Indonesiërs rijstpolitiek
tot mislukking gedoemd
Komst van „gastarbeiders"
versnelde bevolkingsgroei
'Gemeenteraad is gemuilkorfd'
jakarta vreest kritiek van FAO-congres in Den Haag
Feodaal
Klopte niet
Dwang
Prijzen
herplaatsing
Kunstmest
WAAR VINDEN WE LEEFRUIMTE IN DE KOMENDE DERTIG JAAR
ME T HENR Y
DUNANT
OP REIS
Overpeinzing
Wat nu verder?
Toeneming
55AG 19 MEI 1970
LELBSCH DAGBLAD
PAGINA 19
jagres zal de prioriteiten
bepalen en de lijnen aange-
irlangs krachtige acties tot
g van de bestaande hon-
ondervoeding in de ont-
slanden gevoerd moeten
In het bijzonder die welke
snellere verbetering van de
ppelyke structuur kunnen
et is immers in het tweede
jngsdecennium waarin de
ip voedselproduktie en ge-
(Van een bijzondere medewerker)
KART A (GPD) De Indonesische regering bereidt
op voor, tijdens het Wereld-voedselcongres, dat van 16
juni a.s. in Den Haag wordt gehouden, zware kritiek te
vernemen van de zijde van de Nederlandse deelnemers
congres. Dit Wereld-voedselcongres wordt gehouden
auspiciën van de Food and Agriculture Organisation
van de Verenigde Naties. Er zullen ongeveer 1200 deel-
uit vele landen zijn. Het thema van het congres is:
w om de mensheid te bevrijden van hongersnood en
oeding, waarbij gewezen wordt op nieuwe mogelijkhe-
ter versnelling van de maatschappelijke en economische
teling.
zien en tot de rijstschuur van Indo
nesië zou kunnen maken.
De mislukte staatsgreep van over
ste Oentoeng in september 1965 leid
de tot de vervanging van het regime-
Soekarno door het bewind van gene
raal Soeharto, nog voordat de op de
proefprojecten bereikte resultaten op
grote schaal aan de praktijk getoest
konden worden. Het nieuwe bewind
nam die taak op zich, maar bij de
programmatische aanpak die dit be
wind kenmerkt, werd vrijwel geen
aandacht gegeven aan de sociale as
pecten die daarmede gemoied zijn.
tugeling zal worden ge- I Tussen een proef-object op gronden
n het prille stadium geble- die aan de regering toebehoren en een
er tussen hongersnood en project op grote schaal waarbij par-
eid in de ontwikkelings- ticuliere grondeigenaren betrokken
ra oorzakelijk verband be- zijn en gronden van verschillende
te de oociale infrastruc- i vruchtbaarheidsgraden, bestaat nog
die landen kenmerkt als I altijd een groot verschil. Daar kwam
deel van de Neder-1 nog bij, dat bijvoorbeeld het werk
aan de nog niet afgemaakte kunst-
mestfabriek in Tjilatjap door de In
donesische regering werd stopgezet
omdat deze fabriek met Russische
hulp was opgezet, en dus een commu
nistische fabriek en een prestige-pro
ject van Soekarno zou zyn. Terwyl
de produktie van die fabriek hard no
dig was om in de kunstmestbehoefte
voor de verhoging van de rijstpro-
duktie te voorzien.
zaaizaad en landbouwwerktuigen zou
leveren. De betaling van deze leve
ring zou de Indonesische regering ga
randeren, indien daartoe een zesde
deel van de op dat project geoogste
ryst niet voldoende zou blijken. In
feite liep deze buitenlandse fabrikant
dus geen enkel commercieel risico.
De Indonesische regering moest nu
echter nog de boeren vinden die hun
grond en arbeid voor de uitvoering
van die overeenkomst wilden geven
Het succes van de overeenkomst bleek
aan Indonesische zyde niet overtui
gend. Met name zagen de deelnemen
de boeren in de verplichte afdracht
van een zesde deel van hun oogst als
een verkoop tegen minimumprijzen.
Ook de vooraf geschatte produktie
bleek niet te kloppen, ook al omdat
de kunstmest soms —door welke oor
zaak dan ook —niet op tijd kwam
en de besproeiing van de velden uit
vliegtuigen niet altijd goed ging
Voorts bleek de kunstmest voor be
paalde gronden volstrekt ongeschikt j
en veroorzaakte zelfs tijdelijke on-
vruchtbaarheid.
Desondanks moest de Indonesi- I
sche regering wel met deze contrac
ten voortgaan om althans volgens de
richtlijnen van het vijfjarenplan te
handelen. Toen vrijwillige deelneming
van de boeren niet of byna niet meer
plaats vond. kwam de dwang. Dreige- I
menten met opsluiting deden wonde-
ren. Maar met die dvang kwam ook j
de mogelijkheid van corruptie. Rijke I
grootgrondbezitters slaagden erin.
door betaling aan ambtenaren, vrij
stelling van hun beste sawahs te krij
gen, terwijl juist de armste boeren die
in pacht de gronden van rijke lieden
bewerkten, in die produktieprojecten
van de regering moesten deelnemen
Het zal wel waar zijn. dat de pro
blemen waarmee het bewind-Soehar-
to wordt geconfronteerd reusachtig
groot zijn. Maar men mag zich toch
wel de vraag stellen of men boeren
onder dwang tot grotere produktie
kan brengen van rijst, die koste wat
het kost, laag in prijs gehouden moet
worden. Hierdoor wordt de poging om
de produktie gedurende de volgende
vier jaar met 50 procent te doen stij
gen. welhaast tot mislukking ge
doemd. Erger is het. dat de gevolgde
dwangmethode een ernstige rem op de
normale groei naar welvaart voor
iedereen betekent Voedselsteun van
de FAO aan een Indonesisch bewind,
dat op deze wijze werkt tot vergro
ting van de kloof tussen arm en rijk
in het eigen land. betekent medewer
king aan de vergroting van de socia
le tegenstellingen i n Indonesië Op
schorting van de voedselhulp aan In
donesië betekent aan de andere kant
een straf aan het gehele Indonesi
sche volk. Wellicht is het mogelijk,
dat aan de voortzetting van de voed
selhulp aan Indonesië de voorwaarde
wordt verbonden, dat deze t ct een
snelle verbetering van de maat
schappelijke structuur zal leiden
Dat is een politieke voorwaarde, in
derdaad President Soeharto heeft
enige dagen geleden daarom al dui
delijk gewaarschuwd, dat zijn rege
ring een dergelijke hulp met politie
ke voorwaarden zal weigeren Hij
treedt daarby in het voetspoor van
zijn voorganger, zy het dan. dat de
voorwaarde die er gesteld moet wor- j
den om de verbetering van de maat- i
schappelyke structuur te bewerkstel- I
ligen wel van een geheel ander ka
rakter is dan die van vroegere voor
waarden tot deelname in het een of
andere militair bondgenootschap.
De Spaanse stierenvechter
Pedrin Benjumea u-ordt hier weg
geleid nadat hij in c.en Madri-
leense arena op de horens was
genomen. Benjumea trad even
later toch weer in het strijdperk
en doodde de stier Hij moes
daarna uitgeput in een zieken
huis worden opgenomen
aan dit congres
(n op het „hongercongres,"
Weden in het RAI-gebouw
werd gehouden. En
grond van aanbevelingen
jeugdcongres zijn bespro-
ïjakarta het verloop van
elcongres ten zeerste
ïeidene delen van Indo-
t op dit ogenblik, ondanks
flkse buitenlandse steun
nkoop van ryst en tarwe-
meer dan f 500 miljoen
enger geleden. Ten hemel
lis, dat deze hongersnood
Een van de verschillen in de wij
ze waarop het regime-Soekarno en
de huidige Indonesische regering de
van de proefprojecten verkregen ge-
ook voorkomt in j gevens in de praktijk op grote schaal
t west-Java), welk ge- j tot uitvoering trachtte te brengen be-
bekend heeft gestaan om stond hierin: het bewind-Soekarno
rrheid van de bodem en wilde door grote eigen produktie
van de rijst. De berich- van kunstmest en het werk van de
in dit gebied
fchrille tegenstelling tot de
Ihe schattingen van de
de totale rystproduktie
landbouwvoorlichtingsdienst de rijst
boeren vrijwillig tot gebruik van
kunstmest en betere zaaizaden aan-
sporen. De vrye rijstprijs, die zeer
Men wil immers be- hoog was zou de werkelyke aantrek-
jen, dat Indonesië dat gebruik van die kunstmest en betere
b 10 miljoen ton per jaar rijstsoort.
aan het eind van het1
in 1973 jaarlijks circa
ton zal voortbrengen. In
hg de nationale consump-
too.OOO ton ryst per jaar
Ide produktie. Met de 15
welke men hoopt in 1973
je producren wil men niet
bestaande tekort in de
I overbruggen, maar ook
tomen aan de stijgende
t welke de jaarlijkse be-
oeming van 2.3 procent
de rystconsumptie van
uit eigen Indonesische
dat wil dus de huidige In-
regering, evenals het
dat wenste. Een
middelen daartoe is de
van Javaanse boeren-
in het uiterst dichtbevolk-
naai- voor rijstbouw ge-
op Sumatra en
transmigratie-po-
l, op een enkele uitzonde-
in psychologische en eco-
mislukt. De boe-
Sumatra werden over-
na een aantal ja-
ilkomen verpauperde bur-
als Palembang te le-
van op htm inmiddels
t oerwoud geworden gron
de transmigratiepogingen
regering, mag men
resultaat verwachten,
geval mag men daarvan
resultaat verwachten dat
ere rystproduktie van
bijdragen. Hoogstens
ger van deze verplaat-
nen voorkomen,
irkelijke verhoging van
van het land volgt
Indonesische regering het
t in de periode -Soekarno
Kkeld: gebruik van nieuwe
meer kunstmest, ver-
van insec-
I door insecticiden, en
Op proefprojecten
werden ingescha-
deelname aan het
men in 1963-1965 hoop-
esultaten. In de grote be -
i kunstmest en insecticiden
woorzien door oprichting
fabrieken en uitbreiding
pariteit van de bestaande,
lerwerken kwamen even-
fabrieken
financiële en tech-
uip tot stand zoals de
tr-dam in West-Java, wel
honderdduizenden heet a
land in Krawang
zou kunnen voor
Het nieuwe bewind wilde als eers
te taak de bestrijding van de inflatie,
waaronder het dan verstond de sta
bilisatie van de prijzen van een ne
gental produkten. die de belangrijkste
componenten opleveren voor de be
paling van de prijsindex. Daartoe
behoort dan uiteraard de rijstprijs.
Om deze stabilisatie van de rystprijs
te bewerkstelligen werd met buiten
landse leningen jaarlijks voor hon
derden miljoenen guldens rijst inge
voerd die weer tegen zeer lage pryzen
aan de Indonesische consument werd
verkocht. Door ieze politiek kwam
de Indonesische regering al dadelijk
in conflict met het economisch motief
voor de boeren om meer te produce
ren.
Intensieve voorlichting ten aanzien
van het gebruik van kunstmest be
reikte niet, dat de boeren vrijwillig
wilden meewerken aan de vergroting
van de produktie. Maar er was ook
niet eens voldoende kunstmest. Wan
neer het bewind-Soeharto erin wilde
slagen de rystproduktie te vergroten,
moest het wel kunstmest uit het bui
tenland invoeren en de boeren onder
dwang tot deelname aan de projec
ten bewegen. Voor de invoer van de
kunstmest ontbrak echter het geld en
zo kwamen de Indonesische plannen
makers op een schitterend idee. Met
een buitenlandse fabrikant van insec
ticiden CIBA —sloot Djakarta een
overeenkomst, waarbij CIBA ten be
hoeve van een bepaald produktie-pro-
ject, per hectare een bepaalde hoe-
j veelheid kunstmest, insecticiden,
DEN HAAG (GPD) Volgens de verwachtingen zal het
aantal inwoners van ons land in de loop van april de 13 miljoen
passeren. Dat danken wij aan het feit dat daarin 77.000 buiten
landse werknemers meetellen, want als Nederlanders zouden
wij anders pas aan het eind van het jaar het dertiende miljoen
hebben volgemaakt.
LEIDEN Maandag 1 juni ver
trekt het Rode KruishospitaaLschip
„J. Henri Dunant" met 72 chronisch
zieken uit Leiden en omgeving voor
een vakantiereis van een week over
de Nederlandse wateren. De route is
als volgt: Leiden-Gouda-Oud Beijer-
land-Heusden-Slikkerveer-Oude We
tering-Leiden.
De straatcollecte voor het Rode
Kruis is zaterdag 30 mei. Collectan
ten kunnen vrijdag van 7 tot 8 uur
•s-avonds en de gehele zaterdag bus
sen halen in het jeugdgebouw Bree-
B OCH Iiaici!
- straat 19.
Wfl vermenigvuldigen ons zo traag,
vergeleken met het geboorteniveau
van 1963 toen de 12 miljoen werd
bereikt dat wij met het nieuwe
miljoen elf maanden later zyn dan
men volgens de maatstaven van toen
had kunnen verwachten. Zo'n ramp
is dat niet, want Nederland groeit
toch wel benauwend vol. Zelfs als de
huidige geboorteteruggang aan
houdt. zullen wy in het jaar 2000
(dat is al over dertig jaar) de acht
tien miljoen bereiken.
Dat betekent nóg meer belasting
van het overvolle westen, maar ook,
als het zo blijft gaan als nu, een ex
tra „overloop" naar andere delen van
het land, die vooral in de provincies
Utrecht en Gelderland hard zou
kunnen aankomen.
De historische en leefbaarheidsas
pecten van onze bevolkingsontwikke
ling worden belicht in een studie door
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek. waarover een artikel is opgeno
men in het maartnummer van het
CBS-maandschrift. ivoor f 3 60 ver
krijgbaar bij de Staatsuitgeverij en
in de boekhanden.
Willen we ons land ook voor de toe
komst leefbaar houden, dan zullen
wij ons terdege bewust moeten zijn
van de te verwachten bevolkingsgroei,
menen de van hun eigen cijfers ge
schrokken statistici, die bij hun som-
berheid dan nog niet eens de recente
D'66-meningen over weer stijgende
geboortecijfers hebben betrokken.
Volgens een telling in het Jaar I
1844 had ons land toen 3 miljoen in
woners, en over het derde miljoen
hadden wij een halve eeuw gedaan.
In de 125 jaren, die sindsdien zijn
veratreken, heeft de gemiddelde jaar
lijkse procentuele groei van de be
volking iets boven de één procent ge
legen «een percentage dat uiteraard
wordt berekend over telkens gegroei
de bevolkingsaantallen), want bij één
procent hadden wij de 13 miljoen pas
in Juli 1991 bereikt
Een opmerkelijke tijd van groei-
toeneming was er in de periode
1879-1911 sterf tedaling». liggende
tussen het vierde en zesde miljoen.
Na 1911 was er sprake van een ver
snelde geboortedaling, waartegenover
echter weer de binnenkomst van heel
wat immigranten stond. De jaren
1931-1941 vertoonden ean duidelijke
geboortedaling, de periode 1941-1949
(vooral na de oorlog! een geboorten-
hausse.
In 1949-1957 remde de emigratie
de bevolk'ingstoeneming af. het weg
vallen daarvan leidde in 1957-1963
weer tot meer bevolkingstoeneming,
zij het bij een dalend geboortecijfer.
Het gemiddelde jaarlijkse bruto-ge-
boorteeijfer was in de periode waarin
het dertiende miljoen werd bereikt,
oktober 1963 an april 1070, bij
na twee procent lager dan ooit tevo
ren in ons land was waargenomen.
Het is allemaal maar droog cijfer
materiaal. maar het is toch wel aar-
dig om bij het doorkijken te kun
nen constateren, dat de jonge ouders
van thans zeg. de plus minus der
tigjarigen hun levensbeginkregen
tigjarigen hun levensbegin kregen
in een land met n.Dg geen 9 miljoen
inwoners. De ouders van studerende
kinderen de omstreeks 45-50-ja
rigen kwamen ter wereld in een
„drukte" van zo ongeveer 7 miljoen
mensen. De ouderen van omtrent ze
ventig, die thans in ons volle land
i aangepast moeten proberen te leven,
begonnen in een Nederland met 5
miljoen inwoners. Een dergelyke ver
gelijking is misschien wel een goede
basis voor een overpeinzing over wat.
de thans geborenen boven het hoofd
hangt, als zy eenmaal hun volwas
sen leven beginnen.
Het CBS schetst de consequenties
van de gang der miljoenen voor de
leefbaarheid van ons land tot nu toe
In 1844. toen men nog slechts 3
miljoen inwoners telde, was de be
volkingsdichtheid gemiddeld 91 men
sen per vierkante kilometer Thans
by 13 miljoen inwoners, wonen wij
gemiddeld met 384 mensen op een ki
lometer in het vierkant. Let wel. ge
middeld. Want in het westen is de
bevolkingsdichtheid, die ook vroeger
al flink hoger was. in die 125 Jaar
gestegen van 169 naar 876 (alleen
Zuid-Holland 1050», in het zuiden
van 81 naar 391. in het oosten van
67 naar 274. in Zeeland van 91 naar
174. in het noorden van 61 naar 168
inwoners per vierkante kilometer
Een zéér onevenwichtige verdeling,
ook. van de bevolking over het
land: 46.5 procent woont in het wes
ten. 21.5 procent in het zuiden 18.7
procent in het oosten, 10.8 procent in
het noorden, en 2.4 procent in Zee
land.
De verstikking van het westen vol
trekt zich gelukkig wat langzamer
dan de groei elders, met name die in
Brabant, Utrecht. Drente en Gelder
land. Voor Brabant heeft de eigen
bevolkingsuitbreiding daarby sterk
meegeteld. De andere provincies
groeiden snel als gevolg van de
„overloop" door verhuizingen uit zo
wel het westen en het noorden, de
vestiging van buitenlanders vooral
In Utrecht» nog buiten beschouwing
gelaten.
Wat gaat er nu verder gebeuren?
De bevolking groeit door naar 18 mil
joen over dertig jaar. volgens de
meest recente schattingen. Het land
daarentegen wordt niet groter. Het
geven van een leefplaats aan steeds
meer mensen in het land, met alles
wat daarbij komt kijken. heet ruim
telijke ordening. Voor ruimtelijke or
dening bestaat echter geen recept. He
bestaat uit het maken van plannen,
nieuwe plannen en weer nieuwe
Het CBS heeft om nagegaan
en dat leidt in elk geval tot een con
frontatie met de noodzaak dat er
steeds meer aandacht voor ruimtelij
ke ordening zal moeten komen
wat er zou gebeuren als alles ro zou
blijven gaan als nu Dus met de
zelfde regionale verschillen in bevol
kingsgroei en dezelfde „overloop"
van de ene kant van het land naar
de andere.
Als alles zo bleef gaan als nu. zou
er in de komende dertig jaar dit ge
beuren: Noord- en Zuid-Holland zou
den 384 000 mensen afstoten naar an-
I dere delen van het land. Doch dit is
i slechts een kwart van de verwachte
I groei. Driemaal zoveel zouden er in
I het wesben dus nog bijkomen, nog af-
i gezien van een eventuele toeloop ran
j buitenlanders.
Uit Limburg zouden 78.000 mensen
naar elders in het l&nd vertrekken.
Ofwel 18 procent van de verwachte
groei, zodat er nog ruim viermaal zo
veel zouden blijven om aan de bevol
kingsgroei by te dragen.
Groningen en Friesland samen zou
den 16 procent van hun groei ver
liezen, wat neerkomt op 63 000 ver-
trekkenden. Overijssel zou slechts 3
procent van zijn groei, dat wil zeg
gen 12.000 mensen, aan verhuizin
gen verliezen.
In totaal dus zo'n 538 000 mensen,
die van west en noord naar andere
streken in het land zouden trekken
Volgens de berekeningen zou dit de
groei van Gelderland met 191000
mensen <30 procent extra» doen toe-
1 nemen Brabant zou er 159.000 extra
18 procent van de eigen aanwas) by
krijgen. De provincie Utrecht zou een
verhuis-overschot van 120.000 mensen
j hebben, ofwel 38 procent extra op de
natuurlijke aanwas
Drente zou 55.000 verhuizers bin
nen krijgen (10 procent extra groei»
en in Zeeland zouden zich er 13.000
vestigen 3 procent extra
Zo zou het gaan als alles by het
oude namelijk de huidige gang
van zaken bleef Dertig jaar is een
korte tijd om de zaken te richten zo
als wy ze willen hebben, in 2.000.
LEIDEN Het comité Leefbaar
Leiden vindt, dat de gemeenteraad
en de burgerij geen inspraak hebben
in de Merenwijkplannen. In aanslui
ting op een vorige week gepubliceer
de open brief heeft het comité zater
dagmiddag gedemonstreerd op de
Haarlemmerstraat - promenade
Aan touwen werd een geboeide en
gemuilkorfde flguur-met-hoge-hoed-
en-oogkleppen meegevoerd, voorstel
lende de gemeenteraad, vastgebon
den aan touwtjes, die in de hand wei
den gehouden door een figuur met
ambtsketen, die een bord meedroeg
met het opschrift „De gemeenteraad
loopt aan de leiband van burgemees
ter en wethouders".
Leefbaar Leiden, zo blijkt uit een
pamflet, dat aan de voorbijgangers
werd uitgedeeld, eist inspraak voor de
bevolking en de gemeenteraad. „Wy
willen, dat de plannen voor de Me-
renw(jk stuk voor stuk in de gemeen
teraad worden behandeld. Deze plan
nen moeten een maand daarvóór
aan de burgers bekend worden ge
maakt. Verder eisen wij, dat een
week vóór de behandeling in de raad
een hearing wordt gehouden en ver
der pleiten wij voor adviesraden, die
bij het plannen maken zelf rijn be
trokken".
iFoto LD/Holvast'
