ranco wil nog
e monarchie in
tijdens
functie
leven
zien
Honger dreigt
nog in Biafra
Spanje wijst
Marokkanen uit
Turkse premier voor de vuurproef
Stakings-
moeheid
in Kempen
mannen van de Caudillo zijn als
Itijd ondoorgrondelijk
DISTRIBUERING NIET ALS HET
HOORT
Twee bijna zeker van terechtstelling
NED. PRIESTER
VERMOORD
Russische klacht
over achterstand
bij Amerikanen
Centrumregering of nieuwe verkiezingen?
nl1 n'
(Van onze correspondent)
Sim 1CELONA (GPD) „Zolang God mij leven schenkt, zal
jullie zijde blijven en voor het vaderland werken", aldus
ügde de nu 77-jarige generaal Franco, caudillo van Span-
gratie Gods, zijn laatste toespraak tot het Spaanse
Dit korte zinnetje maakte een einde aan wijdverspreide
Jaties over een spoedige overdracht van generaal Fran-
nbten aan de nu 32-jarige Don Juan Carlos de Bourbon,
terjrig jaar zomer officieel tot prins van Spanje en toekom-
:utj ining werd uitgeroepen.
,»Ti Ier ambten
3 ras ook wel te voorzien, dat
sraal met zijn diepgeworteld
li evoel en zijn ingeboren af-
a plotselinge, geïmproviseer-
entelingen, zijn verantwoor-
köi id en macht niet snel zou af-
1 op de kersverse prins van
en het pas benoemd „over-
agt kabinet. Generaal Franco's
lijk aanzien en zijn daarop
ide almacht zijn immers gro
te danken aan zijn on
geduld en voorzichtigheid
in die Spanje buiten de twee-
eldoorlog hield, o.a. door
in opzettelijk een uur te laat
aankomen voor een topcon-
met Hitler, die daardoor
itig werd; de diplomaat
persoonlijke macht lang
laar zeker aan een verande-
ur^ereld aanpaste dooi- haar
I verschillende ministers uit
>n: de ervaren mensenken
de politici van zijn heet-
E natie tegen elkaar uitspeel -
hen, bijna onmerkbaar, als
over het schaakbord te
de eenzame caudillo van
i&nd ih Spanje ooit in volle
urging heeft gezegd een intiem
e zijn, deze leider is er de
naar om zijn regime
persoonsverwisse-
ut zijn verband te rukken,
min spreekt Franco de laat-
openlijk over „het ogenblik
mijn leiding zal komen te
en laat hij geen twijfel
over zijn bedoeling om
achter te laten in de handen
i Koning Juan Carlios en een
Tiinister, maar hoe, en wan-
len moet niet vergeten dat
Franco in zijn persoon de
gste ambten van de Spaanse
irenigt: hij is generalissimo
ipperbevelhebber van de
ooi chten, staatshoofd, regerings-
pci|i nationaal hoofd (voorzitter)
beweging (de staatspartij)
politieke testament dat hij
bekend maakte in de vorm
„Ley organica del estado"
ioe che staatswet) die als een
ondwet dienst doet, blijkt dat
vier functies over twee per-
Jsil verdelen. Een koning, die
fd en dus zoals in alle
opperbevelhebber van de
ichten zal zijn, en een eerste
die de functies zal over-
fan regeringshoofd en van
van de staatspartij bij
ische wettelijke „afvaardi-
m de koning.
naam als hij mag voeren), is mar
kant. Verder gaat Franco graag op
jacht, speelt hij tenminste twee maai
per week golf en laat hij zich
films vertonen in zijn privébioscoop.
Zijn dagprogramma is vrij lang: hij
staat op om negen uur, soms ook
vroeger, en gaat niet slapen voor
middernacht, waarbij hij dan altijd
nog lectuur mee naar bed neemt.
Modern
GENERAAL FRANCO
de
Blanco doorkrijgt. Men kan
nieuwe situatie vergelijken met die
van een opperbevelhebber die aan
zijn stafchef de taktische uitwer
king van zijn strategische krijgs
plan overlaat.
Generaal Franco heeft nu ook meer
tijd om zich aan zijn privéleven en
zijn hobby's te wijden. Zijn officiële
werkschema begint dinsdagochtend
met de audiënties aan militaire per
soonlijkheden, terwijl hij op woens
dagen burgerlijke audiënties ver
leent. Donderdags, zoals gezegd, be
reidt hij de kabinetsvergaderingen
van de vrijdag voor. Zaterdag, zon
dag en maandag blijven dus vrij
Deze dagen wijdt hij voornamelijk
aan zijn kleinkinderen, voor wie hij
zoals iedere grootvader en voor
al zoals iedere vader die geen zoons
maar slechts één dochter heeft
een zwak plekje heeft. Het verschil
tussen de foto's van generaal Fran
co bij staatsgelegenheden, een groot
vader Franco met z'n kleinzoon Fran
cisco (die bij speciale wet dezelfde
Ondanks het feit dat zijn rfegime
prima functioneert zonder dat hfj,
zoals vroeger, dag en nacht aan het
roer moet staan, weet generaal
Franco heel goed dat dit geen vol
ledige garantie voor de toekomst be
tekent. Zijn opvolgers Juan Carlos
en Carrero Blanco hebben nu geem
moeilijkheden, omdat iedereen weet
dat zij in Franco's naam en onder
Franco's toezicht handelen. Maar
hoe zullen de grote volksmassa's,
die van de langzame overgang niets
merken, en de ambitieuze politici
in het regime en in de oppositie, die
zich er nu bij neerleggen dat zij
tegen Franco geen kans hebben, rea
geren op een „franco-isme zonder
Franco"? En hoe zullen Koning Juan
Carlos en premier Carrero Blanco
reageren op de nieuwe toestand?
Prins Juan Carlos heeft, volgens
zeer recente berichten van enkele
personen in Madrid die meer dan
zuiver protocollair contact met hem
onderhouden, voorzichtig laten we-
dat hij niet alleen een decoratieve
koningsfiguur wil zijn, en de Spaan
se politiek in een meer decmocrati-
sche richting wil buigen. Hij zou o.a
hebben verklaard: „Ik ben generaal
Franco's kroonprins. Maar vergeet
niet dat ik ook Spanje's kroonprins
ben". Naar het schijnt hebben zowel
Koning Boudewijn als koning-in-bal-
lingschap Constantijn hem in lange
gesprekken erop gewezen, dat een
hedendaagse monarchie alleen kan
blijven voortbestaan als zij direct
contact, onderhoudt met het volk. De
koning moet zijn paleismuren door
breken. Maar of een koning die lei
der zal worden van een voortzetting
van het huidige Spaanse regime
dit kan bereiken zonder direct met
zijn staatssysteem in botsing te ko
men, dat is een probleem waarvoor
nog geen oplossing in zicht is.
Aanwijzing
Twee personen
jnj> aag de dag lijkt er wei-
'bj fel te bestaan over de vraag
jm s twee personen zullen zijn:
rsfuan Carlos en admiraal Luis
Blanco, de nu 65-jarige vice
sfljer van de regering. Gezien
rfii il Franco's gewoonte om al-
om de arm te houden,
wijlen hierbij wel aantekenen
nog steeds wettelijke macht
m beiden van de ene op de
op straat te zetten. Maar
niet erg waarschyn-
'Jjfral omdat hij zijn twee op-
feite reeds het werk laat
eiAat zij eens officieel zul
ten uitoefenen. Prins Juan
Jlreedt in feite reeds als waar-
s I staatshoofd op bij officiële
lies, en admiraal Carre-
M is feitelijk al regerings-
heel wat veranderd sinds de
dat. de vergaderingen, die 12
nagenoeg zonder onderbre-
'S| tiurden terwijl de ministers
een (onsamenhangende groep
D die geen eigen regeringsini-
2S1 nam. De kabinetsvergade-
vinden nog altijd elke veer-
ïi ken vrijdag plaats in
Franco's „Pardo" paleis
rand van Madrid, maar nu
Pjj' ij slechts van 10 uur 's och-
p|ot het lunch-uur. De tussen-
vrij dagen vergadert de ge-
met zijn economische raad,
fo Ü-kabinet waarin alleen eco-
ie vragen ter sprake komen.
Werkschema
huidige kabinetsvergaderin-
ijgt generaal Franco de stuk-
fijwel uitgewerkt voor zich,
vohedige ministerraad ver-
's woensdags in het huis van
Carrero Blanco, enkele
mgen beneden de woning van
Ivé-secretariaat van Prinses,
Prins Carel Hugo in de
r los-Becquerstraat. Dit wil
Ggen dat generaal Franco de
niet vast in handen heeft.
Klerdag bestudeert hij de stuk-
e hij van admiraal Carrero
PRINS JUAN CARLOS
Ook admiraal Carrero Blanco zal
als eerste minister zonder steun van
een brede partij geen gemakkelijke
taak krijgen. Buiten de oppositie (en
zelfs die nog onder voorbehoud) be
staan er in Spanje geen politieke
groeperingen die direct steunen op
een respectabel deel van het volk dat
politieke belangstelling toont.
Niemand weet dit alles zo goed als
generaal Franco. En hoewel talrijke
politieke waarnemers geloven dat hij
meent reeds voldoende voorzorgs
maatregelen te hebben genomen, en
dus tot het allerlaatste moment op
zijn post zal blijven in de overtui
ging dat zijn heengaan geen onher
stelbare schade meer aan het sys
teem kan berokkenen, denken
anderen dat hij toch eerst een proef
wil nemen. In dit opzicht herinnert
men aan een uitspraak van generaal
Franco, die gezegd zou hebben dat
hij nog bij zijn leven de Spaanse
monarchie in functie wil zien. Hoe
wel Franco zich nooit in de kaart
laat kijken, zijn er toch twee aan
duidingen die in deze richting wij
zen.
De eerste is een klein, maar veel
betekenend verschil tussen twee pa
ragrafen in soorgeiyke grondwetten.
De wet over de opvolging van het
staatshoofd, van 1947, zegt in arti
kel 2: „Het ambt van staatshoofd
komt toe aan de caudillo van Span
je, Don Francisco Franco Bahamon-
de." Maar de „Ley organica del es
tado" voegde in 1966, dus toen ge
neraal Franco reeds zijn toekomst
plannen begon voort te bereiden, iets
aan deze formule toe en zegt in haar
eindartikel no. Ill: „Het ambt van
nationaal hoofd van de beweging
komt toe aan de caudillo van Spanje
Don Francisco Franco Bahamonde,
voor het leven".
De tweede aanduiding vinden po
litieke waarnemers in het feit, dat de
communiqués van de Spaanse rege
ring sinds de benoemingn van Prins
Juan Carlos, plotseling weer die ti
tel van nationaal hoofd van de be
weging, die jarenlang niet was ge
bruikt, van de plank haalden en te
pas en te onpas begonnen te gebrui
ken bij de vermelding van generaal
Franco. Vandaar dat de mogelijk
heid lykt te bestaan dat generaal
Franco, wanneer zijn kroonprins en
zijn regering voldoende zijn „inge
werkt", officieel afstand zou kunnen
doen van zijn eerste drie ambten,
doch op de achtergrond aanwezig
zou kunnen blijven als nationaal
hoofd van de staatspartij.
LAGOS (Reuter, AP) Michal
Ogoen, commissaris voor wederop
bouw en reclassering in Zuidoost -
Nigerië (één van de vier staten van
de voormalige Oost-provincie Biafra)
verklaarde gisteren op een perscon
ferentie dat de bevolking van zijn
gebied „ernstig bedreigd wordt met
honger" als niet onmiddellijk hulp
maatregelen worden getroffen.
Volgens Ogoen heeft de regering
in Lagos zich ingespannen om de ge
troffen gebieden te bevoorraden,
maar „wijzen recente ontwikkelingen
in de distribuering door federale
agenten ongelukkigerwijze op tegen
gestelde bedoelingen van de zijde
van die agenten".
MADRID (GPD, Reuter) De
Spaanse autoriteiten hébben twee
leden van de Marokkaanse opposi
tie, die bij verstek ter dood ver
oordeeld zijn, uitgeleverd aan de
Marokkaanse ambassade In Ma
drid. Nog vier Marokkanen, die een
Syrisch paspoort hebben, zouden
aan de Syrische ambassade over
geleverd zijn, die ervoor moet zor
gen dat zij Spanje verlaten.
De zes politici waren leden van de
Unie van Volkskrachten, partij van
Ben Barka, wiens ontvoering uit
Parijs indertijd leidde tot een breuk
tussen Frankrijk en Marokko. Zij
worden beschuldigd van samen
zwering tegen het regime van Ko
ning Hassan II. Alle zes werden in
de Madrileense Carabanchel-ge-
vangenis in verzekerde bewaring
gesteld in afwachting van een be-
sluit van de Spaanse regering.
Verdrag
Tussen Spanje en Marokko bestaat
geen uitleveringsverdrag. Van offi
ciële Spaanse zijde is tot dusver
niets over deze zaak bekendge
maakt. Waarnemers achten de uit
levering in strijd met de tot dusver
door Spanje gevolgde gedragslijn,
waarbij verzoeken om uitlevering
van om politieke redenen gezoch-
ten werden geweigerd.
Het Nationaal Verbond van Marok
kaanse Studenten in Parijs heeft
gisteren aangedrongen op onmid
dellijke internationale actie om
„het leven te redden" van de aan
Marokko uitgeleverde politici.
BELO HORIZONTE (BRAZILIË)
In zijn woning te Belo Horizonte
is het stoffelijk overschot aangetrof
fen van de 64-jarige Nederlandse
priester Pedro van Zanten. De pries
ter, die zestien jaar in Bra
zilië heeft gewerkt, is door messte
ken om het leven gebracht.
Vice-president van de EEG,
Mansholt, in gesprek met de
Franse minister van Landbouw,
Duhamel (rechts), bij het begin
van de gisteren in Brussel begon
nen besprekingen van de EEG-
ministers van Landbouw.
NEW YORK (AP) „De Sow jet-
Unie heeft niet alleen de wedstrijd
naar de maan verloren, maar ook de
economische wedstrijd", aldus een
brief, die thans in intellectuele krin
gen in de Sowjet-Unie circuleert en
die zondag in het Amerikaanse
weekblad „Time" is gepubliceerd. De
Sowjet-Unie zou nu zover achter
liggen, dat slechts openbare discus
sie een oplossing voor verbetering
van de toestand vormt. Volgens
„Time" zou de brief geschreven zijn
door de academicus Andrei Sa-
charow, die ongeveer achttien maan
den geleden in moeilijkheden ge
raakte door zijn uiteenzetting over
de economische verschillen tussen
de Sowjet-Unie en de Verenigde Sta
ten. In de brief wordt o.m. vastge
steld: „Iedereen weet, dat niemand
echt wil werken, maar zich alleen
aanstelt voor zijn chef, en dat kunst
matige gebeurtenissen zoals verjaar
dagen en bijeenkomsten belangrijker
voor ons zijn geworden dan de wer
kelijke gebeurtenissen in het sociale
en economische leven".
Missionarissen
Negenentwintig (r.k.) missionaris
sen, die in Biafra hebben gewerkt,
zijn in Port Harcourt veroordeeld tot
boetes of gevangenisstraffen. Maar
nadat zij de boetes hadden betaald
werden zij toch opgesloten.
Volgens zegslieden werden ze ten
slotte naar een schoolgebouw over
gebracht en daar onder bewaking ge
plaatst. De militaire autoriteiten die
voor een vliegtuig hadden gezorgd
om ze te deporteren kregen van de
politie geen toestemming ze naar het
vliegveld over te brengen.
De missionarissen werden ruim
twee weken geleden opgehaald op
hun standplaatsen in het vroegere
Biafra. Dit gebeurde meteen nadat
32 missionarissen op dezelfde ten
lastelegging veroordeeld waren. De
leden van de eerste groep, van wie
sommigen ook tot gevangenisstraffen
werden veroordeeld, mochten vrijwel
onmiddellijk via Lagos naar Europa
vertrekken.
In het gebied van de eerste federa
le divisie werken nog 30 missionaris
sen. Tot dusver zijn alleen missiona
rissen in het gebied van de derde
inariniersdivisie gearresteerd.
300 mijnwerkers
blijven in mijn
GENK (GPD. ANP) Ruim 300
mijnwerkers in Winterslag hebben
de nu al zes weken durende staking
gisteren ondergronds voortgezet. Zij
daalden gistermorgen af en weiger
den 's middags naar boven te komen.
De directie van de mijnonderneming
besloot daarop de middagploeg niet
meer te laten afdalen. De stakers
zijn vastbesloten onder te blijven tot
een nieuwe groep stakers wordt toe
gelaten. De directie van de Kempi-
sche Steenkolenmijnen heeft toege
zegd wel te zullen meewerken aan
de bevoorrading van de ondergrond
se stakers. In de mijnen in E ijsden,
Zolder, Houthalen, Beringen en Wa
terschei is het werk haast overall
volledig hervat.
De mijnwerkers zijn de „uithonge
ring" beu. In heel veel gezinnen is
de nood hoog gestegen. Banken en fi-
nancieringsbedryven hebben beloofd
de afbetalingstermijnen wel te willed
opschorten.
De mijnonderneming in Winter»
slag was gisteren hermetisch afge
sloten en werd door een grote groep
rijkswachters streng bewaakt. Bij
de poorten van de andere mijnen
waren slechts enkele wachtposten
neergezet. Hier en daar zijn groep
jes studenten dooa* de politie aange
houden en voor de gebruikelijke
identiteitscontroles meegenomen.
Andere stakingen in België duren
nog voort. Bij Ford Genk was maan
dag, volgens gegevens van de direc
tie, maar een deel van de arbeiders
aan het werk. Bij „General Motor
Continental" in Antwerpen begon de
derde stakingsweek.
De arbeiders van de Michelin-fa-
brieken in St. Pieters-Leeuw weige
ren nog steeds te werken. Alleen de
beambten van dit bedrijf zijn weer
aan het werk.
(Van onze correspondent
Frans van Hasselt)
ANKARA (GPD) De Frans-
klinkende naam van de Turkse
premier, Demirel, betekent in het
Turks minder zoet gevooisd „ijze
ren hand". Deze ijzeren hand was
de laatste maanden sinds de ver
kiezingen van oktober '69 tot ve
ler verrassing consequent gericht
tegen de uiterst rechtse vleugel
van zijn eigen rechtse Gerechtig-
heidspartij, de zogenaamde
groep-Bilgic. Bilgic was minister
van Transport in het vorige ka-
binet-Demirel. waarin de premier
toen nog had gegolden als de ver
zoenende figuur boven de partij.
Vlak na de verkiezingen, waarin
de Gerechtigheidspartij 259 van
de 450 zetels behaalde, begon De
mirel Bilgic en de zijnen op dood
spoor te zetten. Zij kregen geen
nieuwe minister-portefeuilles.
Toen vorige maand enkele te
leurgestelde GP-afgevaardigden
aanvallen op het nieuwe kabinet
m op Demirel persoonlijk begon
nen te doen, werden zij prompt
voor de disciplinaire raad ge
daagd en geroyeerd.
Demirel's meerderheid slonk zo
doende tot 255. Maar erger was dat
zich een „groep van 72" had afge
tekend die gepoogd had de premier
tot een verzoening te bewegen. Toen
dat mislukt was betraden onlangs
daze „72" openlijk de zaal van het
parlement. Met in hun midden drie
van de geroyeerde afgevaardigden.
Zij gingen achter de rest van de
GP-fractie zitten. Van deze 72 heb
ben er' nu 45 een verdere stap ge
zet en tegen de regering gestemd in
een begrotingskwestie. Dat was voor
Demirel een reden om af te treden.
Ontwikkeling
Het is vermoedelijk een ontwik
keling die door Demirel zelf is in
gecalculeerd in z\jn uitgestippelde
politiek die moet leiden tot 'n soort
centrumregering in Turkije. Voor de
eerste van de drie mogelijkheden om
een regeringscrisis te bezweren zal
hij dan ook wel niet veel voelen.
Dat is: een verzoening binnen de
Gerechtigheidspartij. Aangewezen
mannen om die te bewerkstelligen
zijn de minister van buitenlandse za
ken Caglayangil of de parlements
voorzitter Bozbeili.
Een andere mogelijkheid is de
vorming van een coalitie-kabinet met
de grootste oppositieparty, de Volks
party onder de 85-jarige Inönü die
Jinks van het centrum" staat op
gesteld. Demirel, wiens party ook na
het weglopen van de 45 en zelfs van
de 72, nog de grootste fractie heeft
in het parlement zou op die ma
nier minschien zelfs als premier
aan kunnen blyven. De mogelykheid
van zulk een coalitie is de laatste
maanden van beide zyden herhaal-
deiyk ontkend, maar dat zegt na-
tuuriyk lang niet alles. Van uiterst
linke zyde smaalt men dat dit de
oplossing is die door Washington
wordt gewenst.
De derde mogelykheid wordt ge
vormd door parlementsontbinding,
gevolgd door nieuwe verkiezingen.
Hiervoor voelt Demirel zelf waar-
schynlyk het meest. Hy vertrouwt
op zyn ontegenzeggelyk groeiende
reputatie van ondernemendheid plus
gematigdheid zonder slapheid, die
toerekend zou kunnen zyn om zyn
tegenstanders van links, maar voor
al rechts, te verslaan. Bilgic zelf is
een tameiyk klem-loze figuur die
nauweiyks kans heeft op het beha
len van een eigen verkiezingsover
winning. Maar zyn groep zou zich
kunnen aansluiten by één van de
twee matadors van rechts die ken-
nelyk zelf ook wel zin hebben in
een verkiezingsslag.
De ene is de 86-jarige Bayar, die
in 1960 door het leger als president
was afgezet samen met de later op
gehangen premier Menderes. Hy
heeft onlangs al zyn politieke rech
te rechten teruggekregen en hoopt
ongetwyfeld op de gevoelens van
trouw by de Turkse boerenmassa.
Ei- is sprake van de heroprichting
van democratische party onder vrij
wel dezelfde naam. Maar het is de
vraag of het leger hier niet een stok-
ke voor zal steken.
Waarschynlyk een geduchtere vy-
and door Demirel wordt de steeds
actievere prof. Erbakan die als on-
afhankelyk kandidaat een groot suc
ces behaalde by de oktober-verkie-
zingen in het orthodoxe Konya. Hy
heeft een nieuwe party opgericht,
die van nationale orde waarmee hy
Turkye weer een Islamitisch en Ana
toli sch gezicht wil geven. Onlangs
liepen enkele duizenden van zyn
aanhangers na de stichting van de
party door de straten van Ankara
roepende: „Allah, Allah". En: „Tur
kye voor de gelovigen". Een
schouwspel dat voor de hoofdstad
van het door Atatürk geseculariseer
de Turkye volstrekt nieuw was.
Ongetwyfeld is Demirel, die door
Erbakan van vrijmetselary wordt
beschuldigd, zich evenals Inönü zeer
welbewust van de gevaren die zich
van deze zyde voor de Turkse repu
bliek opstapelen. De verkiezingen van
oktober zyn nogal lauw geweest
37 procent van het electoraat kwam
niet opdagen. Nieuwe verkiezingen
zouden een toetssteen kunnen vor
men voor de mate aan fanatisme
die er nog onder de bevolking heerst.
ONTSLAGEN NA
OVERHANDIGING
BLOEMEN AAN
DOEBTSEK
STOCKHOLM (AP) Twee
meisjes die op de luchthaven
van Praag werkzaam zyn, zyn
ontslagen, omdat zy vorige
maand Alexander Doebtsek
by zyn vertrek naar Turkye,
bloemen hadden gegeven.
Een ooggetuige vertelde in
Stockholm het volgende verhaal
„Toen Doebtsek langs kwam
wei-den de mensen door de
luchtihavenpolitie tegengehou
den en kon niemand by hem
in de buurt komen. Een aan
tal meisjes van de CSA (de
TsjechosJowaakse luchtvaart-
maatscnappügaven hem ech
ter bloemen en schudden hem
de hand.
Onlangs zyn zij allemaal door
de politie ondervraagd. Men
wilde weten van welke orga
nisatie zy lid zyn, en merkte
op dat zy nooit een dergeiyk
enthousiasme voor de Russi
sche ambassadeur aan de dag
hebben gelegd.
De meisjes kregen te horen dat
hun gedrag een daad van pro
vocatie tegen de Tsjechoslo-
waakse republiek was geweest.
Twee meisjes zyn ontslagen
en verwacht wordt dat de an
deren ook ontslagen zullen
worden.
