Nu hebben slechte jongens een graad
Niet laten
slingeren!
Zwarte humor van Polanski
Films
in
Leiden
HASKELL WEXLER EN HET GEWELD MEDIUM COOL
d¥kerkën_
de film
geen prijzen op cinestud
!v
Mosquito Squadron
OP NAALDEN ZITTENIN CAMERA
„More" uiterst
modieus filmpje
hUl De vrouwen van Oswalt Kolle
shell auto-
vakantiereizen
Toine Hezemans
frontaal tegen
vrachtauto
Hello Dolly
De seksuele ;èn
frustraties
vanJ reemde fc
Minnaars. nin
PAGINA 24
VRIJDAG 0 MAART 197t
DEN HAAG (GPD) Haskell Wexler lijkt
niet meer zó de man achter de camera als hij
was in films als „Who's afraid of Virginia
Woolf" van Mike Nichols en „In the heat of
the night" van Norman Wilson. Dat kan klop
pen, want sinds 1968 heeft hij zich op het re
giepad begeven en zijn fascinerende film „Me
dium cool" kunnen we binnenkort zien.
De 48-jarige Wexler lijkt nu een duidelijker
uitgesproken persoonlijkheid geworden met
een Hemingway-„look". Hij is een aardige
man met een zachte stem, welke weet te ra
ken omdat hij een kritisch en openhartig oor
deel overdraagt. Van de gebruikelijke afhou
dende antwoorden van cineasten, die in vele
belangen verweven zitten, moet deze Ameri
kaan kennelijk niet veel hebben.
Wexler maakt op het ogenblik een
snelle rondreis door Europa om
over de film te vertellen, die hij in
ROME (AP) De Italiaanse film
industrie profiteert van de hausse in
controversieel religieus materiaal
pnesterhuwelijken, wettige echtschei
ding en religieuze grollen. Het Va-
ticaan tracht terug te slaan door de
katholieken via de pers en de te
lefoon aan te raden de films niet
te gaan zien. De eerste ronde schijnt
echter voor de filmmakers te zijn.
mede donk zij de mobilisatie van
sterren als Claudia Cardinale en
binnenkort Sophia Loren, Marcel
lo Mastroianni en Vittorio Gassman.
„In het Jaar onzes Heeren' 'slaat
ondanks het predikaat „uiterst
beledigend voor de katholieke leer
en zeden" van het Vatikaan —alle
kassarecords in Italië, feordi. Tog-
nazzi en Claudia Cardinale treden
erin op in het 19-eeuwse Rome. ten
tijde van de strijd tegen het cleri-
kale juk.
Dino Risi heeft Sophia Loren ge
contracteerd om de rol van een im
pulsief boerenmeisje te spelen dat een
telefoonnummer voor hulp aan een
zamen draalt en later verliefd wordt
op de priester die aan de andere
kant van de lijn de nood der eenza
men tracht te lenigen. De priester
wordt Marcello Mastroianni.
1968 in Chicago ensceneerde rond de
rumoerige democratische conventie.
De regisseur met twee horloges
om de pols. één om hem aan tele
foontjes met zijn zieke zoon in Los
Angeles te herinneren vertelde
hoe Paramount zijn werkstuk enkele
maanden na de conventie al in huis
had. maar lang heeft geaarzeld
„medium cool" uit te brengen.
De film geeft namelijk een zeer
realistisch beeld van de Amerikaan
se maatschappij van vandaag, be
dreigd door een golf van geweld en
biedt dus talrijke mogelijkheden tot
controversen. Dat de „onderweg"-
films uit de States als ..easy rider"
en midnight cowboy een succesvol
onthaal vinden overal in de wereld
zal wel de doorslag hebben gegeven
om „medium cool" toch te distri
bueren tussen de golf van films, die
in dit genre te verwachten zijn. Het
is stellig één van de beste door de
zuivere en intelligente instelling,
waarmee Wexler zijn verhaal toont.
„Medium cool", titel gebaseerd op
McLuhans boek „hot and cool me
dia", begint met te laten zien hoe tv-
reporters kwiek een auto-ongeluk op
de grote weg vastleggen en daarna
pas de eerste hulp oproepen. Beroeps
deformatie? De film wekt de indruk
uit een kaleidoscoop van gebeurte
nissen een alibi voor een camera
man ter discussie te stellen. Is hij
alleen maar de schrijfmachine, het
instrument dat registreert? Wexler
dwingt de toeschouwer zelf uit de
losse episoden een beeld en een oor
deel op te bouwen. De tv-man, die de
hoofdrol speelt raakt bijna on
danks zichzelf geengageerd als
hij op eigen houtje een reportage
maakt in het negerghetto van Chica
go. Het kost hem zijn baan.
Wexler laat maar heel weinig ge
weld zelf zien een twaalf, dertien
seconden in de hele film maar hij
weet de parallelgebeurtenissen zo
scherpzinnig te kiezen, dat hij wel
haast een dwingender suggestie van
het bestaan van dat geweld weet op
te roepen. Zijn brede aanloop in de
film reikt naar een ruimere allure
en achter de met summiere midde
len getekende liefdesaffaire tussen
de werkeloze tv-man en een onder
wijzeres uit West-Virginia wordt
compleet het gevecdt zichtbaar van
de enkeling, die onmachtig lijkt te
staan tegenover een meedogenloze
wereld.
Wexler is een filmer die vindt dat
ook de registrator betrokken moet
zijn. Zijn grootste probleem, dat hij
ook in „medium cool" gestalte heeft
trachten te geven, is dat de „bad
guys" er tegenwoordig niet meer als
misdadigers uitzien, vroeger waren
het ongeschoren schoften, duidelijk
op een afstand al te herkennen. De
slechte mannen zijn tegenwoordig de
genen „die alleen maar hun plicht
doen" op hun beperkt terrein, zij ont
wikkelen bacteriologische wapens,
ontwerpen raketten en anti-raketten
etc.
Wexler heeft het niet gemakkelijk
gehad zijn weg te vinden in de Ame
rikaanse film. Alleen al zijn verhui
zing van Chicago, waar hij lid was
van de vakbond, naai- Hollywood
heeft hem negen jaar gekost. Hy
voelt zich nu alweer een oudere, die
dan over het filmspeelgoed beschikt
dat voor talentvolle jongeren nog
lang onbereikbaar moet blijven. On
dertussen kunnen wij gelukkig zijn
dat Wexler met „medium cool" kon
doorbreken, want Amerika heeft er
een hoogst belangwekkend regisseur
bijgekregen als hij zijn bezieling ook
aan volgende films weet mee te ge
ven.
Het geloof dat een eerlijk en op
recht mens hier op bezoek was heeft
Wexler niet kunnen wegnemen. Dat
hy risico's neemt om te zeggen wat
hij wil zeggen bewyst dat al. B(j de
onlusten in Chicago maakte de re
gisseur van „medium cool" kennis
met een nieuw gas, toegepast bij rel
letjes. Dagenlang zag hij niets dan
wazige vlekken. Nu moet hij soms
nog een bril drogen. - v
HASKELL WEXLER
..Medium cool", een van de beste.
ADVERTENTIE
Pak die Shell auto-vakan-
tiereizen-catalogus nu en
kies uw reis. Nog een be
perkt aantal plaatsen in het
hoogseizoen voor Spanje,
Italië, Duitsland, Oostenrijk
of Zwitserland. Stuur met
een uw reserveringskaart!
AMSTERDAM (ANP) De inter
nationale jury van Cinestud 70. het
vierde internationale studentenfilm
festival, de afgelopen dagen in
Amsterdam gehouden, heeft beslo
ten geen prijzen toe te kennen om
dat er naar haar oordeel geen film
was (films waren) die er uitsprong
(en). De jury die naar eigen inzicht
2500 gulden had te verdelen, vond
by de ingezonden films niet het ty
pe dat zy verwachtte. Zo waren er
volgens haar te weinig politiek geën
gageerde films. De jury heef t 2500
gulden toegekend aan de stichting
Cinestud die zich volgens haar meer
moet gaan specialiseren op het nieu
we element in de film en als zulks
zich in de komende drie jaar voor
doet dit soort films voor het festival
van 1973 moet zien te verwerven.
Daartoe suggereerde de jury zouden
de statuten en de reglementen van
Cinestud moeten worden gewijzigd.
De jury kende Cinestud de prijs toe
voor onderzoek naar en de realise
ring van een en ander. Wel toege
kend is de publieksprijs. Voor de
Nederlandse film ..Portret", een
groepswerk van het eerste jaar van
de Nederlandse Filmacademie kreeg
Louk Vreeswijk de eerste prijs van
1000 gulden en de film „Black Pud-
dingh" van Nacy Edell van de uni
versiteit van Bristol was goed voor
de tweede prijs van 500 gulden.
.PALERMO. Sicilië" <AP» I
Nederlandse coureur Toine Hi
zemans heeft gisteren onegdeerd e*
frontale aanrijding tussen zijn au!
en een vrachtauto overleefd.
Hezemans oefende voor de Tarj
Florio-race. die op 3 mei wordt gt
houden, toen het ongeval plaatsvon
Zijn wagen, een Alfa Romeo GT
1600 cc., werd ernstig beschadig
Voetbal De KNVB heeft Lan
bert Verdonck van NEC voor twi
weken geschorst wegens' natroppt
in de vriendschappelijke ontmoetii
van zyn club tegen AGOVV afgeli
j pen zondag. Hierdoor kan Verdonc
die bovendien een boete van 150 gu
den kreeg opgelegd, pas op 22 maa
weer spelen. NEC ontmoet da
Haarlem.
CAMERA Uit de reacties op de afgrijselijke moord op zijn
vrouw Sharon Tate kan men ongeveer afleiden wat Roman Po
lanski voor het grote filmpubliek betekent.
Het feit dat onmiddellijk een verband werd gelegd tussen de
moord en een soort van subcultuur waarin Polanski, zijn vrouw en
lijn vrienden zouden leven roil toch wel iets zeggen over de wijze
raarop de nu 37-jarige Poolse regisseur bij het grote publiek is
overgekomen.
Die subcultuur met overvloedig
narcotica-gebruik, sexuele uitspat
tingen en rituele offers is nooit be
wezen. Maar zelfs de arrestatie van
Susan Atkins en Charles Manson.
die bij de moord betrokken zouden
zijn geweest en die op hun beurt
weer in de „mytische sfeer" werden
geplaatst, doet niets af van de aan
vankelijke reacties.
Het is altijd zo geweest dat moor
den op filmsterren in verband wor
den gebracht met uitspattingen. Het
lijkt onvermijdelijk dat het leven
op de film-Olympus en dat is
Hollywood nog steeds associaties
oproept aan een in criminele los
bandigheid doorgebrachte vrijheid.
Aangezien de „toppers" van het
witte doek met voetballers, zangers
en een enkele hartchirurg, worden
gezien als de helden van onze tijd.
zegt dat natuurlijk wel iets van de
idealen over vrijheid: een waarlyk
sadistisch universum opent zich.
Weinigen hebben dat sadistische
universum in de mens zelf zo in
dringend proberen te analyseren als
Palanski. Dus wel een verband al
is het geen direct maar een the
matische.
Eigentijds
Polanski 's carrière is zo eigentijds
als maar zijn kan: pijlsnel. Hij werd
in 1933 in Parijs geboren uit Pool
se ouders. Drie jaar was hy toen
hy terugging naar Polen, omdat de
Duitsers zyn ouders in een con
centratiekamp zetten. Poolse boeren
voedden hem op. Terug in Parijs
ging hU naar het Lycée des Beaux
Arts waar hij kunstgeschiedenis
studeerde en Kafka bewonderde.
In 1954 opende zich de poorten van
de belangrijke Poolse filmacademie
in Lodz voor hem. die zich in 1958
na een opmerkelijke studie weer
achter hem sloten.
De belangrijkste elementen ln
Polanski's jeugd zijn achteraf ge
zien zijn voorliefde voor Kafka.
later geëvenaard door Genet en
zijn verblijf op het Poolse platte
land waar ook zyn landgenoot
Jerzy Kozinski (Geverfde Vogel.
Stappen) zijn morbide levensvisie
vandaan haalde. Polanski werd een
conglomeraat van deze elementen
nog in combinatie zijn eigen film
technisch vernuft, esthetische ge
voel en vermogen acteurs te bespe
len. Het gevolg een ontluisterende,
bijna griezelige, soms surrealisti
sche stijl, waarin Hollywood en
filmkoningen elders al gauw brood
zagen. Polanski's. overigens niet aan
een ideologie of vastomlijnde le
vensvisie, gebonden films worden
door hen graag betaald.
Vanaf het begin van de jaren
zestig maakte de jonge Poolse regis
seur aanvankelijk via studenten
filmfestivals en echte festivals
maar later ook via de kassa's van
de gewone bioscopen een triomf
tocht. Repulsion, Cul-de-sac en
Rosemary's Baby deze week alle
drie in Camera hebben daar het
nodige toe bijgedragen. De data
van vertoning zyn repectievelijk
donderdag en vrijdag, zaterdag en
zondag en maandag t/m woensdag.
Polanski als mens wordt door
hen. die het zouden moeten kunnen
weten geschetst als een beweeglijke
figuur, die graag debatteerd, arro
gant is en niet zelden onlogisch.
Bij het werk moet hij een vreemd
mengsel van ongeduld, angstval
lige nauwkeurigheid en enthousias
me ten toon spreiden. Tussen twee
films zou hy nogal uitbundig le
ven. Hij houdt van bars. snelle
auto's en mooie vrouwen en gaat
bijna elke dag naar de bioscoop
Peter Brusse van De Volkskrant
sprak vorig jaar ivoor de moord
op Sharon Tate) met hem Enkele
uitspraken van hem uit dit vraag
gesprek.
„Ik probeer mensen aan het den
ken te zetten over hun zogenaam
de zekerheden"„Ik geloof in cy
nisme als filosofie. Zie je net als
de hippies. Ze hadden lak aan de
conventies en als waakhonden let
ten zy op de maatschappij. Hun
openhartigheid, dat vind ik be
langrijk. Desondanks geloof ik in
liefde en vriendchap. Niet in ver
liefdheid. die heeft iets van een
ziekte en bewerkstelligt zelden of
nooit creativiteit".
onverwachts en ongewilds kan ge
beuren. Of het nou de duivel is of
de waanzin of je er om moet huilen
of moet lachen. Polanski is degene
die in de film het zijden draadje
van het zwaard van Damocles dat
hij boven ons hoofd en in onszelf
ziet hangen doorknipt waardoor
hij zyn gezegde waarmaakt dat we
in de ..bioscoop op naalden moe
ten zitten".
Roman Polanski
gruwelijk sprookje voor andere het
verhaal van een paranoïde zwange
re vrouw (Mia FarrowHet maakt
niets uit welke mogelijkheid
je kiest, heeft Polanski zelf gezegd,
want welke keuze je ook maakt het
komt op hetzelfde neer: dat je ge
zien hebt dat er met de mens iets
STUDIO Dat een klein landje
ergens mee op de groten kan voor
liggen bewijst deze week More in
het theater aan de Steenstraat.
Dit filmpje met het verhaal van
een Duitse student iStefan) die na
voltooide studie zich in het avon
tuur in de vorm van de niéuwe
subcultuur met drugs en balance
ren aan de rand van de maat
schappij werpt, hebben wij eigen
lijk al zo'n beetje gehad. Niet na
tuurlijk helemaal hetzelfde, maar
in de vorm van het boek van Jan
Gerhard Toonder Ratten van Han
nibal). enkele episodes uit Cremer-
werken en een filmpje met
zondags - bijbelverhaal - verteller
Aart Staartjes over Ibiza en wat ie
daar allemaal zo kunt beleven en
tegenkomen.
More doet dan ook van aanvang
aan wat modieus aan. Niet alleen
is het gegeven niet overtuigend:
Stefan gaat naar Parijs, ontmoet
een jonge Fransman met wie hij
door kraakjes zich staande weet te
houden vervolgens een aardig
maar aan drugs verslaafd meisje
dat zich tezamen met Stefan op
Ibiza. het kleine hippie-subcultuur
eilandje door de combinatie van
liefde, heroïne en boze mensen te
gronde laat richten.
Deze hele zaak wordt in mooie
maar verder nietszeggende beelden
uitgewerkt, zodat resteert wat hier
boven al eens gesignaleerd werd
een modieus werkje, overgedra-
matiseerd en karikaturaal. De mu
ziek van Pink Floyd vormt daar
een uitzondering op. Klaus Grim
berg speelt een aardige Stefan die
niet verder komt, Mimsy Farmer
is zyn tegenspeelster, van haar
moet gezegd worden, dat we zelden
een meisje zo mooi Amerikaans
hoorden spreken.
TRIANON Hello Dolly gaat de
tweede week in. en als we ons niet
vergissen is het zeker niet de laat
ste week. De musicalfilm met de
grote attractie Barbra Streisand
bijgestaan door routinier Walter
Matthau zal het nog wel even vol
houden. En terecht, want de groots
opgezette kleurenproduktie door
stuntregisseur Lehman is een fijn
stukje musical, dat door de onvol
prezen talenten van Barbra goed is
vcor een „fyn avondje uit."
van
REX Er is, eerlijk gezegd, get^
touw aan vast te knopen aan f'
film, die deze week ln het Haa2r''
lemmerstraattheater draait. Het 't t€
volgens een van de reclameslagziJe I
nen „een moderne Zweedse fiL-oo
over een bizarre liefdeDe punn
jes achter het laatste woord ma
ten kennelijk heel wat pikante su*
gereren. Zeker, geen borst blij
lang achter textiel verborgen i
deze nogal traag verlopend
rolprent. Niettmin ls het zei
voor een verwoed seksliefhebb
een vry lange zit wil hy de fil
helemaal uitzien. Het woordje lieL~
de van de slagzin behoort overigei
in he timeervoud te worden gestel
omdat het hier bepaald niet om
gefrustreerde toestand gaat. Int
gendeel. alle personages en di
zyn er heel wat uit dit broeierij
verhaal gaan op de een of ande
wijze gebukt, onder allerlei sekst»1
moeilijkheden. Manzieke meisjes i
impotente mannen lopen resp. ve t
leidelyk en tragisch te doen in b
en bed en dan komen er in dit oi
duidelijke, sterk fragmentariscl
verhaal nog wat van die onbegr
pen en misbruikte ouder wordeni
vrouwen voor, die het allemaal ni
meer zien. Wat weten we tenslot
van elkaar, vraagt één van die zi
lepieten aan het eind van
film zich af. Met die zin is
kern van de zaak wel getypeei
Het gaat namelijk om mensen o'
voortdurend, hoewel ze tezamu
een besloten gemeenschap vorme
langs elkaar hen leven. De fib
die gebaseerd is op een boek v»
ene Artur Lindkvist, eindigt tr
gisch met de dood van één van i
meest sympathieke en onopvs
lendste figuren uit het verha
Ogenschijnlijk rustig en probleer
loos door het leven stappend jaa
ze door een onmogelijke liefde ve
scheurde figuur zich zelf het gr
in. Een „mooi" slot van een w
moeilijke film met veel bloot, d
wel!
Uiterlyk is Polanski klein en ma
ger. Zijn lange blonde haar over zijn
bleek gezicht maakt van hem een
kleine prins (Brusse) maar dan
eentje met een voorkeur voor zwar
te humor.
Die zwarte humor vind Je nog
niet in Repulsion (uit 1964-'65) met
in de hoofdrol Catherine Deneuve.
waarin hy meer psychologisch dan
verhalend in het wezen van een
langzaam naar de waanzin gedre
ven vrouw doordringt. Wel in Cul-
de-sac (1965) dat zich afspeelt in
een surrealistisch landschap, waar
een kleine burgerman zich terugge
trokken heeft met een Frangaise
van lichte zeden en zijn bestaan
ziet ineenstorten door het domme
geweld van een vluchtende gangster
Polanski maakt iedere film anders,
zegt hij zelf, zo ook de laatste van
de Camera-cyclus deze week. Rose
mary's Baby. Voor sommigen een
LUXOR „Het gevoelsleven van
de vrouw, vooral daar waar het be
trekking heeft op de seksualiteit".
Dat is het hoofdthema van Oswalt
Kolle's derde film „Uw vrouw, het
onbekende wezen". Kolle. die na de
verfilming van zyn boek „Het won
der van de liefde" grote befaamd
heid verwierf, trekt ook in zijn
nieuwste film ten strijde tegen het
onbegrip dat er bij velen t.o.v. de
seksualiteit bestaat. Hy doet dat op
een dusdanig openhartige en ver
helderende manier dat het bekijken
van de film een aangename en
voor velen waarschijnlijk ook leer
zame bezigheid is. Het prettige van
Kolle is dat hij zijn „boodschap"
op een aanvaardbare manier naar
voren weet te brengen. Hij laat
niet op een hinderlijke, schoolmees
terachtige manier zien hoe het nou
eigenlijk wel allemaal zou moeten
„Uw vrouw, het onbekende we
zen" bestaat uit drie afzonderlijke
verhalen. In het eerste verhaal pra
ten twee zeventienjarige vriendin
nen. Susanne en Karin, over seks,
liefde en mannen. Zij vertellen el
kaar hun nog prille ervaringen die
variëren van het ruw afwijzen van
een nozem tot een affaire met een
lesbische vriendin. Susanne is een
nuchter ongecompliceerd meisje
terwijl Karin vaak in een droom-
wereldje leeft. Wanneer beide
meisjes elkaar twee jaar later weer
ontmoeten blijkt Susanne gelukkig
getrouwd terwijl Karin door een
slechte ervaring met een onsym
pathieke, egoïstische Jongen een af
keer van mannen heeft gekregen.
Duidelijk schetst Kolle in dit ver
haal het gevoelsleven van twee
uiterste karakters.
Het tweede gedeelte van de film
heeft een wat „Dolle Mina-ach-
tige" inslag. Een keurig getrouwde
jonge vrouw, Sabine, die eigenlijk
alles heeft wat haar hartje begeert
(een mooi huis, een echtgenoot met
een goede baan etc.) komt in op
stand tegen het „burgerlijke. alle
daagse" leven dat zij leidt. Zij wil
gaan werken, zelf geld verdienen en
niet meer zo afhankelijk zyn van
haar man Wolfgang. Ondanks ver
zet van haar man zet zij haar wil
door. Dat ze ook op seksueel ge
bied niet de passieve, „ondergescho
ven" rol wil spelen brengt de film
duidelijk in beeld.
Het derde verhaal handelt over
de psychologische en fysieke proble
men van een zwangere vrouw.
Kolle laat zien hoe de intieme rela
tie tussen man en vrouw door een
zwangerschap van karakter kan
veronderen. Beiden, Barbara en
Horst, moeten aan de nieuwe situa
tie wennen en dat gaat (uiteraard)
gepaard met de nodige spanningen.
LIDO Dat een goed scenario
niet altijd tot een van de betere
films hoeft te leiden, wordt deze
week weer eens duidelijk in het
Lido-theater. „Mosquito Squadron"
voorzien van de intrigerende on
dertiteling „Hun opdracht was
Hitlers V-2 fabriek te vernietigen."
is op papier een wat geromanti
seerd. maar toch wel sterk en
spannend verhaal voor een film uit
het begin van de oorlogsjaren.
Maar op het witte doek „valt" de
kleurenproduktie by de eerste sal
vo.
Regisseur Boris Sagal is er met
zijn tweede rangs bezetting van de
hoofdrollen —David McCallum als
de schuchtere Quint en Suzanne
Neve als de onbeholpen treurende
weduwe van de neergeschoten
squadron-leider Scott —niet in ge
slaagd persoonlijkheid en sfeer in
zyn beelden te stoppen. En daar
door sleept de film zich ïogal
moeizaam naar de overigens wel
weer acceptabele finale.
In de slotscènes-vol-actie, wajp
in de Engelse RAF-piloten hun o
dracht om het kasteel van CarlpH
met de geheime, ondergrondse b
sis van de vliegende bommen
vernietigen uitvoeren en met b
hulp van de Franse ondergrondll
ook de gevangen genomen Bri™l
vliegers bevrijden, krijgen de t
zoekers overigens nog een pa
echte karakters te zien: paste
Bellague slaat de Duitsers figut'
lyk met het heilige kruis om
oren. terwijl de gevangen genorrjUI
commandant Penrose wèl een dvl
minerende en inspirerende leic
is. Beiden worden door regisse
Sagal echter binnen luttele min
ten tot „martelaren" gemaakt.
„Het Jammerlijke vergeten
liever denken aan een nieuwe t<
komst." is de niet opzienbare
oorlogs) moraal van de film. Vc
de meeste bezoekers van „Mosq^
to Squadron" zal dat niet erg mo._
lük vallen....
