Plaatselijke
ontlieten
n de PvdA
VOLLEDIGE ZUIVERING
IN PRAAG
Oppositie eist
hoofd Schut
Zes jaar voor
Schijndelse
gifmengster
Verolme
schrijft
nemoires
Ajax loot
Oostduitse
ploeg
Wereld geeft 40%
meer aan defensie
dan aan onderwijs
erdubbeling
in Saigons
chtmacht
[EER WIND
HOESAK BLUFT ONDANKS COMPROMIS MET DE
CONSER VA TIEVEN BELANGRIJKSTE LEIDER
ALARM VOOR
DE BRITTEN
IN BELFAST
©uc/ ©ÏTeutDO
«Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 29 JANUARI 1970
No. 33005
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E van Dishoeck
loofdredacteur: Drs. J. R. Soetenhorst
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 14,85 per kwartaal (postabonnementen f 17,25). f4,95 per maand (by vooruitbetaling), losse nummers f 0,25
Witte Singel 1. Lelden - Giro 5705»
Telefoon Directie en Administratie: 26041; Redactie: 21501
DEN HAAG/LEIDEN Het gist op het ogenblik in de
artij van de Arbeid. Op diverse plaatsen in ons land zijn reeds
>nf lieten gerezen bij de opstelling van kandidaatslij sten al
an niet In PAK-verband. In Eindhoven, waar de onenigheid
in 1969 ontstond, is het conflict al zo hoog opgelopen, dat
ijdagmiddag, tijdens een bijeenkomst, de oprichting bekend
il worden gemaakt van een nieuwe plaatselijke socialistische
roepering. Vermoedelijk zal deze groep onder de naam Demo-
atische Socialistische Partij aan de verkiezingen deelnemen.
Ben soortgelijke ontwikkeling doet
h voor in Gorkum en Leiden, ook
r wordt overwogen te komen tot
onderlij ke deelneming aan de ko-
nde verkiezingen door een van de
IA afgescheiden nieuwe socialisti-
ie groepering. De heer Versnel
FdA) deelde vanochtend mee, dat
OTTERDAM (GPD) Scheeps
eer C. Verolme is bezig aan de
lenstelling van zijn memoires.
;ens zijn perschef Gert van der
st zal het boek „bijzonder veel
lullen".
et boek is een idee van die Rot-
larnse uitgever Ad Donker, die het
eptember als Verolme zeventig
wordt wil uitbrengen. Donker
ïomenteel bezig met het zoeken
een schrijver die hetgeen Ver-
op de geluidsband zet (met een
is dat reeds gebeurd) op papier
overbrengen.
jjf jaar geleden op de dag
Verolme 65 jaar werd ver
en het boek „Koning van de
elloop". Die levensbeschrijving
samengesteld door de journa-
n (wijlen) Hein Waalwijk en
van Bruggen.
&SHINGTON (AFP) De V.S.
van plan in de periode tot eind
het vermogen van de Zuidviet-
ese luchtstrijdkrachten te ver-
elen, opdat zij de helft van de
(operaties voor hun rekening
lien nemen. Dit heeft de Ameri-
se minister van Luchtvaart, Ro-
Seamans, gisteren op een pers-
rentie gezegd.
die kort geleden een be-
aan Vietnam heeft gebracht, zei
ie luchtmacht van dat land zich
ivredigende wijze uitbreidt. Maar
fluidvietnamezen staan voor een
Jichtige taak op allerlei gebied en
'lil bij tijd en wijle een terugslag
kunnen worden. Naar-
lide Zuidvietnamese luchtmacht
gevechtsvermogen vergroot,
n de Amerikanen hun eigen
apen in Zuid-Vietnam kunnen
npen.
Zuidvietnamese luchtmacht be-
t op het ogenblik over ongeveer
chtmachteenheden en ongeveer
vliegers, mecaniciens en ander
F oeel.
Bilt verwacht van heden tot
gavondoverwegend zwaar be-
met tijdelijk regen of motre-
in het noorden van het land
l)k voorafgegaan door sneeuw,
e tot krachtige, langs de wad-
st tijdelijke harde zuidoostelijke
later afnemend en draaiend
midwest. Vooral in het zuiden
liet land hogere temperaturen
indaag.
(Opgemaakt te 12.40 uur)
S0 JANUARI 1970
ip: 8.24 uur; onder: 17.23 uur.
op: 1.30 uur; onder: 10.38 uur.
te Katwijk: 7.55 en 20.18
bagwater: 3.34 en 16.00 uur.
ner bestaat uit 26 pagina's
de vier uitgetreden PvdA-fractieleden
in Leiden op korte termijn een defi
nitief standpunt zullen bepalen in
deze zaak, die in elk geval aan de
orde zal komen tijdens een besloten
PvdA-vergadering op 23 februari.
„Om te komen tot de oprichting
van een nieuwe landelijke partij is
het aantal plaatsen, waar een afge
scheiden groepering bestaat nog te
gering. Gezien het aantal reacties,
dat de afgescheiden PvdA-mensen in
Eindhoven uit het gehele land heb
ben ontvangen, lijkt het welhaast on
vermijdelijk, dat het in een al dan
niet nabije toekomst tot de oprich
ting van een nieuwe landelijke socia
listische partij zal komen", zo deelde
de Eindhovense wethouder, drs. A. J.
van Stuijvenberg, een van de afge
scheidenen, mee.
Het conflict in Eindhoven ontstond
toen vijf raadsleden en wethouder
Van Stuijvenberg uit de PvdA-frac-
tie traden omdat zij tegen samenwer
king in PAK-verband waren. In Lei
den zijn de vier uitgetredenen niet
tegen samenwerking tussen verschil
lende partijen, maar tegen twee pun
ten in de PAK-overeenkomst, met
name de verplichting om af te zien
van wethouderszetels wanneer geen
meerderheid bij de verkiezingen
wordt behaald.
By kandidaatstellingen in andere
plaatsen dreigen ook conflicten. In
Rotterdam bijvoorbeeld staan de zit
tende wethouders op de voorgestelde
kandidatenlijsten ergens achteraan.
Ook in Amsterdam staan zeven van
de dertien leden van de huidige
hoofdstedelijke fractie van de PvdA
niet op de voorlopige ontwerp-kan-
didatenlijst.
De heer Pors jr. deelde vanochtend
mee dat „Democratisch Appèl", de
„rechtse vleugel' in de PvdA,- de
plaatselijke afscheidingstendensen
met belangstelling volgt. Er is giste
ren een gesprek geweest van Demo
cratisch Appèl met de afgescheidenen
in Eindhoven en Gorkum, maar De
mocratisch Appèl ontkent de hand
te hebben gehad in de initiatieven
om te komen tot een afzonderlijke
socialistische groepering.
De heer Pors herinnerde aan de
voorspellingen, dat deelneming aan
progressieve akkoorden tot dergelijke
afscheidingen zou leiden en stelde,
dat het, wanneer de afscheidingsbe
weging zich in een groter aantal
plaatsen gaat voordoen, niet onmo
gelijk is, dat Democratisch Appèl op
zich zal nemen een en ander te co-
ordineren om de ontwikkeling lijn en
gestalte te geven.
STROUGAL
DEN BOSCH (GPD) Riet H.
(46) uit Schijndel is vanochtend
door de rechtbank in Den Bosch
veroordeeld tot zes jaar gevange
nisstraf met aftrek van voorlopi
ge hechtenis wegens moord op
haar eerste man, Jo van Eijndho-
ven, in juni 1962 en een reeks po
gingen tot moord op de vrouw
van een vroegere minnaar en
op haar huidige echtgenoot Frans
Sleutjes (65) uit Schijndel.
De rechtbank sprak haar vrij van
de ten laste gelegde moorden op haar
bejaarde vader in 1964 en van de
beschuldiging dat zij in de jaren
Den Haag (GPD) De oppositie
heeft vanmiddag in de Tweede Ka
mer het hoofd van minister Schut
geëist. Drs. v. d. Doel (PvdA), die de
bewindsman van Volkshuisvesting
Interpelleerde over de slecht uitge
vallen bouwcijfers van vorig jaar,
diende een motie van wantrouwen in,
die werd gesteund door de radicaal
drs. Janssen en de pacifist Gortzak.
Als reden werd in de motie genoemd,
dat minister Schut weigert zijn be
leid fundamenteel te herzien.
„De vraag of ik bereid ben het be
leid fundamenteel te herzien sugge
reert, of gaat er althans van uit, dat
het thans gevolgde beleid fundamen
teel zou hebben gefaald. Van een
dergelijk fundamenteel falen is in
het geheel geen sprake", zei minis
ter Schut. Hij herhaalde, dat hij
voor dit jaar een aantal van 125.000
gereedgekomen woningen vrij zeker
acht.
Drs. v. d. Doel meende dat het fa
len is gebleken uit het tot twee jaar
achtereen voorgekomen tekort op
het gestelde programma van 2000
woningen.
Er is geen 6prake van stagnatie
in de woningbouw, zei minister
Schut. Het langzaam teruglopende
aantal bouwvakkers, waardoor de
arbeidsmarkt zeer gespannen is, kon
hij niet verklaren. De vermindering
van het aantal woningwetwoningen
van 60.000 «ander Bogaers. tot
45.000 nu heeft niet geleid tot
verstoringen, aldus de bewindsman.
Drs. v.d. Doel verweet minister
Schut vooral dat hij zich steeds
weer schuldig had gemaakt aan veel
te optimistische voorspellingen.
„Een minister die zelf heeft toege
geven dat we eigenlijk van het ge
middelde van 125000 woningen af
moeten en naar een gemiddelde van
140.000 woningen toe moeten, zo'n mi
nister kan zich niet veroorloven om
ook maar één woning beneden de
norm van 125.000 te blijven", aldus
de socialist.
Volgens v.d. Doel heeft het kabi
net- De Jong zijn doodvonnis gete
kend door te beweren dat het wo
ningbouwbeleid de afgelopen jaren
aan de verwachtigingen heeft beant
woord, terwijl nog steeds 34 procent
van de bevolking de woningnood als
het grootste probleem van dit ogen
blik ziet.
1959 en 1960 al meermalen gepoogd
zou hebben Jo van Eijndhoven met
vergif te doden.
Na haar straf zal Riet H. ter be
schikking van de regering worden
gesteld.
Schijndels gifmengster reageerde
met geen enkel woord en geen en
kele beweging op de haar toegeme
ten straf. „U zult er wel niet veel
van begrepen hebben", zei president
mr. Th. Geense tegen Riet nadat hij
het vonnis had voorgelezen. Daar
om legde hij het haar nog eens uit.
De rechtbank sprak Riet van de
moord op haar vader vrij omdat
vooral uit verklaringen van deskun
digen het oorzakelijk verband tus
sen het toedienen van het gif en het
overlijden van de 84-jarige Piet
Hendriks onvoldoende is komen vast
te staan. Wettig en overtuigend be
wijs vond de rechtbank ook niet voor
de pogingen tot moord op Jo van
Eijndhoven, maar president mr.
Geense repte daar nauwelijks over
bij het voorlezen van het vonnis.
De rechtbank nam bij het bepa
len van de strafmaat en de ter be
schikkingstelling van de regering de
conclusies over van psychiater dr.
Schnitzler van de psychiatrische ob
servatiekliniek van het gevangenis
wezen in Utrecht. Die psychiater
heeft Riet H. veertien dagen gele
den een ernstig gevaar voor haar
omgeving en de openbare orde ge
noemd.
BELFAST (DPA) Hernieuwde
demonstraties van protestantse ex
tremisten in Belfast hebben ertoe ge
leid, dat de Britse troepen in de
Noordierse hoofdstad in staat van
alarm zdjn gebracht. De maatregel
werd genomen nadat gisteravond en
vannacht honderden demonstranten
hadden geprobeerd de ..vredes-linie"
tussen de rk en protestantse wijken
:n de stad te doorbreken. Er ont
stonden toen felle gevechten met de
politie, waarbij de demonstranten een
regen van stenen op de wetsdienaars
uitstortten. Een politie-offioier raak
te gewond.
Maurice Chevalier (SI),
de onverwoestbare Frajise
zanger-acteur, woonde gis
teravond in Parijs de pre
mière bij van de film „Me-
dee". In zijn gezelschap be
vonden zich mevrouw Vale-
ry Giscard d'Estaing (l.), de
echtgenote van de Franse
minister van Financiën, en
mevrouw Eunice Schriver, de
echtgenote van de Ameri
kaanse ambassadeur in
Frankrijk.
ZURICH (AP) Vanmorgen is in
Zürich de loting verricht voor de
vierde ronde van het toernooi om de
Runners Up Cup. Voor Ajax kwam
er evenals dus voor Feijenoord in
het Europacup 1-toernooi een
Oostduitse ploeg uit de bus: Carl
Zeiss Jena. Anderlecht trok New
castle United, Dynamo Bacau ont
moet Arsenal en Hertha Berlin speelt
tegen de winnaar van het gisteren
wegens mist gestaakte duel Inter Mi-
laanBarcelona. Beide wedstrijden
voor de kwartfinales moeten voor 19
maart worden gespeeld.
PRAAG (AP. Reuter, AFP) De 45-jarige conservatieve
communist Loebomir Strougal is gisteren de 48-jarige Oldrich
Tsernik, één der weinige mannen van de „Praagse lente" die
ook na de bezetting van Tsjecho-Slowakije in augustus 1968
op zijn hoge post bleef, opgevolgd als premier. Tsernik blijft
weliswaar in Het nieuwe kabinet, dat onmiddellijk na een vol
tallige zitting van het centrale comité der federale communis
tische partij werd gevormd, maar in de aanzienlijk lagere
functie van minister-voorzitter van de landelijke commissie
voor techniek en investeringen.
In de nieuwe regering en het nieu
we party presidium van elf man, dat
gisteren eveneens werd gekozen, zyn
vooraanstaande conservatieven ge
kozen, terwyl Alexander Doebtsek,
de voorman van de hervormingsbe
weging en nu ambassadeur in Tur-
kye „op voorstel van het presidium"
van het Centrale Party comité af
stand deed van zyn laatste functie
in de communistische party, name
lijk van zyn lidmaatschap van het
Comité. Hiermee schynt definitief
een einde te zyn gekomen aan de
hervormingsperiode van de „Praagse
lente".
De mededeling van de benoeming
van een nieuwe regering door het
kabinet van president Swoboda volg
de vrywel onmiddeliyk op een com
muniqué, dat door de plenaire zit
ting van het Centrale Party comité
in het Hradsjinkasteel in Praag bij
een, werd uitgegeven en waarin het
aftreden van drie leden van het pre
sidium bekend werd gemaakt. Dit
zyn Tsernik, de vakbondsleider Ka-
rel Polatsek, die ook een belangryke
rol ten tyde van Doebtsek speelde,
en Stefan Sadowski, eerste secretaris
van de Slowaakse party.
Opvallend is dat Alois Indra, een
prominente figuur van de conser
vatieve vleugel, slechts tot plaatsver
vangend lid van het partypresidium
werd gekozen. Velen zagen in hem de
nieuwe premier.
Compromis
Volgens politieke waarnemers in
Praag betekenen de wyzigingen toch
nog een compromis. Partyleider Hoe
sak werd in de afgelopen weken ge
confronteerd met vergaande eisen
van de ultra-orthodoxe groep binnen
het centrale comité, die klaarbly-
kelyk ten dele zyn ingewilligd. Hoe
sak heeft zich in de topleiding nog
met een aantal personen kunnen
omgeven die zyn vertrouwen genie
ten.
De positie van Hoesak, die zelfs ja
ren van gevangenschap onder de sta
linist Antonin Nowotni heeft over
leefd, wordt sterk genoeg geacht om
in de onzekere toekomst van Tsje-
cho-Slowakye de stormen het hoofd
te bieden.
Ook het Joegoslavische persbu
reau Tan joeg bericht uit Praag dat
mend aar van mening is dat de muta
ties in Tsjecho-Slowakye de positie en
Invloed van partyleider Hoesak ver
sterkt hebben.
De meeste van de nieuwe minis
ters zyn nauwelyks in het buiten
land bekend, maar zy worden alge-
DEN HAAG (ANP» —De wereld
als geheel besteedt per jaar 396 mil
jard gulden aan openbaar onderwys
en veertig procent méér aan de
strydkrachten, nameiyk 572 miljard
gulden, aldus het januari-nummer
van de „Unesco-Courier" (de Unes
co is de VN-organisatie voor onder
wys, wetenschap en cultuur). Deze
vergelykende cyfers zyn een aan-
wyzing waarom de Unesco het nodig
geoordeeld heeft om 1970 tot „inter
nationaal onderwysjaar" uit te roe
pen.
Hoewel de ontwikkelde landen het
meeste uitgeven aan hun ver
dediging heeft hun onderwys daar
het minst onder te lyden. Zy zyn
in staat om per jaar per hoofd van
de bevolking 360 gulden aan onder
wys te besteden, terwyl de ontwik
kelingslanden per hoofd slechts
16 gulden besteden. De „Unesco Cou
rier" is overigens van mening.
dat alleen maar besteden van geld
aan onderwys niet genoeg is om het
probleem op te lossen.
De scholen in de ontwikkelingslan
den kosten nameiyk byzonder veel
door hun ondoelmatigheid. Een gnDot
aantal leerlingen verlaat de school
voortydig. In het merendeel van de
ontwikkelingslanden zouden de kos
ten van onderwys tot de helft of zelfs
een kwart verminderd kunnen wor
den als iedere leerling in het norma
le tempo de school zou doorlopen.
Tegen 1980 zullen de ontwikkelings
landen vier maal zoveel technici, in
genieurs en wetenschapsmensen no
dig hebben om hun economie in sty-
gende lyn te brengen. Het benodig
de aantal zal niet bereikt worden ten-
zy de welvarende geïndustrialiseerde
landen meer gelden voor de derde
wereld opbrengen.
meen gezien als voorstanders van
de pro-Moskou-koers.
Om de orthodoxe linkervleugel ter
wille te zy«n werden verscheidene be
langrijke functies gegeven aan be
kende voorstanders van de harde
hand, zoals de nieuwe vakbondsleider
en lid van het presidium Jan Piller
en Josef Lenart, die nu de Slowaak
se party leider is.
Lenart, een nooitaflatende intri
gant, was premier in het stalinisti
sche tydperk van Nowotni maar als
trouwe vriend van Moskou wist hij
de liberaliseringsperiode te overle
ven.
Rokkenjager
Aan de 45-jarige Strougal wordt
toegeschreven dat hy ex-president
Antonin Nowotni eens toegevoegd
heeft: „Myn handen hebben vrou
wen gestreeld, maar er kleeft geen
bloed aan". Hy zou dat gezegd heb
ben op de historische vergadering
van het centraal comité 1 januari
1968, waarop Nowotni alle macht
werd ontnomen. De opmerking was
bedoeld als antwoord op de beschul
diging van Nowotni, dat Strougal
een „rokkenjager" was.
Strougal is hard en eerzuchtig. Hfl
geldt zelfs als een van de minst soru-
puleuze onder de nieuwe leiders fel
Tsecho-Slowakye.
Over zyn rol onder Doebtsek valt
weinig te zeggen. Ongetwyfeld heeft
hy indertyd het zyne bygedragen
tot de val van Nowotni, waarna hy
ook enige tyd tot de aanhangers van
Doebtsek werd gerekend.
Op het geheim congres van het
centraal cdïnité, dat kort na de mi
litaire invasie van 21 augustus 1968
werd gehouden, werd hy nog tot co
mité-lid gekozen, terwyi sommigen
van de huidige leiders als „collabora
teurs" werden afgezet. Het geheime
congres werd later ongeldig ver
klaard.
Carrière
Strougal werd op 19 oktober 1924
geboren. Na het behalen van een
graad in de rechten, begon hy aan
een partycarrière, die hem in 1958
in het centraal comité bracht. Hy
bekleedde verscheidene kabinetspos-
posten, o.a. die van Binnenlandse
Zaken.
In 1965 werd hy één van de se
cretarissen van het centraal comité
en in 1968 volgde de benoeming tot
plaatsvervangend premier. Een jaar
later werd hy na eerste secretaris
Hoesak de belangrijkste man in de
communistische party.
Uit het Leidsch Dagblad van
28 Januari 1870:
Hedenmiddag is bij het
rooien der boomen op de Ga-
renmarkt één er van op de
zich aldaar bevindende pomp
terecht gekocht, ten gevolge
waarvan deze geheel vernie
tigd is.
's-Gravenhage. Naar men
verneemt heeft ZM. bewilli
ging verleend tot oprichting
der naamlooze vennootschap
de 's Gravenhaagsche volks
gaarkeuken, zijnde de hee-
ren De la Bassecour Caan en
W. van Eitters tot president
en secretaris van het be
stuur gekozen.
