ACCENT
Wat doen we voor gastarbeiders
behalve het bieden van werk?
RANDWERK IN LEIDEN -ZUIDWEST
IN REGIO LEIDEN 750 BUITENLANDERS
"Cassis
van wie?"
"Cassis
vanSiSi!"
"Er is nu
Cassis van
SiSi"
Experiment ook
in Leiden e.o.
Viertal gaf voor
40-ste maal bloed
DONDERDAG 26 FEBRUARI 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3 I
Geweld door
welvaart?
Geweld-delicten worden
talrijker en ernstiger.
Vooral in de steden.
Vooral door de jeugd.
Komt liet door onze
welvaart? Lees Accent!
Wat speelt u?
Wilt u elke week een
interessante dam-,
schaak- en bridgerubriek?
Lees Accent!
Parijs dicteert
De Parijse modehuizen
hebben gesproken.
Wat zeiden ze? Wordt het
mini, maxi, midi ofmixi?
Lees Accent!
weekblad 65ct.
overal verkrijgbaar
In de regio Leiden werken 750
buitenlandse werknemers, voor het
merendeel Marokkanen en Turken.
Al beschikt niemand over exacte ge
tallen: aangenomen mag worden,
dat er ongeveer 450 van hen in Lei
den wonen. Waarom ze naar Neder
land zijn gekomen, is duidelijk. Om
geld voor „thuis" te verdienen.
Boud gezegd, kan men stellen dat zij
de baantjes opknappen waar wij Ne
derlander ons te goed voor voelen.
Wat doen we verder voor hen. naast
het overhandigen van een flink ge
vuld loonzakje?
We zijn allereerst eens een kijkje
gaan nemen in het woonoord de Zijl
in Leiderdorp. Tien barakken met
elk zestien slaapplaatsen zijn daar
vier jaar geleden neergezet door een
aantal bedrijven, die buitenlandse
werknemers in dienst hebben, zoals
de Grofsmederij, de Vereenigde Touw
fabrieken. IBB, Murphy. Reece en
Durisol. De 113 gastarbeiders die er
thans wonen, genieten volledig pen
sion. In de grote recreatiezaal wor
den af en toe Turkse films gedraaid,
en men kan er biljarten. Er loopt 'n
tolk rond, hun kamers worden regel
matig schoongemaakt en de keuken
is het domein van weliswaar een Ne
derlander, maar één die de kunst
van de Turkse pot verstaat.
Woonoord
Het woonoord wordt beheerd door
een stichting, waarvan de heer J.
Rustige de directeur is. Van hem
vernemen we, dat de Turken gemid
deld dertig gulden per week moeten
betalen voor het verblijf in het
woonoord. De rest passen de bedrij
ven bij. Marokkanen vindt men
praktisch niet in het doelmatige
woondorp. Dat komt. zo legt de heer
Rustige uit, doordat de Turken ge
worven zijn en de Marokkanen veel
al op eigen houtje naar Europa
trokken. In geval van werving, dient
het betrokken bedrijf voor onderdak
te zorgen. Ook zijn er wel „zwerven
de" Turken, wier jaarcontract is af
gelopen.
Dit laatste wordt bevestigd door
de heer C. J. M. Pouw, in Alphen
aan den Rijn. die directeur is van
de stichting Rijn en Lek, een door
overheid en bedrijfsleven gesubsidi
eerde particuliere stichting die zich
het algemeen welzijn van de gastar
beiders aantrekt. De meeste Turken
zijn gehuisvest in het Leiderdorpse
woonoord of in contractpensions,
zoals Stella Maris in Katwijk aan
Zee en het Parkhotel te Noordwij ker-
hout. Met Marokko, vertelt de heer
Pouw, is pas vorig jaar een wervings
akkoord tot stand gekomen. Ook voor
deze groep gastarbeiders moet thans
dus eerst voor passende woonruimte
worden gezocht alvorens ze hier
kunnen werken.
Trekken de Marokkanen en zwer
vende Turken nu zelf met z'n allen
in een oud huis omdat ze daar goed
koper uit zijn dan in het woonoord,
of dwingen de omstandigheden hen
er toe? Zowel het één als het ander
Is het geval, gelooft de heer Pouw.
Ze willen natuurlijk graag sparen.
Maar anderzijds zitten de meesten
ook graag een beetje netjes. Het is
maar net wat ze gewend zijn. Hy
schat dat toch wel het gros van de
Leidse gastarbeiders in één of ander
pension (lees: oud huis) woont.
Minimum eisen
Een waarde-oordeel over dergelijke
pensions laat hij liever over aan de
gemeente Leiden, die daar een offi
cieel onderzoek naar moet instellen.
„Het punt is natuurlijk: in hoeverre
ga je je eigen eisen projecteren in
het leven van deze mensen. Als zij in
een klein huisje zitten met wat
vrienden en een eigen potje kunnen
koken, dan vinden ze het meestal
wel goed. Ik heb de indruk dat de
meesten dat wel willen".
„Maar", vervolgt de heer Pouw, „er
zijn natuurlijk minimum eisen. Het
pension op de Steenschuur van
Stipdonk was op zich een goed
pension, waar ze graag kwamen.
Ik ontken dat 't een mensenpak
huis was. Op zich sliepen de men
sen royaal. Het huis voldeed ver
der aan de woonverordening. Van
Stipdonk is alleen gestruikeld over
de huur van f 25 per bed per
week".
Op het ogenblik heb ik geen ver
antwoorde kijk op de toestand in de
pensions, geeft de heer Pouw toe.
„Mijn indruk is dat 't niet slecht is.
maar dat er op heel wat punten ver
beteringen aangebracht kunnen wor
den. De panden die voor bewoning
vrijkomen, zijn ook eigenlijk onge
schikt. Er worden n^gal wat pen
sions aangeboden, maar als de veror
deningen scherper worden gesteld,
bestaat de kans dat een aantal pen
sions daar onder blijft. Bovendien
verwachten we een aanwas van het
aantal gastarbeiders. Er zou dus een
tekort kunnen ontstaan".
„Ik ben kwaad op deze stichting",
zegt het PSP-raadslid Amptmeijer,
doelend op de stichting Rijn en Lek.
De stichting heeft naar zijn mening
het werk van de huurcommissie
doorkruist, door de Marokkanen in
het „mensenpakhuis" aan de Steen-
schuur te adviseren naar een andere
woonruimte om te zien. De huurad
viescommissie wilde juist, dat zij het
been had stijf gehouden in het stre
ven naar een redelijker huurprijs.
„Op deze manier blijven deze men
sen van huis naar huis sjouwen".
„Wat doet die stichting Rijn en
Lek eigenlijk?" vraagt hij zich af.
Een trefcentrum heb je niet in Lei
den. De gastarbeiders worden nog
steeds niet werkelijk opgevangen.
Terwijl deze mensen toch met grote
aanpassingsmoeilijkheden kampen,
die nog worden verergerd door
seksuele moeilijkheden".
Onlangs heeft de heer Amptmeijer
aan het college van burgemeester en
wethouders vragen gesteld over het
bewuste pension aan de Steenschuur.
Het antwoord schenkt hem geen be
vrediging. In dat antwoord wordt ge
steld, dat het pension aan de woon-
ADVERTENTIE)
verordening voldeed. „Maar ik zou
wel eens willen weten of er bijvoor
beeld een recreatiezaal was". Verder
laakt hij" het antwoord van b. en w.f
omdat er niet wordt gereageerd op
zijn vraag of de politie wel alles
doet om de huurder te beschermen.
Hij doelt met name op enkele geval
len. waarin de politie zou hebben
geweigerd om ten behoeve van een
huurder proces-verbaal op te maken
tegen een onheus optredende ver
huurder. Ook zou iemand van de
vreemdelingenpolitie een Marokkaan
net zo lang hebben gepest, tot hij
een afbeelding van Castro boven eijn
bed verwijderde.
Wederzijds
Een man die uit ervaring spreekt,
is de heer C. J. Hansen van het Ra
penburg. Hij kent als kamerverhuur
der het huisvestingsprobleem voor de
buitenlandse werknemers van nabij.
„Gastarbeiders krijg ik niet bij par
ticulieren onder dak", zegt hij. „De
genen die een buitenlander willen
opnemen, komen er allemaal van te
rug. Het gaat altijd over vrouwen.
De voorlichting deugt ook niet. Die
mensen komen hier aan, weten van
toeten noch blazen. Ik wil niet zeg
gen dat zij altyd de schuldigen zijn.
Er is een wederzijds onbegrip. Ik ga
van het standpunt uit: die mensen
zijn 3000 kilometer van hun gezin
vandaan om werk te doen dat wij
niet meer willen. Als we ze dan in
onze maatschappij opnemen, moet
de overheid hen ook bitwijs maken
wat wantoestanden zijn op het ge
bied van kamerhuren. De overheid
moet hen de weg naar de huurad
viescommissie wijzen.
De huuradviescommissie doet goed
werk De mensen staan hier, met
de mededeling dat ze die nacht
geen bed hebben. Daar wordt mis
bruik van gemaakt. De overheid
behoort hen te beschermen. Die
mensen weten niet waar ze heen
moeten om hun recht te halen".
Hoewel hij de huren van f20.- per
bed absurd hoog noemt, meent
hij dat het de taak van de ge
meente is, om dat eens officieel
vast te stellen.
Tenslotte zijn we zelf eens een
praatje aan gaan knopen met gast
arbeiders in pensions aan de Doeza-
straat, de Kraayerstraat en enkele
in de Groenesteeg. Allen betaalden
f 20.- per bed per week. waarvoor
de kamer ook één of meerdere malen
per week een beurt kreeg van een
werkster.
In de Doezastraat slapen vier man
op één kamer. Er wonen in totaal 21
Marokkanen. De man die ons te
woord stond, veinsde doofheid toen
we een foto wilden maken van één
van de kamers.
Dit is een kamer van het I menlijk f 320,. per maand voor.
pension aan de Doezastraat. Vier Of ze dat een schappelijke prijs
gastarbeiders betalen hier geza- vinden? „Kijk zelf maar", luidde I
hpf ontwijkende antwoord stee
vast.
(Foto LD/Holvast)
Diezelfde angst om na een stuk
in de krant op straat te worden ge
zet, toonde ook de heer Mohamed
Hosni, die in de Groenesteeg 32
woont. Hij slaapt met nog vier ande
ren op één kamer, zoals de foto laat
zien. Een kamer, die dus f400.- per
maand in het laatje brengt. Daarbij
behoort dan een keukentje, douche
wc en wekelijkse schoonmaakbeurt.
„Waarom mogen de Hollanders wel
goed wonen voor dertig gulden in
zo'n huisje, en ik niet?", vraagt hij
zich in gebrekkig Nederlands af.
De heer Aomar Denna zegt nog
slechts 9 maanden in Nederland te
zijn. maar hij kan zich al zeer vlot
met de Hollandse keelklanken red
den. Hij heeft met zeven landgeno
ten voor in totaal f640,- per maand
het pand Groenesteeg 46 gehuurd:
drie kamers, keuken, douche en wc.
Een andere keus heb je niet, licht hij
toe.
In het pension Kraayerstraat 2a
zit een huis vol mensen in de zit/
slaapkamer, waar nog twee mensen
onder de wol liggen op twee van de
acht bedden die in de kamer staan.
Ook zij betalen f 20,- in de week voor
dat bed, met inbegrip van het nodige
sanitair. Hier wordt zelfs elke dag
de boel opgeruimd. Eén van de Ma
rokkanen speelt voor tolk. Aanvan-
kelijk spreekt hij over een „goede
verzorging", maar naderhand blijken
alle aanwezigen de huur veel te ho^g
te vinden. Op een vraag of ze wel
eens hebben gehoord van de huur
adviescommissie, die een reële en
Dit zijn twee van de tien
barakken in het woonoord voor
gastarbeiders in Leiderdorp. De
113 buitenlandse iverknemers
wonen hier volledig verzorgd. Bij
voorbeeld door een Turkse hulp
kok (zie foto inzet). Het woon
oord is sober, maar doelmatig op
gezet.
(Foto LD/Holvast)
bindende huurwaarde kan bepalen,
schudden ze niet-begrijpend het
hoofd. Na moeizame uitleg, willen ze
prompt weten waar ze die commis
sie kunnen vinden. „Om met z'n drie-
en of desnoods vieren op deze kamer
te wonen, dat is leuk", zegt onze tolk.
„Maar acht is te veel. Vannacht heb
ik hier maar twee uur kunnen sla
pen".
LEIDEN Vier donors, die voor
de 40ste maal bloed hebben gegeven,
zjjn gisteren in intieme kring gehul
digd in het Academisch Ziekenhuis.
Het zijn mej. M. A. Busé uit Leiden
en de heren J. P. H. Hartvelt, Voor
hout, L. A. Maarleveld, Alphen en
Th. Verhoeff, Alphen.
Uit de handen van de medisch lei
der van de bloedtransfusiedienst, dr.
J. F. L. Fontein, ontvingen zij de ver-
I guide draagspeld met oorkonde van
I het Ned. Roode Kruis. Dr. J. G. Eer-
nisse, hoofd van de bloedbank, en ad
ministrateur G. van Strien boden
I het viertal daarna nog een kleine at-
tentie aan namens de Stichting
I bloedbank en de Leidse bloedtrans-
fusiedienst.
(ADVERTENTIE)
(Door Henk de Kat)
LEIDEN „Buitenlanders niet gewenst".
Hoe vaak komt men dat zinnetje niet tegen
in advertenties waarin een kamer te huur
wordt aangeboden? De enkele honderden
gastarbeiders in Leiden weten dan bij voor
baat dat ze geen poging hoeven te wagen.
Niet dat ze dat zouden doen. De ervaring
heeft hen onderhand wel geleerd, dat ze in
Leiden niet naar kamers bij particulieren hoe
ven te zoeken. Ze stoten overal hun neus. Dat
zal ten dele wel z'n reden hebben. Van de
andere kant is het ook geen oplossing om ze
dan maar bij elkaar te laten hokken in oude
huizen. „Objecten van uitbuiting" noemt
PSP-raadslid Herman Amptmeijer deze „pen
sions". Het komt voor, dat één kamer per
maand f 640,- oplevert, omdat er acht Marok
kanen op slapen. Tot de eerste woorden die
onze gastarbeiders leren, behoort zeker niet
het woord „huuradviescommissie", de instan
tie die voor iedereen de werkelijke waarde
van een kamer kan vast stellen en waaraan
een verhuurder zich dan heeft te houden.
LEIDEN The experiment, in In
ternational Living, of kortweg Expe
riment, geeft op originele wijze men
sen van alle nationaliteiten, huids
kleuren en godsdiensten gelegenheid j
met elkaar kennis te maken. Het
Experiment is in meer dan 60 lan
den ln alle werelddelen vertegen
woordigd en is door de UNESCO er
kend. De belangrijkste activiteit is
de verblij fsverzorging van Jonge I
mensen in een ander land ln een
ander gezin voor 4 weken. Men noemt
dat een „hame-stay".
In de streek, waar die groep komt.
is een regionaal vertegenwoordiger
die tot taak heeft een gastvrij gezin
te zoeken. De groep wordt begeleid
door een leider of leidster en komt
met de families eens per week bijeen
voor een gezellige avond of dag
tocht. Na afoop of tijdens het fa-
miilieverblijf, gaat de groep op ont
dekkingsreis door Nederland. Als
tegenprestatie wordt door de Expe
rimenter één van de familieleden
uitgenodigd hen te vergezellen.
Het is de bedoeling om in Leiden
en omgeving een groep Amerikaanse
Experimenters een home-stay te ge
ven. De leeftijd van de jongens en
meisjes varieert van 18 tot 22 jaar.
Datum 1 juili tot 10 augustus met
trektocht van 18 juli tot 1 augustus.
Plaatselijk vertegenwoordiger is
G. J. J. Eggink, Veurseweg 22, Voor
schoten (tel. 01717 - 2460).
LEIDEN Aan de Katholieke U-
niversiteit in Nijmegen is de heer A.
H. Vink in Leiden geslaagd voor het
kandidaatsexamen sociologie.
LEIDEN In de Leidse wijk
Zuidwest is het bouweri ..rand
werk" en „gaten vullen" gewor-
I den. Een voorbeeld is de bouw
van de verzorgingsflat op de sa-
I menkomst van Churchüllaan en
IVoorschoterweg. Het lage gedeel
te is glasdicht, om de hoge vleu
gel staan de steigers nog, maar
het forse bouwwerk heeft zijn
„gezicht" gekregen.
(Foto LD/Holvast),
