48 seconden gruwel blijft
in Gediz
nog jaren
voortleven
Besch u Idiging
van Amnesty
aan Israëliërs
KOM MU"
OPHALEN
Hevige gevechten in de
Noordierse hoofdstad
Russische
diplomaat
bedreigd
West-Anatolië: een vermenigvuldiging van eindeloze smart
4
Arabieren gemarteld
PRETVOGEL NO. 3
£sso
Maarschalk
Timosjenko
overleden
UITSPRAKEN
IN PROCESSEN
TE ATHENE
Doodgewaande
Belgische bij
man en kroost
DONDERDAG 2 APRIL 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA If
(Van onze speciale verslaggever, Arie Jassies)
GEDIZ (GPD) Dinsdagavond om half acht loopt Serife
Tokar langzaam bij de puinhoop weg die eens haar huis was.
Ze zegt: „Ik was jarig. De gasten waren net vertrokken. Het
was een heerlijke avond geweest. Ik was begonnen met de
boel op te ruimen. Maar mijn man was zo blij dat hij nog een
slansje met me wilde maken. Toen ineens keken we elkaar
stomverbaasd aan. Ik was doodsbang. Maar hij ook. Ik zag het
jan z'n ogen. Alles begon te schudden, steeds heviger. Ineens
was er een oorverdovend lawaai, de wereld verging, we ren-
len naar de deur, even later stond ik buiten. Alleen".
Serife's schouders schokken van
iet huilen. Zij werd zaterdag 43 jaar.
5e had een man, drie dochters en
ten zoontje van twee jaar. Een oude
nan geeft haar een stuk brood. Hy
egt: „Ze heeft sinds zaterdagavond
liet meer gegeten. Ze weigert alles,
tijk, ze loopt nu weg, maar over
i ien minuten is ze terug. Dan gaat
e weer graven met haar blote han-
ken. Al 3 dagen diet ze niets anders,
ie praat tegen ons, ze eet niet. maar
anmiddag viel ze ineens bewuste-
3os neer. Toen zagen we haar han-
len: niets dan bloed en rauw vlees".
Torsen
Het lijden in Gediz is een massale
ermenigvuldiging van de eindeloze
(nart die de kleine Serife op haar
Bbogen schouders torst. In 't gebied
ond het bijna geheel van de aardbo-
em weggevaagde stadje valt in de
prijselijke ellende slechts weinig te
phterhalen. Van de negentig getrof-
&n dorpen zijn er nu nog meer dan
ertig geheel van de ijlings te hulp
pnslede buitenwereld geïsoleerd. Ook
belde buitenwereld geïsoleerd. Ook
It de toegangswegen tot de meeste
pdere zijn zoveel stukken weggesla-
bn a.l leert 'n helikoptervluoht dat
ele tientallen soldaten en boeren
tuk aan het herstel werken dat
per auto nog niet bereikbaar zim.
pdoende richt de aandacht van de
mobiliseerde buitenwacht zich nog
goed als geheel op het agrarisch
jgestelde regiocentrum Gediz.
par van 2000 van de 2500 huizen
een steen meer op elkaar staat en
het vijf kilomteer verderop gele-
»n Aksalan.
'Gediz biedt een spookachtige aan-
ik. Men heeft er moeite de furieus
Izende vrachtautos' met watervoor -
iden, dekens en tenten op hun cha-
tatieve ijlronden door de nauwe
raatjes te ontwijken. Terzijde is het
Rijgen van de dood echter bijna
(stbaar. Hier stapelen de geblaker-
nog steeds rook uitslaande steen-
Iftssa's zich in troosteloze voortzet-
Dg op tot een afzichtelijke steen-
istenij.
lier is Gediz een massagraf ge-
brden: 500 doden zijn hier al gebor-
jn, maar, zo voorspelden de red-
pgsleiders gisteravond, onder het
ain bevinden zioh zeker nog 500
|den.
Bitter bestaan
Hier ook dragen Serife en tiental-
p andere overlevenden steen voor
een van de reusachtige, nauwelijks
(nkende puinbergen weg. hier lei-
in de onontkoombare stillevens hun
bittere bestaan: de kinder-
ioentjes en boodschappentassen die
en daar het grijze doodsland-
hap stofferen. Er is ook nog de
leeuw, maandag van boven neerge
len. als een ironisch rouwkleed van
p natuur die niets heeft nagelaten
p Anatolië genadeloos te treffen.
De wrede krachten der natuur heb
ben boven dit harde, al zo vaak ge
teisterde landschap meedogenloos
samengespannen. Dat vertelt ons de
Rode-halve-maan-helper Profilo, ter
wijl we op de heuvel langs "n rü vers-
gedolven graven lopen. Profilo zegt:
„De aardbeving alleen was al zo ver
schrikkelijk van kracht en uitwer
king dat ik helemaal ziek van ellen
de ben. En vergist u zich niet:, in de
ze zelfde streek heb ik in de afgelo
pen jaren al drie keer eerder slacht
offers van een aardbeving moeten
helpen. Maar wat je nu meemaakt,
dat is zelfs teveel voor een nachtmer
rie. Dat heeft niet zozeer met de
sneeuw te maken, maar wel met de
enorme regen, de verschrikkelijke
kou en de hevige stormen. De hulp
verlening is één verschrikkelijke lij
densweg. En dan denk lk natuurlijk
niet aan mezelf. Maar wel aan al die
duizenden mensen die nu in» hun tent
jes zitten te creperen van de kou. Je
ziet het heel duidelijk: als er niet
gauw meer voedsel, maar vooral
warmte, komt. zal het aantal doden
I nog veel groter worden".
Regen
I De door tomeloze felle voorjaars-
stormen aangevoerde regens gesel-
den Gediz maandag opnieuw. Dins
dagavond was het droog. Maar op
vele van de weggeslagen straten
waadde men nog tot aan zijn enkels
door de modder .die uit gesmeerd
over talrijke kilometers bergweg
er ook oorzaak van is dat het ver-
voer van de zwaargewonden naar het
j 75 kilometer verder weggelegen zie-
kenhuis van Koetaja belangrijke ver
traging oploopt.
I Dat ziekenhuis is overigens al
overvol. De helpers in Gediz doen
er een gelaten handschudden toe als
de vraag oprijst waar dan de vele
honderden zwaargewonden terecht
moeten, die men mag verwachten
als straks de routes naar het afge
sneden achterland weer zijn openge
legd. De voorrang van actuele za
ken geeft in het treurende Gediz aan
andere eisen de voorrang. Voor al
les is de drift van het reddingskar-
wei gericht op het opruimen van de
onafzienbare puinmassa's en het le
nigen van de nood van de duizen
den daklozen.
Let op de leeuw op het
pakje. Dan pas bent u
zeker van echte
Ceylon thee -
de fijnste thee
ter wereld.
ADVERTENTIE
i
THUERÉ
CO-OP
TEN HAVE
ALBERT HEIJN
SIMON DE WIT
K&G
West-Anatolië nu: een kleu
mende peilloos verdrietige bevol
king.
sten bewijst, wordt zelfs vernomen:
„We hebben het nu nog zo druk met
de levenden dat we aan de dtDden
niet kunnen denken".
Ere uitspraak gaat in Gediz beter
op Drie etmalen na de aardbeving
lagen op enkele plaatsen de rijen
lijken nog op straat uitgestrekt, deer-
lijk verminkt en door vaak niet meer
dan een doek over het hoofd aan
I het gezicht onttrokken. Zo weinig is
er van sommige lichamen overgeble
ven dat het doffe zwijgen van de
omstanders af en toe verbroken
wordt door een korte maar bewogen
opschallende discussie over de vraag
welke persoon in kwestie hier ligt.
BELFAST (AFP, Reuter) De
Noordierse hoofdstad Belfast en
met name de wijken bij Spring-
field Road en Whiterock Road
1 zijn vannacht weer het toneel ge
worden van hevige gevechten
tussen r.-katholieken en pro
testanten enerzijds en demon
stranten en Britse soldaten an
derzijds.
Hoewel de berichten vooralsnog
erg vaag zijn kan men er wel uit
opmaken dat er tijdens heftige
i botsingen vele schoten zijn ge
vallen. dat de Britse militairen
van traangas gebruik hebben ge
maakt en dat rond drie uur van
nacht een tiental barricades was
opgericht.
I De schermutselingen, die gister
avond begonnen, zijn de ernstigste
i die Belfast sinds maanden gekend
Verhalen
Soldaten
Daarom kreeg het toch al opval
lend grote contingent van zeshonderd
soldaten gisteren aanvulling met 200
manschappen en werd het aantal
van 5000 al verstrekte tenten nog
I eens met 500 aangevuld.
I De kleumende, peilloos verdrietige
j bevolking van Gediz wordt, nu ook
't internationale mededogen met de
ze afschuwelijke ramp is ontwaakt,
niet vergeten. In het gespaard geble
ven schoolgebouw, dat als hoofdkwar
tier het hulpwerk zijn gonzende dien-
Hier ook verneemt men van de
enkelingen, die er weer over kunnen
praten, de schrijnende verhalen die
elke aardbeving van deze bittere
omvang kan vertellen: de drie man
nen, die na 42 uur onder puin be
dolven te zijn geweest, toch nog wer
den gered; het echtpaar dat uit het
bed naar buiten werd geslingerd ter
wijl de vier kinderen omkwamen; de
50 bezoekers van het koffiehuis van
wie nog steeds niemand is terugge
vonden; Kamil Asar en zijn vrouw
die. de armen innig om elkaar ge
slagen. levenloos op straat werden
gevonden; de vader die zijn twee-
I jarig zoontje Iwern met een mes een
I been afsneed om hem onder een
steenblok vandaan te krijgen.
I Het is vroeg donker in Gediz. Al
leen in en rond het schoolgebouw is
het nog druk. Verder blijft een dode
stad zwijgen. Ook wie langs de ten
ten loopt, verneemt geen enkel ge
luid. Alleen keert hier en daar een
vrouw terug. Te donker geworden om
I nog verder naar de kinderen te gra
ven. Buiten het stadje flakkeren hoog
1 tegen de heuvels tientallen vuren,
j „Dat zijn", zegt een militair.
„de mensen die onder de rots-
i blokken zijn gaan wonen. Mensen die
niet meer naar Gediz durven terug
te keren".
heet. Er zijn verscheidene schoten
gelost, waarschijnlijk met karabij
nen, maar het is niet bekend of er
daardoor gewonden zijn gevallen.
Het is de eerste keer sinds 12 okto
ber van het vorig jaar (toen bij een
vuurgevecht drie doden vielen en een
vijftigtal gewonden» dat bij een bot
sing tussen protestanten en r.katho-
lieken weer gebruik wordt gemaakt
van wapens. Onmiddellijk na het
uitbreken van de gevechten kregen
de Britse militairen versterking en
wel in die mate, dat nu volgens ruwe
schattingen duizend zwaar bewapen
de soldaten aanwezig zijn. De politie
die zich voorheen met het handha
ven van de orde bezighield heeft zich
geheel teruggetrokken.
Gisternacht reeds was de wijk van
Springfield Road het toneel van inci
denten waarbij toen onder de Britse
militairen bijna 25 gewonden vielen.
Enkele honderden r.k.-demonstran-
ten reageerden toen hun woede af
door het gooien van stenen en aller
lei andere projectielen. De gebeur
tenissen van vannacht zijn ongeveer
op dezelfde wijze begonnen. Een
400-tal jonge katholieken klommen
op militaire voertuigen die door de
ADVERTENTIE
MOSKOU (Reuter. AFP, DPA)
Maarschalk Semjon Timosjenko, één
van de vooraanstaande Russische be
velhebbers uit de Tweede Wereldoor
log, is na een langdurige ziekte op
75-jarige leeftijd overleden.
Semjon Konstan tinowitsj Timos
jenko heeft in het Rode Leger mee
gevochten van af het eerste begin.
Nadat hfj in 1914 zijn plannen on
derwijzer te worden moest opgeven
wegens de mobilisatie, voegde zijn
cavalerie-regiment zich in 1917 bij
de rode strijdkrachten. Vanaf dat
moment is hij onafgebroken bij de
burgeroorlog betrokken geweest. Hij
verdedigde samen met Stalin en Wo-
rosjilow het latere Stalingrad tegen
het Witte Leger. Het hoogtepunt in
zyn carrière bereikte hij vlak voor
de tweede Wereldoorlog Hij werd
volkscommissaris van Defensie als
opvolger van Maarschalk Worosji-
'low, die vice-premier werd.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog
werden de onder zijn bevel staande
troepen teruggedrongen tot voor
Moskou, welke stad is gered door
Maarschalk Zjoekow. In 1961 zou hy
met Zjoekow zijn aangevallen we
gens de „onvoorbereidheid van het
Rode leger aan het begin van de
oorlog". Maai- op het 22ste partij
congres werd hij verkozen tot plaats
vervangend lid van het centrale
comité.
LONDEN (Reuter. A PP. AP) Is
raël wordt beschuldigd van het
martelen van Arabische gevangenen
In een verslag dat Is gepubliceerd
door „Amnesty International", een
internationale vereniging tot hulp
verlening aan politieke gevangenen.
Arabieren hadden aan vertegen
woordigers van Amnesty Internatio
nal in het Midden-Oosten verteld,
dat zij met elektrische stroom wa
ren gekweld, waren geslagen en
met brandende sigaretten bewerkt
tijdens verhoren.
Een 30-jarige man die twee maan
den gevangen gehouden is zei op een
tafel vastgebonden te zyn waar hij
afgeranseld werd, zijn borst met een
mes bewerkt en sigaretten op zijn
rug en handen werden uitgedrukt.
Een 40-jarige man heeft verteld
dat hy bewusteloos was geworden
nadat hem urenlang elektrische
schokken waren toegediend. De be
handeling werd hernieuwd toen hy
weigerde een glas urine te drinken
In een andere gevangenis werd hij
ontbloot met zijn handen op de rug
vastgebonden aan een tralie opge
hangen en zijn voeten geboeid Hy
1 zei dat hy met een zweep was be-
werkt.
Volgens het rapport is een meisje
van 18 voor de ogen van haar moe
der afgeranseld. Er wordt opgewe-
zen dat in geen van deze drie geval
len een aanklacht is ingediend en
dat de mensen ook niet hebben te
rechtgestaan.
Commissie
Amnesty International wil dat een
internationale commissie een onder
zoek instelt. Zij zegt de mededelingen
van de Arabieren te kunnen steunen
met foto's en medische verklaringen.
De vereniging had besloten het rap
port te publiceren nadat het een
Jaar lang tevergeefs de Israëlische
regering heeft trachten te bewegen
zelf een onderzoek te mogen Instel
len.
Het Israëlische ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft verklaard ver
baasd te zijn over het rapport van
i Amnesty International. Volgens een
woordvoerde van dit ministerie zyn
de beschuldigingen aan het adres
van Israël die in dat rapport zijn
vervat, „gebaseerd op niet-onder-
j zochte beweringen".
De Israëlische regering, zei hy,
heeft zich bereid verklaart mee te
werken aan een onderzoek van zulke
klachten. Degenen in vijandelijke
staten die in Israël een klacht wil
len indienen, kunnen dat doen. Zy
krijgen de vereiste vergunningen,
hun veiligheid wordt gewaarborgd
en zij kunnen over een advocaat be
schikken.
i
De Israëlische ambassade in Lon
den zegt met Amnesty International
over de beschuldigingen te hebben
gesproken en dat deze vereniging te
kwader trouw heeft gehandeld door
het rapport te publiceren.
Toen een Jaar geleden, aldus de
ambassade, dezelfde klachten werden
geuit, anoniem en zonder exaote bij
zonderheden. heeft de regering al
een onderzoek ingesteld en toegezegd
dit onderzoek voort te zetten als vol
doende gegevens konden worden ver
schaft.
Israël, aldus de ambassade, zou
thans vier niet met name genoemde,
„in een vijandelijk land verblijfhou-
dende". Arabieren de kans willen
geven om hun beklag te doen. met
alle garantie voor hun vrijheid en
welzijn.
ATHENE (Reuter, DPA) Een
militair gerechtshof ln Athene heeft
gevangenisstraffen variërend van 13
maanden tot vijf jaar benevens zware
geldboeten opgelegd aan de vroegere
Griekse minister van Industrie Zig-
dis en twee uitgevers en drie jour
nalisten van het liberale oppositie
blad „Ethnos".
Ze waren allen beschuldigd van
het publiceren van „valse en alarme
rende berichten", naar aanleiding
van een artikel dat vorige week van
de hand vain Zigdis in „Ethnos" ver
scheen en waarin werd opgeroepen
tot het vormen van een regering van
nationale eenheid in Griekenland,
zodat de kwestie-Cyprus tot een op
lossing kan worden gebracht. De
57- jarige Zigdis hoorde vier en een
half jaar tegen zioh eisen, terwijl
de strafen voor de uitgevers en de
journalisten varieerden van vijf jaar
tot 13 maanden. De veroordeelden
kregen elk bovendien een boete van
ongeveer 17.000 gulden.
Een rechtbank in Athene heeft
gisteren de uitgevers van zes lan
delijke dagbladen veroordeeld tot een
gevangenisstraf van vier maanden
en tien dagen omdat zij meer pagi
na's hebben laten drukken dan was
toegestaan door het ministerie voor
de pers.
Twee van de bladen Eleftheros
Kosmos en Nea Politia zijn rege
ringsgezind. De overige Ta Nea,
radyni, AkropolLs en Apoghematini
behoren tot de oppositie tegen het
huidige bewind. Een van de uitge
vers .v'erd tot vijf maanden en tien
dagen veroordeeld, omdat hij twee
bladen uitgaf. Alle beschuldigden zijn
ln vryheid gesteld in afwachting van
het hoger beroep. De beperking van
het aantal krantenpagina's is in
januari ingevoerd, toen in de nieuwe
perswetten ook de fiscale voorrech
ten van óm dagbladen werden afge
schaft*
BUENOS AIRES (AFP> De il
legale uiterst rechtse organisatie Ma-
no (nationale georganiseerde Argen
tijnse beweging) dreigt met het op
blazen van het gebouw van de Rus
sische ambassade in Buenos Aires
(of van een van de andere Russische
vertegenwoordigingen) als de Russi
sche diplomaat Joeri Piwowarow,
die zondag nog maar juist aan een
ontvoering kon ontsnappen niet bin
nen 48 uur Argentinië verlaten heeft.
De bedreiging is vervat in een com
muniqué dat gisteravond in een
kerk in Buenos Aires is gedeponeerd.
In het communiqué wordt Piwowarow
ervan beschuldigd het hoofd van de
Russische spionagediensten in Ar
gentinië te zijn en direct verantwoor
ding verschuldigd aan het presidium
van de Opperste Sowjet.
Het communiqué noemt de termijn
van 48 uur ook voor de directeuren
van het „Luna-park" en van het ho
tel „Shelton", die volgens hun zeg
gen „bewust of onbewust hebben
meegeholpen de daden van Piwo
warow te verhullen".
straten patrouilleerden. Even tate»
begon een even groot aantal protes
tanten een tegen-demonstratie, waarw
by botsingen niet konden uitblijven.
Van betde kanten gaven de demon
stranten de voorkur aan het afzon
derlijk opereren van kleine groepje»
waardoor het voor de militairen ui
terst moeilijk was een einde aan óm
gevechten te maken.
WAASTEN (België) Onlangs be
richtten wij, dat de Belg Bernard
Wickaert tot zijn ontzetting zijn over
leden en begraven echtgenote Demi-
se Laplace 34) was tegengekomen
en dat achteraf was gebleken, dat
ln het graf te Waasten (bij de Fran
se grens) niet de doodgewaande De-
nise Wickaert ter aarde was besteld,
maar een andere vrouw. Volgens
.Het laatste Nieuws" (Brussel) blijk*
dit de 64-jarige Jeanne-GabriëOe Cla-
risse te zijn, uit Wambrechies in
noord-Frankrijk, die op 12 novem
ber vorig jaar spoorloos verdween
Haar echtgenoot sloeg veertien da
gen later de hand aan zichzelf, waar
door de aandacht van de vermissing
van mevrouw Clarisse werd afgeleid
Het ls intussen een raadsel hoe het
mogelijk is, dat de echtgenoot, de
moeder en de zuster van Demise
Wickaert-Laplace het stoffelijk over
schot van een dertig Jaar oudere
vrouw hebben herkend als dat van
mevrouw Wickaert en dat ook een
brievenbesteller en een douanier het
zelfde verklaarden; Vast staat, da*
er b# de herkenning van het stoffe
lijk overschot taj van fouten zijn ge
maakt, ook door de officiële autori
teiten. Intussen heeft mevrouw Demi
se Wickaert weer haar intrek geno
men in haar woning te Warneton bfl
man en kroost (zes kinderen).
Zij was wegens onenigheid met haar
echtgenoot weggelopen, waardoor het
vermoeden ontstond, dat zij was ver
dronken. Het echtpaar is boordevol
goede voornemens, zodat dit drama
mogelyk toch nog iets goeds kam op
leveren
In Amerika zijn de onder
handelingen over loonsverhoging
van de postbeambten met succes
bekroond: zes procent voor alle
postambtenaren met terugwerp
kende kracht sinds 1 januari en
laterr nog eens zes procent. Intus
sen spant het personeel zich in
om de achterstand zoveel moge-
lijk in te lopen, een taak die nog
verzwaard wordt door de vragen
formulieren voor de volkstelling
(zie JotoJ.
