onkere wolken
Begrip abortus moet uit
de wet verdwijnen
iren de Amerikaanse samenleving
Nederlands Genootschap voor medische sexuologie
a 11 APRIL 1970
LE1DSCH DAGBLAD
PAGINA 17
(Van onze correspondent mr. H. L. Leffelaar)
-11NGTON (GPD) I. F. Sto-
van de weinige oudere radicalen
steeds van zich laat horen door
van een eigenhandig geschreven
kelijkse publikatie, denkt dat
ia aan de rand staat van een
16 omwenteling Naar aanleiding
bomaanslagen van ultra-radica-
eef hij: ,,ik kan in Nixon en zijn
niet de enige die het ge-
van een gevestigde orde, die
onwil of uit onmacht, niet
s om tegemoet te komen
undamentele voorwaarden
lumane samenleving. Kort
verscheen onder de titel
van rebellie" een beknopt
ran William O. Douglas,
Ie progressieve rechters van
laad.
daarin: „De spanningen
[en in ons «Amerikaanse)
njn zó groot geworden en
gewelddadig en voortdu
wt land in de greep is ge-
een groot gevoel van on-
k...). Op het internatio-
[Lzijn wij vrijwel paranoide
II De wereld is vol gevaarlij-
Iedere onruststoker waar
!r wereld, is een commu-
Het land is in de macht
(parte stilte van angst, die
I taak van is dat wij sommi-
ïze liberale tradities over-
len. Johnson predikte
e dat de rest van de we-
D op wat wij hebben en, ten
ten. dat van,ons af zt^J-
i eze angst heeft van ons
litaire experts gemaakt.
aire strategie voert in ons
medewerkers geen pijnlijke bezorgdheid
ontdekken, geen begrip voor wat er
gaande is, geen werkelijk inzicht. Wan
neer is er ooit een stompzinniger natio
naal leiderschap geweest terwijl de
storm wolken zich samenpakken?De
ultra-radicalen stellen zulke vragen niet
meer. Zij hebben hun conclusies al ge
trokken.
denken inderdaad de boventoon, en
het overheersen van de militaire hou
ding heeft een treurig effect gehad
op ons nationale leven".
Om deze visie van een paranoide
Amerikaan te staven, citeert Dou
glas feiten:
O Sinds 1947 zfjn tenminste 20 mil
joen Amerikanen aan een zogenaam
de „loyaliteite" test onderworpen.
Redenen om iemand af te wijzen voor
een baan in het federale apparaat
waren oa. het bijwonen van een bij
eenkomst die later .subversief' werd
geacht, het voorspellen van de val
van Tsjang Kai-tsjek, oppositie tegen
Amerikaanse steun aan de Fransen
in Vietnam (dus vóór 1954), het pro
pageren van de toelating van com
munistisch China tot de Ver. Naties.
Een privé-organisatle houdt er
een archief op na van 5 miljoen
jonge Amerikanen die aan protest
demonstraties hebben deelgenomen,
of die zich destijds inzetten in de
strijd voor de burgerrechten in het
zuiden. De namen worden tegen be
taling verstrekt.
De leiders van zulke organisaties
als de B453 O-,.534", studenten voor
dent Nixon voor de vuurproef.
een demooratische samenleving, mo-
ratoriumgroepen tegen de oorlog wor
den constant gesurveilleerd.
Pogingen worden in het werk ge
steld om mogelijke radicalen van de
universiteiten te weren door by hun
aanvraag bepaalde „maatstaven" aan
te leggen: wanneer de aankomende
student niet ls aangesloten bij een
kerk, politiek liberaal is en belang
stelling heeft voor artistieke zaken
en als hij bovendien afkomstig is uit
een ontwikkeld en welgesteld milieu,
dan moet volgens deze maatstaven
worden aangenomen dat hij een po
tentiële onruststoker kan worden.
Van iedere telefoon ln de rege
ringsgebouwen moet worden aan
genomen dat hij afgeluisterd wordt,
zo ook van iedere regeringsconferen<-
tiezaal. In Washington zijn hotels
die speciale kamers hebben waarin
alle gesprekken opgenomen kunnen
worden, en waarin de bezoekers ge
filmd kunnen worden door een spie
gel die aan een kant doorzichtig is.
Liberaal in naam
Daar kan nog aan toegevoegd wor
den dat sinds het aan de macht ko
men van president Nixon het mini
sterie van Justitie nog grotere be
voegdheden heeft gekregen om tele
foongesprekken van particulieren af
te luisteren, dat post uit het buiten
land geopend kan worden en dat de
politie in Washington de bevoegdheid
heeft gekregen om zonder bevel hul
zen binnen te dringen en er huisaDe-
king te verrichten deze maatregel
diende ter bestrijding van de handel
in verdovende middelen, maar er is
geen enkele garantie dat deze be
voegdheid ook niet in andere geval
len zal worden toegepast.
Uit deze gegevens rijst een in het
buitenland een weinig bekend beeld
op van een Amerika dat alleen nog
ln naam en in zijn propaganda, pro
gressief en liberaal is. Een Amerika
dat in wezen angstig dicht komt te
staan by wat doorgaans onder een
autocratisch land wordt verstaan:
een land waarin een gevestigde, heer
sende klasse de lakens uitdeelt, het
contact met lagere groepen en wat
zij wensen heeft verloren en die zyn
belangen beschermt door repressie
ve maatregelen.
Felle tegenstellingen
Amerika's jonge radicalen en ultra-
radicalen. of zij .symbolische" bom
aanslagen voorstaan of niet. zijn het
er in ieder geval over eens dat de
Ver. Staten niet kunnen voortgaan
op de ingeslagen weg Deze weg
leidt naar hun mening naai- het on
leefbare regime van een politiestaat,
naar verpaupering van grote delen
van de bevolking, naar verontmense-
lyking van de samenleving. Het
„nieuwe" Amerika dat het voor
ogen staat, rmoet afstand doen van
het kapitalisme en op socialistische
grondslag opnieuw worden opge
bouwd. Er is geen enkele visie die
zo regelrecht indruist tegen de ge
vestigde en geheiligde Amerikaanse
opvattingen over het land. als deze.
De oppositie van deze jongeren is
niet, zoals in conservatieve kringen
nu wordt aangevoerd, het gevolg van
een verwende jeugd, van conflicten
met ouders, of van de internationa
le spanningen waarmee zy opgroei
den. Hun streven is gebaseerd 'op
feiten
Er zyn minstens anderhalf mil
joen Amerikanen die geen enkele
bron van inkomsten hebben. Onge
veer zes miljoen verdienen niet meer
dan 300 dollar (1200 gulden» per
jaar; 29 miljoen gezinnen verdienen
minder dan 3000 dollar per jaar, on
geveer de helft van wat officieel als
een minimum basis-inkomen wordt
geacht.
De kans dat een 24-jarige neger
meer dan 3000 dollar per jaar gaat
verdienen is 41 percent "voor blanken
van die leeftijd: 78 percent».
Het werkelooeheidspercentage
voor blanken is ongeveer 3,1 percent,
voor negers 8,7 percent.
Ruim 6 '4 miljoen Amerikanen
van Mexicaanse oorsprong leven in
armoede. Hun werkeloosheidspercei-
tage is tweemaal zo groot als die
voor het gehele land. Ze hebben
doorgaans niet meer dan zeven jaar
onderwijs gehad «de negers halen
een gemiddelde van negen jaar».
Bevoorrechting
De jonge radicalen verzetten zich
tegen de structuur van de Ameri
kaanse samenleving, die de welgestel-
den meer bevoordeelt dan de ar me
ren. In Texas, bijvoorbeeld, ontvin
gen de boeren «2,1 percent van de
bevolking van die 6taat) ongeveer
één miljard gulden aan subsidies
voor het niet verbouwen van land.
De armen van die staat 'byna 29 per
cent van de bevolking» kregen daar
entegen 28 miljoen uitgekeerd in
voedsel «de regering geeft jaarlijks
iets minder dan 1 miljard gulden uit
aan het opslaan van agrarische over-
produktie
De achtergrond van deze schrille
contrasten is te zoeken in een curieu
ze puriteinse filosofie, afkomstig van
de eersten die Amerika bevolkten, die
aan zoveel Amerikaanse opvattingen
ten grondslag ligt. Deze filosofie werd
door William O. Douglas, een van de
meest progressieve leden van de Ho
ge Raad. in zyn boekje „Punten
van rebellie" omschreven als: „de
puriteinse ethiek dat vlyt en hard
werken iedereen aan de top van de
samenleving doet belanden." Dou
glas zegt dat deze redenering een
groot deel van het denken van Ame
rikanen heeft geconditioneerd en ver
antwoordelijk is voor de traagheid
waarmee het land zich bezighoudt
met zulke problemen als de honger
en de ghetto'6 van de grote steden.
Een recent artikel van Robert
Sherrill ln „The New Y»ork Times
Magazine" raakt een ander aspect
van ditzelfde fenomeen: „De lokalen
van de wetgevers en de afdelingen
van de regering worden op ieder ni
veau bevolkt door mensen die gelo
ven dat iedereen die honger lydt en
hulp zoekt, een schooier is". Sherrill
zegt dat een statistisch onderzoek
heeft uitgewezen dat ongeveer één
procent (50.000) van de 7 1/2 mil
joen mensen die een minimale toe
lage van de regering kregen, bestem
peld kan worden als „parasieten".
Maar, zegt hy, „niettemin geloven de
meeste politici nog steeds dat iemand
die honger lijdt, tekort komt omdat
hij een zondaar is en een nietsnut".
Inderdaad is een van de meest ge
hoorde argumenten in Amerika,
wanneer dit probleem ter sprake
komt: „Ik heb er zelf hard voor
moeten werken om te bereiken wat
ik bereikt heb en in dit land kan
iedereen hetzelfde doen als hij maar
wil". Deze gedachtegang is zó ge
worteld in de Amerikaanse mytholo-,
gie en tegelijkertijd ook zo nauw ver.
weven met 't geheiligde „free enter
prise "-systeem «wat in werkelijkheid
meestal neerkomt op de regel dat
iedereen zijn eigen boontjes moet
kunnen doppen dat de radicalen die
met deze redenaties willen breken
voor een byna onoverkomelijke opga
ve staan.
Respect voor de mens
Him frustraties zijn dan ook voor
al het gevolg van deze mentaliteit. De
revolutie waarin Amerika zich be
vindt is in de eerste plaats gericht
tegen de heersende nationale filoso
fie. „Het doel van de revolutie",
schrijft William O. Douglas, .is niet
om het technologische regime te ver
nietigen. Het is om het bestaande sy
steem menselijker te maken, om de
machine ondergeschikt te maken aan
de mens, en om ruimte te laten voor
de bloei van een samenleving waarin
iedereen tot zijn recht kan komen en
gerespecteerd kan wordeji.
Hy zegt verder: „Het protest waar
van wij getuige zyn is de herbevesti
ging van het vertrouwen in de mens.
Het ls een protest tegen het moeten
leven onder voorschriften en voor-
oordelen en houdingen die de extre-
men van rijkdom en armoede ver- I
oorzaken, die ons toegewijd maken
aan de vernietiging van mensen door
middel van wapens, bommen en
gassen".
Maar Douglas eindigt zijn geschrift
met een pessimistische gedachte:
„Het zou een revolutie kunnen wor
den in de zin van een explosieve poli-
Geweld tegen bestaande Ame
rikaanse orde.
tleke wedergeboorte Het hangt er
van af hoe verstandig de gevestigde
orde «establihment» is. Wanneer men
echter, met de aanwezige grote voor
raad wapens, besluit om de proteste
rende Jongeren te onderdrukken, gaat
Amerika, vrees ik, een vreselijke wor
steling tegemoet".
Olga-Barbara
„Ze is mooi. lang, mager en zwaar
moedig, heeft prachtige grijze ogen
en een stem die tegelijkertijd liefe
lijk en schor, traag en een beetje
afgebeten klinkt. Ze lijkt, kortom, op
het Athene waar ze geboren ls". Kor
te persoonsbeschrijving van de chan-
sonnlère Olga Carlatos die. volgens
Marie France, zeer bewonderd wordt
door „keien" uit het chansonvak als
Jacques Brei en Barbara. De legen
darische Barbara zou zich zei f6 zeer
gestreeld voelen als critici Olga „een
nieuwe Barbara" noemen.
Kijkmodc
ModebedenkseLs waarmee men dit
voorjaar kan «opvallen zijn: zeer
nauwsluitende mouwloze gebreide
truitjes die op heuphoogte overgaan
in een korte of halflange rok van
glimmend vinyl, dunne fladderende
avondjurken van mousseline dat be
drukt is met kleurige reptieldessins:
brede ceintuurs van reptielleer die
door middel van een leren veter zo
strak als korsetjes om het mid
del worden gesnoerd; cocktailjurken
waarvan het rugdecolleté tot diep op
de heupen door loopt en doorsneden
wordt door brede horizontale en ver-
tikale banden, afgezet met vinyl, fel
gekleurde lakcentuurs met laag op
de buik een enorme glimmende gesp.
(Van onze medische medewerker dr. J. Kater)
DEN HAAG (GPD) Het Nederlands Genootschap voor
medische seksuologie heeft vorig jaar een rapport opgesteld
over het abortusvraagstuk, dat door omstandigheden eerst on
langs voor publikatie kon worden vrijgegeven en dat nu in
„Medisch Contact" staat vermeld. Het genootschap acht in de
huidige situatie het opstellen van stringente, gefixeerde regels
voor de medische indicatie tot abortus provocatus ongewenst,.
Deze uitspraak is gebaseerd op de onvoldoende ervaring met
therapeutische abortus voor een uitgebalanceerd standpunt en
op de nog te korte periode van discussie in brede kring.
Daarnaast ook op de snelle ont
wikkeling van de geneeskunde en de
voortdurende wijziging, zowel bij de
Nederlandse bevolking als by de art
sen. van hun houding ten opzichte
van de zwangerschap en het afbre
ken daarvan
Tenslotte ontbreekt volgens het
genootschap de benodigde weten
schappelijke kennis op dit gebied wat
betreft de Nederlandse bevol
king. Naast deze eerste conclusies
meent het Genootschap dat het niet
juist is de medische procedureregels
te beschouwen lós van de wenselijk
heid tot wetswijziging. De bestaande
wetgeving laat de arts wel voldoende
ruimte om een abortus op medische
indicatie te realiseren, maar er be
staan nog vele onzekerheden over de
begrenzing van deze medische indi
catie. Dit wordt nog geaccentueerd
door een veelal negatieve instelling
van de Nederlandse artsen hier te
genover.
Als alternatief moet gestreefd wor
den naar een wetswijziging, waar
door het begrip abortus geheel uit de
wet verdwfjnt. echter met behoud
der strafbaarheid voor een niet-ge-
neeskundige die abortus bedrijft.
De therapeutische abortus door art-
i sen m«Det aan hoge normen van goe
de geneeskunde voldoen. Naar
de huidige opvattingen eist de medi
sche moraal voor abortus provocatus
een medische indicatie, maar dit kan
niet altijd zo blijven, omdat het so-
I ciale abortusprobleem door deze
voorwaarde onoplosbaar is.
Als eerste trap om tot een oplos-
j sing te komen noemt de commissie
als suggestie dat de abortus provoca
tus door de arts niet strafbaar is zo
lang hij binnen de grenzen van be-
I paalde gedragsregels blijft. Daar
naast moet de medische moraal af
stand doen van de eis voor een «zelfs
zeer ruime» medische indicatie. De
gedragsregels houden in. dat er geen
buitensporig salaris mag worden ge-
vraagd en dat geen heimelijke be
handeling bestaat, dit laatste door
overleg met andere artsen.
De tweede trap legt de beslissing ir»
beginsel in handen van het echtpaar
en eventueel van de ongehuwde
vrouw. Tenzij er een medische con
tra-indicatie bestaat, moet de arts de
abortus uitvoeren wanneer de echte
lieden of de vrouw hun beslissing
hebben genomen, hetgeen vergeleken
wordt met de gang van zaken voor
een plastisch-chirurgische ingreep.
Het genootschap, waarvan de
bekende seksuoloog dr. C. van Emde-
boas voorzitter is, geeft daarna nog
negen voorlopige richtlijnen voor die
i gevallen. waarbij therapeutische
i abortus provocatus moet worden
overwogen.
Gefundeerde redenen
Er mtoeten gefundeerde redenen zijn
om aan te nemen dat de lichamelijke
of geestelijke gezondheid van de
moeder of van degenen die direct
van haar afhankelijk zyn, door de
zwangerschap ernstiger worden be
dreigd dan het afbreken ervan. Dit
geldt zonder meer wanneer de zwan-
I gerschap het gevolg is van een straf-
baar seksueel contact.
I In de tweede richtlijn blyft de Ln-
I dicatie een medische beslissing waar-
I by echter de wens van de vrouw en
haar motleven, naast die van haar
partner, centraal staan Als derde
i richtlijn moet elk verzoek om abor-
j tus zonodig worden beoordeeld door
I de deskundigen op het gebied der
I verschillende facetten van het des-
i betreffende geval. Als de arts het
verzoek op grond van zijn eigen oor
deel afwijst, moet hy de vrouw ln de
gelegenheid stellen elders me-
i disch advies in te winnen, dit ter
voorkoming van gewetensdrang.
Tot zover wijken deze richtlijnen
in meerdere opzichten af van het
desbetreffend voorstel van de Ameri
can Medical Association en het com
mentaar hierop van de commis
sie der Nederlandse Maatschap
pij van Geneeskunst, die als zodanig
door het Genootschap voor medische
seksuologie onaanvaardbaar worden
genoemd. Veel minder afwijkend zyn
I andere voorgestelde richtlijnen nl.
die over de wijze waarop de ingreep
moet worden verricht Voor minder
jarigen moeten de ouders in het
overleg worden betrokken „tenzij het
belang van de betrokkenen zich daar
I tegen verzet". De nazorg dient, ook
I voor afgewezen gevallen, optimaal te
zyn en er moet een anonieme regi
stratie voor wetenschappelijke doel
einden komen. Tot slot vordt een
extra lans gebroken voor optimale
seksuele voorlichting en optimale an-
ticonceptionele hulp. die de te prefe
ren weg blijft.
Heftisre discussie
Intussen blijft de discussie over
abortus heftig voortduren en in het
zelfde nummer van M.C. wordt het
rapport van de Nederlandse vereni
ging voor psychiatrie en neurologie
door een arts uitvoerig geanaliseerd
en stevig bekritiseerd. Nu er weer
een in vele opzichten afwijkend rui
mer standpunt in het rapport van
het Nederlands Genootschap voor
medische seksuologie openbaar is ge
maakt. zullen de discussies ongetwij
feld nóg feller oplaaien. Temeer om
dat volgens het overzicht in het Brit
se medische tijdschrift The Lancet
van de resultaten van de eerste half
jaar nieuwe praktyk met de
abortuswet, deze beter werkt dan wie
ook izelfs de voorstanders» hadden
durven hopen. De sterfte aan abor
tus in Engeland en Wales is belang
rijk gedaald.
In ons land liggen de meningen
zeer sterk uiteen en zal het geheel
moeilijk worden om voor ieder een
bevredigende eventuele wetswijziging
tot stand te brengen. Nederland en
Engeland zijn wel erg verschillend
wat de opvattingen van hun bevol
kingsgroepen hierover betreft.
