Aan emancipatie van vrouw mankeert nog wel wat Deftige steeds butlers worden zeldzamer -mi SER-kroonlid mevrouw dr. H. Verweij-Jonker washanden, ruwe handen.wintehhandln1 San halm LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 19 UTRECHT Aan de emancipatie van de vrouw in Nederland mankeert nog wel het een en ander. De situatie is weliswaar sterk aan het veranderen, maar de hele rol van de vrouw in de maatschappij wordt toch nog te eng gezien. De maatschappij kweekt bij het meisje de instelling dat ze tóch maar een deel van haar leven zal werken en daarna zal trouwen. Bij vele ouders bestaat nog sterk de mentaliteit dat, wat de opleiding betreft, het er voor een meisje minder op aan komt dan voor een jongen. In het bedrijfsleven zijn, gezien het niveau van opleiding van meisjes èn de mentaliteit van de werkgever, de kansen van het meisje in het algemeen kleiner dan die van de jongen. Bij het meisje zelf zit er veelal weinig „druk" achter om te stu deren en (hierdoor) een goede maatschap pelijke positie op te bouwen. De ambities gaan vaak niet veel verder dan een paar jaar werken, in die tijd sparen en daarna trouwen. Dit zijn de kernpunten uit het antwoord van mevrouw dr. H. Verweij-Jonker uit Utrecht, het enige vrouwelijke (kroon)lid van de Sociaal-Economische Raad, op de vraag hoe het met de emancipatie van de vrouw in Nederland is gesteld en op de kwestie of de vrouw dezelfde mogelijkhe den als de man heeft wat betreft opleiding en beroep. trouw dr. H. Verweij-Jonker is het enige vrouwelijke lid van ü-Economische Raad. Zij zegt: „Het heeft voor mij moeite i voor „vol" te worden aangezienmaar nu heb ik gelukkig dat ik er meer als socioloog dan als vrouw in ben opge- M Vedettes „man- r 1969 is een echt geweest, constateert Elle R-endeel van de publiciteit r de mannen die de maan en in de filmwereld wa- al voornamelyk mannen witte doek beheersten. In dat veranderen en krijgen Europese biocopen min- grote films te zien waar- iltfke vedettes de hoofdrol - Het zijn Nathalie Wood en Carol" een komedie chtelijke en buitenechtely- van twee moderne Mireille Dare in een film erste rally van Monte Car- e Bardot in „De beer en (de „bitterzoete" belevenis- een buitenissige Parisienne musicus uit de provincie), arrow in „John en Mary", ntische liefdesgeschiedenis ee jonge mensen. Vijfde in re vrouwengezelschap is de eres Maria Callas, die voor een filmrol zal spelen. Ze Bfdfiguur in de verfilming lassieke tragedie „Medea". lome-baek 99 r U t n de oudere vrouw haar ik" in het arbeidsproces ces maken?'In de eerste adviseert weekblad Wo- geen kritiek te leveren arbeidsmethoden die in nog niet werden toegepast, (zonder ondiplomatiek om r te vertellen dat men vijf geleden „de rechterhand -zelf" was en hoeveel toen geregeld werd. Vrou- eer willen gaan werken zul- een herscholingscursus no- n en zich daarna stap voor en opwerken als ze een functie ambiëren. Even- d, betrouwbaarheid en een uiterlijk zijn by dat stre- grijke factoren. Wat de ou- ïende vrouw nooit moet jh verontschuldigen voor tijd want dat getuigt van [vertrouwen. ind-toekomst ^erliggend in de stoel van vraagt menigeen zich dverzorging ooit dusdanig ien geperfectioneerd dat aken als boren en trekken nodig zullen zyn. In de rubriek van Ladies" Home ordt iets onthuld over e ven oms tmogelijkheden op dit Californië gebruiken tand- I systeem van laser-stra- eine openingetjes in het 't dusdanig te „verzege- de weg naar tandbederf wordt. Tot dusver is de- ïk alleen nog maar getest Q van dieren. En op For en tandheelkundigen ,,be- e resultaten" hebben be- het transplanteren van n in menselyke gebitten, deze experimentele tech- in nog maar zeer kleine •entjes. Bloembed" b nog aJiyd te rusten legt agdelykwit beddegoed ligt [sjes. maar ook een tikje I bij. De grote Europese van bedlinnen gebruiken ar nog wel wit, maar be drukken met enorme kleurige mo tieven. Nog liever zien ze ons te bed gaan tussen lakens, die hele maal bedrukt zyn met noppen, ge ometrische motieven. gestyleerde bloemvormen of honderden kleine voorjaarsbloemetjes. Kleuren: roze en oudroze, geel, lavendelblauw, beige. „Slachtoffer" Hartchirurg Chris Barnard vindt dat hy „slachtoffer van zyn beroem heid" is geworden. In Paris Match vertelt hy, op de vlucht te zyn voor de draaikolk van publiciteit, waarin hy verzeild is geraakt sinds zyn op zienbarende harttransplantatie van twee jaar geleden. Een publiciteit, waarin zyn imago van groot chi rurg langzamerhand is veranderd in dat van een internationale play boy. „De wereld is myn transplantaties vergeten en besteedt alleen nog maar aandacht aan myn gevoelsleven. Ik wil weer een anoniem chirurg wor den en Barbara zal my daarby hel pen verklaart Barnard. Barbara Zoellner is de jonge knappe vrouw met wie Barnard sinds enige tyd verloofd is. Haar ouders zyn grote kunstverzamelaars en hebben in Jo hannesburg hun woning tot een kost baar museum gemaakt. De jong- verloofden verwachten wel enige ver traging by de voorbereidingen voor hun kerkelyk huweiyk omdat Bar bara katholiek en Barnard pro testant en bovendien gescheiden is. Hun leeftydsverschil «Barnard is 47, zijn verloofde 23) zien ze niet als een bezwaar. Dat kan volgens de beroem de chirurg, juist een basis voor een duurzame en evenwichtige verhou- ding zyn. De opleidingsmogelykheden zyn er wel en er wordt steeds beter ge bruik van gemaakt, vooral omdat de ouders meer en meer gaan inzien dat het belangryk is dat het meisje iets leert, waar ze later, wanneer ze als getrouwde vrouw wil «gaan» werken, nog iets mee kan doen. Niettemin zitten er by de middelbare en hoge re opleidingen nog meer jongens dan meisjes, terwyl er boven relatief meer meisjes dan jongens door het staken van de studie afvallen. Dat is met name het geval by het universi tair onderwas, waar het opvalt dat 60 percent van de jongens tegen slechts 40 percent van de meisjes de opleiding voltooien. Die 60 percent mislukkingen onder de meisjes studenten is eigeniyk schanda lig hoog. Verbeterd ben intussen zeer benieuwd naar de i gere schoolkinderen is er bovendien „De carrièremogelykheden zyn, zy het deels onder druk van de omstan digheden, aan het verbeteren. De si tuatie is momenteel het beste by de overheid, omdat de vrouw daar be- hoorlyke carrièremogelykheden heeft en in beloning geiyk staat aan de man die het zelfde werk doet. Ook grootwinkelbedryven biedt de vrouw mogelykheden tot het opbou wen van een carrière. Maar in in dustriële bedryven zyn de promotie kansen voor de vrouw in het alge meen nog bedroevend". Kunt u iets zeggen over het aantal getrouwde vrouwen meteen betrekking? „Twintig op de honderd getrouw de vrouwen hebben thans een baan. Dit cyfer is veel lager dan in de ons omringende landen, waarby overi gens kan worden vastgesteld dat dit al een belangrijke verbetering is ver geleken met 1960, toen niet meer dan negen op de honderd getrouwde vrouwen een betrekking hadden. Ik cyfers daarover die de volkstelling in mei zal opleveren". Waaraan is het naar uw me ning te wyten dat relatief zo wei nig getrouwde vrouwen „werkende" vrouwen zyn. Is het wat vaak wordt gezegd de fiscus, of heeft het andere ooi-zaken? „In vergeiyking met het buiten land hebben we fiscaal niet zo'n on billijk systeem, al valt er heel wat aan te verbeteren. Maar daar zit het niet in. De redenen zyn veeleer ge legen in de gezinsideologie 'de vrouw lioort" thuis te zyn), de in vergelyking met het buitenland in het algemeen grotere gezinnen (dochters helpen in de familie). Bo vendien is hier de Tweede Wereld oorlog heel anders beleefd dan in veel andere landen. In Amerika en Duitsland werden de vrouwen opge roepen en in Engeland bestond zelfs de dienstplicht voor meisjes en vrou wen. Daarentegen was het voor de Nederlandse vrouwen vaderlandslie vend om niet te gaan werken. An ders moesten meer mannen naar Duitsland om arbeid te gaan ver richten. In Zweden waren het de hoge huren voor kleine flats, waar door de getrouwde vrouwen vaak ge dwongen werden mee te werken om het huishoudbudget by te spykeren. Schooltijden ADVERTENTIE Hoe liggen in Nederland de mo gelykheden en problemen voor een vrouw met een gezin om buitens huis een baan te hebben? „Voor de meeste getrouwde vrou wen met kinderen is part-time- werken in feite de enige mogelyk- heid, en dit vaak alleen maar in grote bedryven. In grote onder nemingen en ziekenhuizen is het „in passen" van gehuwde vrouwen met speciale werktyden gemakkelyker te regelen dan in kleine bedryven, waar het risico van spanningen tussen ge huwde en ongehuwde vrouwen gro ter is. Ook wil ik wyzen op het pro bleem dat de buitenshuis werkende vrouw en haar gezin hebben met de sluitingstyden van overheidskantoren (gemeentesecretarieën by voorbeeld) en winkels, en op de moeilykheid dat de bakker en de melkman al aan de deur zyn geweest voor zy thuis komt van haar werk". „In een gezin met kleuter- en la- het probleem van de schooltyden. Ik wil er daarom voor pleiten dat op de scholen rekening gehouden gaat worden met die kwestie, by voorbeeld door mogelykheden te scheppen dat kinderen kunnen overblyven en ook een maaltyd kunnen gebruiken. Ook zou het niet moeten kunnen dat kin deren om de een of andere reden on verwacht vry krygen en naar huis worden gestuurd. Voor kleine kinde ren is het verkeer toch al gevaariyk genoeg". Achterstelling Denkt u dat in de toekomst meer gehuwde vrouwen een baan zullen zoeken? „Het moet er moeten meer vrouwen werken. Dit zowel uit eco nomische overwegingen als om so ciale motieven. Economisch in Ne derland is maar 36 percent van de bevolking actief. Dit betekent dat 36 mensen voor 100 mensen de kost moeten verdienen. Vergeleken met andere landen is de activiteit van de bevolking erg laag. Hetgeen verband houdt met de omstandigheid dat we zoveel kinderen en ouden van dagen hebben, naast een relatief klein aan tal werkende vrouwen. Sociaal: een aantal beroepen, vooral in de ver zorgende sfeer, kunnen moeiiyk door mannen worden uitgeoefend. Denkt u maar eens aan verpleegsters, kin derverzorgsters, kleuterleidsters en bejaardenverzorgsters. Voor deze be roepen zal in de toekomst sterker een beroep op gehuwde vrouwen worden gedaan om het werk aan te kunnen. Daarnaast is meer efficiën tie nodig, byvoorbeeld ten aanzien van de indeling van ziekenhuizen en de werkzaamheden van het verple gend personeel. Voor het wassen van patiënten kunnen ook eenvoudiger krachten als verpleeghulpen worden aangetrokken". al een betere opleiding een beter be loning genieten en minder zwaar lichamelyk werk verrichten. Deze vrouwen voelen er niets voor om met 60-jarige leeftyd met pensioen ge stuurd te worden en in inkomsten achteruit te gaan". „Waar ik wèl voor zou willen plei ten is voor een flexibele pensioenre geling voor mannen en vrouwen tus sen de 60 en 70 jaar. In het kader hiervan zouden zowel de werknemer als de werkgever elk jaar kunnen zeggen ,,'t is mooi geweest". Aan een dergelyke regeling zou dan wèl het recht van beroep verbonden moeten worden". „Ik sta ook achter de financiële wensen van het actiecomité geschei den vrouwen in Zeist. Deze ver eniging bepleit voor gescheiden vrou wen een regeling die analoog is aan de voorzieningen voor weduwen. Dat is dus een (minimum)-voorziening die door de overheid wordt gegaran deerd en regelmatig wordt aangepast aan de stygende kosten van levens onderhoud. Dit kost niet zo ver- schrikkeiyk veel en afgezien daarvan moeten we er dat maar voor over hebben. De alimentatie zou dan door de overheid geïncasseerd dienen te worden. Dan zou de gescheiden vrouw geen geld meer hoeven aan te nemen van of op betaling moeten aandringen by het ex-man. Dat is soms heel beroerd". Woning Geen dienstplicht In dit geval wordt wel eens ge praat over, soms gepleit voor, dienstplicht voor meisjes. Hoe staat u hier tegenover? „Dienstplicht voor jongens is al een vry discutabele vraag. Moeten de gedachten niet meer uitgaan naar een klein beroepsleger? Dienstplicht voor meisjes acht ik een vry onzin- LONDEN (AP) Dat statussymbool met stijve boord de l kopen, houdt de tekeningen by en m i i i i bereidt de jacht voor. butler is aan het wegkwijnen. Slechts 600 buttelen er nog voort. Bemiddelingsbureauswaaronder er een is dat elke mo narch sinds Koningin Victoria van bedienden heeft voorzien, mopperen dat de perfecte gentlemen voor gentlemen steeds moeilijker te vinden zijn. De butlers klagen dat de rijke stan den, die zich hun diensten kunnen veroorloven, achteruitgaan. George Fenwick, een gerimpel de butler die het grootste deel van zijn leven by een enkele familie heeft gewerkt zei, dat sommige jon ge mannen die vandaag het beroep kiezen niet geschikt zyn om lakei t3 worden. Ik ken 31 styien om een ta fel te dekken en 40 manieren om een servet te vouwen, maar ik ben dan ook van de oude school, zei Fenwick. Vele butlers van tegenwoordig zyn werkloze acteurs of gepensioneerde militairen, die per dag worden aan genomen en daarmee ongeveer 47 gulden verdienen. Ze worden opge leid door deskundigen als John Cangton, die hoofdlakei voor vyf Londense burgemeesters is ge weest in het huisknechtenwerk, zilver poetsen, bedienen aan tafel, voorsnyden en het openen van fles sen champagne zonder de gasten on der te spuiten of de kroonluchters te vernielen. Het bureau Hunt^Regina, dat al by na een eeuw bedienden levert aan Buckingham Palace. krygt gemid deld twee verzoeken per week voor een ideale butler. Een ander bureau specialiseert zich in butlers die dienst doen bij grote maatschappyen om lunches van de directeuren in de bestuurskamer een deftig aanzien te verlenen. Dat de vraag naar butlers minder wordt, is niet alleen een kwestie van geld maar ook van een andere leef- wyze. De ryke mensen geven hun landhuizen een andere bestemming en gaan modern wonen. Slechts weinig Britse families doen het nog in de Victoriaanse styl twee lakeiep, een noodhulp, een werkster, twee kamermeisjes, een kok. een keukenhulp, een kamenier, een chauffeur en drie daghulpen, al les onder leiding van de gehand- schoende butler. Daar is de butler nog steeds een grote figuur die aan tafel door de anderen wordt bediend. Hy leidt de huishouding, doet de in- In 1948 telde Groot-Brittannié 517.000 personen aan huishoudelyk personeel. In 1968 was dit cyfer ge daald tot 149.500, o.w. 11.900 mannen. Hiervan waren er maar 600 of nog minder butlers. Een goede butler verdient 160 tot 175 gulden per week. met maaltyden, televisie en misschien een eigen huisje, gebruik van de tweede wagen van de familie, plus fooien van de weekendgasten. Een butler die een bijzondere neus voor wynen heeft of bekwaam kan rekenen krygt wat meer. In de jaren vyftig zyn 400 butlers, aangetrokken door hoge salarissen naar Amerika geëmigreerd waar de Hollywood magnaat Jack Warner butler Desmond van de hertog van Devonshire wegkocht. De angst zit er nog in. Er zyn hertogen die niet toe staan dat er foto's van hun butler worden gepubliceerd. Een hun ner zei: „De laatste keer dat dit ge beurde, kreeg hy fabelachtige aan biedingen uit Amerika en weg was ie". Nog steeds komen er aanvragen uit Amerika, maar de immigratie- bepalingen zyn scherper geworden en weinig goede butlers willen zes acht maanden op een visum wach ten. Thomas-Cronin liep in 1960 weg uit Kensington Palace omdat Lord Snowdon, fotograaf-echtgenoot van Prinses Margaret hem met het knip pen van zyn vingers had opgejaagd. De gevoeligheid van Cronin was reeds gekwetst door de flamoyante kleren van de koninklyke gemaal hy droeg een pruimkleurig vest by een bezoek aan de Koningin en door een twistgesprek over de vraag wie de sleutel van de wynkelder in zyn bezit moest hebben. Cronin verliet de koninklyke dienst ging werken in een speelzaal in Flo rida en publiceerde zyn memoires. By Margaret verdiende hy 7000 gul den per jaar en in Florida sprong hy naar 1080 gulden per week, maar voor een deftige butler was het le ven in Amerika niet je dèt. Hy schreef„Ik word lastig gevallen met vragen die ik alleen maar als verne derend ondervind en bovendien bhj- ven de bezoekers me treiteren met verzoeken om geïntroduceerd te wor den by de koninklyke families". Werkende jonge vrouw nige zaak. Vrouwen hebben al een dienstplicht, ze moeten namelyk kin deren krygen. Nee, ik geloof niet aan het opkweken van kinderen in rea geerbuisjes". „De meeste vrouwen kunnen daar door een aantal jaren niets aan een beroep doen. Dat vind ik trouwens niet zo erg, wanneer ze dan daarna weer „terug" kunnen komen in het eigen, of eventueel in een ander, be roep. Maar voor vrouwen met een slechte of gebrekkige opleiding is dat vaak weinig aanlokkelyk". Bent u het ermee eens dat, zo als het vrouwenactiecomité in Am sterdam dezer dagen nog in een brief aan de Tweede Kamer heeft geschreven, de ongehuwde en ge scheiden vrouwen sociaal en fis caal achter zyn gesteld bij ge trouwde vrouwen en voelt u voor de eis van vervroegd AOW-pension voor ongehuwde vrouwen? „Dat ongehuwde en gescheiden vrouwen sociaal achtergesteld wor den is naar myn mening inderdaad het geval. Juist de nu oudere niet- getrouwde vrouwen zyn opgegroeid in een wereld, die hen eigeniyk niet ziet staan. De opleiding van deze vrouwen is in het algemeen matig. Dat is te verklaren uit de vroegere mentaliteit dat het er voor een meis je niet zo op aankwam, omdat ze tóch wel zou trouwen. Daarby komt dat een niet-getrouwde man tegen sociale discriminatie méér weerbaar is dan de ongetrouw de vrouw". „Een AOW-pensloen voor onge huwde en gescheiden vrouwen wan neer zy 60 jaar worden, daar voel ik niet veel voor. Dat is namelyk geen oplossingnu niet en zeker in de toe komst niet. Daarmee neemt namelyk het risico toe dat een vrouw van vyf tig nauwelyks meer werk zal kunnen vinden. En wat de toekomst betreft, mag erop gerekend worden dat de volgende generaties vrouwen in het algemeen een heel wat betere oplei ding zullen hebben, dan de huidige „oudere" generatie. Het vrouwen-ac tiecomité gaat uit van de positie van vrouwen in beroepen, die, gezien het niveau van de opleiding, het laagst worden betaald, terwyl zwaar lichamelyk werk moet worden ge daan. Hier staat een andere groep vrouwen tegenover, die dank zy veel- ADVERTENTIE Als zelfs het beste afwasmiddel uw handen niet meer voldoende beschermt, dan moet u eens San Balm handcrême proberen. Laten we u niet gaan vermoeien met de samenstelling, u een zorg, als 't maar helpt. En dèt doet 't! U hebt al een tube voor f 1,70 bij uw drogist of apotheker. maakt uw handen weer gaaf en zacht. Zou de vrouw niet betrokken moeten worden by de opzet en in richting van woningen? „Ja, absoluut. Vrouwen-adviescom missies worden vaak te laat in geschakeld en dat is niet goed. Beter is het lang voordat de definitieve plannen gemaakt zyn de toekomstige bewoners vrouwen én mannen uit te nodigen en ze vragen welke wensen zy hebben. Dit niet uitslui tend ten aanzien van de toekomstige woning maar ook met betrekking tot de omgeving. Voor dergelyke by- eenkomsten moeten alle sociale lagen van de toekomstige bevolking uitge nodigd worden en jonge en oude mensen gezinnen met en zonder kinderen zouden afzonderlyk in ge spreksgroepen byeengebracht moe ten worden. Die discussies leiden vaak tot verschrikkelijk leuke ideeën". Is het aan te bevelen dat, zo als al by sommige ondernemingen het geval is, vrouwen van werk nemers door de directie worden ge ïnformeerd over zaken als beloning en promotie? „Ja daar is niets op tegen, maar ik zou liever van de vakbeweging uitgaan dan van het patronaat. Laat de vakbeweging dat maar doen, dan gebeurt het wellicht objectiever. Bo vendien geeft het my, als de werk gevers dat doe. ergens iets van een gevoel van bevoogding, waar ik niet van houd". Belastingen Kunt u nog wat zeggen over be lastingen en sociale premies in het algemeen en voor dubbele inko mens in het byzonder? „Er bestaat een groot aantal rap porten over de herziening van het belastingsysteem. De moeilykheid ligt in de progressie, dat wil zeggen dat de progressie van de belasting tabel in ons land vroeger begint dan in het buitenland en bovendien steil verloopt. Wanneer de man en de vrouw afzonderlyk een belastingaan slag zouden moeten krygen, dan zou het hele systeem van de wetgeving veranderd moeten worden. Intussen wordt door de raad voor de ar beidsmarkt gepleit voor een verho ging van de minimum- en maxi mum-vrijstelling van belasting op het inkomen van de gehuwde vrouw, en op het inkomen van de in het eigen bedryf meewerkende vrouw. Voor de gehuwde vrouw is de mini mumaftrek thans 550 gulden en de maximumaftrek 2220 gulden, terwyl voor de vrouw in eigen bedryf onder bepaalde voorwaarden 2497.50 gul den belastingvry mag worden ver diend. Staatssecretaris Grapperhaus is ove rigens dezer dagen met een discus sienota gekomen over een herziening van de aftrekbare bedragen". „Wat de sociale premies betreft t wanneer byvoorbeeld de ziekenfonds premie voor de gehuwde vrouw zou worden afgeschaft, omdat zy via haar man verzekerd is, dan zou dat een vermindering van Inkomsten by de ziekenfondsen inhouden. Die zou dan toch weer door anderen moeten worden opgebracht. Maar in het algemeen dient een sterke rationa lisering gevonden te worden in de op zet van de sociale voorzieningen, by voorbeeld door een eenvoudiger sys teem van heffingen en uitkeringen. Oud-minister Veldkamp is daar trouwens mee bezig". „Naar myn mening houden te weinig vooral jonge —mensen zich bezig met de fundamentele pro blemen van de binnenlandse poli tiek. De aandacht is te veel op het buitenland gericht, byvoorbeeld op de overigens belangrijke kwestie-Viet- nam. Maar het is zo onverbindend en zo gemakkeiyk om zwart-wit te denken. Of er is alleen maar aan dacht voor actuele, sensatianale ge beurtenissen. We staan voor hele grote vraagstukken, zoals een betere verdeling van de welvaart en een drastische verbetering van het onder- wys en die behoorden eigeniyk de volle aandacht te krygen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1970 | | pagina 19