„Koorts" in Australië na
ontdekking van mineralen
Nu ook zonder filter
Doen.
Onderwijs
in
Y.S. chaotisch
Weduwe van Mussolini
wil eretekenen terug
Ongekende hausse op de effectenbeurs in Sydney
Uitspraak
in proces
Chicago
Koorts
25 american cigarettes 1.40
STEEDS MEER
PRIESTERS
VERLATEN KERK
Zeker 3 miljoen
hongerigen in
voormalig Biafra
Arabieren
bleken toch
El-A l -kapers
Moeilijke integratie zuidelijke
scholen (2, slot)
J DONDERDAG 19 FEBRUARI 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
(Van onze correspondent)
SYDNEY (GPD) In Sydney worden op het ogenblik meer
aandelen op de effectenbeurs verhandeld dan in het financiële
wereldcentrum New York! In januari j.l. verwisselden er vier
honderd miljoen van eigenaar. Dit is meer dan in het hele jaar
1968 en ruim driehonderd miljoen meer dan in januari 1969.
De omzet van aandelen in nikkel-ondernemingen, gevoegd bij
die van koper en enkele andere mineralen, bedroeg in één
uaand 1200 miljoen gulden, zes keer zoveel als de omzet van
[andelen in andere industriële ondernemingen. Dit cijfer is nog
looit eerder bereikt, zelfs niet in New York. De nieuwste ont-
jekkingen van mineralen in Australië, met name nikkel, zijn
ïr de oorzaak van.
Plotseling verheugen alle Ausbrali-
tbe maatschappijen die zich bezig
louden met de exploiratie en exploi-
tfie van mineralen, in een sterk ge
roeide publieke belangstelling, niet
Deen in het vijfde werelddeel, maar
ok in Londen, waar deze aandelen
irect verhandelbaar zijn. Veel indu-
lie-magnaten in de wereld zijn van
aening, dat de ontdekking van nik-
gl in Australië tot de grootste ge-
eurtenissen van de laatste tijd be-
loort, daar de wereldvraag naar nik-
el veel hoger is dan de produktie.
[et belang van de ontdekking is,
de deskundigen, groter
an die van ijzererts in het noord-
esten van Australië, waar het in
tie miljoenen tonnen voor het
HBjfgraven ligt.
Er heerst nikkel-koorts aan de
der wereld. Tallozen die nooit
ïder een voet op de Australische
ïectenbeurs hebben gezet, wagen
hun spaarcenten door ze op kor-
termijn te beleggen in speculatie-
Z.jfc ondernemingen in de hoop spoe-
i.-t: een fortuin te maken. Anderen,
jaar in jaar uit, hun geld elke
verwedden op de paarden- en
5,-4ndenrennen. zijn naar de effecten-
eurs overgestapt. De telefoons van
>>- t makelaars staan elke dag gloeiend
et. Nikkel is de roulette geworden
het Monte Carlo van Australië.
Wedden
n
Het wedden zit de Australiër in het
rl. In de afgelopen maan-
heeft de publieke galerij van de
turs in Sydney het ongewone beeld
zien gegeven van mensen van alle
3 tftijden, met verrekijkers en bino-
es gewapend, zich verdringend voor
glazen afscheiding van de zaal
waar de noteringen der aandelen
worden aangetekend door de zoge
naamde krijtjongens op de op- en
neergaande schoolborden-zonder-
eind". Normaal is er op de galerij
plaats voor vijftig personen, tegen
woordig staan er dicht opeengepakt
tenminste drie maal zoveel.
In de grote hal van het nog geen
tien jaar oude gebouw van 23 ver
diepingen staat in een ruimte voor
tweehonderd effectenhandelaren een
menige van vijfhonderd. Zij staan
schouder aan schouder, ellboog aan
elleboog en schreeuwen zich
schor om zich verstaanbaar te ma
ken boven het oorverdovend lawaai,
waaruit zelfs een scherp ge
oefend gehoor met moeite de note
ringen kan opvangen.
Tal van speculanten, die als eerza
me burgers aan hun nieuwe rol n»Dg
niet helemaal gewend zijn, nemen
stoeltjes en koffertjes mee naar de
galerij om ze te gebruiken als op
standjes. Hun welzijn en nachtrust
hangen van de koersen der aande
len af, niet van dag tot dag, maar
van minuut tot minuut. Het is een
kwestie van kopen in de ochtend en
verkopen in de middag. Poseidon nik
kel-aandelen liepen in enkele weken
op van 6 ^dollarcent tot 200 dollar en
uaarna in nog sneller tempo tot 280
dollar. Deskundigen in Londen voor
spellen dat zij op 400 dollar komen
te staan.
Fortuinen
Dagelijks worden fortuinen gemaakt
en verloren op elke beurs, maar sinds
de Australische goudkoorst in de 19de
eeuw heeft de aandelenmarkt
niet een ontwikkeling te zien gege
ven als die van thans. Een dagblad
in Sydney heeft zelfs een „effecten
wedstrijd" voor z'n lezers uitgeschre
ven. Wie de meeste winst maakt (op
papier) krijgt één Poseidon-aandeel
(handelswaarde: duizend gulden) ca
deau.
Het centrum van de nikkelkoorts
is de beurs, maar het nikkel zelf ligt
in de streek van de goudstad Kal-
goorlie in het verre binnenland. Om
goud bekommeren zich slechts wei
nigen in vergelijking met de vele
honderden gelukszoekers, die grote
stukken grond hebben afgepaald in
de hoop de vondst van Poseidon te
evenaren. Op z'n minst één is daarin
al geslaagd: Tasminex, waarvan de
aandelen prompt stegen tot 80 dol
lar en daarna tot 20 dollar terugvie
len (aandelen van 50 cent). Groot is
het aantal nieuwe maatschappijen,
die als paddestoelen uit de grond
schieten, voorlopig nog zonder nik
kel-garnering, maar dit verhindert
de speculanten niet om een gok te
wagen. In bepaalde gevallen staat de
regering zelfs belasting-aftrek toe.
Verdubbeling
Het publiek geniet van dit dobbel
spel. Het is trouwens niet de eerste
keer, dat het door „koorts" wordt
aangetast. Na het goud heeft Austra
lië de ontdekking meegemaakt van
e engrobe verscheidenheid van mine
ralen: lood, zilver, ijzererts, olie, bau
xiet, uranium. Reeds begint het eer
ste symptoon van een nieuwe koorts
zich kenbaar te maken: antimonium,
asbest en wolfram. Maar nikkel
spant de kroon: het kost twaalfdui
zend gulden per ton op de wereld
markt. Nikkel wordt het duivelsme-
taal genoemd, maar voor Australië
betekent het dollars bij miljoenen.
Het wereldverbruik van dit metaal is
sinds 1957 verdubbeld tot duizend
miljard pond. In de komende tien
jaar wordt weer een verdubbeling
verwacht. Australië's aandeel in de
wereldproduktie is thans niet meer
dan twee procent, maar men schat
dat het over tden jaar minstens vijf
keer zo groot zal zijn.
De Australische regering maakt
zich inmiddels zorgen over het feit,
dat geruchten met opzet worden ver
spreid om de noteringen van nikkel
aandelen te beïnvloeden. In Londen
heerst daarover ongenoegen. De re
gering van Victoria heeft een wets
ontwerp aanhangig gemaakt, waarin
verspreiders van geruchten met het
doel de beursnoteringen op oneerlij
ke wijze te beïnvloeden, worden be
dreigd met boete en gevangenisstraf.
De Australische Arbeidsparty heeft
aan de federale regering voorgesteld
ROME (GPD) Don a Rachele, de
weduwe van Benito Mussolini, heeft
de Italiaanse staat om teruggave ge
vraagd van de 32 onderscheidings
tekenen, die deze nog onder zich ge
houden heeft van de vroegere dicta
tor. De medailles en eretekenen lig
gen in een safe in het filiaal van de
Banco di Roma in Como. Ze staan
in de staatshuishouding te boek voor
100 lire, dat is zestig cent.
Dona Rachele wil ze nu toch maar
liever terughebben. „Voor de staat
betekenen ze niets, voor my een heel
leven," verklaarde ze als toelichting.
De onderscheidingstekens werden
van Mussolini afgenomen toen hy
door leden van de verzetsbeweging
werd gearresteerd nog voor hy op
z'n vlucht naar 't noorden de Zwit
serse grens had kunnen overschrij
den. Na zyn arrestatie werd hy te
zamen met zyn vriendin Clara Pe-
tacci doodgeschoten. De bevolking
ADVERTENTIE
U weet, Ed Laurens maakt ze.
van Milaan hing Mussolini en Pe-
tacci ondersteboven op aan een ben
zinestation, de plaats waar willekeu
rige gyzelaars kort tevoren door fas
cisten waren vermoord.
Tot de onderscheidingen, die Mus
solini in een zwarte beurs by zich
droeg, behoorden het ordelint van de
„Santissima Annunziata", de hoogste
onderscheiding die het toen regeren
de Huis van Savoie te vergeven had.
Dragers van deze orde mochten zich
„neef van de koning" noemen.
Dona Rachele. hoewel door Mus
solini in alle openbaarheid al jaren
lang verlaten, begon na de oorlog de
strijd om teruggave van de familie
bezittingen, die door de staat waren
geconfisqueerd.
Ze slaagde er allereerst in het
slot „Rocca delle Caminate" terug
te krygen, dat de fascistische party
in 1927 aan het echtpaar Mussolini
geschonken had. Intussen heeft zy
het voor 55 miljoen lire (300.000 gul
den) willen verkopen aan een orga
nisatie die er een kindertehuis in wil
beginnen. Er zyn echter nog moei-
ïykheden.
Vervolgens wist ze haar rechten
terug te krygen op een jaargeld van
82 500 lire per jaar (dat is 495) gul
den) dat toekomt aan de weduwe van
een „ridder in het grootkruis in de
militaire orde van Savoie" (zoals be
kend regeert het Huis Savoie al
sinds kort na de oorlog niet meer
in Italië, toen de bevolking voor de
republikeinse staatsvorm koos). In
1969 slaagde de onvermoeibare Dona
Rachele erin rechten te verwerven
op een ministerspensioen. Dit be
draagt 900 gulden in de maand, zy
had aanspraak gemaakt op het pen
sioen van een eerste minister, want
dat was Mussolini in theorie, al was
hy dan in feite dictator. In eerste
gerechteiyke instantie werd dat haar
toegekend. De ministerraad besliste
echter anders. Dit betekende een hal
vering van haar pensioen, want een
eerste minister ontvangt in ruste
1800 gulden in de maand. Dona Ra
chele gaat echter in hoger beroep.
maatregelen te treffen om ongezon
de beursspeculaties tegen te gaan. De
regering-Gorton heeft in beginsel be
sloten een maatschappy op te rich
ten met als doel Australisch en bui
tenlands kapitaal te investeren in
Australische industrieën, inclusief
mynibouw.
CHICAGO (AFP, Reuter) —De
Jury van het federaal gerechtshof in
Chicago heeft gisteren, na veertig
uur beraad, de zeven beklaagden,
die tydens de Democratische con
ventie van 1968 zouden hebben aan
gezet tot geweld, vrygesproken van
samenzwering tegen de openbare or
de tydens die oonventie. vyf be
klaagden werden wel schuldig be
vonden aan het eerst genoemde
punt, het aanzetten tot geweld. Twee
beklaagden werden geheel vrijge
sproken, maar moeten wel de straf
van resp. 2M> maand en 2% jaar uit
zitten waartoe rechter Hoffman hen
veroordeelde wegens minachting
van het hof. De vyf anderen werden
o.m. schuldig bevonden aan het
overschrijden van staatsgrenzen
om ongeregeldheden te verwekken.
Rechter Julius Hoffman heeft ech
ter geweigerd de vyf beklaagden op
borgtocht vry te laten hangende ho
ger beroep. „Uit de verklaringen en
het gedrag van deze beklaagden ty
dens het proces is my gebleken, dat
deze mannen te gevaariyk zyn om
ze los te laten." zei hy.
Het proces, dat vier en een halve
maand geduurd heeft, heeft vooral
de aandacht getrokken door wanor-
deiyke tonelen. Rechter en beklaag
den begonnen soms tegen elkaar te
schreeuwen. De beschuldigingen wa
ren de eerste onder een omstreden
gedeelte van de wet op de burger
rechten van 1968. President Johnson
verhief de betrokken maatregelen in
april van dat jaar tot wet, kort na
dat dê leider voor de burgerrechten
Martin Luther King was vermoord.
NEW YORK (AFP) De Neder
landse pater dr. L. Alting van Geu-
sau, secretaris van het internatio
nale kerkelijke documentatiecentrum
heeft in New York verklaard, da)
er steeds meer priesters uit de R.K
Kerk treden na de toespraak vai:
Faus Paulus, waarin hy zei, dat de
celibaatswet gehandlhaafd zal blijven.
Die toespraak had vele priesters „het
beslissende duwtje" gegeven.
Pater Alting von Geusau zei dat
het vcoral hoogleraren, antropologen
en andere geleerden zyn die de kerk
verlaten, omdat zy gemakkelyk bui
ten de kerk en haar instellingen
werk kunnen vinden. In 1969 had
den volgens hem 3.000 Amerikaanse
oriesters hun ambt neergelegd. In
Nederland en Italië hadden resp. 400
en 1500 priesters dit gedaan.
Zwart-wit in Venetiëtwee
carabinieri, in ruime mantels ge
huld, steken scherp af tegen de
sneeuw, die het San Mar co-plein
bedekt. Niet alleen Venetië, maar
ook de rest van Italië is van de
Alpen tot Sicilië in de greep van
de koude.
LAOS (AP) De hulpwerkers die
op het ogenblik in het voormalige
Biafra bezig zyn voedsel uit te de
len aan de vluchtelingen, melden dat
het aantal hongerigen dat men moet
trachten te voeden thans zeker drie
miljoen bedraagt. Hoe dieper men de
wouden mtrekt, hoe meer hongerige
vluchtelingen zich melden. De vrij
willigers laten weten dat het met de
aanvoer van voedsel steeds beter
gaat maar dat handen en tijd en
vaak kracht te kort schieten om te
doen wat zy zouden willen.
Gisteren zyn 28 missionarissen van
Port Haroourt naar Lagos gevlogen
om dan te worden uitgewezen.
De aanklacht ludt: het illegaal be
rieden van het land en het werken
zonder vergunning. De groep be
staat uit 19 mannelijke missionaris
sen, uit Ierland en rtalië, en uit ne
gen nonnen, een Amerikaanse en
acht Ierse.
Eén vain de uitgewezenen de 91-
Jarige bisschop van Owerri, Joseph
Wheelan. een Ier.
Alle 28 hebben een boete moeten
betalen van 2850 Nigeriaanse ponden
(18.000 gulden).
Indertijd werden al 32 geestelyken
I uitgewezen.
Een derde groep, bestaande uit 30
geestelyken, is im het oosten van het
I land achtergebleven en zal vermoe-
I del ijk worden toegestaanhet werk
I daar voort te zetten.
MÜNCHEN iAP) De drie Ara
bieren die dinsdagavond op de lucht
haven van München werden gearres
teerd, zyn kennelijk van plan ge
weest een Israëlisch UJntoeetel te ka
pen.
De arrestatie* werden verricht
een week nadat de passagiers van
een El Al-toestel op de luchthaven
van München door drie andere Ara
bieren werden aangevallen. By de
aanslag kwam één persoon om het
leven en werden 11 anderen gewond.
De politie verklaarde een briefje
te hebben gevonden by een van de
Arabieren die haar aanvankeiyke in
druk bevestigde. In het briefje staal
o.m. het volgende: „Aan de verkeers
toren. Myn eenheid heeft de El Al
Boeing 707 viuohtnummer(open
gelaten) in zyn macht in naam van
de Paiestynse Arabische revolutie
en in naam van het Palestynse volle
benoem ik myzelf tot gezagvoerder
en herdoop ik het toestel Palestina.
Ik vraag hierbij onmiddellijke toe
stemming om op te stygen".
De Arabieren rijn in afwachting
van de afsluiting van het onderzoek
nog niet i® staat va® beschuldiging
gesteld.
Het drietal werd gearresteerd aan
boord van een Joegoslavisoh vlieg*
tuig dat gereed stond naar Belgra
do te vertrekken.
De gezagvoerder merkte op dal
de jaszakken van de mannen ver»
j dachte bulte .-vertoonden, en
i schuwde de politie.
(Va® onze correspondent)
WASHINGTON (GPD) In het
streven om de blanke en zwarte
leerlingen gescheiden te houden, is
het zuiden overgegaan tot methoden
om de wet te ontduiken. De meest-
gebruikte hiervan is het uit de grond
stampen van particuliere scholen.
Dit zyn veelal niet veel meer dan
in der haast ingerichte verlaten fa
brieksgebouwen, kerkfaciliteiten de
baptistische kerk speelt hierby een
belangrijke rol), en leegstaande
woonhuizen. Zo werdeh er alleen al
in het gebied rondom Jackson (Mis
sissippi) in de afgelopen 6 weken
naar schatting drieduizend van zulke
schooltjes opgericht.
De faciliteiten van deze „particulie
re scholen" zyn beperkt. Als privé-
scholen komen zy niet in aanmer
king voor de fondsen, die van rege
ringswege ter beschikking worden
gesteld van de openbare scholen. De
leerkrachten worden minder betaald
dan die aan de openbare scholen en
worden bovendien gerecruteerd uit
de kringen van gepensioneerde on-
derwyzere, huisvrouwen of pas-afge
studeerden. Het resultaat hiervan is
dat de leerlingen om die redenen
niet tot het universitaire onderwys
zullen worden toegelaten.
In de tweede plaats heeft de in
stelling van deze scholen ook nade
lige gevolgen voor de openbare scho
len. Want de federale fondsen voor
deze scholen worden toegewezen op
basis van het leerlingenaantal, en nu
er een uittocht van blanke scholieren
heeft plaatsgevonden, zyn de midde
len van deze toch al arme scholen
aanzienlyk besnoeid.
In sommige staten, zoals Missis
sippi, worden bovendien maatregelen
getroffen om de particuliere scholen
by te springen. Zo werden in deze
staat niet minder dan achttien wet
jes ingediend om privéscholen te fi
nancieren uit de opbrengsten van de
grondbelasting door middel van recht
streekse giften aan de leerlingen, sub
sidies voor het onderhoud van de
bussen die deze leerlingen naar hun
scholen moeten vervoeren en ook
een wet die het voor negers by na on-
mogeiyk moet maken om een zetel,
te verwerven in de plaatselijke on-
derwysraad (dit wordt gedaan door
de eis te stellen dat leden van deze
raad een middelbare schoolopleiding
genoten moeten hebben, een eis die
door weinig negers beantwoord kan
worden)
Het ministerie van Justitie onder
leiding van de conservatieve minis
ter John Mitchell, dat geen geheim
heeft gemaakt van zyn sympathie
voor de blanke ouders die hun kin
deren niet naar „gemengde scho
len" willen sturen, heeft verdere
stappen ondernomen omo ndanks 'n
rechtbankuitspraak te proberen om de
bestaande belastingvrijdom voor de
ze particuliere scholen te handha
ven.
Ook op andere fronten probeert
het zuiden de scholen blank te hou
den. Verleden week reisden de offi
cieren van justitie van Alabama,
Mississippi en New Orleans naar Ca-
llfornië om daar een proces aanhan
gig te maken tegen de stad Pasade
na, op grond van het feit dat daar
de rassenscheiding in het schoolsys
teem werd gehandhaafd. Deze ma
noeuvre heeft de bedoeling om de
scheiding tussen „wetteiyke discrimi
natie" (in Pasadena het gevolg van
de ver uiteen liggende woonwyken,
waar Mexicanen, negers en blanken
in eigen gemeenschappen samenwo
nen) ongedaan te maken. Deze tao-
tiek sluit aan op de strategie van de
senator Stennis, die ook de rest van
het land onder druk wil zetten.
Deze zuideiyke strategie heeft ver
der de onverwachte steun gekregen
van een rechtbank in Los Angeles die
het tot nog toe gemaakte principiële
onderscheid tussen wetteiyke en fei-
telyke discriminatie heeft aangetast,
door te verklaren dat het een school
systeem ls van wetteiyke discrimina
tie. Wanneer deze uitspraak ook
in hoger beroep gestand biyft, zyn
de gevolgen voor de gehele Verenig
de Staten niet te overzien. Het zou
betekenen dat er tienduizenden
schoolbussen ingelegd moeten wor
den om kinderen in alie steden van
de ene wyk naar de andere te bren
gen om daar een .gemengde school-
te vormen. De fondsen hiervoor (de
kosten van één bus worden geschat
op 30.000 gulden) zouden dan ont
trokken moeten worden aan de gel*
den die anders ten goede zouden ko
men aan onderwyzerss&larissen,
schoolgebouwen en leermateriaal
Een dergelyke onttrekking zou ern
stige gevolgen hebben voor scholen
in verarmde gebieden.
Het onderwys in de Verenigde Sta
ten staat volgens deskundigen op een
alarmerend laag peil. Schryven en
lezen ls zelfs op middelbare scholen
een ernstig probleem. Duizenden jon
geren vallen jaariyks af zonder dat
ze iets meer dan een lagere school
opleiding hebben gehad. In vele sta
ten wordt les gegeven door onder-
wyskrachten die ver beneden de
daarvoor aan te leggen maatstaven
biyven, omdat de betere krachten
zich liever in andere delen van het
land vestigen. De roostercriteria ver
schillen van staat tot staat en soms
van stad tot stad in dezelfde staat.
De oorzaak van deze chaotische on
der wyssitua tie ligt in het zogenaam
de „states rights"-principe. waardoor
de staten een grote mate van auto
nomie genieten. Dit principe is in
de Verenigde Staten zo'n heilige koe,
dat zy die zich ertegen durven uit
te spreken zich blootstellen aan aan-
tygingen van gebrek aan patriottis-
i me en eerbied voor de grondwet.
