Warhol brengt de film terug tot
z'n
oorsprong
Indiaan als
underdog in
de Jacht op
Willy Boy
Gangsters de baas
in Las Vegas
Visuele pogingen tot natuurlijkheid
Betere
Western
HET VOLKOMEN HUWELIJK
Drink louter Kabouter
Alle
kabouter-moeders
doen 't ook.
Tuinstoelen
Microfoon
Hollywood
Herkenbaar
Moderne western tekent strijd tussen blank en rood
„Ace high'
Boeven blijven
TWEE EVA'S
VRIJDAG 12 JUNI IS 70
LTJtwi'w Turnrr/VT*
PAGINA y
(Door Henk Leffelaar)
NEW YORK (GPD) Andy Warhol is een „legendarische"
jonge Amerikaanse filmmaker, die in Europa tot nog toe meer
bekendheid geniet als de schilder van het Campbell soepblik
(dat onlangs voor 60.000 gulden werd verkocht het hoogste
bedrag ooit in Amerika voor het werk van een levende schilder
betaald). Warhol's films worden tot de „underground" van de
Amerikaanse filmindustrie gerekend, en het is jammer dat ze
niet tijdens het Holland Festival, zoals aanvankelijk de bedoe
ling was, vertoond zullen worden.
Andy Warhol (van Tsjechoslowaakse afkomst) heeft een onge
naakbare reputatie, en er is in Amerika inderdaad geen enkele na
tionaal békende kunstenaar (met de mogelijke uitzondering van
J. D. Salingerde schrijver van Catcher in the rye"), over wie
tijdens diens leven zoveel mythevorming heeft plaatsgevonden. War
hol wordt in deze mythes voorgesteld als een lugubere jongeman,
die een geheimzinnige en perverse invloed uitoefent op zijn mede
werkers.
ADVERTENTIE
Jonge Oode jenever
Kleine feiten hebben meegeholpen
deze mythe te bevestigen. Enkele ja
pen geleden zou Warhol een lezing
houden aan een universiteit in het
middenwesten, maar tijdens de le
zing bleek het niet Warhol te zijn
die de studenten toesprak, maar ie
mand die hij in zijn plaats had ge
stuurd. Ongeveer twee jaar geleden
kwam hij opnieuw in het nieuws,
toen hij op de stoep van zijn werk-
gebouw in New York werd neergescho
ten door een meisje dat één van zijn
„super-sterren" was geweest. War
hol lag maandenlang in een deken
huis, en het meisje werd opgeslo
ten in een krankzinnigengesticht. In
haar flat werden pamfletten gevon
den tegen het onrecht van een door
mannen overheerste maatschap-
Pij-
De mythevorming werd verder ver
sterkt door het feit, dat Warhol zel
den buitenstaanders ontvangt, en
nooit te zien is in kringen van hele
en halve beroemdheden. Daarbij
kwamen dan nog zijn ..vreemde",
films, zijn Campbell soepblik <wie
schildert er in vredesnaam een soep
blik?) en het boek dat uit niets an
ders bestond dan de gedrukte, letter
lijke tekst va nalles wat er geduren
de een dag in zijn werkgebouw. de
„fabriek" door wie dan ook werd ge-
„The Factory" (de fabriek) is een
grote, ruime zolder die aan de voor
zijde uitkijkt op Unionsquare in
New York. Wie op de derde etage uit
de lift stapt, stapt zijn spiegelbeeld
tegemoet, in een holle spiegel die de
hele wand van de kiene hal beslaat.
Achter die toegangsdeur «overdag be
waakt door een informele secretares
se) dreigt men aangevallen te wor
den door een levensgrote opgezette
zwart-witte hond. Het kantoor be
staat uit twee doorzichtige grote plas
te tafels, daar achter witgeverfde rie
ten tuinstoelen, ruimtelijk geplaatst,
aan de voorzijde van de zolder. Er
staat ook nog een cactus in een gro
te pot. en dat is alles.
De achterzijde van de zolder is af
geschermd door gordijnen. Daarach
ter is een schemerige ruimte die het
midden houdt tussen een sinds lang
verlaten salon uit de 19e eeuw. en de
geheime zolder van een kasteel in
Engeland. Er staan comfortabe
le sjiek, onsjieke banken, drie grote
flessen met kristalhelder water, an
tieke kastjes op een rij langs de
muur, een paar fauteuils en de ach
terafscheiding wordt gevormd door
'n projectiescherm van bioscoopfor
maat. Het is de plaats waar de films
worden bekeken.
Andy Warhol, omstreeks 40 jaar.
maakte de indruk van iemand die
vanaf zyn geboorte binnenskamers
is gebleven. Hij heeft askleurig haar
een spierwit gezicht met donker
bruine kleine wenkbrauwen en don
kerbruine ogen. Af en toe draagt hy
een bril. maar altyd is hy verge
zeld van een bandopname-apparaat
in een zwart koffertje. Hij draagt
oude kleren en conventionele over
hemden zonder das. Een gesprek
met hem is niet ongelijk aan een
conversatie met een gekwelde le
denpop die spreken heeft geleerd.
Om te beginnen praat hij zacht,
met slikbewegingen die suggereren
dat ieder woord operatief wordt prijs
gegeven. Zijn antwoorden zijn dan
ook beperkt tot ja's en nee's, en
vaak vraagt hfj anderen wat zij van
de gestelde vragen vinden. Maar
ontwrichtender dan dat alles (voor
al voor de aan vragen stellen ge
wende verslaggever) is de microfoon
die Warhol tijdens het gesprek
voortdurend ophoudt.
Waarom? „Iedereen zou eigenlijk
alles moeten opnemen. Iedereen zou
een microfoon onder zijn eettafel
moeten aanbrengen. Gewone ge
sprekken zijn de interessantste ge
sprekken". Wat doet hij met de
bandopnamen? „Die worden in een
doos gegooid. We luisteren er eigen
lijk nooit naar. Ze zouden natuur
lijk overgetikt moeten worden, maar
dat is veel te veel werk".
Is hij, omdat hij alles wil vast
leggen, ook iemand die alles be
waart «verlegen nadenken). .Nee, dat
is een interessante gedachte". Vindt
hij praten moeilijk, pijnlijk? aarze
ling) „Ik heb eigenlijk niks te zeg
gen, schrijf maar op wat je wil".
Waarom schilderde hij een soep
blik, andere voorwerpen, bij wijze
van parodie? ,Jk geloof niet in voor
werpen. Ze nemen te veel plaats in.
Vind je zo'n bijna lege zolder niet
prettig? Ook als de telefoon gaat
en hij die beantwoordt, blijft hij de
microfoon ophouden.
Hoe is hij met filmen begonnen?
Ik was naar Hollywood gegaan. We
kochten wat goedkope apparatuur
en zijn gewoon begonnen". Waarom
maken zijn films zo'n ruwe, onaf
gewerkte indruk? „We hadden geen
verstand van filmen, daarom beslo
ten we met opzet alle fouten te ma
ken, die er met filmen te maken
zijn. Dat was makkelijker en goed
koper".
Een Warhol-film heeft iets gemeen
met een produktie van de enthou
siaste amateur-cineast, die, gewa
pend met een in de avonduren ge
schreven scenario, in het weekeinde
de buren optrommelt voor hoofd- en
bijrollen, zyn achtertuin als decor
gebruikt en dan de helft van zijn
film moet weggooien wegens onder
belichting. De vergelijking i6 echter
misleidend. Het is een feit dat Warhol
geen scenario's gebruikt en dat hij
zijn „acteurs" laat doen. wat zij wil
len doen Het is ook een feit dat de
afwerking van zijn films de te goe
der naam en faam bekende holly-
wood-stud'io's van ontzetting doet
verst enenoverbelichte beeld en
zichtbare montage, slecht en onge-
synchroniseerd geluid, dialogen zon
der begin of eind. Maar het verschil
met de zondagsamateur is, dat War
hol het zo wil, en dat de amateur er
slapeloze nachten over heeft.
De typische reactie van de Holly
wood gelovigen is: Warhol vcr-
nachelt ons. maar waarom? Nee.
Warhol vernachelt niemand. Zijn
films zyn acceptabel voor de aandeel
houders van de filmmaatschappij,
begrijpelijk voor iedereen, en ge
maakt volgens het laatste succes-re
cept. Warhol brengt de film echter
terug bij zijn oorsprong, voordat ie
mand ooit had bedacht dat er mil
joenen mee te verdienen waren (die
hij dan ook niet verdient).
Een Warhol-film is een visuele po
ging tot natuurlijkheid, en als zoda
nig is het een voorloper en aanslui
ting op. zulke gebeurtenissen als het
j su k)e r- rakf es tl val ..Woodstock" en
rockmusicals als „Hair" en „Salva-
I tion". die van de ongedwongenheid
een feest maken. Deze natuurlijk
heid houdt alles in waar Hollywood
zich nooit aan heeft gewaagd: naakt-
Filmmaker Andy Warhol met
microfoon in de hand in zijn
kantoor tn New York.
scènes, doelloos gekeuvel, fotografie
zoals het uitkomt (die indruk wordt
althans gewekt), en een gegeven zon
der inhoud. Een film als „Wood
stock is establishment, oude
koek. vergeleken bi) een film van
Warhol. Warhol gebruikt geen mon
tage-foefjes. geen mooie camae ra-
hoeken, geen „artisticiteit". Een War
hol-film is. zoals een ding is: authen
tiek. onvervreembaar. herkenbaar.
STUDIO „Teil them Willie Boy is here" een verfilmde
legende, zoals de aanvang van de film zegt, is gemaakt in het
genre van „Easy Rider" en „Butch Cassidy and the Sundance
Kid", de moderne Amerikaanse western. In de film speelt zich
een ook humane strijd al tussen de blanke en de Indiaan, waar
bij de laatste sterft. Het is vooral de situatie in het reservaat
en de wantrouwige Indiaan die tekenend voor de film zijn.
Willy Boy, (Robert Blake) keert
terug naar zyn reservaat om de
Jaarlijkse fiesta bij te wonen en het
meisje Lola (Katherine Ross)
als bruid mee te nemen. Bij een
nachtelijke ontmoeting wordt het,
paar door Lola's vader verrast,
waarbij Willie de vader doodt. Het
paar vlucht. Dr. Liz Arnold (Suzan
Clark), inspect.rice van het reser
vaat en geliefde van sheriff Coo
per (Robert Redford) smeekt deze
Lola terug te halen naar het re
servaat. Bij de achtervolging in de
woestijn waarbij de Indiaan steeds
te slim is. worden enkele achtervol
gers door Willie gedood. De Jacht
TRAINON De avonturen van
Butch Cassidy en de Sundance Kid
blijven nog zeker een week in de
Breestraat draaien. En daar kan
iedereen blij om zijn. Want deze
goedgemaakte film van de twee le
gendarische boeven uit het Wilde
Westen, die op een gegeven moment
hun geluk in Bolivia gaan zoeken,
is veel aandacht waard. Vooral
door het bijzonder bekwame spel
van Paul Newman en nieuwe ster
Robert Redford, fraai geassisteerd
door Katharine Ross ontstond een
zeer sfeervolle film. Adembene
mend zijn de klopjachten op onze
helden. Erg mooi de natuuropna
men.
krijgt dan een ander karakter. Coo
per trekt alleen verder en ontdekt
Lola dood in een leeg India
nendorp. Op een berg verrast hy
de Indiaan en schiet hem neer na
dat Willie een onverhoedse beweging,
met zijn lege geweer maakte. Coo
per krijgt berouw van zijn jacht en
verbrand Willie Boy met eerbewij
zen een opperhoofd waardig. Regis
seur Abraham Polonsky toont in
deze film het onbegrip tussen de
zg. democratische Amerikaanse
boer en de zich 6teeds „underdog"
voelende Indiaan. Tn feite de si
tuatie van nu bij de neger. De film
speelt zich af in een troosteloze
woestijn waar het Indianenpaar in
vlucht en enkele betere gebieden,
waar de blanken heer en meester
zyn. Robert Redford speelt de knap
pe en slimme (hoewel hij tn de
film een wat vage figuur ls) sheriff
Cooper en Robert Blake de Indiaan
Willie Boy, van wie alleen de spo
ren vertellen waar hij werkelijk ge
weest is.
In „De jacht op WUHe Boy"
speelt Robert Redford (De Kid
de rol van sheriff Cooper. Op
deze foto springt hij van een
wagen af om een whisky verko
pende man af te tuigen. Op de
achtergrond staat Coopers ge
liefde (Suzan Clark).
LUXOR „De grijnzende doder"
is een wat gezochte titel, voor de
film die deze week in het Luxor-
theater draait. „Ace High" is een
van de betere (Italiaanse) Westerns
in-technicolor, die veel meer is dan
alleen maar een story rond een
.grijzende doder".
Eli Wallach en Terence Hill vor
men in het avontuurlijke Mexico
een ln alle opzichten ijzersterk duo,
dat als de „dikke en de dunne"
voor de nodige verwikkelingen
zorgt. Uiteraard bloederig op z'n
tijd de overval op een kazerne
o.m. maar óók soms verrukke
lijk humoristisch.
Met Bud Spencer Jagen de avon
turiers eerst elkaar lustig op, daar
bij niet opzijgaand voor een op
stootje, maar na de pauze „vin
den" de mannen elkaar. Met een
neger-echtpaar wordt dan de
jacht geopend op de kwade figuren,
die onder de slogan „Law and or
der" (Wet en gezag) hun duistere
praktijken in een oogverblindend
speelhuis bedrijven
Dat „de goeden" (altijd) winnen
en dat er tijdens de finale van het
speelhuis weinig overblijft, valt te
raden. Maar het ls en blijft aardig
om te zien hoe
LIDO In een groot aantal span
nende scènes van de kleurenfilm
.Machinegun Mc. Cain" in het
Lido-theater kan men de groot
meesters van de misdaad ln Las
Vegas hun duistere praktijken zien
bedrijven. Men ziet er de topfigu
ren van het ..syndicaat", een gang
stersorganisatie die ook een der
grootste speelholen, ..Royal", in
zijn bezit heeft, als deftige heren,
die achter de schermen de lakens
uitdelen aan de kleinere boeven,
die gewillig de bevelen van hun
meesters uitvoeren, ook als het le
ven van anderen er mee gemoeid
is. De sympathie is aan de kant
van de tegenspeler van het .syndi
caat". de bankrover Hank Mc.
Cam, die zij het door omkoping
na twaalf jaar gevangenis gra
tie kreeg. Charlie Adamo, vroeger
een kleine knoeier, maar later lei
dend functionaris van het syndi
caat. had hem nodig voor een kraak
m „Royal". Mc. Cains zoon Jack
werd voor het karretje gespannen,
maar toen Adamo tot zyn schrik
ontdekte, dat Royal in handen was
van zijn grote bazen, trachtte hy de
overval te annuleren door te pogen
Mc Cain en zijn zoon het eeuwige
zwijgen op te leggen. De zoon sterft,
maar de vader ontsnapt de dans
en neemt wraak door een met mees-
tertalent voorbereide bomaanval op
Royal tóch uit te voeren, wat hem
tevens een buit van een kleine twee
miljoen dollar opleverde. Dat de
macht van het syndicaat tóch gro
ter was dan de zijne, moest hy er
varen toen Mc Cain en zijn char
mante vriendin op hun vluchtpoging
genadeloos werden neergeknald en
de buit toch weer by het syndicaat
belandde.
Door Florinda Bol kan, Tony Ken
dall, Salvo Randone en GenaRow-
lando en anderen werd goed spel
te zien gegeven. „Machinegun Mc.
Cain" is een film. die door spel èn
inhoud, het zeker zal doen.
REX Wie ondanks het warme
weer voor z'n ontspanning naar de
bioscoop wil hoeft geen spyt te heb
ben wanner z'n keus deze week op
het Haarlemmerstraat-theater valt.
Daar draait nameiyk „Eva. de sla
vin van het oerwoud", een op een
oud thema gebaseerde maar knap
opgenomen avonturenfilm. Het ver
bij ij sterend slechte spel van de ac
teurs en actrices wordt in dit ge-
ral gecompenseerd door de beweeg-
ïyke regie van zekere Jeremy Sum
mers en de schitterende 1 oka tie.
Het verhaal van de echte en de on
echte Eva en van de elkaar naar
het leven staande schatzoekers
speelt zich af in het woeste Ama
zonegebied, waar het wemelt van
de Indianen en de krokodillen. De
film zal wel niet ln die gevaariyke
streek zyn opgenomen en de India
nen zullen wel geen Indianen zyn
geweest, maar de hele toestand is
toch wel knap nagebootst. De ech
te Era, de slavin van het oerwoud, ls
de als klein kind in handen van
de roodhuiden gevallen, kolonelsdoch
ter, de onechte ln die van een
louche avonturier. Deze na maak-
Eva geeft voor de dochter te zyn
van de kolonel, die als enige bekend
is met de plek waar kostbare Inca
kunstschatten liggen verborgen.
Pas wanneer hy achter het bedrog
komt en zyn geheim prys geeft
aan een Jonge gelukzoeker die de
heuse Eva in de Jungle heeft ont
dekt begint de jacht op de ver
borgen schat en daarmee de span
ning pes goed. Het loopt uiteraard
slecht af met de slechten en gewel
dig met de .geweldigen" maar dan
heeft de bioscoopbezoeker zyn por
tie ook gehad. Aan deze kleurryke
vertoning gaat een bejaard wild
westfilmpje vooraf. Wie echter
getuige wil zyn van de Sabynse
Maagdenroof kan vannacht en mor
gennacht in Rex terecht.
CAMERA Dr. Th. H. van de
Velde, voormalig directeur van een
vrouwenkliniek in Haarlem, heeft
geruime tyd geleden het boek „Het
volkomen huweiyk" geschreven,
dat in binnen- en buitenland veel
veer klank heeft gevonden. Meer
dan een miljoen exemplaren ervan
?yn verschenen. Dr. van de Velde
ïeeft ongetwyfeld baanbrekend werk
Tedaan op seksueel-wetenachappe-
Uk gebied. Maar inmiddels heeft
>r er weinig minder dan een sek
suele revolutie gewoed. De opvat
tingen over het liefdesleven hebben
een dermate ingrijpende wyziging
ondergaan, dat het verfilmen van
dr. Van de Veldens inzichten van
daag de dag als mosterd na de
maaltyd ïykt. Maar goed, het gaf
regisseur F. J. Gottlieb de gelegen
heid ln kleuren een Zwitserse arts
te laten verschijnen, die Van de
Veldens stellingen nog eens oplepel
de. De hoofdfactoren voor een vol
komen huwel^k zyn de Juiste part
nerkeuze, de goede psychologische
gedragsvormen, het aankunnen van
het probleem van de geboorterege
ling en de Juiste instelling tegen
over de seksualiteit in het huweiyk.
Met byna kinderiyk eenvoudige
voorbeelden geeft Gottlieb deze fa
cetten gestalten, waarby er natuur-
ïyk weer een aantal bedscènes te
„beleven" ls. Die overigens net als
rest niet zo schokkend zyn. Maar
Ja. daarvoor heeft dr. Van de Vel
de teveel drastische opvolgers ge«
had.
