^onmogelijkheden voor
nu en morgen
KOM MIJ
OPHALEN
Winkelen moet een feest
zijn voor de consument"
1 kihiMiMtë
Pil" helpt in Amerika
duiven uitroeien
YORKDALE SHOPPING CENTRE
K. .1=.
PRETVOGEL NO. 2
..t
jfiDAO 23 MAART 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 17
|[^U5SEL (GPD) Een gezin van twee personen kan,
is in de visie van de Italiaanse architect Joe Colombo,
irtabel leven in een uit „cellen" opgebouwd huis.
ppHTijefï l\ï
tigA |t| |t| -
-Vv?(y'
IkTEJi 2J SJnJciü!
fc l: "M s.-
-c fcuaiiJWHJzmf?'?.niii' i c.t or T AM?
"4s* gafer* -
Ergens lan Parijs leeft een fabri
kant van t.v.-meubelen in de over
tuiging dat sommige mensen liever
een quasi-antiek meubel zien dan
het kille glazen oog van de beeldbuis.
Daarom maakte hy een reusachtige
kist van leer met antiek-effect
waaruit het toestel door een druk op
de knop geruisloos omhoogryst als
het kijktijd is. Twee namaakdeurtjes
(te vervangen door acht namaak-
laadjesi aan de voorkant moeten de I
suggestie wekken dat het om een j
„echt" bergmeubel gaat.
Ook in de keuken- en badkamer-
sector wordt heftige strijd gevoerd
tegen wat men de steriliteit van het
moderne interieur noemt. Met
betimmeringen van donker hout,
met afwasbare behangsels vol deco
ratieve patroontjes, met wasbakken
en gootstenen van geglazuurd zand
steen in warme donkere kleuren en
met tientallen soorten en typen de
coratieve tegels voor vloeren en wan
den. Op bestelling kan een adembe
nemende „Romeinse" badkamer
worden geleverdtweepersoons
ivoorkleurig ligbad met antieke
randversiering en met koperen kra
nen in de vorm van waterspuwers.
Vindt u de slaapkamer wat kaal?
Er is een „beddehoofd" in terrecot-
ta, een reliëf-blok met gestyleerde
bloemen dat boven het hoofdeinde j
van het bed kan worden opgehan-
gen. Praktische gedachte achter dit
ontwerp: het behang achter de bed-
deküssens blijft schoon. We willen
maar zeggen u hoeft niet in dat
hyper-functionele huis van meneer
Colombo als u daarvan griezelt. Er
is op de Europese meubelmarkt ge
noeg tegenwicht te koop tegen het
roestvrij staal en de kunststoffen
van deze dagen, al slaat de weeg
schaal helaas vaker uit naar de
kitsch dan naar de kunst.
Fluweel en kunststof
Voor mensen die de hedendaagse
woonvormen prefereren noteerden
we nog dit: Kunststof (vooral in wit,
maar ook in oranje) in opmars als
materiaal voor eetkamerstoelen,
fauteuils, tafeltjes en boeken
rekken. Wit vinyl als praktische (af
wasbare) bekleding van rood- of wit
gelakte eetkamerstoelen. Steeds meer
leer en ook veel grof ribfluweel als
bekledingsmateriaal voor bankstellen
die overigens steeds meer in omvang
groeien. Een simpel drie- of vierzits-
bankje lijkt niet meer mee te tel
len; het is allemaal meteen zeven-,
acht- of negenzits, gegroepeerd met
een of twee rechte hoeken of in een
halve cirkel. De moeizaam verworven
leefruimte in de woonkamers van
onze moderne flatgebouwen wordt
door zulk gigantisch meubilair af
doende om zeep geholpen.
Vet en duur
Van het voorlichtingsbureau voor
de voeding komt deze tip: ook met
zogenaamde dieet- en gezondheids
margarines moeten we zuinig om-
springen. De bloemrijke reclames
voor de vele nieuwe soorten en mer-
I ken margarine kunnen wel eens de
indruk wekken dat al deze brood-
I smeersels zo „gezond" zyn dat we
j gerust een likje extra kunnen nemen.
En dat nu is weer helemaal fout.
De zogenaamde dieet- en ge-
I zondheidsmargarines bevatten name-
lijk evenveel vet als gewone marga-
I rines, al is het dan van andere sa-
menstelling. Meer ervan eten bete-
kent dus gewoon meer (vaak teveel)
vet binnenkrijgen. Bovendien zijn de
ze bijzondere margarines over het
algemeen veel duurder. Wie zich
houdt aan het door voedingsdeskun
digen aanbevolen rantsoen (zeventig
tot tachtig gram vet per persoon per
dag) heeft geen „bijzondere" mar-
garinesoorten nodig.
Gladde foto
Een kunstgreep waarmee de mid
delbare diva's kans zien om rimpel
loos op de foto te komen: ze rollen
j het haar rondom het gezicht zo strak
mogelijk op rollers waardoor de rim
pels letterlijk worden weggetrokken.
Over deze hele toestand wordt een
fraaie pruik gezet en daarna gaat
j het gezicht „gladgestreken" op de
I foto.
ADVERTENTIE
Barbara's Boutique in Amsterdam toonde de nieuwe collectie
voor voorjaar en zomer. Op de foto links een soepel suède. koffie
kleurig driekwart jasje met franje garnering. Rechts een hesje, dat
bestaat uit aan elkaar gestikte stukjes suède in verschillende kleu
ren met een metalen sluiting.
DAMESMODE
in exclusief jonge stijl...
©©(ütëÖQWi/
BREESTR A AT I08QII2 LEIDEN
stan
i recreatiecel, die beheerst wordt
een zit-ligmeubel van grote
inte kussens, met de ste-
uziekinstallatie onder handbe-
ia plastic laden onder de kus-
Aan het plafond erboven hangt
kon
laibare t.v. met een reeks ver-
boekenplanken. Slapen ge
in een ronde slaapcel die ge-
[evuld wordt door een geweldig
bed, baden in een soort half-
spelonk waarin uit drie dou-
lei ipen de waterstralen neerrege-
De keuken is een halfrond
3dg lisje van roestvrij staal waar
(rote elektrische huishoudappa-
in een wand zijn onderge
en de maaltijden schuiven
lak meteen op de eettafel van
het werkvlak meteen op de
rkjiel van de aangrenzende (kunst-
eethoek.
ïlopig is dit cellenhuis nog een
imenteel „toekomsthuis", dat
elfc|mkbare blikvanger is op de
Europese meubelbeurzen, zoals
op de jaarlijkse „Maison
in Brussel. De heer Colombo
zijn toekomsthuis gemaakt in
e' cht van een bekende fabrikant
hil rnthetische textielsoorten en de
»el is dan ook uit louter kunst-
i opgetrokken. Meubelen zijn
itte kunststof en alle bekle-
zijn synthetisch, in een
meerde kleurenmengeling van
lila en donkerpaars.
Afwasbaar badkamerbe
hangsel van vinyl, bedrukt met
patronen in nylonfluweel. Om
kale badcellen ..leefbaar" te ma
ken, zoals dat heet.
ouderwetse koperen blakers zijn ge
monteerd. met jachttaferelen In imi
tatiegobelin, gereproduceerd op
wanddoeken en kamerschermpjes.
Het aloude tin zij het dan glim
mend gepolijst zodat het op roestvrij
staal begint te lijken is niet lan
ger alleen decoratiemateriaal, maar
wordt ook verwerkt in tafelgerei:
vleesschalen, koffiepotten, melk
kannetjes. Van twee oude roestige
sleutels met een plankje ertussen,
wordt een sleuteldrager gemaakt en
een vindingrijke geest heeft een klei
ne honderd van zulke roestige sleu
tels aan elkaar gesoldeerd, van een
indirect lichtje voorzien en tot wand
versiering gepromoveerd (prijs: ruim
300 gulden).
Ster-rol
erwets-knus
van de toekomst? „Welnee".
andere interieurontwer-
„de consument krijgt steeds
behoefte aan ouderwetse knus-
romantiek in zijn huis". Wie
relooft in die voorkeur van de
l0W ®e mens voor allerlei quasi-
zaken begint toch op zo'n in-
honale meubelbeurs wel een
te twijfelen, want de attribu-
an dit veelbezongen heimwee-
•oude vallen steeds moeilij-
ontlopen.
een steenworp afstand van zo'n
omlijnd huis staat men oog in
met „antieke" kinderslaap-
rtjes van zwaar donker eike-
Met schemerlampjes die op
Jeanne Moreau, nog altijd topac
trice in de Franse film- en toneel
wereld, gaat in een nieuwe Ameri
kaanse film een merkwaardige rol
spelen, namelijk die van Jeanne Mo
reau. Haar tegenspeler is de Italiaan
se filmregisseur Fellini die evenmin
in andermans huid hoeft te kruipen;
hij speelt de rol van Fellini. Volgens
Marie Claire zal Jeanne Moreau de
gelegenheid aangrijpen om Fellini de
hoofdrol in zijn eerstvolgende film
te ontfutselen: Ze heeft films ge
maakt onder leiding van vrijwel alle
grote regisseurs van deze tijd. maar
Fellini is een van de weinigen die
nog op haar lijstje ontbreekt. Wel
speelt ze binnenkort in een nieuwe
Engelstalige film van de Zweed
se regisseur Ingmar Bergman. Er
is één hoofdrol die Jeanne Moreau
consequent blijft weigeren: die van
Coco Chanel in de shows en musi
cals over het leven van deze Franse
modeontwerpster. Ik word dit jaar
veertig en heb geen zin om me twee
keer zo oud te maken om Chanel te
kunnen spelen", zegt Moreau. Ik heb
trouwens besloten om van nu af tot
het eind van mijn leven veertig te
blijven."
ADVERTENTIE
••"..•GRATIS:
DEN HAAG (GPD) „Dit zijn fotootjes van een winkelcentrum in
Denemarken. Het is gewoon een feest om daar te 'winkelen. Maar in
Nederland stelt de consument nog geen duidelijke eisen aan zijn
winkelcentrum"
De foto's van het Deense winkel
paradijs liggen op een conferentieta
fel in een van de kantoren van
het Rotterdamse architectenbureau
Groosman, waar de architecten T.
A. Brouwer en D. .J Boomsluiter
iets vertellen over de mogelijkheden
om winkelen vcor de consument zo
attractief mogelijk te maken. Ze we
ten daar een en ander van. want ze
zijn de ontwerpers van een modern
winkelcentrum dat onlangs in Roo
sendaal is geopend, ze hebben mee
gewerkt aan de totstandkoming van
winkelcentra in Amstelveen. Leid-
schendam en Nijmegen en aan di
verse buurtcentra.
Moderne winkelcentra verrijzen in
talloze steden van Nederland temid
den van dichtbevolkte nieuwe woon
wijken waar een heleboel potentiële
klanten wonen, maar cok op de puin
hopen van oude gesaneerde binnen
steden waar van oudsher „de winkel
stad" gevestigd was. Vergeleken bij
zo'n voorbeeld uit Denemarken lijkt
de Nederlandse bouwerij op dit ge
bied dan alweer achter te lopen,
maar de architecten Brouwer en
Boomsluiter zeggen er meteen bij
dat zulke inspirerende voorbeelden
uit Scandinavië (want er zijn er nog
veel meer) niet alleen een kwestie
van progressief ontwerpen en bou
wen zijn.
„Het heeft ook veel te maken met
de mentaliteit van het publiek in die
landen. In een land als Denemar
ken is het bijvoorbeeld mogelijk om
openbare toiletten te exploiteren
zonder toezicht. Dat zou hier niet
kunnen. In Nederland worden bij
zondere dingen altijd zo gauw kapot
gemaakt. Alles wat van de gemeen
schap is gaat hier vroeg of laat ka
pot. We hebben in dit land teveel de
mentaliteit: als je geen rommel om
je heen maakt, leef je niet."
Het winkelcentrum in Roosendaal
(hun jongste schepping op dit ter
rein) heeft gunstige kritieken ge
had en is onder meer gekarakteri
seerd als „een aangenaam ritmisch
winkelcentrum" waarin de eenvor
migheid zoveel mogelijk vermeden
is en men met speelse elementen
(zitbanken, plastieken, kleurige on
derbrekingen van doodse achterwan
den) niet zuinig is geweest. Aan wel
ke eisen moet naar hun mening „het
ideale winkelcentrum" voldoen?
„Voor alles moet de consument er
rustig en lekker kunnen wandelen.
En er moet in een winkelcentrum
veel groen zijn," vindt de heer
Brouwer. Zijn collega Boomsluiter
drukt het nog wat sterker uit: „Ont
stellend veel groen moet er zijn. Als
er op de plaats van het project bo
men staan die gespaard moeten en
kunnen blijven heb je al een plus
punt." De praktijk heeft hen voorts
geleerd dat er dankbaar gebruik
wordt gemaakt van plekjes in de
buurt waar vaders en kinderen kun
nen wachten, terwijl moeder zich in
het winkelgewoel stort: aan zitban
ken, speelhoeken, coffeeshops is
reële behoefte.
Ideaal zou het zijn als er meer
overdekte winkelcentra kwamen.
Die zijn in Nederland nog op de vin
gers van één hand te tellen, hoewel
ons klimaat schreeuwt om een dak
boven het hoofd van de winkelende
huisvrouw. „En niet alleen een dak
zeggen de architecten. „Als wij over
een overdekt centrum spreken, be
doelen we dat ook de ingangen af
sluitbaar moeten zijn.
In dat opzicht vechten ontwerpers
van goede en sfeervolle winkelcen
tra tegen dezelfde bierkaai als de
mensen die het peil van onze wo
ningbouw omhoog willen brengen.
„Het is een voortdurend gevecht om
de mensen ervan te overtuigen dat
die investeringen op den duur eruit
zullen komen. Instellingen als een
crèche, klantentoiletten, een post
kantoor mogen bij een goed modern
winkelcentrum niet ontbreken." is
de mening van de heren Brouwer en
Boomsluiter. „Er wordt wel veel ge
praat over de mens die straks zal ko
men winkelen en winkeltjes kijken,
maar in de praktijk heeft die consu
ment geen enkele inspraak bij de op
zet van winkelcentra.
Ze vinden dat huisvrouwen het
eigenlijk zouden moeten vertikken
om te winkelen in winkelcentra
waar zulke essentiële voorzieningen
als crèches en klantentoiletten ont
breken. En ze vragen zich zelfs af
of Nederlahdse huisvrouwen geen
stichting in het leven kunnen roepen
om propaganda te maken voor het
bouwen van een crèche in ieder be-
hoorlijk winkelcentrum. De kosten
van zulke voorzieningen zouden dan
gedragen moeten worden door dege
nen die het winkelcentrum exploite
ren.
Het is maar een idee van twee ar
chitecten die de nodige ervaring heb
ben met het ontwerpen van heden
daagse winkelcentra, al zijn ze niet
uitsluitend in deze sector gespeciali
seerd. Andere grote projecten liggen
voor hen onder meer in de universi-
teitsbouw. Het is verleidelijk om hen
de geijkte vraag voor te leggen:
(Van onze medische
medewerker, dr. J. Kater
AMSTERDAM is la?ig niet
de enige stad waar het grote
aantal duiven een probleem
vormt. In de Ver. Staten
hebben niet minder dan 150
grote steden hun duivenpro-
bleern. Maar terwijl de Am
sterdamse autoriteiten de
duivenplaag ivillen bestrijden
door de dieren een zachte
dood te laten sterven (zij het
onder sterk protest van die
renvrienden en van de die-
rejibescheming), gaat men
dit in Amerika langs biologi
sche weg volbrengen. Daarbij
verlenen de makers der an
ticonceptiepil hun medewer
king om de steden van dui
ven, en van alles wat deze
vogels op hygiënisch gebied
aan ongerechtigheden ver
oorzaken, te zuiverenZij
hebben een „duivenpil" ge
fabriceerd die als voedsel
voor de duiven wordt uitge
strooid. De werkzame stof zit
als de buitenste laag om een
kern van graan die duiven
graag lusten: er is voor ge
zorgd dat deze „pil" zo groot
is, dat vogelsoorten die men
beslist wil sparen de korrels
niet kunnen opeten en dat
ook niet zullen proberen te
doen.
De Amerikaanse gezond
heidsdiensten zijn van me
ning dat duiven voedsel en
water besmetten en ziekten
overbrengen. Wanneer de
duiven deze graankorrels, die
een laagje „ornitrol" bezitten,
opeten, worden zij hierdoor
gesteriliseerd, zo verklaarde
de directeur der diergenees
kundige afdeling van een
grote Amerikaanse farma
ceutische fabriek. Proeven
met deze methoden zijn al
vanaf 1967 in de stad. Bangor
in de staat Maine genomen.
In twee „seizoenen" daalde de
duivenbevolking er van on
geveer 2500 tot minder dan
300 vogels. Ook in warme
streken als Florida bleek or
nitrol zeer efficiënt te wer
ken. De fabriek heeft al vol
doende gefabriceerd om te
kunnen voldoen aan de gro
te vraag naar deze stof, die
in de maanden februari tot
april (waarin de duiven hun
paringtijd vieren) venvacht
ivordt. Het Amerikaanse de
partement van Landbouw
heeft aan dit produkt al zijn
goedkeuring verleend.
Ook de Amerikaanse lucht
macht en de andere militaire
luchtvaart-afdelingen heb
ben belangstelling getoond
voor dit nieuwe produkt, in
verband met de gevaren die
vliegtuigen bedreigen ivier
bases in gebieden liggen
waar veel duiven voorkomen.
Er zijn vliegtuigen veronge
lukt doordat vogels bij de
start in de jet-motoren uier-
den gezogen. Elke graankor
rel heeft een laagje dat 0.1
procent diazacholestenol be
vat. De vruchtbaarheid der
duiven wordt gedurende zes
maanden sterk afgeremd
wanneer de dieren gedurende
tien dagen dit elke dag als
voedsel gebruiken, in een
hoeveelheid van 3 kilo per
100 duiven per dag. De stof
iverkt op grond van een fy
siologisch principe dat ech
ter geheel verschillend is van
dat der menselijke anticon
ceptiepil, aldus de fabrikant.
Maar het geslachtsleven van
duiven verschilt dan ook
sterk van dat van de mens.
Het overdekte winkelcentrum
Yorkdale in Toronto is een ideale
gelegenheid om gezellig te winke
len. Men vindt er ook bankinstel
lingen en fraaie restaurants.
Geen wonder dat dit „shopping-
centre" een trekpleister is voor
honderdduizenden bezoekers. Bui
ten is een enorme parkeergele
genheid, zodat men er zelfs op de
drukste momenten zijn auto kwijt
kan.
Hoe zullen onze winkelcentra er in
het jaar 2000 uit zien?
Op dat punt onthouden de archi
tecten zich wijselijk van een progno
se. „Verschrikkelijk moeilijk te zeg
gen. Alles verandert zjd snel. Kijk
maar naar de ingrijpende verande
ringen die de winkels en de manier
van winkelen in nog geen vijftien
Jaar tijds hebben ondergaan. Flexi
biliteit is het belangrijkste in een
goed winkelcentrum. Daarom wer
ken we ook met flexibele gevels; be
tonplaten die een eventuele verbou
wing veel eenvoudiger maken. De
winkelruimten zijn gewoon een soort
cellen die door het ontbreken van
dragende wanden eindeloos kunnen
worden geschakeld. Zolang er ruim
te is, kunnen winkels daardoor wor
den uitgebreid. Horizontaal, maar
ook verticaal".
Voor het immense en steeds groei
ende parkeerprobleem in de winkel
steden is in hun visie het .onderkei-
derde" winkelcentrum dè oplossing:
de ruimte voor parkeren en aan- en
afvoer van goederen weggewerkt on
der de winkels. „Zeker wanneer Je
daardoor ruimte vrij krijgt waarmee
je andere dingen kunt doen. Speel-
parken maken bij voorbeeld; fijne
groene dingen waarvan we allemaal
plezier hebben," zegt het Rotter
damse architectenduo. „Ach, er zijn
zoveel goede plannen. Genoeg om
heel Nederland mee vol te bouwen.
Maar het loopt, net als in de woning
bouw. altijd stuk op de financiën.
Als een architect een belegger met
visie treft heeft hy geluk en hebben
de winkelier en de klanten ook ge
luk. Het besef dat een winkelcen
trum goed loopt als de hele omge
ving goed is: dat heeft men in Ne
derland nog te weinig."
