„V.N.U.' IS GEEN
SPRINGERCONCERN"
t
Ontwenningskuur
voor verdachte
met „esparor
Uitgevers rukken op in het niet-gedrukte woord
ïirecteur mr. W.H.A.M. Lucas:
'.Schakel (ARP) *ilT
Vi
orming van
gewesten
j van bovenaf
jjISDAG 17 JUNI 1970
LCTDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
Een ontwikkeling waarmee de
VNU (Ver. Ned. Uitgeversbe
drijven) zich intensief bezig
houdt is die van de audiovisuele
middelen. Binnen afzienbare
tijd zal het mogelijk zijn band
jes of platen te kopen, die men
thuis via een speciaal apparaat
op de televisie kan afdraaien.
Deze bandjes of platen kunnen
de plaats innemen van kranten,
boeken, tijdschriften. De appa
ratuur nodig voor het afdraaien
wordt „hardware" genoemd, de
bandjes heten „software".
Mr. Lucas vertelt desgevraagd
dat in Europa een aantal grote
uitgevers bezig is de ontwikke
ling van de software-industrie te
bestuderen. De VNU is voorals
nog het enige Nederlandse uit
geversconcern dat zich er mee
bezighoudt, samen met Ameri
kanen, Engelsen, Duitsers,
Fransen, Zwitsers en Italianen
De heer Lucas meent dat
dit gezelschap „nauwelijks ex
clusief" is en dat er nog andere
uitgevers bij kunnen komen.
Aan de ontwikkeling van de
apparatuur voor software wordt
door verschillende industrieën
gewerkt. Mr. Lueas noemt de
IVR ieen „Amerikaans-Engelse
kongsi") en Philips o.a. in sa
menwerking met Sony, Ja
pan. „Maar nu komen uit Duits
land berichten", aldus mr. Lu
cas. „dat men werkt naar een
scort grammofoonplaat die via
een recorder in verbinding staat
met het televisie-toestel. En dan
zou men programma's kunnen
krijgen in geluid en beeld-in
kleur".
Kortom, het is de lieer Lucas
nog niet duidelijk welk systeem
het zal gaan winnen, noch by
de hardware, noch bij de soft
ware-industrie. „De lucht moet
eerst opgeklaard worden", zegt
hij en noemt het „stom" als de
industrieën niet tot een bepaal
de normalisering komen in de
apparatuur. „Net zo stom als
toen men gloeilampen ging dia
ken met bajonet- of schroef
draadaansluiting en op 120 of
op 220 volt branden".
Beweerd wordt dat de VNU
zich in Amerika de rechten
heeft gekocht om software in li
centie te vervaardigen exclusief
voor de Benelux De heer Lucas
ontkent dit. Men heeft geen li
centie gekocht omdat men nog
niet weet welk systeem het zal
worden. Hij verwacht dat er
eind '71. begin 12 bruikbare ap
paratuur gereed zal zijn.
Wat gaat de VNU met de soft
ware doen? Louter commercieel,
of ook verstrooiend of ook opi
niërend? Mr. Lucas antwoordt:
„Onze terreinen zijn ergens edu
catief en verstrooiend. Het ligt
voor de hand. dat we, waar het
gedrukte woord zal wegvallen,
moeten oprukken in het niet-ge
drukte woord. We zijn vóór alles
informatieverstrekkers".
Een monopoliepositie in dit ver
band acht mr. Lucas onmoge
lijk. „De »>ftware-industne is
net zo min te monopoliseren als
de grammofoonplatenindustrie".
AARLEM (GPD) Er klinkt merkwaardigerwijs
sonore bel, als ik de fraai gesmede trekker omlaag
maar een doodgewone voordeurzoemer. Mr. W. H.
Lucas doet open. Een grote forse man met donker
bruine ogen, gekleed in een eenvoudige zomercombi-
Hij is met zijn 52 jaar een van de „heren zeven",
de raad van bestuur van het grootste Nederlandse
yersconcern, de VNU, door het personeel wordt ge-
nd.
tatwintig jaar geleden werd
acas door zijn vader in de
ie opgenomen van de Haar-
uitgeverij De Spaarnestad
rama, Libelle, De Tijd,
Waden etc.), die enige jaren
n met de Cebema (enige
iciale dagbladen, Margriet,
Avenue) tot een fusie
Dezer dagen is het jubi-
van mr. Lucas in interne
gevierd.
Lucas woont sinds een half
een riante villa aan de J. P.
aan in Heemstede. Rieten
kenhouten luiken, een Volvo
Jaguar voor de deur, op-
nd struweel omringt een
i gazon, natgehouden door
ogstaande sproeier. Mr. Lu- j
d stugge sigarettenroker die
het gesprek de peukjes in I
bierfles dooft, voert het ge-
op een weelderig in de bloe-
ttend ten-as.
Lucas, de hardwerkende
er: .Ik ben een verwoed le-
leen heb ik er weinig tijd
Lis ik moe ben lees ik graag
res en ik bèn vaak moe."
met een glimlachje. Hy ver-
Ibonneerd te zijn op de dag-
De Tijd, Algemeen Handels-
De Telegraaf, maar ziet daar-
De Volkskrant, Het Finan- j
Dagblad en dikwijls nog Het j
ind (hy heeft 10 jaar in i
hendam gewoond). Van del
iden ziet hij Vrij Nederland,
en De Nieuwe Linie en ver-
st hij veel vakliteratuur.
bent 25 jaar geleden bij De
lestad in het uitgeversvak ge-
als zoon van de directeur.
daar last van gehad?
L: „Veel, verschrikkelijk veel. j
tader was een zeer domine-
iens en ik geloof dat iedereen
fpaald grote kwaliteiten er-
Men was ook een beetje
ffl hem. U begrijpt, dat als je
n wan een dominerende va-
i bedrijf instapt, dan wordt je
«g gezien als verlengstuk,
soort spion van je vader. I
tor bovenuit te groeien, dan
It de nodige eigengereidheid
zelfvertrouwen, Je moet I
zeggen het kan me niet
dat ik anders ben dan mijn
iortom, u bent er met succes
it gegroeid?
,Dat mag Je wel zeggen,
ir komt bijmijn vader over-
in '51. Ik heb zijn regime
r meegemaakt."
*t boeit u zo in het uitgeven
•schriften?
.Uitgeven is een typisch
tor in een bedrijf als het on-
ffloet de vinger aan de pols
t het is een kwestie van
Ergens is het 't samengaan
c commerciële aanpak en een
ct uit te sluiten educatieve
ik denk aan onze jeugd-
En dan de commercialiteit
t geheel en de techniek,
een Libelle van dertig jaar
Dat lijkt helemaal niet op
1 vandaag. Daar zit een snel-
iutie in van het menselijk
1 In het blad worden zoveel
*e feiten op de mens losgela-
zich niet meer in die slui-
rose atmosfeer van vroe
gen."
|(fft het moeite gekost aan
Önrde te wennen?
-Oh nee. Ik geloof dat we
"it de markt waren geweest
(er geen feeling voor hadden
'kdoelt, net als met Beatrüs?
(de verdwenen katholieke pendant
van Libelle)
.W L.: „Daar was geen markt
meer voor na de katholieke door
braak naar de algemeen christelijke
beginselen."
Ziet u dan Libelle en Margriet
als algemeen christelijke bladen?
W. L.„Bepaald niet. Ze zijn
kijk. ik weet eerlijk niet wie Libelle
en Margriet van hoog tut laag redi
geren. Dat interesseert me ook niet.
als het maar goed gebeurt, als het
maar een goed vrouwenblad is."
Toch heeft De Spaarnestad en
ook de VNU. een katholiek image.
W. L.: „Ja, we zijn van katholie
ke origine. Maar hoe de VNU er
over vijf jaar uitziet? Ik denk dat
dan de helft van de commissarissen
niet-katholiek zal zijn. In de raad
van bestuur is alleen plaats voor de
beste man. zonder op zijn geloofs
overtuiging te letten."
De Spaarnestad en de Cebema
zijn nog niet zo lang geleden gefu
seerd tot de Verenigde Nederlandse
Uitgeversbedrijven. Is het moeilijk
geweest dat te accepteren?
W. L.: ..Ieder van ons. op de
plaats waar hij stond, had moeite
met die bredere medezeggenschap.
Wij waren tenslotte de eersten, die
het hoofd in de strop staken."
Een strop die gezien de win
sten succesvol is gebleken.
.W L.: „Ja. ik geloof dat nie
mand er spijt van heeft."
Fusie wordt vaak afgeschilderd
als laatste redmiddel in moeilijke
tijden, maar bij
W. L.: „Bij ons was het zeker
niet het laatste redmiddel. De fusie
was een duidelijk commerciële en
verstandelijk ingegeven daad. Om I
beter bestand te zijn tegen wat ons i
ooit zou kunnen bedreigen."
Welke bedreiging bedoelt u?
W. L.: „Buitenlandse concurren-
tie. die een gooi doen op de Neder- 1
landse markt, andere Nederlandse
concentraties. En dan was nodig
een basisverbreding voor die din
gen. die moeilijker alleen van de
grond te krijgen zijn. Bijvoorbeeld
audiovisuele middelen en computer
technieken. Je basis kan nooit i
breed genoeg zijn om aan dergelij
ke nieuwe vindingen commercieel
en in brainpower het hoofd te bie
den."
Ziet u verdere fusies in de tijd
schriftenwereld?
W. L.: „Ik zie ze niet. Ze zouden
voorlopig niet gewenst zijn. Wij voe- i
len ons geen Springer-concern en
zouden ook geen aanstalten willen
l maken om'er een te worden."
Dat klinkt nogal dreigcrig. als- 1
of u wel elk ogenblik aanstalten zou
kiinnen maken.
W. L.: „Dat is niet de mening
van de VNU."
Wat is de mening van de
VNU?
W. L.: „Vrijheid, blijheid «stilte». I
Daarom verzet ik mij persoonlijk zo i
sterk tegen degenen, die door relle
tjes de maatschappij omver willen
gooien. Een maatschappij is gebon-1
den aan spelregels. Als je die spel
regels wilt veranderen, dan moet Je
dat via de democratie doen. Ik vind
dat anarchie altijd uitmondt in dic
tatuur van links of rechts. Ik lust
ze geen van beide."
Ziet u nog fusies in de kranten
wereld?
W. L.: „U weet: in Den Haag
wordt gepraat door de Westerpers
en Sijthoff. Ik weet niet hoever ze
komen. De kranten zullen, als ze
niet regionaal of plaatselijk gewor
teld zijn. een steeds moeilijker be
staan leiden. Vooral de mensen met
ARNHEM ANP- Gisteren stond
oor de Arnhemse rechtbank terecht
ren 26-jar:ge fabrieksarbeider uit
Nijmegen, die in maart en augustus
van het vorige jaar in zijn woon
plaats verscheidene inbraken zou
hebben gepleegd. Steeds verkeerde
bij onder invloed van sterke drank
Dat de berechting zo lang op zich
I heeft laten wachten kwam doordat
het medisch consultatiebureau in
I Nijmegen de man. een hopeloos
I geval voor wat zijn drankzucht be
treft. aan een ontwenningskuur wil-
dc onderwerpen, die in het buiten
land vaak. maar in ons land nog
maar zelden wordt toegepast
Het gaat hier om het inbrengen
van esparol. welke methode de pa-
t.ënt een jaar lang afkerig houdt
van sterke drank. De behandeling
moet in het ziekenhuis geschieden
en vereist veel medische aandacht
'et iedereen kan deze methode ver
dragen. de pat ënt. dient dan ook zijn
toestemming te geven.
I De officier van Justitie^ mr. J. J.
IT Korsten, kon in zijn requisitoir
constateren dat verdachte sinds
I s-ptember. toen hij de behandeling
ondei-ging. ondanks persoonlijke
I moeilijkheden niet tot de alcoholica
I Is teruggekeerd. .Zijn werksituatie
lis verbeterd en voor het eerst sinds
jaren gaat zijn levenslijn duidelijk
omhoog. Hij schijnt ook definitief de
maak te pakken te hebben gekregen
van een ander leven dan hij tot dus-
verre had geleid", aldus mr Kor
sten. die 7 maanden gevangenisstraf
met aftrek, waarvan J'2 maand
voorwaardelijk etste». Het resteren
de onvoorwaardelijke deel staat on
geveer gelijk met de tijd van het
voorarrest. Tot de voorwaarde be
hoort dat verdachte zich in septem
ber aanstaande opnieuw laat behan
delen met esparol, wanneer dit me
disch verantwoord wordt geacht.
Verdachte is al meermalen ver
oordeeld wegens inbraken. Deze
pleegde hü steeds wanneer hij on
der invloed was van sterke drank
Na de inbraken van maart werd hij
onderworpen aan een weigeringskuur,
maar in augustus was hij het inne
men van pilletjes moe en begaf zich
op een kroegentocht door Nijmegen
totaal 50 glazen bier drinkend,
's Nachts vond de Nymeegse politie
hem in een winkel, uitslapend in
een fauteuil, na weer eens te heb
ben ingebroken.
Mr. W. H. A. M.
Lucas, lid van de
raad van bestuur
van de Verenigde
Nederlandse Uit
geverijen. geeft in
het interview dat
hierbij is ge
plaatst zijn visie
op de toekomst
van de uitgeverij
en in ons land
Mr. Lucas uerd
juist vorige week
in het Hiltonho-
tel in Amsterdam
onderscheiden
met de versierse
len behorend bij
de benoeming tot
ridder in de
kroonorde van
België.
landelyke aspiraties zullen in moei-
lykheden komen. Dat zie je ook:
Het Vrije Volk. het Handelsblad, de
Nieuwe Rotterdamse Courant."
Dc Tijd
W. L.: „De Tüd."
Waarom heeft de VNU nooit
een opinieweekblad uitgegeven. Dat
zou toch voor de hand liggen."
W. L.: ,.Eheh als je een
opinieweekblad wilt uitgeven, dan
zal je je politiek veel duidelijker
moeten opstellen dan by een krant.
Ik bëschouw Elsevier als een rechts
opinieblad. En ik acht het moeilyk
bestaanbaar om door dezelfde uitge-
very een veel linkser opinieblad als
de Haagse Post uit te geven. Ik
dacht, dat het normaal was. dat
men. als men een hoofdredacteur
aanstelt, zich orienteert op z(jn poli
tieke inzichten. Ik kan me moeilyk
voorstellen dat het anders gaat. Ei
gens zal er enige geestverwant
schap moeten zijn tussen uitgever
en hoofdredacteur."
Is er een afspraak met Eise
rier, dat u geen opinieblad gaat uit-
geven?
.W L. „Oh nee, oh nee. Ik kan u
wel vertellen dat De Nieuwe Linie
ons ooit is aangeboden en dat myn
vader toen by wijze van spreken op
zijn manchet uitrekende dat je daar
geen geld aan kon verdienen."
Is geld verdienen dan altijd zo
belangryk?
W. L. „Een uitgever moet een
produkt maken waar een markt voor
is. Hy maakt geen blaadje voor 25
huisvrienden."
Er is een tendens merkbaar by
de uitgevers om hoofdredacteuren
aan te stellen, die duidelyk commer
cieel zyn ingesteld. Dit in tegenstel
ling tot wat onlangs is gebleken op
een congres avn journalisten. Daar
is gesteld dat de hoofdredacteur
eigenlijk uit het midden van de re
dacteuren gekozen moet worden, de
stelling indalhtig, dat de redactione
le inhoud van de krant geestelijk
eigendom is van de hele redactie."
W. L.: „Nee, zover zou ik niet
willen gaan. Ik vind een hoofdre
dacteur. die helemaal niet commer
cieel kan denken, geen goede hoofd
redacteur".
Waarom niet?
W. L.: „Omdat het produkt een
commercieel produkt is. Je kunt je
toch niet voorstellen dat een hoofd
redacteur in staat gesteld wordt zijn
lezers weg te schrijven Ik moet
u zeggen, dat het my feitelyk er niet
loe doet wie de hoofdredacteur be
noemt. als ze maar een goede be
noemen".
U bedoelt een. die zou moeten
voldoen aan uw eis van commercieel
denken?
W. L.: „Dit kan nooit laat ik
het naders stellen dit kan natuur
lijk nooit, als de redactie en eige
naar van de krant het niet in grote
mate eens zijn. Stel u voor dat een
krant verlies maakt. Wat zou één
eigenaar er toe kunnen brengen dat
verlies voor zijn rekening te nemen,
els de krant steeds verder uit de
opiniesfeer van de eigenaar zal ko
men? Het kan niet zonder een sa
menspel. Er moet een brede basis
zyn van vertrouwen."
Wat vindt u dan van het idee.
dat de redactie het beleid bepaalt?
W L.: „Ik vind dat zeker niet on
gezond. Ja. hoe dat in de praktyk
uitpakt weet ik niet. Als ik hoofdre
dacteur was. zou ik me omringen
met een aantal wijze «met nadruk
wyze» redacteuren om de koers te
i bepalen. De uiteindelyke beslissing
lag dan wel by my. maar ik zou
niet ongevoelig zyn voój inspraak.
Ik vind het dwaas als iemand niet
gevoelig is voor redelyke inspraak.
Maar ik zwicht niet voor. laat ik
zeggen, de macht van het getal".
„Ik vind ook inderdaad, dat het
de plicht is van de redactie om com
mercieel te denken, commercieel in
de zin van: hoe krijgen we er abon
nees by. Maar kan de redactie zo
ver gaan. dat ze de eigenaren het
mes op de keel zet: als dit niet ge
beurt, dan staken we? Dat lykt me
zo vermoeiend, en in feite zo zin
loos. want ik geloof niet dat een
enkel provinciaal blad daargelaten
uitsluitend de redactie het beleid
kan bepalen. Het lykt me open deu
ren intrappen. De eigenaar stelt
zyn geld beschikbaar opdat het zo
goed mogelijk besteed wordt. Maar
ik zou echt wel openstaan voor
overleg."
Een dag 'later nuanceert mr. Lu
cas verder: De Inhoud van de
krant geestelyk eigendom van de
redactie? Dat is ten dele waar. hoe
wel ik ook wil stellen dat de redac
tie, zowel als de exploitatie, de ad
vertentie-afdeling. tezamen tot een
goed verkoopbaar produkt moeten
komen. Het moet lezers kunnen
trekken. By zo'n gecompliceerd uit-
geversprodukt mag men niet zeg
gen. dat een van de partyen het al
leen voor het zeggen heeft."
Tijdens het interview zegt mr. Lu
cas in dit verband: „Je kunt deze
zaak natuurlük aanpunten. Het staat
zo fyn, zo radikaal om het aan te
punten. Kyk: ik heb gestudeerd én
als student was ik niet zo weg van
de onderwijsmethode aan de univer
siteit. Maar zoals de studenten nu
hun eigen leerprogramma willen be
palen. dat kunnen ze gewoon niet. i
In een kleuterklas ga je toch ook
niet vragen, of ze wel of niet het
abc willen leren. ALs ze dan nee
zeggen, dan leren die kinderen nooit
lezen."
iDEN HAAG (GPDl Het AR-ka-
merlid Schakel heeft gisteren in
de Tweede Kamer verklaard het
I eens te zijn met de strekking van
een motie van de socialist
Van Thijn, die aan de regering
I verzoekt een structuurschets op te
stellen voor de bestuurlijke organi
satie van ons land en daarnaast
vraagt om de indiening van een
I gewestwet.
I Volgens de heer Schakel zou het ex
perimentele stadium met betrek-
I king tot de vorming van gewesten
nu reeds achter ons moeten liggen
1 EvenaJs drs. Van Thyn pleitte het
antirevolutionaire kamerlid voor
j een Tliorbeckiaan.se aanpak by de
bestuurlyke herindeling, dat wi)
I zeggen een grondige aanpak van
de herindeling, zoals minister
Thorbecke indertijd deed met zyn
gemeentewet.
I De heer Schakel verklaarde weinig
I vertrouwen te hebben dat alles
!naar tevredenheid zal gaan als uit
de gemeenten zelf de gewesten
zouden moeten voortkomen. Met I
drs. Van Thyn pleitte hy voor in-
I stelling van gewesten van boven af
In het AR-program wordt even
eens voor de instelling van een ge
westwet gepleit, zo verklaarde de i
heer Schakel
Als argumenten voor de gewestvor- j
ming van boven af voerde de heer
Schakel aan: doorzichtigheid van 1
het bestuur nu mogelUk, een slag- -
I vaardig bestuur kan gevormd wor-
I den i „als het initiatief nadrukke- I
lyk gelegd wordt by de gemeenten
dan komt de slagvaardigheid van
het gewest in gevaar"».
De oplossing van minister Beernink
noemde de heer Schakel een mi- j
ni-opl06sing. terwyl drs. Van
j Thijn het vorige week nog „brod
delwerk" noemde.
De heer Schakel waarschuwde dat
de regio in opkomst is en toch
geen vierde bestuurslaag zal moe
ten worden. Het gemeentelyk be
lang ligt niet meer binnen de ge-
I meentegrens alleen, zo zei hy.
DEN HAAG (GPD)
Bijna alle fractievoorzitters
van de Tweede Kamer onder
braken gisteren hun vergade
ring om op het Binnenhof
tekeningen van vlinders in
ontvangst te nemen, gemaakt
door 100.000 kinderen uit Ne
derland en België, als protest
tegen de luchtverontreiniging
De actie was op touw gezet
door het damesweekblad
Margriet.
Een aantal kinderen en
kleuters, met papieren vlin
ders op het hoofd ivas in het
zonnetje op het Binnenhof
gaan zitten wachten tot de
fractievoorzitters naar buiten
kwamen. Als eerste kwam de
heer Zegering Hadders van
de VVD een kijkje nemen. Hij
nam een paar tekeningen in
ontvangst, maakte een praat
je met de kinderen en ging
weer naar binnen. De volgen
de was Van Mierlo. die werd
gevolgd door Wiebenga en
Schmelzer, die dit nu eens
een voorbeeld van politieke
eenheid vond.
De heer Koekoek kreeg een
regen van tekeningen over
zijn hoofd en CHU-voorzitter
Mellema ontdekte tot z'n ver
bazing. dat hij een pak teke
ning en jiit Antwerpen in zijn
handen had. Of de heer Den
Uyl verward werd met een
bekende naamgenoot van de
televisie, is niet bekend, maar
bij de kleuters ivas hij een
graag geziene figuur, die let
terlijk bekogeld werd met
tekeningen. Op de foto
Staatssecretaris Kruisinga
met een reuzevlinder.
