Conflict met Antillen
van
dr. Jonckheer
ingetrokken
Advocaat-generaal twijfelt aan
objectiviteit Haagse rechtbank
PvdA niet eens met
pierindelingsplannen
an minister Beernink
Burgemeester onder
invloed in auto?
1 L
Voorstellingen in
Leidse Schouwburg
KERK EN
CONSULAAT
IN BR I ND
KVP pl eit voor
volkenrechtelijke
erkenning DDR
AX
Toneelschool
van Burkunk
in Australië
Auto rijdt in
op jongelui:
twee doden
DINSDAG 10 FEBRUARI 1070
LEIDSOH DAGBLAD
PAGINA 7
:97f
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) Een„diepgaand verschil van mening"
tussen Nederland en Suriname enerzijds en de Antillen ander
zijds is de oorzaak van het besluit van de ministerraad van
het koninkrijk om de benoeming van dr. E. Jonckheer tot gou
verneur van de Nederlandse Antillen ongedaan te maken.
Het besluit viel gisteravond, nadat de hele dag in Den Haag
zogenaamd „intern appèl" was gevoerd tussen vertegenwoor
digers van de drie regeringen. De Koningin is inmiddels ge
vraagd het koninklijk besluit van dr. Jonckheers benoeming,
dat dateert van mei 1969, in te trekken.
igej
nisj
pre
rwa
geh
i. 1,
fen onze parlementaire redactie)
Jijfcs HAAG (GPD) Bil monde
de Kamerleden Van Thijn en
n^nssen (beiden PvdA) heeft de
j jjiA-fractie gisteren duidelijk laten
Aien het geheel niet eens te zyn
de bestuurlijke herindelingsplan-
van minister Beernink en
asditssecretaris Van Veen.
Van Tinjn diende zelfs een
•t i<eel nieuw plan in. dat hy voor
roe? gerealiseerd wilde zien en dat
Fnvorming behelst van veertig tor
noifë gewesten. Later diende het
th aerlid tijdens het debat van de.
unjfe kamercommissie voor Binnen-
2 jjise Zaken nog een motie in mede
"lenens de PSP en de Groep-Aar-
n y. waarin hij bepleitte de invoe-
l van de eerste fase van zijn
Q: de indiening van een formele
__Jestwet nog binnen deze kabinets-
lode.
'ooral staatssecretaris Van Veen
5k het du;delijkst in zijn afwij-
k 1 van het plan-Van Thijn. „Onze
Jrs is voorzichtiger en beter", zo
rkte de bewindsman op. Minister
(mink merkte alleen maar op dat
er een andere mening dan de
Van Thijn over de gehele pro-
itiek op nahield.
Van Thijn betoogde, dat het
Ti van de bewindslieden tot een
tuurlijke chaos zou leiden. Het
aerlid wees daarbij met nadruk
de rapporten van de Wiardi
-Stichting en van een anti-
ilutionaire commissie onder lei-
g van prof Verdam, die geheel
lere ideeën naar voren brachten
Decentralisatie
'an verschillende zijden werd in
[commissie de vrees geuit dat bij
ivorming van grotere gemeenten
inspraak van burgers kleiner zou
xien en de afstand tussen be-
Urders en bestuurden groter. Vry-
j alle fracties bepleitten maatre-
voor eer. zogenaamde binnen-
■entelijks decentralisatie. Minis-
Beernink merkte hierover op dal
|met het plan loopt per circulaire
'erordenen dat nieuwe gemeenten
len twee jaar aan het provin-
bestuur moeten laten weten
mogelijkheden er zijn en hoe
F' staat met de decentralisatie ln
i gemeenten Bovendien wees hij
p dat ook in een herindel ingswet
een dergelijke bepaling opgenomen
kan worden.
Met nadruk stelde staatssecretaris
Van Veen, dat het niet de bedoeling
is dat de gewesten een vierde be
stuurslaag zuiien gaan vormen tus
sen die van gemeenten, provincie en
het rijk. De provincies zullen geen
kleinere taak krijgen, maar een
andere.
Op een vraag van het AR-kamer-
lid Schakel welke consequenties het
plan van de beide bewindslieden zal
heben voor de toekomstige instelling
van een nationale politie die regio
naal wordt ingedeeld, zei mr. Van
Veen dat daar niet teveel aandacht
aan moet worden besteed, omdat er
bij de politie andere regio's nodig
kunnen zijn dan gewesten, zoals er
ook bij de energieverdeling andere
indelingen zijn.
Op een persconferentie na af loon
van de ministerraad verklaarde pre
mier De Jong, dat Nederland en Su
riname op het standpunt staan dat
de benoeming van dr. Jonckheer
niet zou stroken met de pesitie van
gouverneur, die geacht wordt boven
de partijen en buiten de partij-poli
tiek te staan. ,,Dr. Jonckheer js
voorwerp van controversiële politiek",
aldus de minister-president.
..De komst van de heer Jonckheer
naar de Antillen zou ernstige gevol
gen kunnen hebben, mede in ver
band met de moeiiykheden van 30
mei vorig jaar. Het feit dat zijn be
noeming niet doorgaat heeft ook
ernstige gevolgen, maar minder erns
tig dan in het andere geval".
Premier De Jong zei dat Neder
land en Suriname in hun opvattingen
waren gesterkt door een rapport van
een gemengde commissie die op de
Antillen de situatie heeft onderzocht.
Daaruit zou zijn gebleken dat de be
noeming van dr. Jonckheer by gro
te groepen van de bevolking op
weerstand zou zyn gestuit. De poli-
tiek-sociale onrust moet niet worden
onderschat, meende de heer De
Jong.
Politieke gevolgen
Premier De Jong sloot politieke
gevolgen van het besluit van de
koninkrijks ministerraad niet uit. De
Nederlandse regering wil voorlopig
afwachten; een nieuw bezoek van
vice-premier Bakker aan de Antillen
ligt nog niet in het voornemen. „Ik
hoop dat de breuk, weer hersteld
kan worden," aldus premier De Jong.
Hij constateerde verder dat het de
eerste keer sinas de oprichting van
het koninkrijksstatuut is, dat „over
een dergelijke belangrijke zaak een
ernstig verschil van mening is ont
staan tussen twee landen en een der
de land". De minister-president
noemde dit een nare zaak.
Volgens premier De Jong is er
nu een besluit genomen is tegen het
standpunt van de overgrote meer
derheid van het Antilliaanse kabinet
tn geen sprake van neo-kolonia-
lisme. Als bewijs daarvan wees hij
erop, dat ook Suriname van meet af
tegen de benoeming van dr. Jonck
heer was.
Nadat het intern appel 's morgens
was begonnen vroeg de Antilliaanse
delegatie, die bestond uit dr. Jonck
heer als gevolmachtigd minister en
rice-minister president S. G. M.
Rozendal, schorsing aan. De indruk
bestond toen dat gepoogd werd in
overleg met de regering in Willem
stad een compromis tot stand te
brengen. Na hervatting van de be
raadslagingen bleek dat dit niet ge
lukt was. Over de persoon van de
heer Jonkcheer bestond geen ver
schil van mening.
Premier De Jong heeft als minis
ter-president van het koninkrijk de
huidige gouverneur, mr. N. Debrot.
gevraagd om voor onbepaalde tijd op
zyn positie te blijven. De heer Debrot
heeft zich inmiddels bereid ver
klaard. Over een andere kandidaat
voor zijn opvolging kon premier De
Jong gisteravond nog niets meede
len.
Prinses Irene met haar zoon
Prins Carlos Javier Bernardo in
een reiswieg bij aankomst in het
Franse Lignières, waar vandaag
de doop van de klein prins plaats
vond.
LEIDEN „Jongens onder
elkaar" is een toneelstuk dat
zowel door de Haagse Comedie
als door Centrum op het reper
toire is genomen. Centrum
brengt het stuk vrijdag en za
terdag a.s. onder auspiciën van
K. en D. in Leiden uit. Over de
achtergronden van dit interes
sante stuk vertelt de regisseur
Walter Kous in bijgaand inter
view.
AMSTERDAM »GPD) Achter
een takelwagen van de politie werd
gisteravond een materieel auto van
de Amsterdamse brandweer naar een
brandje in het Duitse consulaat aan
de De Lairessestraat in Amsterdam-
Zuid gesleept. De wagen had onder
weg een botsing gekregen met een
taxi.
Men kon de auto echter niet mis
sen. want vrijwel tegelyk met het
uitbreken van liet brandje in het
consulaat laaiden vlammen op in de
leegstaande pastorie van de Sint-
Willibrorduskerk.
In het consulaat brandden de hal
en een deel van het trappenhuis uit.
Het vuur, vermoedelijk ontstaan door
kortsluiting of door oververhitting
van een verwarmingsinstallatie in de
kelder, was spoedig bedwongen.
Meer moeite had de brandweer
daarentegen met de vlammenzee in
de oude pastorie. Zware rookwolken
kolkten boven het gebouw omhoog;
vlammen sloegen soms door het dak
heen.
De oorzaak van de brand stond
vanochtend nog niet vast. Mogelyk
hebben kinderen in het leegstaande
gebouw met vuur gespeeld. Van
brand door kortsluiting kan geen
sprake zijn, omdat het complex al
van het elektriciteitsnet was afge
sneden.
ALKMAAR (ANP) Het waar
nemend hoofd van het parket Alk
maar, officier mr. J. A. Wiarda,
onderzoekt het vermoedelijk onder
vloed rijden van Alkmaars burge
meester mr. H J. Wytema.
De overtreding zou in de nacht
van zaterdag op zondag plaats heb
ben gevonden. Het onderzoek wordt
verricht door ie gemeentepolitie var.
Alkmaar. Aangezien de burgemees
ter hoofd van de politie Ls. wordt
do gemeentepolitie bijgestaan door
de rijksrecherche. Volgens mr. Wiar
da is burgemeester Wytema niet be
trokken geweest bij een aanrijding.
Alkmaarders hadden die nacht de
politie gewaarschuwd omdat zij hun
burgemeester crp een zodanige manier
ragen autolijnen, dat zij de indruk
kregen, dat de burgemeester dron-
'cen was.
Burgemeester Wytema. die voor
zitter is van de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten, kwam on
langs in het nieuws toen hy zyn
lidmaatsohap van de Partij van de
Arbeid opzegde. Hy was het niet
eens met het oesluit van het PvdA-
t'ongres om het kiezen van een bur
gemeester in het verkiezingsprogram
ma op te nemen.
Inmiddels heeft de burgemeester
zich ziek gemeld. Hy zal dus deze
week de begrotingsvergadering van
de gemeenteraad niet leiden.
Loco-burgemeester G. H. A. de
Zeeuw van Allernaar deelde in ant
woord op vragen mee, dat burge
meester Wytema de bewuste avond
heeft aangezeten aan een diner in
hotel Victory in Alkmaar. Toen hy
na afloop in de Oranjelaan, waar
hij woont, was aangekomen en was
uitgestapt, stonden daar een man
en een vrouw, die hem verzochten
mee te gaan i.aar het politiebureau.
De burgemeester gaf gewillig gehoor
aan dit verzoek en onderwierp zloh
op het politiebureau aan een bloed
proef en andere tests.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) De KVP
is bereid de DDR volkenrechtelijk
te erkennen, mits tegelijkertijd de
positie van West-Berlijn wordt ge
regeld. Ook wil de KVP de Oder-
Neisse-grens erkennen. Dit staat in
een rapport dat deze party heeft
gepubliceerd met richtlijnen voor de
buitenlandse poitiek van ons land.
„Een eventuele Duitse hereniging
in de toekomst zal afhankelyk zyn
van de ontwikkelingen in de ver
houding tusssen de Bondsrepubliek
en de DDR in het kader van geheel
Europa", aldus het rapport.
Het KVP-jtweede-kamerlid C. F.
Kleisterlee, é«n van de samenstel
lers, zei gisteravond by de aanbie
ding van het rapport dat de nieuwe
oost-politiek van Bondskanselier
Brandt „gunstige perspectieven"
biedt. Hy meende echter, dat Ne
derland spaarzaam moet zyn met
initiatieven om de Oost- en West
duitsers met voor de voeten te lo
pen. Ook fractieleider drs. W. K. N.
Schmelzer waarschuwde voor over
haaste stappen. Dat zou een .over
trokken nationalisme" in de hand
kunnen werken, zei hy, hetgeen „een
haard voor een nieuwe oorlog" zou
kunnen inhouden.
Inbraak leverde
slechts 58,- op
I tLPHEN AAN DEN RIJN Een
E de nacht van zondag op maan-
1 in het kantoor van de betonfa-
B 5k Oosthoek en Zoon gepleegde in-
5S <ak heeft de inbrekers slechts een
Shag van f 58 aan kantinegeld op-
Bfiverd. Om in het kantoor van het
®byf binnen te komen heeft men
raam aan de achterzyde gefor-
waama alle laden en kasten
Mde;
len doorzocht.
SYDNEY ANP» De 44-jarige
acteur en theaterdirecteur Wim
Burkunk. die in Nederland onder
meer het „vestzak theater" - een
experimenteel theater - stichtte en
vorig jaar in opdracht van de Ne
derlandse regering het theaterbedryf
in de Verenigde Staten bestudeerde,
zal begin maart onder de naam
„theatre laboratory in Sydney" een
nieuwe toneelschool openen.
Een van de voornaamste studie
objecten van zyn „laboratorium"
zal de psycholoige van het publiek
zyn. 's Avonds zullen demonstraties
en opvoeringen worden gegeven
waarvan de toegang voor het pu
bliek vry is en die besloten worden
met discussies tussen acteurs en pu
bliek.
CHAAM (GPD) Op de Dorp
straat te Chaam is gisteravond rond
half negen een automobilist ingere
Jen op een groep carnaval vierende
jongelui. Daarbij zyn de 16-jarige H.
van Beek uit Baarle-Nassau en de
".4-jarige Els Aerts uit Ohaam om
het leven gekomen. Een groepje van
ongeveer 12 jongelieden liep rechts
van de weg toen de 20-jarige auto
mobilist Van Zuren uit Rotterdam
ooor een onbekende oorzaak op hen
inreed. De 16-jarige H. van Beek
werd daarby zo ernstig gewond dal
hij op weg naar het ziekenhuis in
Breda overleec Het meisje overleed
in het ziekenhuis. Twee 14-jarige
jongens uit Baarle-Nassau werden
ook lioht gewond.
DEN HAAG (GPD) Gisteren
op de laatste dag van de behan
deling van het hoger beroep in
de strafzaak tegen de Haarlemse
rechter mr. R„ heeft zich ter zit
ting van het Haagse gerechtshof
het unieke en sensationele feit
voorgedaan dat de advocaat-ge
neraal mr. F. J. G. baron van
Voorst tot Voorst publiekelijk de
goedetrouw van de Haagse recht
bank in twijfel heeft getrokken
door te zeggen dat dit college een
„schijn-vonnis" heeft gewezen.
Zoals bekend sprak de Haagse
rechtbank mr. R. vry van „dood
door schuld onder drankinvloed" en
veroordeelde het de Haarlemse rech
ter uitsluitend wegens het in gevaar
brengen van het verkeer tot de
maximumboete van duizend gulden
en ontzegging van de ry bevoegdheid
voor de tyd van een jaar.
„Het vonnis is slechts naar de
vorm een vonnis. Naar de inhoud is
het een schynvonnis, een pleitnota,
waarin terwyl het een vonnis be
hoorde te zyn aan de objectiviteit
zeer ernstig te kort wordt gedaan.
Ik heb trouwens ook wel objectiever
pleitnota's gezien", zei de advocaat-
generaal letterlyk, waarna hy con
stateerde dat ook wat de opgelegde
straf betreft dit vonnis voor hon
derd procent onjuist en onbegry-
pelyk onjuist is.
Het hof betreurt
Het gerechtshof bleef ruim een
uur lang met stomheid geslagen over
deze uitlating. Pas na de middag
schorsing reageerde president mr.
A. Slotemaker. Hy las de betreffen
de passage uit het op schrift gestel
de requisitoir van de advocaat-ge
neraal voor en besloot met de op
merking: „Het hof vindt dit een
laakbare passage en het hof betreurt
dat de advocaat-generaal tot deze
opmerking is gekomen".
Indien en voor zo ver de opzien
barende terminologie van mr. Baron
van Voorat al voor tweeërlei uitleg
vatbaar was. werd aan alle mogely-
ke twijfel hieromtrent door de ad
vocaat-generaal zelf een einde ge
maakt, toen hy in zyn repliek de
president van het hof antwoord gaf.
Het woord schynvonnis achtte hij
ongelukkig gekozen en wilde hy ver
vangen door „schijnbaar vonnis",
doch toen de president verbaasd
vroeg of hy dus inderdaad bedoel
de te zeggen dat hy twyfelde aan
de objectiviteit van de recthbank,
antwoordde mr. Baron van Voorts
tot Voorat: „Jawel, formeel is het een
vonnis maar naar de inhoud is het
geen vonnis".
Voldongen feit
Nog steeds kon de president zyn
oren niet geloven. En weer bood hy
de advocaat-generaal een kans zich
nader te verklaren toen hy vroeg:
„Maar trekt u de objectiviteit van
de rechtbank in twyfe.?"
„Jawel", zei de advocaat-generaal.
„Dat is iets wat u publiekelyk niet
behoort te doen", vond mr. Slotema
ker.
„Deze woorden handhaaf ik van
uit de verantwoordelykheid van myn
ambt", antwoordde de advocaat-ge
neraal.
„Dus u handhaaft dat u twyfelt
aan de objectiviteit van de recht
bank?"
„Jawel", izede advocaat-generaal.
Het afschuweiykste incident uit de
recente geschiedenis van de Neder
landse straf rechtbank was daarmee
een voldongen feit.
Eén van mr. R.'s verdedigers, mr.
Benno Stokvis uit Amsterdam,
noemde in zyn pleidooi de zaak R.
een unieke zaak, „omdat in het re
quisitoir de advocaat-generaal zich
niet heeft ontzien een rechtbank-
vonnis te kritiseren op 'n wyze zoals
ik in myn hele strafpraktyk nog
nooit lieb meegemaakt".
Uniek noemde mr. Benno Stokvis
deze zaak ook wegens de houding die
de advocaat-generaal zich ver
oorloofd heeft ten aanzien van een
verdachte die niets anders doet dan
voor zyn leven vechten.„De advocaat
generaal neemt het hem kwalyk dat
mr. R. gebruik maakt van zyn goed
recht om zich te verdedigen. Op een
eerdere zittingsdag noemde de advo
caat-generaal dit sabotage. Toen
greep het hof in. Maar vandaagt zegt
de advocaat-generaal toch weer dat
hy dat woord terecht gebruikt heeft"
Mr. Benno Stokvis: „Volgens de
advocaat-generaal pleegde verdachte
dus sabotage door op ongeoorloofde
wyze de zaak te rekken. Maar de
werkelykheid is dat hy zich trachtte
te verdedigen met volk omen legale
rechtsmiddelen. Als nu een classifi
ceerder my zegt dat hier sabotage
gepleegd is, antwoord ik: „Man, je
hebt 't mis, maar je bent niet wyzer.
Maar uit de mond van de advocaat-
generaal is zon uitlating in hoge
mate betreurenswaardig".
Onkreukbaar
„Het ergst vond ik echter de ma
nier waarop de advocaat-generaal
deze verdachte heeft durven aanval
len in zyn persoonlyke integriteit,
in zijn waardigheid als mens", zei
mr. Stokvis. Pleiter herhaalde enke
le kwalificaties van de advocaat-ge
neraal aan het adres van mr. R. zo
als „kwalyk, onterend voor de rech-
teiyke macht, laf, laag en minder
waardig".
„Ik vraag me af", zei mr. Stok
vis. „of de advocaat-generaal aldus
sprekende niet is vergeten, dat wy
in een rechtsstaat leven, waar elke
verdachte voor onschuldig gehouden
wordt zolang hy niet by onherroe-
pelyk geworden vonnis ls veroor
deeld".
Hiertegenover stelde pleiter dat mr
R. een onkreukbaar, honorabel,
plichtsgetrouw en eerlyk man is.
Mr. F. J .G. baron van Voorst
tot Voorst.
Pleiter legde weer de verklaring over
(net als by de rechtbank), die is af
gelegd door wat mr. Stokvis noemde
„een hoge justitiële ambtenaar, die
nog een stuk boven de advocaat-ge
neraal staat".
Schamper merkte de advocaat-ge
neraal op: „Een verklaring van der
tig jaar geleden!". Het stuk beky-
kende constateerde hy dat het was
gedateerd: 1935. Ondertekenaar was
de toenmalige ambtenaar van het
O.M.. de huidige procureur-generaal
by de hoge raad: prof. Langemeyer.
Vrijspraak
In het juridische gedeelte van het
pleidooi concludeerde mr. Van Em-
pel tot vryspraak op alle punten van
de tenlastelegging. Er is tenlastege-
legd dat mr. R. zo roekeloos heeft
gereden dat hy is geslipt. Volkomen
terecht overwoog de rechtbank dat
over de wyze van rijden niets ten
nadele van de verdachte kon wor
den vastgesteld. Ook de schuld aan'
het ongeluk is niet bewezen, omdat
de roekeloosheid niet bewezen is.
De drankinvloed ten tyde van het
ongeluk is evenmin bewezen, vond
mr. Van Empel. Mevrouw Sikkel zegt
dat verdachte slechts één glas to
matensap met wodka heeft gedron
ken. Drie getuigen constateerden
geen invloed op de plaats van het on
geval, een arts constateerde geen in
vloed op de plaats van het ongeval,
een arts constateerde geen invloed
een half uur na het ongeval en twee
uur na het ongeval constateerde een
tweede arts wederom geen drankin
vloed.
DEN HAAG (GPD) De eis
van de advocaat-generaal by
het Haagse gerechtshof tegen
mr. R. luidde: vier maanden
gevangenisstraf, waarvan één
maand voorwaardeiyk met
een proeftyd van drie jaar en
ontzegging van de rybevoegd-
heid voor de tyd van twee jaar
met aftrek.
De advocaat-generaal stelde
zyn els terzake van het primair
tenlastegelegde, inhoudende dat
de verdachte schuldig is aan de
dood van de oromfietser Henk
Lammere, welk feit hy begaan
heeft, terwyi hy onder zodanige
drankinvloed verkeerde dat hy
niet in staat kon worden geacht
zyn auto naar behoren te bestu
ren.
De officier van Justitie by de
Haagse rechtbank had terzake
van ditzelfde feit een gevange
nisstraf van drie maanden en
twee Jaar ontzegging van de ry-
bevoegdheid geëist. Omdat de
rechtbank de verdachte vrij
sprak van dit punt, zal het ge
rechtshof in hoger beroep al
leen tot veroordeling kunnen ko
men met eenparigheid van
stemmen.
