Consument weet niet waar hij klachten kan spuien lanning merkbaar aan rentefront Ontsp; Consumentenbond of Ver. v. Huisvrouwen FORD Jacht op geld en kapitaal houdt onverminderd aan Griezelige zaak lAlli..- LLlDSCH DAGBLAD PAGINA t 0DSCH DAGBLAD icfoter van een autoryk in de parti- jöerc sfeer, te hulp geroepen door leiders van de eerste communist! - be staat ter wereld, Rusland. Een onsterverbond van kapitalisten en beiders. of een samenwerking inge- rren door gemeenschappelijke eco- öOische belangen? Een vraag waar- n te speculeren valt. Speculatie I, jtgeven door de verbeeldingskracht i&rtoe een figuur ate Henry Ford I, «k nu nog inspireert, al ligt zyn jk achter ons en is de stichter zelfs 23 jaar dood. Henry Ford I, geboren in 1873, iichaamde de Amerikaanse droom in de eenvoudige boerenjongen die onwaarschijnlijk korte tijd de top «reikte. In 1903 stichtte deze van een arme Ierse emigrant >n rijk. En tien jaar later werd hij ititeld als de profeet van Detroit, it Mekka van de nieuwe wereld oerika. In de jaren twintig zou- n studenten hem uitroepen tot de ■rde grote figuur uit de wereldge biedenis na Jezus Christus en Na- oleon. Een volgorde die nu, nog *n 50 jaar later, allen' maar ver- jderd voorkomt. Fords zaken instinct gmg gepaard set een revolutionair denken in de rtaologie. Hij bracht in het ver- lardigingsproces een aantal vereen- «digingen aan. De belangrijkste pen uit zijn gedachtengang kun- n zo ongeveer als volgt worden sa- tengevat. Hij ging er vanuit dat er B ooördinatie tot stand moest ko- «n tussen het werk van de mens de machine. Vandaar de invoering io de lopende band. Vandaar het mtinue arbeidsproces, waarbij ge- pecialiseerde operatie» in een lange erie worden verricht. Verder: ver- agde prijzen, vermeerder de lonen, aak produktie doeltiger. Dat ver- wgt de kans om een produkt op de tarkt te brengen dat gretig gekocht ordt. Ford werd gezien als een wonder- an, die de droom vervulde van een laat-schappij, die geloofde in de voor- itgang van de individu. Hij bracht auto tot de massa, daarmee de pas arkerend van het Amerika van de reede industriële revolutie. Hij werd sreerd ate een hogepriester van de ïassale produktie, waarvan vol- sommige geschiedkundigen de «risen toen meer verwachten als rapen in de strijd tegen de armoede, lin van enige ideologie. Hij was de erpersoonlijking van de .goede za- tnman" en zijn weinig exacte uit- praak dat „machines de komst. v. de feuwe Messias aankondigden" werd retig overgenomen. Door een man Ford werd het kapitalisme in het imerika van de eerste dertig jaar ui deze eeuw met speciale onder- cheiding behandeld. Ford liep ook op het gebied van in reeks maatschappelijke hervor- aingen voorop. Hij was de eerste rerkgever die zijn werknemers dag- men van 5 dollar uitbetaalde in en tijd dat een weekloon nog 15 dol- ir bedroeg. Reeds in 1926 voerde hij ie vijfdaagse werkweek in. Maar hU ras daarnaast ontzaglijk paterna- Btisch, en dat betekende de neer van zijn „imago" in de jaren iertig. toen het roer om moest onder »t lijden van de crisis. In 1928 kon Heen de aankondiging van het. nieu- re type A-Ford een half miljoen Q&nsen ertoe brengen meteen geld te toilen voor de aankoop van 't nieu- model. Dat was het blinde ver- rouwen in de magiër uit Detroit. Vijf jaar later kon Ford die liets moest hebben van vakbonden n die naar willekeur personeel aan- itelde en ontsloeg, of daar althans iet recht voor wilde hebben ar beidsonrust slechts in de hand hou den met behulp van zijn buitenge- foon gevaarlijke bedrijfspolitie. Zijn Ijfwacht Bennet werd herhaaldelijk leschuldigd van het onderhouden van tan relaties met de onderwereld. Tenslotte moest zelfs Ford door de ïnieën en toestaan dat zijn perso- leel deelnam aan het vakbondswerk. Zelf trad hij terug ten behoeve van dln zoon Etzel, die hij na diens over riden in de tweede wereldoorlog weer opvolgde tot 1945. Een hoogst curieuze man, dit meng- rat van idealisme en vooroorde len. Hij haatte Joden, katholieken, Joktoren en bankiers. In zijn fabrie- ten mocht niet worden gerookt: dat ongezond. Als Ford moderne lansen veroordeelde, werd zijn me- i aing eerbiedig aangehoord en wier- pen duizenden zich op reeds vergeten tolksdansen. Hij was sentimenteel als het ging om het verloren gaan van Amerika's prairies, maar hij drong aam op aan leg van wegen voor zijn auto's. Hij ras pacifist in hart en nieren, maar fabrieken zouden in beide oor logen enorm verdienen aan de oor- logsproduktie. In de winter van 1915 vertrok hij met een „vredesschip" naar Eu ropa: „de boys moesten immers uit Ie loopgraven en voor Kerstmis thuis Dat zei de man die in 1914 [had verkondigd dat als je het kapi talisme maar afschafte er meteen een einde zou komen aan de oorlog. De reis met het vredesschip ras een wansucces. Geen vooraanstaande staatsman bekommerde zich om Ford. Dat erkende hij bij terug komst. ..Maar", voegde hij eraan toe, „Wel heb ik in Noorwegen vernomen, dat Rusland binnenkort een enorme afzetmarkt van tractors kan worden". Dat heeft Henry Ford I dan niet meer beleefd. JRS. DEN HAAG (GPD) Bij een representatief onderzoek onder I 200 gezinnen i« onlangs gebleken dat de Neder landse huisvrouw in overgrote meerderheid (64 procent) niet weet waar zij terecht moet met klachten over bedrijf altijd branders naleveren via de winkelier." En dat gebeurde toen uiteindelijk. Er zijn natuurlijk klachten waar over geen oplossing bestaat. Zoals bijvoorbeeld die. over de kwaliteit van artikelen die bij winkeliers of kopen of dienstverlening, of om advies voordat zij een bybUltag'^Un beheld! Men komt er in zo'n geval vrijwel niet achter wie nu de fabrikant van die aanbiedings-artikelen te. aan- keuze maakt uit het marktaanbod. De 36 procent die wel een adres menen te weten, noe men voornamelijk de Ned. Vereniging van Huisvrouwen en de Consumentenbond. Met andere woorden, twee ver enigingen die roeien met de riemen die zij hebben. Een werkelijk technisch gespe cialiseerd klachtenadres is er in Ne derland voor de consument niet. Er zouden daarom speciale klachten- en adviesbureaus moeten komen. Acht enveertig procent van de huisvrou wen zou de instelling daarvan met gejudoh begroeten. En nog eens der tig procent zou het een plezierige zekerheid vinden als dergelijke bu reaus bestonden. Een vraag waarop het onderzoek geen antwoord gaf. was deze: wat heeft de consument te klagen en wat valt er voor hem te doen? Uk het ervaringsmateriaal van een van de twee verenigingen, die althans voor een deel van de consument een rol spelen op dit punt de Ned. Ver. van Hutevrouwen komt de vol gende ruwe schets van de klagende consument, alsmede van wat er voor hem gedaan kan worden Te veel werk Een klant van een poetorderbe drijf koopt daar flanellen lakens ze blijken op een onvoorstelbare ma nier af te pluizen. Na kort gebruik zit het hele huis onder de draadjes en plukjes flanel. Op een brief aan het postorderbedrijf geeft dit als enig antwoord, dat het prima lakens zijn, goedgekeurd door de Ver. van Huisvrouwen, de klant herhaalt daarom zjjn klacht, by de Ver. van Hutevrouwen, die by de fabrikant opheldering vraagt. En daarmee te de zaak snel op- j gelost. De fabrikant geeft toe dat de betreffende lakens ditmaal verre van prima waren. En wel door een produktiefout. Na het ruwen van flanel, in de fabriek, moet het laken j worden schoongemaakt, en dat was j in dit geval by een klem deel van een party misgegaan. Zonder moei- ïykheden werden de lakens door an- j dere vervangen, iets wat de leve- i rancier het postorderbedryf j kennelyk teveel werk was geweest, Een klachtenbureau kan ook een verschynsel waarnemen, waar toe individuele winkeliers en consu menten veelal niet in staat zyn. Zo kwamen er klachten binnen over elektrische dekens, die bij gebruik een sterke carbolgeur verspreidden. Die klachten kwamen van verschil lende klanten en al die klagende consumenten hadden van hun win keliers te horen gekregen dat de geur na korte tyd van de dekens af zou gaan. Wat de winkeliers ook weer niet kwaiyk te nemen is, omdat zy elk maar een klacht kregen. Doch by het bureau kwamen dezelfde klach ten ln groter aantal binnen en daar om werden de dekens nader onder zocht. Met het gevolg dat men een produktiefout in het isolatiemate riaal constateerde, en hierover de fabrikant kon aanspreken. waarvan de branders waren versle ten. Haar winkelier zei dat bran ders niet los te koop zyn. By de fa briek vernam zy alleen maar dat deze niet aan particulieren verkocht en dat zy zich maar weer tot haar winkelier moest wenden. De winke lier hield vol dat er geen branders los werden verkocht en zei dat de betreffende branders bovendien niet meer in produktie waren by de fa briek. Na een klacht by het bureau van de Ver. van Huisvrouwen reageerde de fabriek: „Wy zyn zeer verbaasd over deze gang van zaken. Natuur- ïyk kunnen wy als oud. gevestigd Onredelijk En dan zijn er de onredeiyke klachten, waarin heel wat consu menten toch ook nogal sterk zyn: Een mevrouw krygt, nadat de garantiet yd reeds is verstreken, van de fabriek gratis een nieuwe elektrische deken, omdat de hare door een draadbreuk defect en ge schroeid is. Nu wil zy ook nog ver goeding hebben voor een klein brandgaatje. dat in haar beddelaken is geschroeid. Zo'n consument kan verder niet geholpen worden. Een echtpaar koopt een salon- kast voor f 980. Ziet kort daarna in andere winkels dezelfde zegt het, tenminste salon kast voor f 80 en f 100 goedkoper. En vraagt nu hulp om de gekochte kast goedkoper te krygen. Ook deze mensen, die niet verder hebben gekeken dan hun neus lang was, kunnen niet worden geholpen. Een dame krijgt by haar hu- welyk van haar man een gouden ring met vier safiertjes. De tweede keer dat zy hem draagt valt er al een steentje uit. Het wordt er in de winkel weer ingezet, maar daarna gaat er telkens weer een los. Haar man loopt af en aan naar de winkel, om de ring telkens maar weer te la ten repareren en komt tenslotte verbolgen thuis met. de boodschap van de juwelier, dat de ring maar zeerv- oorzichtig moet worden ge dragen. De vrouw klaagt over deze behan deling by de Ver. van Huisvrouwen. Deze zoekt de zaak uit en kan wei nig anders doen dan deze antwoord brief schryven: de vrouw heeft haar man by het huweiyk een ring van f 98 gegeven. Doch hy heeft er voor haar een gekocht met een welis waar duur uiteriyk, doch een prys van slechts f 59, waarvoor werke- lyk geen goede ring met safieren te koop te en waarvoor men hem dan ook by de koop al heeft gewaar schuwd. Hy had zorgvuldig steeds zelf de protest-wandeling naar de juwelier gemaakt om zyn zuinigheid voor zyn vrouw verborgen te houden en was ook niet ingegaan op het aan bod van de juwelier, de ring weer ln te ruilen met by betaling een be tere te nemen. Dit te slechts een kleine greep uit de prakt yk van klachtenbehande ling in Nederland. Bovendien is het een greep uit een toch nog wel be perkt bestek van mogeiykheden, want de verenigingen kunnen ook niet alle soorten consumptiegoede ren en hun produktie- en servioegie- breken doorzien. Maar wat zy doen te het enige dat tot dusver gedaan kan worden, want speciale klach ten- en adviesbureaus zyn er voor de consument niet. en de overheid maakt ook geen haast met de instel ling ervan. By de Ned. Consumentenbond, Leeghwaterplein 26, Den Haag, kan men met klachten terecht ais men, voor f 12 per jaar. lid is. Ko6ten per klacht f 1 (men registreert ge middeld vijfhonderd klachten per maand). Het Instituut voor Huishoudtech- nisch Advies GVHA) van de Ned. Ver. van Hulsvrouwen, Jan van Nassaustraat 89. Den Haag. behan delt ook klachten van niet-leden. Behandeling van een klacht over een artikel met etiket van de Ned. Ver. van Huisvrouwen kost voor le den f 1 en voor niet-leden f 2. Be handeling van klachten over niet- goedgekeurde artikelen kosten voor leden f 2.50 en voor niet-leden f 5. Serieuzer Klachten van een bureau wor den in het algemeen door fabrikan ten ook serieuzer genomen dan die van de individuele consument. Een huisvrouw had een gasfornuis Demonstreren is langzamerhand een vertrouwd verschijn sel op het Binnenhof. Deze week verschenen de Dolle Mina's die de minister attent maakten op een grote behoefte aan betaalbare crèches. De landbouwers kwamen weer eens om bezwaar te maken tegen de veel te lage tarieven voor de zuivelprodukten en ook een groep in horecabedrijven werk zame jeugdleden maakten een tocht naar de parlements gebouwen. Ze demonstreerden tegen de „uitbuiting" door de ondernemers. Op de foto: de met bakkersmutsen en span doeken getooide demonstranten op het Binnenhof. ADVERTENTIE WORLD PACK - MACROPAK INTERNATIONALE VERPAKWNGSBEURS Nog3beursdagen 9.30-1 Voordelige trein-toegangs- biljetten op de stations verkrijgbaar. CROESELAAN-UTRECHT De daggeldrente, ook wel be kend als de callrente, heeft voor de buitenwereld betrekkelijk wei nig te betekenen. De callrente is het tarief dat de bankiers onder ling berekenen als zij elkaar geld uitlenen. Zoals de naam daggeld rente reeds aangeeft, gaat het om leningen, die van de ene dag op de andere kunnen worden terug- gevraagd, mits dat voor klokke 12 in de middag geschiedt. Onder nemers hebben doorgaans niets aan geld, dat zij niet voor lange re tijd ter beschikking hebben dan een dag of hoogstens enkele dagen. Zij moeten het langer kunnen vasthouden. Voor bankiers liggen de zaken an dere. Zy moeten vaak middelen kor te tyd achter de hand houden, 'om dat zy belangryke betalingsopdrach ten van cliënten te verwachten heb ben Zo hebben de betaalkantoren voor het dividend van de Koninkiy- ke tevoren voorzieningen moe ten treffen om het dividend direct na de aandeelhoudersvergadering te kunnen uitbetalen. Daar zyn enor me bedragen mee gemoeid, zelfs de grootste bankinstellingen hebben niet zo maar honderden miljoenen achter de hand. Daggeldleningen spelen zich dan voornamelyk af tussen de fi nanciële instellingen en de rente, wel ke hiervoor berekend wordt, is geen maatstaf voor de beoordeling van de rentestand in ons land. De tydelyke geldruimte by de banken was vorige week ont staan door omvangryke betalingen van het ryk, waartoe de maandelyk- se uitkering aan de gemeenten ten belope van omstreeks f300 min. de grootste moot vormde. Het geld van de gemeenten sypelt via de bank voor Nederlandsche gemeenten door naar de handelsbanken, by welke ge meenten tegoeden aanhouden voor de lopende financieringen. De daling van de rente voor dag geldleningen was daarom maar een schynbare ontspanning aan het ren tefront. Deze week ging die rente im mers weer omhoog. Op de kapitaal markt is bepaald nog niets van een ontspanning te merken. Zelfs een rente van 9 procent voor ziekenhuis leningen is geen trekpleister meer om de kapitaalverschaffers uit hun tent te lokken. Iets andere te het gesteld met de leningen met looptyden van 7/81 jaar. zoals de nieuwe AMRO-lening, welke een rente bedraagt van 8 pet De binnenlandse beleggers hebben met dergeiyke leningen zo langza merhand een verzadigpunt bereikt Ook Ln het buitenland valt er nog geen echte daling van de rentevoet te constateren. Zelfs in Groot-Brit- tannië heeft de verlaging van het j officiële discontotarief van 7-Mi tot 7 pet op de staatsfondsenmarkt. niet het gebruikelyke effect gehad. Er is geen forse koersstyging opgetreden, zoals anders placht te geschieden als de geldrente omlaag gaat. Het discontotarief is de rente, wel ke banken moeten betalen als zy geld willen lenen van de centrale bank. in Groot-Brittannië dus van de Bank of England. Op hun beurt be rekenen de bankiers by een verla- ring van het officiële disconto een I lagere rente voor de kredieten, welke cllenten by hen opnemen. De rente voor kredieten is in het algemeen ge koppeld aan het discontotarief. Dit is echter allemaal rente voor geld en er is nu eenmaal een groot verschil tussen geld en kapitaal. Geld kan er zoveel gemaakt worden als de centrale bank maar wil. want de bankbiljettenpers in geduldig. Voor kapitaal moet echter gespaard wor den en men kan er alleen maar voor lopende uitgaven over beschik ken als hetgeen, waarin het kapitaal is belegd aan een ander is verkocht. Geld is een ruilmiddel, dat over te alle tyde kan worden aangewend om iets te kopen. Het kan voorkomen, dat iemand, die over een groot ver mogen beschikt, toch geen cent op zak heeft geen kopje koffie kan ko pen. Hy moet eerst een deel van zyn vermogen te gelde makeci om de be geerde drank te kunnen kopen. Nadat de kopjes koffie door ae al gemene geldontwaarding zo duur zyn geworden, zyn er nog maar weini gen die in staat of bereid zyn om geld om te zetten in kapitaal voor beleggingsdoeleinden. Er wordt on voldoende gespaard Waar weinig van voorhanden is. is duur. Dus. ka pitaal is duur in onze tyd, zoals blykt uit de rente-ontwikkeling Het is een internationaal kwaad waarte gen geen kruid is gewassen. Zelfs de effeotenbezitters houden tegenwoordig niet voldoende over van de dividenduitkeringen om tot de aanschaffing van nieuwe aande len over te gaan. In deze tyd van het jaar komt er een stroom van dividenden los. Een concern als de Konink- ïyke, waarvan ongeveer een derde van het aandelenkapitaal in Neder landse handen is zorgt ervoor uat er f300 min aan dividend ln eigen land wordt uitbetaald. Philips zorgt voor een bedrag van f 130 min, Hoogovens doet het bescheiden aan met ca. f30 min en bninenkort zal Unilever net als de AKZO-groep eveneens een duit in het zakje doen Voor het overgrote deel zal al dat geld wel in de consumptieve sfeer verdwy- nen, vooral nu de stand van zaken op de effcetenbeurs bepaald niet lokt tot het kopen van aandelen. Althans niet van die der internationale con cerns. Dat in dit land het leger ooit nog eens de macht zou grypen, is iets dat niemand voor mogeiyk houdt. Onze democratie wordt in het algemeen zo sterk geacht dat een coup. zoals de kolonels ln Griekenland uitvoerden, hier geen kans van slagen zou heb ben. De voedingsbodem ontbreekt: het leger te zelf redelijk democratisch van instelling en de enkele rancu neuze officier, die een dam wil op werpen tegen de vermeende opmars van links, is een zo apart fenomeen dat hy onmiddellijk in de .spotlight»" van de publiciteit komt te staan. Een theoretische zaak dus. Maar aangenomen dat een groep officie ren als reactie op by voor beeld een steeds verdeelder en daardoor falend parlement en een toenemende buiten parlementaire actie een staatsgreep zou willen organiseren, dan moet dat niet zo'n moeiiyke operatie zyn. Het leger heeft althans een aardige greep op de inlichtingen- en veiligheids diensten en de Griekse kolonels heb ben laten zien hoe gemakkelijk *t Is als men dergelijke diensten in handen heeft, zy wisten in één nacht de strategisch belangrijke knooppunten te bezetten en hun potentiële tegen standera van bed te lichten. Waarom de buitenlandse inlichtin gendienst (BID.), die tot dusver on der de minister-president ressorteer de, zo nodig by defensie moest wor den ondergebracht is in *t debat dat de Tweede Kamer daar deze week aan wydde, niet uit de verf geko men. Feit dat het te gebeurd en dat de meerderheid van de Kamer er zich by heeft neergelegd. Er werd nog wel wat gesputterd en er werd nog een poging ondernomen een vin ger in de pap te houden, maar men wist toch niet te verhinderen dat de fensie, dat reeds drie inlichtingen diensten aan het werk heeft, er nog een vierde by kreeg. Alleen de oppo sitie ging niet akkoord. Inlichtingendiensten schijnen er te moeten zyn om de democratie te be schermen, maa7- helaas vormen zy ook vaak een s<ILat in een staat waar op nauwelykr controle mogeiyk is. De Amerikaanse inlichtingendienst CIA, die zifln vertakkingen over de hele wereld heeft, is daarvan een goed voorbeeld. By ons ressor teren nu vier van de vyf inlichtin gendiensten, die wy hebben, onder de minister van Defensie, nameiyk drie militaire en een burgerlyke. De bin nenlandse veiligheidsdienst valt onder de minister van Binnenlandse Zaken, die ook hoofd van de politie is. Het te een griezelige zaak als men bedenkt welke consequenties zoiets kan krygen als de nood werkeiyk eens aan de man komt. Daar komt nog by dat de diensten worden ge- coordineerd door een officier, name iyk vioe-admiraal b.d. H. Bos. Hy te de Nederlandse Canaris. De coördi nator. die over een eigen staf besc .ikt, is weliswaar gehouden de min.oier-president te rapporteren, maar hy verkeert daar by toch maar in de positie dat hy tenslotte zelf uitmaakt wat de premier te horen krygt en wat nierf.. Wat de regering heeft bewogen de BID onder beheer van defensie te brengen, is onduidelyk gebleven. De dienst heeft nota bene niets met militaire inlichtingen van doende. De BID verzamelt vooral politieke, eco nomische en culturele gegevens. Als de minister-president er dan zo graag afwilde, dan zou onderbrenging bij buitenlandse Zaken meer voor de hand hebben gelegen. Daartegen is echter aangevoerd dat een dergeiyke verantwoordelykheid het eigen beleid van de minister van Buiten landse Zaken zou kunnen schaden. Dat de minister-president de BID kwyt wilde, schynt aJs werkeiyke re den te hebben dat de dienst niet zo best meer functioneert en helemaal I opnieuw op poten moet worden gezet. Bovendien wordt verteld dat premier De Jong het niet met de chef van i de BID kon vinden. Er schynt met de dienst te zyn gesold als met de J hete aardappel die iedereen de ander probeert toe te spelen. Zelfs heeft men op de minister van Defensie, Den Toom, nog de nodige druk moe- j ten uitoefenen om hem zover te kry gen dat hy het zaakje overnam. 1 Premier De Jong hanteerde in de Kamer als belangrykste argument voor de verhuizing dat de minister president zyn handen zoveel mo- geiyk dient vry te houden voor het regeringsbeleid en daarom zo weinig mogelyk met specifieke zaken moet worden belast. Het klonk niet erg overtuigend. De premier is niet alleen voorzitter van de minis- 1 terraad, hy is ook minister van Alge mene Zaken. Als zodanig had hy de verantwoordelykheid voor de buiten landse inlichtingendienst, zoals hy dat ook heeft voor byvoorbeeld de Ry ksvoorl ich t in gsdienst De Tweede Kamer is in deze zaak voor voldongen feiten geplaatst. De I commissie, die speciaal in het leven I is geroepen om met de regering con- tact te houden over de inlichtingen- en veiligheidsdiensten en die wordt gevormd door de voorzitters van de zes grootste fracties, wist wel dat er plannen waren, maar was van het besluit totaal niet op de hoogte. Had j men tevoren inspraak gehad, dan I was de verhuizing waarschyniyk niet doorgegaan. R. W. HEIDINGA Nog honger in ex-Biafra Een hoge VN-functionaris heeft gisteren in New York verklaard, dat de toe stand in Nigerië's door de burgeroor log geteisterde gebieden tegen eind augustus gestabiliseerd moet zyn, zy het niet volledig normaal. Paul Lar- sen, hoofd van het kinderfonds der Verenigde Naties (UNICEF) ln Ni geria. voegde eraan toe dat het voed selprobleem in het voormalige Bla- fra nog zeker maanden zeer ernstig zal biyven. Er heerst nog steeds on dervoeding.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1970 | | pagina 7