'Inspraak' bij scholenbouw
succesvol
O fïfe r
58ct
Controle rechter soms gering
Natrinon!
Zoutarm dieet?
Dwaas
Wajang
in-'t-kuipje.
Oudste van Leiden
vandaag 100 jaar
ssgsssMjnm:
m
Wat al die Zonnige Landen
missen: de Beemster,
Walcheren, Friese meren en
'haas uit't vuistje9.
Nieuwe Rudolf Steinerschool in Zuidwest
is voorbeeld van hoe het ook anders kan
Hengelen bij
het lustrum
'"'h:ilïf
MODERNE DEMONSTRATIE-BENADERINGIN LEIDSE APV
T
oe:
dcht
Meningsuiting
Aandacht
ppKDERDAG 21 MEI 1970
PAGINA 3
LEIDEN De oudste inge
zetene van Leiden, mevrouw
Mensje Cornelia van der
Vlugt is vandaag honderd
jaar geworden. Burgemeester
v. d. Willigen is haar van
middag omstreeks half één
gaan feliciteren.
Hij trof in mevrouw v. d.
Vlugt een 100-jarige die wel
iswaar slechthorend is (hard
schreeuwen is noodzakelijk
om een boodschap over te
brengen), maar verder nog
In uitstekende gezondheid
verkeert. Zij kan zich nog
best alleen redden in haar
huis aan de Groenhoven-
straat 6, al is winkelen er op
haar leeftijd niet meer bij.
Wandelen in de straat gaat
„per raam", als het weer dat
toelaat.
Mevrouw Van der Vlugt zal
geen onbekende in Leiden
zijn, ivant gedurende vele ja
ren is zij collectrice van de
staatsloterij geweest. Zij
werd géboren in Dordrecht
en heeft vanaf '20 in Leiden
gewoond.
Het gebeuren tn de stad
volgt „tante Mens" nog op de
voet, volgens de familieleden
die gisteren al op bezoek wa
ren: teveel visite ineens zou
haar te zeer vermoeien. Met
behulp van een vergrootglas
spelt zij de krantenberichten
die haar interesseren. ..Maar
geen politiek hoor", lacht ze,
„daar heb ik niet zoveel be
langstelling voor".
(Foto LD/Holvast»
(Door één onzer stadsredacteuren)
LEIDEN Door heel de Zuidwest-buurt van Leiden treft
men scholen aan, die zijn gebouwd volgens het zogenaamde
HB 80 systeem, dat zeer duidelijk uitgaat van de gedachte:
doelmatigheid bovenal. Kleine architectonische variaties van
school tot school zijn mogelijk, maar voor de rest zien alle
schoolgebouwen er net eender uit. Niet zo verwonderlijk, want
één bouwplan voor meerdere scholen tegelijk biedt het voor
deel van een kortere bouwtijd. Ook de Rudolf Steinerschool
aan de César Franckstraat, die volgende week donderdag offi
cieel wordt geopend, is zo'n HB 80 school. Onderwijzers en
ouders hebben naar zij zeggen in goede samenwerking met
de gemeente evenwel wat bijzonders weten te maken van
de monotone systeembouw.
Leidenaren uit Zuidwest moeten
als ze door de César Franckstraat
komen, maar eens een vergelijking
trekken tussen de vlak naast elkaar
liggende Rudolf Steinerschool en de
Koningin Emmaschool. Het uiterlijk
verschil is frappant en dat zet zich
binnen in de school voort. De Ko
ningin Emmaschool ziet er aan de
buitenkant rondweg saai en wei
nig uitnodigend uit, terwijl de Ru-
dolf Steinerschool aantrekkelijk voor
het oog is met donkerhouten raarn-
sponningen, een kleurrijke entree en
fleurige kiezelplaten aan de zijkan
ten in plaats van smoezelig-witte be
ton vlakken.
Helemaal eerlijk is de vergelijking
niet. De Koningin Emmaschool staat
er tenslotte al een paar jaartjes. Hoe
dan ook: ouders en onderwijzers van
de Rudolf Steinerschool hadden er
hun zinnen op gezet om hun nieuwe
schoolgebouw binnen het kader van
het voorgeschreven systeem zo ge
zellig of noem het zo „leefbaar"
mogelijk te maken. Wie er nu al
een kijkje gaat nemen, kan consta
teren dat dit is gelukt, zij het dat
de school zelf de extra voorzienin
gen heeft moeten bekostigen. Dat
kon in dit geval, omdat de Rudolf
Steinerschool een bijzondere (dus
n iet-openbare) school is. beheerd
door een stichting.
Geen neonlicht
Wat de Rudolf Steinerschool nu in
concreto onderscheidt van de andere
i HB 80 scholen in Zuidwest, is bij-
j voorbeeld de verlichting in de klas-
I lokalen en gangen. Geen koud neon-
licht hier. maar meteen veel intie-
i mere gloeilamp-verlichting. De ma-
nier waarop een „bouwteam" van
de school bestaande uit een on-
LEIDEN Een universitair lus-
fom zonder een hengelwedstrijd is
p. i de hengelstad Leiden niet moge-
ilji. Ondanks alle wijzigingen die
ich in de lustrumviering voltrekker»
i dit traditionele onderdeel derhal-
e gehandhaafd.
Donderdag 25 juni (vertrek met
t om 7 uur vm van het Stad-
displein) is er in de Nieuwe Vaart
en hengelwedstrijd voor alle gega-
1 w. Leidenaren van 60 jaar en
Ver.
De inschrijving voor deze wedstrijd
he zich altijd in een grote belang-
ielling mag verheugen, is zaterdag
t van 2 tot 4 uur en donderdag
i Juni van 3 tot 5 uur, beide mid-
1 hgen in Sociëteit Minerva. Daar en
kunnen ook zij zich oreeven, die
controleur willen fungeren. Voor
geldt niet de leeftijdsgrens van
B Jaar.
In het Leidsch Dagblad van ge
passeerde zaterdag staat een inge
zonden stuk van de heer J. M. J.
Werter, waarin deze naast vele an
dere dwaze dingen suggereert, dat
relletjes in Amsterdam even belang
rijk zijn als de Amerikaanse oorlogs
voering in Indo-China (Vietnam
Cambodja, Laos).
Er zijn twee mogelijkheden: óf de
heer Werter meent dit inderdaad en
moet dan stompzinnig genoemd wor
den, óf hij probeert de lezers te
beduvelen.
Een combinatie van deze twee
lijkt me ook mogelijk, per slot van
rekening is de heer J. M. J. Werter
bestuurslid van de KVP.
Herman Amptmeijer
Oude Vest 55a
LEIDEN
derwijzer <de heer v. d. Heuvel), een
bestuurslid en een ouder
deze gloeilampverlichting heeft we
ten te bedingen, is typerend voor
hun wil om een school naar hun zin
te krijgen.
Dit groepje van drie heeft zich
bijvoorbeeld niet neergelegd bij de
als dogma geldende opvatting, dat
TL-licht beter is dan gloei-verlich-
ting. Zij zijn zelf gaan kijken in
Haarlem, waar een school staat die
ook gloeilampen gebruikt. Hun er
varing: de lichtsterkte van gloeilam
pen hoeft helemaal n:et. onder te
doen voor die van tl-buizen. Een be
zoek aan het TNO-instituut te Delft
leerde hun bovendien, dat het nog
maar de vraag is of TL-licht wel zo
goed voor de ogen is.
De Rudolf Steinerschool heeft het.
aldus onderwijzer J. H. A. van den
Heuvel, bovendien getroffen met de
Leidse gemeente-architect verster
die bereid was om tiidens het bou
wen allerlei door de school voorge
stelde veranderingen in te passen in
het bouwprogram. De vertraging die
daarmee is opgelopen, werd voor
lief genomen. „Als je maar weet wat
je wilt", zegt de heer v. d. Heuvel,
„en je hebt daar ook goede argu
menten voor, dan krijg je het wel
gedaan."
Omdat op de Rudolf Steinerschool
veel aan ritmische oefeningen wordt
gedaan, is men op een zaterdagmor
gen gewoon eens met een klas naar
de Hammerskjöldschool getrok
ken (ook een HB 80 school), om te
horen of het gestamp op de vloer
niet al te zeer doordrong in de rest
van het gebouw. Dat bleek wel het
geval, zodat men de gemeente voor
stelde om dubbele vloeren aan
te leggen. Dat stuitte op geen be-
zwaar, mits de Rudolf Steinerschool
zelf de extra kosten betaalde.
Deze en de andere buitengewone
uitgaven komen de school op een
bedrag van naar schatting tien mil
le te staan, maar dat heeft men er
dik voor over gehad. Zo beschikt het
nieuwe schoolgebouw over een to
neelzaal, die kan worden vergroot
met de ruimte van één klaslokaal
door een schuifwand weg te duwen.
De tegels in de gangen, de wc-
deuren zonder kijkgaatje «„wanneer
je een kind went aan toezicht, kan
het er op den duur niet meer bui
ten". aldus de heer v. d. Heuvel),
de soort gordijnen, het hout waar
veel mee gewerkt is en de soms
vlammende kleur van het zeil op de
vloer, zijn stuk voor stuk eigen keus
van de school zelf. Naar een juiste
soort steen is vaak langdurig ge
zocht.
Ouders en onderwijzers zijn op
hun stuk blijven staan, ook al liepen
de gemeente-architect wel eens de
rillingen over de rug als zij een be
paalde kleurencombinatie van vloer
oppervlak en deur voorstelden.
Maar nogmaals toont de heer v. d.
Heuvel zich dankbaar gestemd voor
de medewerking aan de kant van de
gemeente, waar men zich soepel
aanpaste bij de ..taktiek" van de
Steinerschool. „Tijdens het
bouwen hebben we elke keer voor-
Een overzichtsfoto van de
nieuwe Rudolf Steinerschool aan
de César Franckstraat, die ook
aan de buitenkant gunstig af
wijkt van de andere systeem-
scholen in Zuidwest, mede dank
zij de met veel zorg gekozen steen,
kiezelplaten, ongeverfde spon
ningen en kleinere raampjes in
de „pijlers". Op de voorgrond ko
men schooltuintjes. De bak voor
een vijver met waterplanten is
ook al aangelegd.
(Foto LD/Holvast)
stellen gedaan over het hout, de pla
fonds, de verlichting, de gor
dijnen enzovoorts", legt de heer v.
d. Heuvel die tactiek uit. „We zijn
de bouwers gewoon elke keer een
slag voor geweest. Een kwestie van
tempo, en je moet met een reëel,
verdedigbaar plan aankomen".
Vorige week zijn de leerlingen ii f
optocht van het oude gebouw aan de
Langebrug naar de nieuwe school in
Zuidwest getrokken. Als bijzonder
heid kan daar nog bij worden opge
merkt. dat al de 215 leerlingen zijn
meeverhuisd. Een paar scholieren
kunnen dagelijks met een onderwij
zer mee in de auto naar school, maar
de meeste leerlingen uit de binnen
stad moeten nu toch met de bus I
of op de fiets naar Zuidwest. i
ADVERTENTIE
kennismaking
Wajang blijft ook
r gewoon verkrijgbaar'
in het bekende
gouden pakje.
(Van onze juridische medewerkster)
LEIDEN Het voorontwerp van de Leidse Algemene Po
litie Verordening (APV) geeft een aantal regels, geboden en
verboden, met betrekking tot het gedrag van burgers. In be
ginsel bepaalt de landelijke wetgever dus regering en par
lement welk gedrag strafbaar is en welk niet. De gemeente
houdt op bepaalde gebieden (aanvullende) regelingsbevoegd
heid. Zij geeft bijvoorbeeld regels ter nadere uitvoering van
de orde handhavende taak van de burgemeester.
Door deze bevoegdheid bestaan er
in ons land verschillen van gemeen
te tot gemeente. Het Leidse ontwerp
kent geen verbod tot verkoop van
voorbehoedsmiddelen condoom-au
tomaten; een verbod dat in Kat
wijk wel geldt. In de Amsterdamse
APV werd een speciale regeling op-
ADVERTENTIE
Wie in eigen land blijft met
vakantie hoeft heiemaal niet
jaloers te zijn. Nederland zat
boordevol schoonheid—en de
meesten van ons kennen er
maar een partje van. Je kunt
hier tien vakanties lang ontdek
kingen doen als je wilt: goed
koop, zonder eindeloos gereis
en in je moers taal. 't Is wel raar
dat "kaas uit't vuistje' niet als
bezienswaardigheid in alle
reisgidsen staat. Want er is
geen ander land waar je je
kunt veroorloven zo royaal te
zajn met die Gouden,
Glorie. Gewoon
happekee,het
mes erin en
zo'n ferm brok
onder de zon.
Geweldig!
genomen in verband met de Damsla-
pers. Ook kunnen er lokale verschil
len ontstaan doordat de ene burge
meester meer gebruik maakt van
zyn bevoegdheden dan de ander.
Hoe meer verbodsbepalingen een
APV kent, hoe afhankelijker de bur
gerij wordt van de manier, waarop
de burgemeester zyn taak opvat.
Wil een APV voldoen aan de ei
sen van deze tijd dan zullen steeds
de vrijheid van de burger en diens
eigen verantwoordelijkheid centraal
gesteld moeten worden. Preventief
toezicht en vrijheidsbeperking zullen
dan moeten worden toegepast als dit
absoluut noodzakelijk is in verband
met de bescherming van de belan
gen van de medeburgers.
Een dergelijke moderne benadering
zien wij bij de regeling van de de
monstraties in Leiden. Hier is het
systeem van een absoluut verbod, be
houdens vergunning verlaten. Wel
bestaat er een meldingsplicht en de
bevoegdheid van de burgemeester om
im verband met verkeer, schade of
overlast voorschriften te geven aan
de betogers. Ook kan de burgemees
ter een betoging weigeren als naar
zijn mening deze overlast onevenre
dig zwaar zou zijn. Maar door het
ontbreken van een beroepsinstantie
heeft de burgemeester hier toch weer
een grote beleidsbevoegdheid. De
Amsterdamse APV verplicht de bur
gemeester om advies in te winnen
van een raadscommissie.
Buiten de demonstratieregeling
wordt in het voorontwerp het be
proefde systeem gevolgd van een in
algemene bewoordingen gesteld ver
bod, soms behoudens dispensa
tie door een vergunning.
Zo is het verboden 's nachts met
een lijmpot Je over straat te lopen;
's nachts in een huis naar binnen te
gluren; op vensterbank of drempel
te zitten; sport of spel te beoefe
nen waardoor anderen gehin
derd kunnen wocdanj deel Ie nemen
aan een samenscholing. Alleen om-
üa u.t gedrag in bepaalde omstan
digheden afkeurenswaardig kan zijn
wordt het helemaal verboden. De in
breuk op de vrijheid van de bur
ger is hier onnodig groot.
Omdat et begrip openbare orde zo
vaag is en eigenlijk geen enkel hou
vast biedt voor de burgerij en voor
de politie, heeft prof. mr. A. D. Bel-
infante er voor gepleit dit te objec
tiveren. d.w.z. het in bepaalde ele-
menten. zoals verkeer, schade aan
persoon of goed, overlast ,in te de
len. Deze gedachte is in het Leidse
voorontwerp alleen overgenomen by
de demonstratieregeling. Waar
om wordt bij alle andere bepalingen
toch weer met het vage begrip
„openbare orde" gewerkt?
Bij verschil van mening tussen
burger en politie kan de rechter het
geschil beslechten. Hij zal aan de
hand van proces verbaal en verkla
ringen van verdachte, politie en evt
getuigen bepalen of in een geval de
openbare orde verstoord, dan wel
bedreigd was of niet. Nu sluit een
aantal bepalingen van het Leidse
voorontwerp deze Juist zo belangrij
ke-rechterlijke controle uit door te
stellen dat soms gedrag strafbaar is,
omdat dit naar het oordeel van de
politie het geval is. Dit systeem wordt
gevolgd by het sprekersverbod.
Het voorontwerp stelt: .het is ver
boden op of aan de weg een „toe
spraak te houden als naar het oor
deel van de politie daardoor wanor
delijkheden ontstaan".
Bij een conflict tussen een bur
ger en een ambtenaar van de poli
tie heeft de burger er dus niets aan
om het geschil voor de rechter te
brengen. Deze moet de verordening
toepassen en die stelt, dat het oor
deel van de politie maatgevend is.
Met deze bepaling in de Leidse
APV houdt de politie ook alle be
voegdheid aan zich om op te treden
tegen eventuele zeepkist-redenaars.
Maar de vrijheid van meningeuiting
zou meer gediend zijn door het in
stellen van een officiële sprekerscor
ner, waar preventief optreden is uit-
Da dsn—r bUlA <teo na
tuurlijk wel verantwoordelijk voor
wat hij zegt. Komt hij hierdoor in
strijd met de strafwet i beledigt hij
bijvoorbeeld een bevriend staats
hoofd dan kan hy daarvoor ach
teraf ter verantwoording geroepen
worden voor de strafrechter.
Omdat onze grondwet in artikel 7
ieder preventief toezicht met betrek
king tot de drukpers uitsluit, is de
vrijheid van meningsuiting door mid
del van drukwerk wel gegarandeerd.
De rechter heeft hier een belang
rijke bevoegdheid. Hy mag nl een
bepaling uit de gemeenteveror
dening onverbindend verklaren, als
deze in strijd komt met de grondwet.
De Hoge Raad legt deze drukpers
vrijheid heel ruim uit. Zo bepaalde
zij in een aantal recente arresten,
dat ook leuzen meegevoerd bi) een
optocht, onder de drukpersvrijheid
vielen. De burgemeester mag hier
dus geen preventief toezicht op uit
oefenen door voorwaarden te stellen
In het „Nederland ontwapent" ar
rest van 1967 beslist de Hoge Raad
dat ook neonletters onder de bescher
ming van dit grondwetsartikel val
len, waardoor een bepaling uit een
plaatselijke APV waarin reclame ver
boden werd, onverbindend werd ver
klaard. In het Leidse voorontwerp is
met dit arrest geen rekening gehou
den.
Het gaat in het geval van d®
Leidse APV nog maar om een voor
ontwerp. Er kan dus nog in gewij
zigd worden. Daarom lijkt speciale
aandacht geboden op de volgende
punten: 1. Er dient alleen geregeld
te worden, als het absoluut nodig is
de gedragsvryheid te beknotten. 2.
Als er regels gesteld moeten worden
moet duidelijk alleen dat gedrag ge
troffen worden, dat afkeurenswaar
dig is dus geen verboden zonder
meer. 3 Bij het vergunningenstelsel
moet een beroepsinstantie worden
ingebouwd. 4. Iedere formulering
waarbij uitsluitend het oordeel van
de politie of van het college van B.
en W. moet gevend wordt geacht
waarbij dus rechterlijke contro
le wordt uitgehold, kan beter worden
geschrapt.
ADVERTENTIE
ZoWarme melk van
Nutricia.
Lekker om s6 te drinken
co grmakkrKjk ia
gerechten te
verwerken.
Ifarioon tan Natriaa.
