Dior nam afscheid van korte rok „Die Jahreszeiten bij Toonkunstkoor De zoveelste Mayerling nog altijd sprankelend Films in Leiden l eorania": film vol symboliek Studentenorkest eerde Beethoven Onder leiding van Aribo PARIjSE MODEMARATHON Nu met Catharine Deneuve en Omar Sharif DE BLOEDWRAAK VANMATTIE ROSS .Een dollar tussen de tanden SERGEANT Easy Rider VRIJDAG 30 JANUARI 1970 IJUDSCH SAGBLA» PAGINA 19 (Van onze moderedactrice, Jos Hagers) PARIJS (GPD) Precies 22 jaar na de new-look vindt Dior het weer tijd voor een lange rok. In het muisgrijze paleis aan de Avenue Montagne nam Diors ontwerper Marc Bohan met de beste collectie die hij ooit heeft gemaakt weemoedig af scheid van de mini-mode. Het werd een maxi-mode, ook al had eigenlijk heel Parijs verwacht, dat Dior, net als Patou, om aan elke smaak te voldoen, voor overdag de korte rok zou houden. Het heeft niet zo mogen zijn, Bo han, die een cruise naar Grieken land en Turkije maakte en vervol gens zijn ideeën op papier zette in de Normandische boerderij van Francoise Sagan, kreeg later op de dag bijval van Coco Chanel, bij wie de zoom óók 15 cm over de knie viel. Maar Louis Feraud, die met Ungaro en Courrèges tot de functionele cou turiers van Parijs behoort, showde zoveel kleurige mini's, dat het nog niet gênant is om de komende zomer korte rokken te blijven dragen. Al valt de stand nu wel mee en meer in' het voordeel van de maxi's uit, iets wat wij vooral aan enkele modehui zen financierende stoffenfabrikanten te danken hebben. Of men er overigens verstandig aan heeft gedaan om zó abrupt de maxi-mode in te voeren, is de vraag, want de toch al niet zo florerende Europes confectiewereld blijft, als de vrouw werkelijk aan de maxi wil, met gigantische voorraden korte rok ken zitten, waardoor ongetwijfeld massa's fabrieken failliet zullen gaan. Mare Bohan, die zelfs de avond te voren niet naar de party van zijn directeur in de pas geopend futuris tische Dior-boetiek in de Parijse sa tellietstad Parly Deux had kunnen gaan, zag er na een nacht doorwer ken dodelijk vermoeid uit. Maar zel den werd er in de Dior-salons een zo perfect afgewerkte collectie met zo veel allure geshowd. Men kan vóór- of tegenstander van de maxi's zijn, Dior heeft voor de corner bijna twee handbreedten on der de knie vallende creaties in huis, die voor elke vrouw te accepteren zijn. De modellen hadden gelukkig niets weg van die verschrikkelijk oud-ma kende soepjurken van Balmain en Nina Ricci, maai- waren duidelijk geïnspireerd op de verrukkelijke, vrouwelijke empire-mode van 1820. Een lijn, die Dior als allereerste twee Jaar geleden al heel voorzichtig in de Miss Dior-collectie bracht. Voor overdag is er keus uit de meest beeldige suède broekpakken, rijkelijk afebiesd met reptielenleer, of uit combinaties van lange genop te overhemdjurken met maxi-swag- gers. Roestbruin, grijs, nijlgroen, Perzisch blauw, rose en pinkster bloem-paars zijn Diors favoriete voorpaarskleuren. Evenals tot dusver btf vrijwel alle andere couturiers viel ook in Bohans collectie vrijwel geen bloemetje te zien. Als u niets meer voor Diors strepen, noppen of ruiten voelt, ziet men u toch nog liever in een cashmere. Veel pakjes gaan het. exclusieve modehuis dit keer met kraagloze jasjes uit. die een beetje als mare chaussee-uniformen met langs de mouwinzet oen vastgenaaid koord zyn gegarneerd. Capes voor 's mor gens, een kaftan voor 's avonds en de prachtigste ivoorkleurige zijden tuniekblouses, overslagrokken en tleurige koorctceintuurs maakten de jurkcol lectie tot het gesprek van de dag. Wanneer Ali Baba nog leefde zouden ongetwijfeld alle sohitbereno geborduurde cocktail- en avondjur ken zonder scrupules worden geroofd. Louis Feraud showde in het Pa rijse museum voor Moderne Kunst de kortste rokken van zijn leven. Peraud deed zijn inspiratie op op het Mexicaanse schiereiland Yuca tan. De echtgenote van de Russische ambassadeur in Frankrijk en Mireille Mathieu waren Ferauds eregasten, twee vrouwen, twee modes moet Fe raud dan ook oij het ontwerpen van zijn collectie hebben gedacht. Vandaar dat hij maxi's en mini's showde. Felrode, felgele, felgroene en felblauwe om precies te zijn. Jurkjes met korte, halflange en lange, strak ke en poffende mouwen, ronde hals r*i een v-vorrrig décolleté, stuk voor stuk zo verbazend goed van snit en origineel gedessineerd dat Feraud Courrèges ais toekomst-modemaker heeft onttroond. Voor grand-old lady Coco Chanel moet de zomer 1970 het grootste suc- ce, van haar leven zijn, omdat de 86-jarige ontwerpster in lange rok ken een bevestiging van haar sinds 1919 consequent doorgevoerde mode ziet. In haar modehuis met met spie gels volgehangen wanden, zodat zij vanuit haar werkkamer in één oog opslag haar hele imperium kan over zien, waren nog precies dezelfde mantelpakjes te zien, die al met zo veel succes in de jaren twintig door haar werden verkocht. Alleen met dit verschil misschien dat Coco voor haar tot één hand breedte over de knie reikende crea ties dit keer veel pasteltinten en in plaats van haar favoriete passemen ten. grosgrain-iint of heel simpel de zelfkant van de stoffen gebruikte. Bij haar avondjurken viel er niets van de schitterend gekleurde zijden bianchi-stoffen te bespeuren, die vooral bij Lanvin. maar ook bij Dior zo enorm ingeslagen zijn. In stampvol Congresgebouw DEN HAAG (GPD) Minister Ver inga, commissaris Klaassesz, bur gemeester Marfjnen, wethouder Wil- zen en vele comitéleden vereerden gisteravond met hun aanwezigheid het op één na laatste tournee-con cert, dat ten bate van het Universi tair Asyl Fonds en het Ned. Studen ten Sanatorium in de stampvolle PWA-zaal van het Congresgebouw, onder Jan Brussens bezielende lei ding. werd gegeven door het Ned. Studentenorkest (68 leden). Na het staande meegezongen Io Vivat begon net eigenlijke program ma met Jan van Dijke Suite per Sonar in (1958). Men kan hierom trent bezwaarlijk spreken van een meesterwerk. Veeleer van het om gekeerde daarvan. Het beste orkest ter wereld zou het niet kunnen red den en zo kon het Ned. Studenten- orkest er niets aan doen daartoe niet in staat te zyn. Jan Brussens had wel wat beters kunnen voorschotelen. Mozarts Klavierconcert in Es KV 449 werd vervolgens door Jet Röling gespeeld. Het beste, dat hiervan was te zeggen, was dat zij alle eer en voorrang liet aan haar lastgevers, net Ned. Stuaentenorkest. waarvan de begeleiding echt wel beter was dan wat zij ervan maakte. Toch besteedden de NSO'ers hun twee weken achturige repetitiedag voorheen wel eens effectiever, zo leek het in de pauze. Daarna namen zy echter eclatant revanche in Beet- novens Symfonie 1. Zelfs zo, dat zij aldus aan het begin van het Beet- noven-jaar de Bonner meester ermee dermate eerden, dat het temidden van de bloemen en gul applaus een bisje alleszins waard was. Van Voorthuysen De collecie van Jean Patou. LEIDEN Teruggrijpen op een oratorium, eigenlijk cantate, als Haydns „Die Jahreszeiten" is een groot waagstuk. Het werk spreekt weliswaar van diens ver wonderlijk frisse nabloei hij schreef het op 67-jarige leeftijd maar een dirigent moet er toch wel een zeer speciale visie op hebben, om de toehoorders voort durend mee te slepen. Haydn had de tijd, de haastige mens van tegenwoordig nauwelijks. Niette min bevat het werk zulk een stroom van innige melodieën, dat men er toch nog wel menig maal door wordt gegrepen, on danks de formidabele lengte. Het heeft geen zm een beschrij ving te geven van Haydns karak teristieke en illustratieve uitbeelding van alles wat zich in de natuur af speelt: de blijmoedige, warmhartige en kinderlijk-gelovige Haydn, geeft muziek, die recht tot de mensheid en haar hart spreekt. Met zijn eer lijk en ongecompliceerd gemoed doet hij de toehoorder genieten van een oneindig veelzijdige schildering, welke echter het gevaar inhoudt, dat de „routine" er een sterk woord In gaat meespreken. Gelukkig heeft Aribo dit vlak om de hoek liggende gevaar met zijn massaal klinkend Toonkunstkoor grotendeels weten te omzeilen. Er is zeker durf voor nodig om een in de loop van de jaren zo menigmaal men kan gerust spreken van duizenden malen uitgevoerde compositie, welke juist door haar eenvoud geniaal is, haar veelzijdige levendigheid te doen be houden. Met een homogeen koor als dit. is Aribo daar grotendeels in ge slaagd. Haydn heeft in deze „Jahres zeiten". mét de „Schöpfung", de bekroning van zijn kunnen gegeven: voor niets is hij in deze prachtige partituur uit de weg gegaan. En dat hij meesterlijke fuga's kon schrij ven: wie zal dat ontkennen? Ook al heeft Aribo niet steeds de levendige aanpak en tempi kunnen behouden, dit verhinderde niet. dat het koor nauwlettend op zijn inten ties reageerde en die zorgeloze, op gewekte. humorvolle, dan weer ern stige indrukken heeft gegeven, welke weer ernstige indrukken heeft ge geven. welke écht „Haydns" waren, zodat niemand zich heeft behoe ven te vervelen, waartoe de kans by zulke goed gekende muziek zeker niet uitgesloten is. Die Jahreszeiten wa ren bovendien in het „natuurJaar 1970" wel gekozen. De solisten voldeden in meerdere, dan wel min dere mate. De sopraan Nelly van der Spek stond met haar lieflijke en reine stem vooraan, naast haar de so nore. glansrijke en volumineuze bas Henk Smit, wiens verschijning hier naar wij menen nieuw was, doch die zeker nog meer van zich zal la ten horen. Naast hem deed de by uit stek lyrische tenor Henk Meyer wat schriel aan. Hy bezit ook niet de be wogen en expressieve kracht om byv. de beroemde Win teraria „Hier steht der Wanderer nun" volkomen geloof waardig te maken. Het Toonkunst koor bezit grootse, door ons reeds veelvuldig beschreven kwaliteiten'. Het werd ondersteund door het Ge- westeiyk Orkest voor Zuid-Holland, dat met gespannen aandacht bege leidde en doende is zich te ontwik kelen tot een instrumentaal ap paraat, waaraan koordirigenten vreugde kunnen beleven .Helaas moest Leny van der Ende zich behelpen met een weinig fraai klinkende vleu gel, die oi. ook niet stylistisch verantwoord in het geheel paste, hoe „modern" de opvatting van Is- kar Aribo ook ïoge zyn. Toch zyn wy erkentelyk voor de ze Haydn-uitvoering welke waar maakte, dat zy zelfs in de 20ste eeuw nog recht van spreken heeft. TH. J. HANNEMA. L1DO Er zijn weinig feiten in de geschiedenisboekjes op te noemen die zovele malen tot onderwerp van een film heb ben gediend als de tragische dood van kroonprins Rudolf en barones Maria V etser a op een januaridag van 1889 in de Habs- burgse monarchie. De raadselachtige zelfmoord van de voor uitstrevende kroonprins, die Hongarije vrij mandaat wilde ge ven binnen de monarchie, heeft de meest uiteenlopende specu laties opgeleverd. Het begon al In 1936, toen de uit Rusland afkomstige regisseur Anatole Litvak het drama voor de eerste maal verfilmde. De hoofdrollen werden in die jaren vervuld door Danielle Darrieux en de bekende Charles Boyer. Litvak koos voor de opzet van de film de liefdestragedie. Iets heel anders maakte Max Ophüls ervan, even voor het begin van de Tweede Wereld oorlog. Zyn film „Van Mayerling naar Sarajevo" hield zich exact aan de feiten. Ween- een ander, die van de Pa rijse regisseur Jean Delannoy hield het in 1949 op de „sluipmoordtheo rie". Hy gaf aan de film onge merkt een anti-Duits tintje. Delan noy had de beschikking over ac teurs als Jean Marais (de latere inspecteur Maigret), Dominique Blanchar, Claude Farell en Sylvia Montfort. Ook Oostenryk zelf kwam aan bod en wel in 1956 toen onder regie van Rudolf Jugert „De laatste liefde van kroonprins Ru- dolf" werd verfilmd In een wat Sissi-achtig sfeertje. Om de reeks vol te maken, volgde ook nog een Duitse produktie en een Mayer ling-televisiefilm, vooral in de be langstelling door het sterrenecht paar Mel Ferrer en Audrey Hep burn. g een No: kostbaar decor, de Habsburg sfeer van weleer terug te roepen. Een belangrijke bydrage tot het succes wordt geleverd door de authentieke kostumering. Andere opvatting Wat deze Brits-Franse co-pro duktie onderscheidt van zijn voor gangers is allereerst de opvatting van het verhaal. Het komt mis schien nog het dichtst by de „liefdestragedie" van Litvak, maar de cameravoering is oneindig veel knapper, veel directer. Bovendien Introduceert Young in zyn film de figuur van de Prins van Wales (James Robertson Justice) die in geen van de andere Mayerling- films zo'n dominerende rol krygt Daarom ryst bij de verschijning van deze nieuwe Mayerling-film de vraag of het nu wel nodig is, dat aan de schier eindeloze Mayerling- cyclus nog een' nieuwe wordt toe gevoegd. gemaakt door de ex-James Bond-regisseur Terence Young. Wie de film, zoals wy, gisteren heeft gezien, moet erkennen dat Young met zyn produktie heeft be wezen, dat het nóg weer anders kan, en wat belangrijker is ook nog beter. In deze Mayerllng-produktie heeft Terence Young al zijn filmische talenten moeten aanboren, om het brede doek steeds opnieuw met acceptabele beelden te vullen. Te rence Young is erin geslaagd, om, dank zij een fraaie kleurenharmo- niëring en een ongetwyfeld zeer CATHARINE DENEUVE toebedeeld. En dan de hoofdrol spelers Omar Shariff en Catha rine Deneuve. De acteertalenten van dit tweetal zyn langzamerhand vol doende bekend. In Mayerling krij gen ze de gelegenheid om dat ver mogen tot uiting te brengen. Ze doen het in elk geval heel wat be ter dan Ava Gardner die van de rol van keizerin Elisabeth weinig terecht brengt. Daartegenover stond echter weer een alleszins accepta bele James Mason als keizer Franz- Jozef. Het verhaal waarom het gaat is snel verteld. De reeds gehuwde kroonprins Rudolf wordt verliefd op de barones Maria Vetsera. Ziin vader weigert het eerste mislukte huwelijk te laten ontbinden. In middels heeft Rudolf sterke ban den aangeknoopt met een complot om de Habsburgse monarchie te laten vallen en er een federatieve staat van be maken. Zyn vader doorziet het oompiot en Rudolf ziet geen andere uitweg dan de hand aan zich zelf te slaan na eerst zyn geliefde Maria te hebben gedood. OMAR SHARIF REX Aan logica ontbreekt het wel een beetje in de film die deze week in de Haarlemmerstraatbio scoop draait. Maar door het met deze logica niet al te nauw te ne men heeft regisseur Vance Lewis de spanning in het zeer bloedige filmverhaal ten top weten te voe ren. De film heet .Een dollar tus sen de tanden" en de Amerikaanse acteur Tony Anthony speelt er de hoofdrol in. De opnamen voor deze film, waarin ruig geschminkte ke rels gewelidg stoer doen en elkaar met vuurwapens en vuistslagen om zeep proberen te brengen, zyn ge maakt in de Romeinse Cinecitta- studio's. En in deze zuidelijke om geving is het Mexicaanse dorp ge situeerd. dat als achtergrond voor de geweldadigheden dient. Tony Anthony, bekend van veie Ame rikaanse westerns, hangt in deze keiharde knokfilm weer eens de onoverwinnelijke uit, waarby hy diverse staaltjes van overacting ten beste geeft. Hij voert in zyn eentje stryd tegen een Mexicaanse rovers bende. die een begerenswaardige hoeveelheid Amerikaans goud buit heeft gemaakt. Hoe de held van het verhaal met zyn zwarte breed gerande hoed het redt is niet he- lemaél duidelijk, maar hy weet de hele troep in elk geval uit te roei en. Er biyft echter bij het aan schouwen van deze film heel wat in het duister verborgen. Dat mag letterlyk worden opgevat, want re gisseur Lewis heeft de momenten, waarop de grens van het geloof waardige wat al te ver werd over schreden. met donkere schaduw beelden heel knap kunnen versluie ren. En tijdens de gevechtspauzes per slot van rekening moet zelfs de meest geharde struikro ver zijn rust hebben heerst er een onheilspellende stilte. Kortom, deze klammakende film, waarin het recht pas na een eindeloze reeks gruwelijkheden zegeviert, is een aaneenschakeling van effect volle technische foefjes. Wanneer men van dit soort agressie houdt, dan is een kaartje voor Rex niet tevergeefs gekocht. CAMERA „De sergeant", de kleurenproduktie van regisseur John Flynn, die deze week in het theater aan de Hogewoerd draait, is geen ooiicgsfilm, waarvan er dertien in een dozijn gaan. „De sergeant", uitgebeeld door geharde Rod Steiger, is eigenlyk helemaal geen oorlogsfilm. Het is meer een bittere analyse van een keiharde, in zichzelf gekeerde Ame rikaanse beroepssolda at- van-de - oude-steanpel. Eens, in de Tweede Wereldoorlog een held, onder- soheiden met het Distinguished Cross. Later na de oorlog een rus teloze sergeant-majoor, die alleen nog maar het leger heeft èn zyn herinneringen van vroeger. Aan het leger van vroeger. En juist die ene zwakte wordt hem. in het „nieuwe" leger, het leger - van - vervalhet leger-van- wanorde, fataal. De zwakte, die hem als hy de leiding krygt ln een kamp van een verzorgings compagnie in Frankrijk, waar ge- moedel ykheid en verdraagzaam heid de stralfe militaire discipline volledig hebben verslagen nog eenmaal doet strijden en doet le ven. Maar dat is een geveoht-met- ziohzelf, waarin hy, de rusteloze, de vaderlyke en de ondoorgronde lijke idealist, tooh ten onder gaat. Aan zyn herinneringen en aan zyn zwakte, om van een jonge Ameri kaanse dienstplichtige, met an dere ideeën over dienst en toe komst, net zo'n sergeant te maken, zoals hy vroeger was. Kortom: „De sergeant" is een film, waarin ook de toeschouwer een stryd-met-zichzelf zal uitvech ten. Om te blijven zitten. Om de soms aangrijpende beelden te vol gen. Om het einde te halen. Van de film en van de sergeant LUXOR De liefhebbers van een cowboyfilm kunnen in het theater aan de Stationsweg him hart ophalen. Na een vrij zwak be gin groeit de film naar een climax en is zodoende toch alleszins ac ceptabel. Mattie Ross is een bydehand meisje met pit dat op het gebied van zaken doen niet veel meer hoeft te leren. Ook op het terrein van de paardenhandel zyn er zelfs weinigen zo uitgeslapen als Mat tie. Als haar vader wordt vermoord en beroofd door een van zyn be dienden, Tom Chaney, zweert Mat tie wraak te nemen op deze laffe moordenaar. Maar alvorens hier toe over te gaan is zy een sluwe paardenhandelaar te slim af en brengt hiermee voor haar vertrek eerst vaders financiën in orde. Daarna huurt ze een zwaar whiskey-drinkende UB. Marshal .Rooster" Cogburn (John Wayne) om haar te helpen Chaney te vin den. Er kruist nog een derde man hun pad. de jonge Texas ranger ..La Boeuf" (Glen Campbel) die eveneens Chaney zoekt voor diver se ln Texas gepleegde misdaden. Tussen beide wetsdienaren botert het eerst niet zo erg maar ten slotte vertrokken ze toch om de moordenaar, op wiens hoofd een vrij hoge beloning staat, op te spo ren. Verschillende pogingen om Mattie kwyt te raken hj den schip breuk. Mattie vindt tenslotte Chaney per ongeluk. Deze neemt haar gevan gen maar dan biykt de pit van de beide andere achtervolgers. Ze kun nen haar ontzetten. Maar men moet niet vragen hoe. Eén schiet er het leven by in. En de ander moet een helse rit tegen de tyd maken met een door een ratelslang gebeten meisje in zijn armen. Maar goed. ze bereiken nog op tijd de bewoonde wereld. Al was het op het randje. Zo'n cowboyfilm moet toch ook spannend zijn...... TRIANON Het zou natuurlijk overal kunnen gebeuren en het ge beurt eigenlyk ook overal: twee jongens die met geld en motoren proberen htm vrijheid vorm te ge ven. Hetgeen natuurlyk niet lukt. Easy Rider is het romantische epos daarvan, voor de derde en laatste week in Leiden. De film werd ge maakt door Peter Fonda en Den nis Hopper, die er ook de hoofd rollen in spelen. STUDIO Teorema (Liefde in drie dimensies) is een van die films die men gevoelsmatig dient te benaderen; er valt moeiiyk iets van te verwoorden, omdat vrijwel elk gewoon verhalend verband ont breekt. Centraal staat een gezin (man, vrouw, zoon. dochter), dat alle materiële wensen in vervulling heeft zien gaan, maar aan een geestelijke verdorring ten prooi is. Er is nauweiyke nog sprake van enige samenhang, alle leden van het gezin bevinden zich, ieder op hun wijze, in een by na dodelijk isolement. Daar is de man, wiens leven ge vuld is geweest met het Jagen naar bezit. Daar is de vrouw, die ge~n interesses heeft en wier bestaan een grote leogte is. Verder de doch ter, die de vader adoreert en een angst voor mannen heeft. En de zoon, die geen uitweg ziet en hevig verontrust is door zyn anders-zijn. By deze naar buiten keurige, rustige, maar in wezen totaal ont redderde mensen, doet een figuur, een kracht zyn intrede, die de liefde in al zyn dimensies brengt, verlost en inspireert. Hy Laat de mensen als het ware buiten hun identiteit treden. Maar de warmte en het geluk, dat hy brengt, duren slechts kort. Na zyn vertrek komt de leegte, de verwarring, nu ge- oompeteerd door een wanhopig zoeken, terug Pier Paolo Pasolini heeft een film gemaakt vol symboliek. Hy geeft op sommige punten indrukwekkend gestalte aan de chaos van het mens-zijn. hy poogt ook te breken door de muren, die de menselyke gevoelens gevangen houden. Op sommige punten is Pasolini begrij pelijk, op andere totaal niet. Hy voegt, bewust of onbewust, ook een zekere mate van kitsch aan het gegeven toe en wat wy daar nu mee moeten is evenmin duideiyk. En datzelfde geldt zeker ook voor de kreet, die Pasolini's werk bege leidt: „Een film die de wereld verandert".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1970 | | pagina 19