen. Het
zou de samenwerking onmogelijk
maken. De partijen hebben in het
recente verleden zeer duidelijk ge
maakt dat in het gebied dat nu nog
„het koninkrijk van de woestijn en
de kamelen" wordt genoemd, het een
of ander moet worden bereikt, ook
al pretenderen woorden iets anders.
Eerste slag
De regering van Koning Hoessein
heeft slechts de eerste slag in het
j begin van het definitieve treffen
I met de commando's verloren. Het le
ger heeft wel belangrijk aan gezag
ingeboet en het is onderling sterk
verdeeld geraakt, maar het is niet
verslagen. Hoewel een bepaalde groep
weigert verder tegen de commando's
op te treden, blijft het overgrote deel
ervan overtuigd dat de plannen om
de Palstij nen tot, gehoorzaamheid te
dwingen geheel kunnen worden uit
gevoerd.
Koning Hoessein lijkt slechts uit
tactische overwegingen de nu van
kracht zijnde wapenstilstand te willen
handhaven. Voor de politiek op wat
langere termijn zou er overeenstem
ming bestaan met de opstandige of
ficieren van de cavalerie. Het is wel
licht waar, dat tot nog toe niet alle
beschikbare middelen van het leger
tegen de commando's zijn gebruikt
en het zware materieel is voor het
merendeel buiten de stad gebleven.
Intussen is Koning Hoessein door
de uitkomst van de laatste crisis
toch wel in een zeer moeilijke posi
tie gebracht. Zijn meest trouwe vol
gelingen, de Bedoeïnen, zullen het
verlies van hun beschermheer, die
voor hen mede in relatie staat met
de afstamming van de profeet Mo
hammed, moeilijk kunnen verwerken.
Bij verdergaand gezichtverlies be
staat het risico dat de Bedoeïnen
zich van Hoessein gaan afkeren, ter*
wijl zfj in hun teleurstelling over het
falen zelfs een vijandige houding te
gen hem kunnen aannemen. Het
wegvallen daarna van de steun van
de Bedoeïnen troepen zou de positie
van de koning ook zonder nieuwe
gevechten bij voorbaat hopeloos ma
ken.
De ontwikkelingen na de wapen
stilstand en de bestaa nde tegenstel
lingen tussen regering, leger en de
commando-organisaties onderling la
ten weinig over om een grote ma
noeuvreerruimte te scheppen. Ook
maatregelen van de regering zelf ge
ven weinig aanleiding tot het schep
pen van een betere verhouding tus
sen de partijen. Aan de beide dag
bladen van Jordanië is een verschij
ningsverbod opgelegd, omdat zy een
verklaring van El Fatah wensten te
publiceren, die als anti-royalistisch
werd beschouwd. El Fatah is er
daarop toe overgegaan zelf een krant
met de verklaring uit te geven.
Camouflage
Daarbij komt dat een deel van de
speciale eenheden van het Jordaanse
leger in dezelfde camouflage-unifor
men is gaan verschijnen als van de
commando's, met het doel bij nieuwe
gevechten onherkenbaar als tegen
standers in de linies van de guerril
lastrijders te kunnen doordringen. Op
deze stap van het leger hebben de
commando's laconiek gereageerd en
zijn zelf hun pakje aan het verwis
selen gegaan.
De beschuldigingen van het Demo
cratisch Volksfront dat gevangen ge
nomen commando's worden gedood,
mishandeld en gemarteld door het
Jordaanse leger kan evenwel ern
stige gevolgen heben, omdat derge
lijke handelingen nu eenmaal de
zelfde soort tegenmaatregelen uitlok
ken.
Koning Hoessein heeft weinig
nieuwe wegen geopend, die een ver
andering van de huidige onnatuur
lijke situatie geweldloos kunnen laten
verlopen. Hfj heeft onderstreept dat
hij in elk geval zfjn troon wil behou
den. Hoewel hij een neutrale positie
tracht ln te nemen, houdt h(j vast
aan de stelling dat een samenwer
king tussen leger en commando-or
ganisaties in hun strijd tegen Israël i
tot stand moet komen. Het is deze
eis die steeds de directe oorzaak is
geweest voor alle crises in het afge
lopen jaar.
Het is niet geheel duidelijk hoe
het bloedbad, waarvoor de Jordaanse j
vorst ook heeft gewaarschuwd, kan
worden voorkomen. De beide belang
rijkste mannen in Jordanië op het
moment, Jassir Arafat en Koning
Hoessein, kunnen moeilijk een gema
tigder houding jegens elkaar aanne
men. Zij geven dan de extremisten
aan weerszijden argumenten die het
veronderstelde verraad zouden be
vestigen.
Niettemin mag worden aangeno
men dat beiden een nieuw treffen,
dat de totale vernietiging van Jorda
nië kan veroorzaken, willen voorko
men. Temeer omdat zy zich er wel
van bewust zijn dat ook het eigen
leven daarbij op het spel komt te
staan.
Een mogelijkheid is dat weliswaar
een allesomvattende slag in Jorda
nië wordt voorkomen, maar dat de
extremisten de strijd met elkaar
gaan aanbinden. Daarbij willen zo
wel Hoessein als Arafat uit een alge
meen menselijke drang tot lijfsbe
houd als toeechouwera buiten spel
blijven.
BLITAR loost-Ja va) (AP) Ex-
president Soekamo, de „vader van
Indonesië", die zijn land op de rand
van de afgrond bracht, is gisteren
ten grave gedragen vlak bij de stof
fige provinciestad Blitar, waar hij
bijna 69 jaar geleden werd geboren.
Na zijn dood werd Soekamo, die
zich zelf „de grote leider van de re
volutie" noemde, alles vergeven. Zijn
volk kwam met duizenden tegelijk
om hem voor het laatst een groet
te brengen, en zij weenden. Het was
de grootste begrafenis sinds die van
de zes generaals, die vermoord wer
den bij de mislukte staatsgreep van
1965, die uiteindelijk ook tot de val
van Soekamo leidde.
In een weloverwogen gebaar van
grootmoedigheid had president Soe-
harto bevel gegeven tot een staats
begrafenis, maar hij was zelf niet
aanwezig.
Het lichaam van Soekamo, gehuld
in de rood met witte Indonesische
vlag, werd in een Hercules-trans
portvliegtuig van de luchtmacht van
Djakarta naar een vliegveld bij Ma-
lang gevlogen. Langs de 82 kilome
ter lange weg van dit vliegveld naar
Blitar stonden duizenden rouwende
Javanen, aan het graf weende de
familie van Soekarno, zijn kinderen
en twee van zijn zes vrouwen, toen
de kist door soldaten werd gedragen
naar de kleine, verwaarloosde nel-
denbegraafplaats in het dorp Sen-
toel. Onder hen bevond zich Ratna
Sara Dewi, zijn in Japan geboren
derde vrouw, die zaterdag zeer snel
uit Parijs was overgekomen om aan
zijn zijde te zijn in het centrale le*
gerziekenhuis, voordat hij zondag
ochtend de laatste adem uitblies
Madame Hartini, zijn tweede vrouw,
was ook aanwezig, gekleed in het
traditionele Javaanse kanten lijfJ®
en een nauwe sarong.
(Van onze correspondent)
(ADVERTENTIE)
bestaande uit: chrome polish
car polish
glas kleen
auto shampoo
poetswatten
Tijdelijk van 11,90 voor
Een levensgrote
speelkameraad voor uw
kinderen. Ideaal voor
strand, zwembad en
camping
Slechts
Veilig gevoel, zo n brandblusser
mee op vakantie!
Onmisbaar in uw auto!
Met klembeugel en interruptor.
Van 18,90 tijdelijk voor I
(Na gebruik in te ruilen, f
Prijs bij ruiling f 6,50)
Een unieke gids met
plattegronden van vijftig
Nederlandse sleden,
voorzien van heel veel
informatie.
Alleen verkrijgbaar
in de Esso Shops.
Slechts
S 64pagina's, met tientallen
kinderspelletjes voor onderweg
in de auto Slechts
BONN (GPD) In de Beethovenhal aan de Rijn vergaderen
400 Westduitse liberalen. Hun congres wordt bijgewoond door
bijna eens zoveel journalisten. Dat is een veeg teken. Walter
Scheel, de voorzitter van de (liberale) Vrije Democratische
Partij (FDP), komt er rond voor uit: „de ongekend grote be
langstelling moet toegeschreven worden aan de crisis in de
partij. Men wil weten of wij in staat zijn die op te lossen".
De crisis is ernstig. De kleine FDP, coalitiepartner van Willy
Brandt's SPD, balanceert op de rand van het bestaan. De pro
gressieve koers waarmee ze nieuwe kiezers had willen winnen,
vooral onder jongeren, heeft tot dusver niet aan het doel be-
antworod. Als op dit moment verkiezingen zouden worden ge
antwoord. Als op dit moment verkiezingen zouden worden ge-
duitse parlement verdwenen.
handen worden genomen
Zijn felle tegenstanders heeft Men
de op de linkervleugel, waar de ra
dicale Jong-democraten (de jonge
renorganisatie van de partij) een
luidruchtig aandeel aan de debatten
leveren. Zy wensen het vertrek van
Erich Mende en hebben daartoe een
ontwerpresolutie ingediend. Verder
dan verwijdering uit het bestuur zul
len zij vermoedelijk niet komen, maar
dat heeft geen Invloed op het elan,
waarmee zij hun aanvallen op Mende
lanceren.
IN HET MIDDEN
Op zoek naar een politiek waar
mee zij in de toekomst meer kie
zers kan overtuigen, is de partij zelf
hopeloos verdeeld geraakt, een ver
deeldheid die nu op het driedaagse
congres in Bonn royaal wordt ge
demonstreerd. Er zijn, in een grove
indeling, drie groepen: centraal staat
die rond partijleider Scheel, gematigd
progressief en met een maximum aan
tolerantie. In zijn openingsrede hield
Scheel gisteren zorgvuldig het mid
den tussen rechts en links en trachtte
tegelijkertijd het beeld te schetsen
van de verdienste die zijn partij in de
regering heeft.
Scheel's tolerantie gaat zover dat
hij bijna vaderlijk zijn grote tegen
stander en voorganger als partij chef
Erich Mende, kritiseerde. Mende
staat aan het hoofd van de tweede
groep, de conservatieven. Hy wenst
dat de party terugkeert van het ex
periment op links om weer het ver
trouwen te winnen van de vroegere
„stanüdezers". Als het aan Mende
l»g. zou Scheel het leiderschap uit
„Geen Praag'
ATHENE (Reuter) Een groep
Amerikaanse aroheoogen heeft het
gebouw ontdekt, waarin 399 v. Chr.
de Atheense wijsgeer Socrates on
70-jarige leeftijd om. wegens „god
deloosheid' ter dood werd veroor
deeld. Hij werd gedwongen de ge
bruikelijke gifbeker te ledigen. Hii
weigerde hulp te aanvaarden, die
ontvluchten mogelijk zou maken, om
dat hij van oordeel was dat hij zich
moest onderwerpen aan de uit
spraak van de rechtbank.
Prof. Theodore Leslie Shear jr.
van de universiteit van Princeton
heeft meegedeeld, dat het opgegra
ven bouwwerk een stoa is, een zui
lengang. zoals die in het oude Grie
kenland onder meer langs de markt
pleinen voorkwamen.
„Het Is voor een archeoloog een
sensatie op de rechterstoelen langs
de noordelijke muur van de stoa te
zitten, op de plaats waar de Atheen
se rechters hebben gezeten en waar
zoveel bekende gebeurtenissen heb
ben plaats gevonden", aldus prof.
Shear.
Het teruggevonden gebouw ligt aan
de westelijke zijde van de oude
markt de agora van Athene,
ten noordwesten van de Acropolis.
De archeologen hebben bij hun on
derzoek gebruik gemaakt van een
verslag van de schrijver Pausanias,
die in de tweede eeuw v. Chr. een
bezoek aan Athene heeft gebracht
Mende zelf zag zich in een andere
rol, toen hij zich voor het eerst ver
dedigde. Door 51 radicalen was een
resolutie ingediend, waarin hij werd
uitgenodigd de party te verlaten.
Daaraan, zei Mende zelf, zou nog
moeten worden toegevoegd: „Bij wei
gering dient hy in verzekerde bewa-
I ring te worden genomen en als ge
vaar voor ontvluchting bestaat moet
hy worden neergeschoten. Maar wij
leven, opdat u het weet. in de Duitse
Bondsrepubliek en niet in Tsjecho-
Slowakije van dit ogenblik. Ik laat
my niet monddood maken en niet ais
Doebtsek opzy schuiven".
De FDP zal morgen, aan het einde
van het congres, zonder twijfel vast
stellen dat Scheel's politiek grote
instemming heeft gekregen. Mokkend
zullen de jong-democraten als com
mentaar hebben dat weer een kans
ongebruikt is gelaten om een duide
lijk eigen gezicht te tonen. Voor dat
eigen gezicht van de partij, die dreigt
verpletterd te worden tussen de twee
i grote partijen, SPD en CDU, strijden
zij op het congres. Het is tragisch
I dat daarmee tegelijk een bijdrage
wordt geleverd aan het toonbeeld
van onzekerheid en verdeeldheid ln
de FDP.
Als eerste regeringsleider van
een communistisch land is de Roe
meense premier Ion Gheorghe Mau-
rer gisteren voor een vijfdaags be-
j zoek in Bonn aangekomen op foto
links). Hij zal met bondskanselier
Brandt <op foto: rechts) en minis
ter van Buitenlandse Zaken Scheel
besprekingen voeren over de verhou
ding tussen hun landen. Roemenië
BEIROET (AP) Een Albanees.
die gisteren een Amerikaans straal-
I vliegtuig van de Panam (Boeing 707)
op weg van Beiroet naar Rome
dwong naar Cairo koers te zetten,
heeft in de cookpit een schot afge
vuurd voor het vliegtuig landde,
maar daarbij niemand gewond. De
man was gewapend met een auto
matisch pistool. Aan boord van het
toestel waren, volgens radio-Cairo,
114 passagiers. De 37-jarige kaper
j heeft zich in Cairo aan de autoritei
ten overgegeven en om politiek asiel
verzocht. Hy zou gehandeld hebben
uit protest tegen het Amerikaanse
beleid in het Midden- en Verre Oos
ten.
WENEN (Reuten —Gerard Smith,
de leider van de Amerikaanse dele
gatie bij de besprekingen in Wenen
met de Sowjet-Unie over een beper
king van de strategische beweging,
ls gisterochtend naar Washington
vertrokken. Hij zal daar eerj gesprek
op hoog niveau hebben. In Ameri
kaanse delegatiekringen in Wenen
was niet bekend of hij ook 'n ontmoe
ting met president Nixon zal hebben,
maar men achtte het vel waarschijn
lijk. Het Saltgesprek zou vandaag
worden voortgezet. De Amerikaanse
ambassadeur, J. Graham Parsons,
zal de delegatie der Verenigde Sta
ten tijdelijk leiden. Smith wordt over
enkele dagen in Wenen terug ver
wacht. De Russische delegatie is kort
voor het vertrek van Smith van
diens afwezigheid op de hcogte ge
steld. In Wenen is men niet van me
ning, dat het vertrek van Smith een
beslissende wending inhoudt van het
Saltgesprek, dat zich langzaam ont
wikkelt in wat wordt genoemd „een
zakelijke sfeer".
knoopte bijna drieëneenhalf jaar ge
leden als tweede lidstaat van het
Warsohaupact na de Sowjet-Unie
diplomatieke betrekkingen aan met
West-Duitsland.
Economische kwesties zullen bij de
besprekingen vermoedelijk een be
langrijke rol spelen. Maursr wordt
vergezeld door zijn minister voor
buitenlandse handel. Burtica. vice-
minister van Biutenlandse Zaken
Gliga en hooggeplaatste economi
sche deskundigen. De bondsrepubliek
is na de Sowjet-Unie de grootste
handelspartner van Roemenië, dat
meer evenwicht in zijn handelsba
lans met West-Duitsand nastreeft.
Van woensdag tot vrijdag zal Mau-
i rer Hamburg. Düsseldorf en Miin-
j chen bezoeken.
Voorwaardelijk In Londen is
gisteren de 26-jarige Angela Weght
j tot een voorwaardelijke gevangenis
straf van drie maanden, met een
proeftijd van twee jaar veroordeeld,
omdat zij zaterdag een potje verf
over de auto van Heath wierp, waar
door hij spatten op zijn kleren kreeg,
toen hy blij over zijn verkiezings
overwinning de ambtswoning van de
eerste minister wilde betreden. Haar
verdediger verklaarde dat Angela
haar actie betreurde.
LONDEN (AFPi De nieuwe
Britse conservatieve regering is gis
teren voor de eerste maal door de
vakbeweging op de proef gesteld door
een „niet-officiële" staking van dui
zenden havenarbeiders in verschei
dene havens. De staking betekent
een tweeledige waarschuwing aan
het adres van de regering van Ed
ward Heath: enerzijds een protest
tegen het aanstellen van tijdelijke
arbeidskrachten in een aantal havens,
anderzijds een eis tot nationalisering
van de Britse havens, zoals door de
Labourregering van Wilson was voor
gesteld. De conservatieven willen dit
voorstel intrekken.
De staking zal in beginsel voor 24
uur gelden. Vandaag zouden verte- j
genwoordigers van de havenarbeiders
zich beraden over eventuele nieuwe j
maatregelen De toestand wordt vol-
gens het Franse persbureau AFP in
Londen als „ernstig" beschouwd, j
daar het zou kunnen uitlopen op een j
algemene staking van alle havenar-
beiders. Maandag waren vooral de
havens van Londen. Liverpool en i
Manchester dcor de staking getroffen
In Londen konden 65 schepen niet
worden gelost. In de beide andere
havens ligt alles stil
