'raagse lente teistert
•leeds de
'ranse CP
BONN NOGAL
nog SCEPTISCH
-OVER KASSEL
SiSi
Cassis
Een democratie in uiterste noodtoestand
-I
Mao: papieren tijger (VS) sterft
Goldberg
wil China
in de VN
HET DRAMA VAN DE VERENIGDE STATEN (2 EN SLOT)
Tijdelijk
elke fles
Garaudy trekt fel van leer tegen starre partijleiding
Succes
■ra
Vondeling:
vertrouwen
in PvdA
ongeschonden
RDAG 21 MEI 1970
LE1DSCB DAGBLAD
(Van onze correspondent)
ftlJS (GPD) Alexander Doebtseks Praagse lente, die, twee
}r geleden, overging in de Siberische kou der Russische voor-
rtjf permanente winterheeft in Parijs onverwachts nieuioe
fitien opgeivekt, die de huidige leiding van de Franse communis-
che partij niet zo gemakkelijk zal kunnen bezweren. En het is de
trmalige officiële partij filosoof en tegenwoordige rebel, prof. Roger
iraudy, die de directe oorzaak is van dit politiek-metereologische
i omeen.
Diorisis tussen de Sowjet-Unie en
nieuwe bewind van Doebtsek. die
jaiisme en vrijheid weer onder één
dezelfde noemer poogde te bren-
fcwam in 1968 speciaal voor de
unalige secretaris-generaal van
Franse communistische partij,
Ideck Rochet, op een bijzonder
degen ogenblik. De vroegere
upherder Roohet, die door zelf-
na de dood van de populaire
di ter van de partij, Maurice
rez, tot de hoogste post. was op-
lommen had in die dagen zijn
den vol met de destalinisatie, die
eerste voorwaarde was voor de
öging van een nieuw volksfront,
■an toen ook andere linkse par-
best wilden weten. De nade-
Russisohe interventie in Tsje-
•Slowakije en de bezetting var
land dreigde een spaak tussen
rielen te steken, en om die reden
d de Franse cammunistenleider
goede diensten als bemiddelaar
de beide hoofdsteden aan. Met
kameraden, onder wie de
leens al bejaarde directeur van
partijblad LUumanité, Etienne
m zelf nog onvolkomen van
irétisohe smetten sohoongewas-
- ondernam Rochet enkele rei-
naar Moskou en Praag, in een
aardige maar mislukte poging
brug tussen de beide hoofdste
le slaan.
Steno
in die verschillende gesprekken
volgens goed communistisch ge-
ik, ook stenografische verslagen
aaikt, die evenwel niet voor pu-
Iteit waren bestemd. Dat l'Huma-
dezer dagen een volle pagina
rveerde om een der lange dialo
tussen Waldeck Rochet en
lander Doebtsek tóch wereldkun-
te maken, is het opzienbarende
ilg geweest van het slagvaardige
DOffensief dat rebel Garaudy na
.excommunicatie" tegen de op-
sr of plaatsvervanger van
ecretaris-generaal Georges Mar-
antketend heeft. Helemaal
dig was dat L"Humanité-verslag
ook weer niet, maar niettemin
het partijblad nu zoveel vuile
gespuid, dat Marchais in een
oncomfortabel parket is ge
lee punten zijn in deze nieuwe
ere vooral van belang. Terug uit
kou had in de zomer van '68
ieok Roohet tegenover zijn gast-
Doebtsek in Praag zijn „onge
heid uitgesproken over de herop-
üng van een Tsjechoslowaakse
ttl-democratische partij, waar-
hij zich vermoedelijk vooral de
maakte van de Russische lei
die hij even tevoren had ont-
l Die „ongerustheid"' werpt ach-
I met name een ietwat verdacht
op de „geavanceerde democra-
waarvan Roohet zich in Parijs
pionier had opgeworpen, en die
de Franse toekomst de dicta-
van het proletariaat lees
mumstische partij van de
d wees. Zélfs wanneer men in-
uleert dat Waldeck Roohet als
iiddelaar van geven en nemen
Bt weten en alle uitlatingen dus
uitsluitend op zijn rekening be
ien te worden geschreven, dan
It niettemin het feit bestaan dat
een kardinaal punt. in Praag
llngen verkondigde die hij in Pa-
tegenover zijn socialistische ge-
Na 36 Jaar heeft de Franse
communistische partij gisteren
haar belangrijkste theoreticus
Roger Garaudy uit haar gele
deren gestoten wegens zijn
hardnekkige verzet tegen de
Russische interventie in Tsjecho
Slowakije. Het Centrale Comité
ging tenslotte tot royement over
op voorstel van plaatsvervan
gend partijsecretaris George
Marchais, die tijdens de afwe
zigheid van de ernstig zieke
Waldeck Rochet het bestuur in
handen heeft.
Onze Par ij se correspondent
Frank Onnen wijdt een be
schouwing aan het conflict
Garaudy-Marchais dat ernstige
consequenties lijkt te gaan heb
ben voor de eenheid binnen één
van de grootste communistische
partijen aan deze kant van het
IJzeren Gordijn.
'Van onze correspondent'
KASSEL (GPD) Wanneer na
het gesprek, dat Bondskanselier
Brandt en de Ooitduitse premier
Stoph vandaag in Kassei voerden,
de contacten tussen de beide Duits-
landen worden voortgezet, beschouwt
de regering in Bonn dat gesprek als
geslaagd. Dexe uitlating van rege
ringswoordvoerder Ahlers toont hoe
gering de verwachtingen van het
tweede topgesprek Brandt-Stoph in
Westduitse regeringskring is. Het
wordt „zeer sceptisch" beoordeeld,
aldus Ahlers gisteravond.
Brandt zou zijn Oostduitse gast.
voorstellen doen die niet alleen be
trekking hebben op het politieke con
tact (erkenning van de oostelijke
staat komt daarin niet ter sprake),
maar ook toenadering in handel en
verkeer en verbetering van het con
tact tussen Oost- en Westduitse fa
milies.
Thaddens waarschuwingen tegen
toenadering tot de DDR gingen gis
teravond overigens praktisch verlo
ren in spreekkoren van studenten
en andere Jongelui De NPD-slogan
„weg met de muur" was niet opge
wassen tegen het „weg met de naz's"
van Von Thaddens tegenstanders.
Eveneens aan de rand van de stad
had de Westduitse commmunistische
partij haar tent opgeslagen: een gro
te circustent waarin de Westduitse
kameraden Willy Stoph hadden wil
len ontvangen. Nu Stoph zijn ver
wachte uitstapje naar het monument
maakt, stellen de communisten zich
tevreden met de verspreiding van
propagandamateriaal.
ADVERTENTIE
jr V V*
sprekspartners en kandidaten voor
een Volksfront met stelligheid ver
wierp.
Sociaaldemocraten
Tweede punt van belang is dat. na
de ontknoping of de ontluistering
van de Praagse lente, de Franse
communistische leiders zioh niet
hebben ontzien de vertrouwelijke
verslagen va/n de gesprekken tussen
Roohet en Doebtsek in handen van
diens Tsjechoslowaakse tegenstan
ders te spelen, die van het document
grof gebruik hebben gemaakt. En op
dat stuk van vulgair misbruik van
vertrouwen ligt de verantwoorde
lijkheid bij Etienne Fajon en Geor
ges Marchais, die op het laatste
partij congres (december vorig jaar)
als plaatsvervanger van de zieke en
verzwakte Waldeck Rochet tot voor
lopige seoretaris-generaal gekozen
werd, naar men zegt op Russisch
bevel.
Het is intussen opmerkelijk, dat
prof. Garaudy zijn aanvallen vooral
richt op de „groep-Marchais" en
Waldeck Rochet buiten schot laat
Ook met Waldeck Rochet heeft, ge
tuige zy'n laatste boek. Roger Ga
raudy in het jongste verleden heel
wat idologische en taktische appel
tjes geschild, maar diens fatsoen als
.man van geweten", werd van de
zijde van de vroegere partij filosoof
toch nooit in discussie gebracht
Heel anders denkt Garaudy over
Marchais, die hem op het laatste
partijcongres in de ban deed en die
hij nu, samen met Fajon. als de
schuldige ontmaskert die Doebtsek
de dolksteek in de rug heeft gegeven
Hout
In ieder geval is Marchais nog
lang niet af van Garaudy. Als par
tij bureaucraat kan Marchais reke
nen op de actieve steun van zijn
Russische geestverwant Brezmjew. die
uit hetzelfde hout als hij is gesne
den, maar als redenaar en tacticus
heeft hij zioh nu al duidelijk de min
dere van zijn uitgestoten tegenstan
der Garaudy getoond. Garaudy, die
in zijn geschriften belangrijke bij
dragen heeft geleverd aan de ont
wikkeling of vernieuwing van het
marxisme als instrument voor maat
schappij-analyse. wordt dooi- de of
ficiële communistische woordvoerders
en organen natuurlijk weer met mod
der en vuil bespoten, maar het is de
vraag of Marchais en zjjn volgelin-
gen het effect van die aanvallen op
den duur niet sterk overschatten.
Garaudy laat in de pers, bij de ra
dio of de televisie geen gelegenheid
passeren om Marohais fel en des
kundig van repliek te dienen. De
methodes waarmee de communisti
sche machthebbers ook elders hun
tegenstanders moreel zo niet fy
siek poogden te vernietigen, is
zojuist met een tweede film van de
Franse cineast Costa Gravas. L'Aveu.
over een eerdere paleisrevolutie in
Praag dramatisch geïllustreerd. Een
film, die momenteel in Parijs een
record aan bezoekers en recettes
slaat en zo dan toch veel Franse
communisten eens iets te denken
moet geven.
Dat denkproces is de grote ver-
I dienste van prof. Garaudy, die men
wel eens een Don Quichotte heeft
i genoemd. Desalniettemin kan men
I zioh nu al afvragen of de .appa
ratsjik" Marccheis op dit moment al
niet betreurt, dat hij de intellectueel
Garaudy als rebel, zo niet als mar
telaar. buiten de partijgelederen
heeft gestoten. Er zyn inderdaad
tegenstanders die je beter naast, dan
tegenover je kan hebben en in dié
categorie moet Garaudy nu ook wor
den geplaatst.
FRANK ONNEN
DEN HAAG 'GPD» De reacties
op het uittreden van Goedhart c.s.
zyn zodanig, dat gesproken kan
worden van een blijvend vertrou
wen in de Partij van de Arbeid als
actiecentrum voor het democra
tisch socialisme in ons land. Dat
heeft de voorzitter van de PvdA.
dr. A. Vondeling gisteren namens
het dagelijks bestuur van zyn par
tij verklaard.
-1 De RA II van de Noorse ont-
dekkingereiziger Thor Heyerdahl
in volle zee. Heyerdahl wil met de
boot gemaakt van papyrusriet
aantonen dat de oude Egyptena-
ren meer dan 3.000 jaar voor Co~
lumbus en de Noormannen naar
Amerika voeren.
WISSELKOERSEN
AMSTERDAM (ANP). 20 mei.
Londen 8.71%—8.71 New York
3.62^— 3.62 li. Montreal 3.37%—
3.38'8. Parijs 65.66%—65.71%, Brus
sel 7.30%—7.30Frankfort 99.76—
99.81, Stockholm 69.76—69.81, Zürich
83.88—83.93, Milaan 57.63%—57.68%,
Kopenhagen 48.31 48.36%, Oslo
50.70—5075. Wenen 13.99%—14.00%,
Lissabon 12.76%—12.78%. Madrid
De heer Vondeling, reageerde op het 5.10—5 25
formele besluit van het comité I
„Democratisch Appèl" om zich op
te heffen en toe te treden tot
DS '70.
Het comité liet gisteren een bulletin
verschijnen waarin gezegd wordt
dat verder voortbestaan van „De-
mocratisoh Appèl" zinloos is nu
„de heerschappij van Nieuw-Links
in de PvdA toch niet meer te ke
ren is en er in DS '70 een alter
natief is ontstaan". Slechts twee
van de circa tien leden. mr. Keu-1
ning uit Zierlkzee en de heer P
Kors uit Hendrik-Ido-Ambacht
blijven de PvdA trouw.
De heer Keuning, die wethouder is.
zei dat hij als aanvoerder van de
Het Oostduitse regime boekte vlak
voor de ontmoeting in Kassei een
1 politiek succes dat de regering
Brandt pijnlijk heeft getroffen.
Minister van Buitenlandse Zaken
Winzer. die enkele dagen geleden
plotseling naar Algerije reisde, kwam
gisteren naar Oost-Berlijn terug met
een overeenkomst over het aankno
pen van diplomatieke betrekkingen
Algenje is de eerste Noordafrikaanse
staat die de DDR erkent. Winzer kon
bijna onmiddellijk na terugkeer in
eigen land de trein naar Kassei ne
men.
Vanmiddag onderbrak premier
Stoph het politieke gesprek voor een
uitstapje naar een gedenkplaats voor
slachtoffers van het nazisme. Hij
legt bij het monument een krans en
volgt daarmee het voorbeeld van
Bondskanselier Brandt, die tijdens
het eerste gesprek, in Erfurt, voor
een kranslegging naar het voorma
lige concentratiekamp Buchenwald
reed.
Vanmiddag was men in Bonn bang
voor het optreden van NPD-leider
Adolf von Thadden op een sportter
rein aan de rand van de stad. Von
-> '4
plaatselijke PvdA-lijst het onjuist
vindt het als zodanig gekregen ver
trouwen van zijn plaatsgenoten te
beschamen. Ook de heer Kors staat
op een verkiesbare plaats. Beiden
hebben nog hoop op „de regenere
rende krachten" in de PvdA. De
overigen uit het comité, waaronder
oud eerste-kamervoorzitter Prof.
Mazure. de jurist mr. J. M. Drees,
zoon van de oud premier en de
heer H. Pors, een van de oprich
ters van Democratisch Appèl, heb
ben zich met de kamerleden Goed
hart en Schuitemaker aangeslo
ten bij DS '70.
PEKING 'AFP. Reuter» Partij
voorzitter Mao Tse-toeng van China
heeft gisteren officieel zijn steun
betuigd aan de afgezette president
van Cambodja, Prins Norodom Si-
hanoek. In een verklaring, ver
spreid door het Chinese presbureau
Nieuw China, sprak hij zich tevens
uit voor alle volksbewegingen die
tegen de Verenigde Staten zijn ge
richt.
Er bestaat nog steeds gevaar voor
een nieuwe wereldoorlog, aldus
Mao. en men moet daarop voorbe
reid zijn. Amerika kon in Vietnam
en Laos niet winnen en had daar
om troepen naar Cambodja gezon
den.
Meer dan twintig landen hadden de
regering in ballingschap van Prins
Norodom Sihanoek al erkend. Het
Amerikaanse imperialisme noemde
Mao een papieren tijger. De strijd
ertegen breidde zich in de hele we
reld snel uit.
In een langdurige volksoorlog, aldus
Mao, kan een zwakke natie een
sterke verslaan. De volken van
Indo-China waren niet bang voor
Amerika. Het was juist andersom.
Een rechtvaardige zaak krijgt al
tijd veel steun, aldus Mao. Dat be
wezen talrijke feiten.
De regering van Nixon had in bin
nen- en buitenland grote moeilijk
heden: ohaos thuis en vervreem
ding buiten. De papieren tijger was
aan zijn doodsstrijd begonnen.
Over rechtstreekse Chinese inter
ventie in het Indochinese conflict
zei Mao niets.
Mao Tse-toeng en Prins Norodom Si
hanoek waren vanochtend aanwe
zig op een grote anti-Amerikaanse
demonstrat ie op het Tien An Man
plein in Peking. Mao werd. aldus
radio-Peking, met donderend ap
plaus begroet.
Bij het begin van de bijeenkomst las
maarschalk Lin Piao, de tweede
man in China, de verklaring van
Mao voor.
NEW YOR K» Reuter» De voor
malige Amerikaanse ambassadeur
bij de Verenigde Naties. Arthur Gold
berg. heeft de toelating tot de volke
renorganisatie bepleit van de Chine
se Volksrepubliek en Noord-Vietnam.
HU zei dat Peking dat nu zowel
een kernmogendheid als een ruim-
tevaartmogendheid is. de zetel van
nationalistisch China moet inne
men in de Veiligheidsraad. Gold-
bera zei voort dat de tfjd gekomen
is om ook Oost- en West Duitsland
Noord- en Zuid Korea en Zuid Viet
nam toelating tot de verenigde Na
ties aan te bieden
In ee nrede tot een bijeenkomst van
de Amerikaanse Vereniging voor de
Verenigde Naties zei Goldberg dat de
toelating van oommunlstisch China
de Verenigde Naties de gelegenheid j
zou schenken om bij te dragen tot
het bereiken van vreedzame oplos
singen in Vietnam en eldera.
Goldberg, die nu kandidaat is voor
de functie van gouverneur van New
York .legde een uit zes punten be
staand programma voor om de Ver
enigde Naties in het jaar van haar i
25-jarig bestaan tot een sterkei- or-
ganisatie t« maken.
WASHINGTON Minister van Defensie Meivin Laird
rklaarde maandag, ten overstaan van de senaatscorn-
issie voor Buitenlandse Betrekkingen, zonder blikken of
wen dat de regering een mogelijke breuk in de gesprek
en met de Sowjet-Unie in Wenen over een wederzijdse
[•erking van het kernwapenarsenaal als gevolg van de
kmbodjaanse inval, minder belangrijk achtte dan de re-
Ütaten die er met de inval te boeken zouden zijn. Nu
leeds meer blijkt, dat de actie in Cambodja om geen
ikele andere reden is opgezet dan de hoop N.-Vietnam
ich militair ou de knieën te dwingen en Hanoi tot conces-
to in Parijs te dwingen rijst de vraag welke maatstaven
(regering Nixon voor het veelvuldig beleden verlangen
tor 'n „wereldvrede" aanlegt. Want Lairds uitlating weegt
D mislukking van de kerngesprekken en de resulterende
tbreiding van de installatie vain de super-dodelijke,
wrvoudige kernkopraketten af aan het al of niet ge-
ihteverlies lijden door Amerika in Indo-China.
Als er dan ook iets van de huidige toestand in Ame-
gezegd kan worden, dan is het dat de liberalen
(alarmeerd zijn. de middenwegbewandelaars bezorgd en
Ifs de conservatieven, ondanks hun aanhankelijkheids-
toon, hun vragen hebben over het intrinsieke karakter
to de regering Nixon. Wat moet men denken van een
gering waar tenminste drie, en waarschijnlijk vier, van
elf ministers ernstige bezwaren hebben tegen het be
leid van de president? Wat moet men concluderen wan
neer grote aantallen medewerkers van drie ministeries
protesteren tegen de koers die hun ministers volgen'? En
wat moet men tenslotte denken van een president, die
keer op keer in gebreke blijft om zelfs maar de gebruike
lijke betuigingen van medeleven te betonen wanneer
staatsburgers door de militia worden neergeschoten. Om
niet te spreken van het uitblijven van. bijvoorbeeld, een
nationaal uitgezonden rede, waarin het regeringshoofd
belooft de kwesties van Kent, Augusta en Jackson onpar
tijdig te laten uitzoeken?
In plaats daarvan nam de regering Nixon zijn toevlucht
tot oude en nu niet langer vertrouwde public relation-
stunts. Minister van Justitie Mitchell werd na de dood van
twee negerstudenten naar Jackson gestuurd een ge
baar dat na .de dood van de vier studenten in Kent niet
nodig werd gevonden. Toen zeiden de president en de
vice-prssident alleen, dat ze altijd wel gewaarschuwd
hadden tegen de studentendemonstraties, het communi-
catie-manusje-van-alles. Herbert Klein, vloog naar Chi
cago om uit te leggen dat de resultaten van de inval in
Cambodja alleszins de moeite waard waren: zoveel ton
nen rijst, ammunitie en wapens de vijand zou er zeker
zeven maanden nadeel van hebben.
Minister Laird van Defensie hield voor de senaatscom
missie voor Buitenlandse Betrekkingen vol. dat het deel
nemen van een paar honderd Amerikaanse adviseurs aan
Zuid Vietnamese acties in Laos noodzakelijk was voor de
beveiliging van de Amerikaanse onderdanen in dat land.
die nog maar enkele maanden geleden als simpele bur
gers werden afgeschilderd. En president Nixon keerde
maandagavond bruinverbrand van zijn vakantieoord in
Key Biscane naar Washington terug. Een verslaggever
rapporteerde, dat hij de president met een ongebruike
lijke sigaar had gezien het rooksignaal, volgens inge
wijden. dat hij zich lekker zou voelen.
De opsomming van deze feiten doet in Europese ogen
het beeld ontstaan van een noodtoestand in ieder
geval van een toestand, waarin de regering van een par
lementaire democratie door een motie van wantrouwen
van de oppositie tot aftreden zou zijn gedwongen. Ameri
ka heeft deze uitlaatklep niet. President Nixon is voor
vier jaar gekozen en zelfs de geleerde wanhopigen. die
zoals de hoogleraren van Columbia University een
actie op touw hebben gezet om Nixon en Agnew uit hun
ambt te ontzetten (geheel volgens de overigens ao goed
als niet uitvoerbare regels van de Amerikaanse grondwet),
weten dat zij dit tweetal als leiders van hun land ge
durende die periode hebben te aanvaarden.
Er zijn Amerikanen, zoals de schrijver Gore Vidal. die
menen dat het land alleen kan overleven wanneer het
wordt opgedeeld in een aantal zelfstandige regionen, die
voldoende met elkaar gemeen hebben om een eenheid te
vormen en die het dan zonder een federaal gesag moeten
stellen. Er zijn anderen, zoals George Reedy, de voorma
lige perschef van Johnson, die geloven dat de president
een soort symbolische monarch moet worden met daar
onder het regeringsapparaat, zoals dat in Engeland be
staat Weer anderen zien heil in een verregaande decen
tralisatie van het huidige gezag, waardoor de staten
meer zeggenschap zouden krijgen dan nu ial) het geval
is.
Waar deze uiteenlopende meningen van diepbezorgde
en de traditioneel ontevreden Amerikanen op duiden, is
dat het land zich in een gigantische omwenteling be
vindt, die alleen door een verregaande versocialisering
van de maatschappij opgevangen kan worden. Maar zelfs
ook de liberale Amerikanen dus niet wat hier „radi
calen" worden genoemd zijn zo verankerd in de eeuwige
waarden van het kapitalisme, dat er heel wat water door
de Mississippi zal moeten vloeien voordat zelfs de pri
maire beginselen van het socialisme ooit een kans zullen
krijgen: namelijk het principe dat iedereen de zorg voor
zijn naasten aanvaardt. Want bij bijna alle Amerikanen
die iets bereikt hebben ligt hetzelfde gezegde op de lip
pen bestorven: „Waarom zou iemand anders er minder
hard voor moeten werken dan ik?" De vraag anno mei
1970 is. of Amerika de tijd heeft om op die enorme water
verplaatsing in de Mississippi te wachten Er zijn er, die
geloven dat daar geen tijd meer voor Ls
MR. HENK LEFFELAAR.
